DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. ra 401 w 310 5~ 1501£~ 198 =r 60 Tt" Troelstra's spel! STADSNIEUWS, Zaterdagavondpraatjes. Kinsferhuisvest 29*31-33, Haarlem ££K3T£~ BLUy."'" 47 ER DAG 2 AUG. 1918 38ste Jaargang Ho. 8202 ABONNEMENTSPRIJS* Per maanflen voor Haarlem 71.55 Voor de plaatsen, waar een agent la gevestigd (kom «Ter gem.) 1.3a Voor de overige plaatsen ia Nederland franco per post 1.80 Afzonderlijke nummer» r0 03 «ais Redaatis en Administratie Intereommunaal Telefoonnummer 1426. PRIJS DER ADVERTENTI8N» Van I—regels 80 «sent (contant 50 cent). Ieder* regel sneer 18 el Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 ct per regeL Bnitenl 20 et Dienstaanbiedingen 25 et (6 regels), driemaal voor 60 ot U eont&at). Alle betalende ahonnê'a ap dit blad. dk Se £d bezit «ener vcrvekerlngspoll» zfin. sga volgen* de bepellngm *p de polissen Termeid, tegen ongelnUkee Tenxkerd voor* GULDEN bd I rf| GULDEN bg f ÜffÉ GULDEN fcd Verlies vaa een I fill verlies vaa 11111 T*rii«w vaa GULDER hS verlies vaa Mb aoiierea De bUkeerfeg dezer bedrag®* wordt gegarandeerd door do Maatschappij JRoJlaadscK* Algemeene V«*ek«rfngebanlt* to Bebledaat. Dit nummer bestaat uit uijf bla- en w. o. de Officiéél e Kerk ss t en het Geïllustreerd Zon- igsblad, in 8 bladzijden. Volksbond. toe- 4 uur Voor de Indische Missie-Vereeniging ont- ingen wij, als jubileumgave ter eere van en H. Jozef, op hoop van navolging, 3. GENDA. 3 Augustus. Gebouw St. Bavo 'smiddags en des vonds Bioscope«-voorstellingen uitsluitend oor leden van den Ned. R. K, Teylers S u s ii ai ang kosteloos. Schouwburg Jansweg 2'A en 8 ur Biosc. Expl. Herin. Smits. Quo Vadis? Sociëteit Vereeniging 8 uur lioscoop-theater Gr. Markt. Voorstellin- en. Sociëteit „Trou moet BI ij eken" '/t uur Muziekvereeniging De Harmonie, oncert. In den Hout 2Yi uur Haarlems Muziekkorps. Concert. Brongehouw 8 uur Haarl. Mu- iekkorps. Concert. IGENDA. 4 Augustus. Gebouw St. Bavo R. K. Volksbond Bioseope-voorstellingen. Schouwburg Jansweg 8 uur )e Hertogin van Saragossa. Sociëteit Vereeniging 8 uur ■oor de leden: Henri Ter Hall's Revue: t Zal wel wennen. Hotel Duin en Daal Bloemendaal - Matinee van 3—5 en Avondconcert van 8—10 uur. Schouwburg De Kroon 24 uur Jioseope-tbeater Gr. Markt Voorstelling. A p o 11 o-t h e a t e r Bartel jorisstraat Voorstellingen. Bioscope-theater Groote Markt Voorstellingen. Teylers Museum Tentoonstelling Etsen van Rembrandt. Bisschoppelijk Museum (Jansstraat 9). Geopend eiken dag van 10—5 uur, tegen >etaling van 25 cents. Uitgezonderd Zaterda- :en en R. K. Feestdagen. Het is merkwaardig, den sociaal-demo- eratiscken autocraat, die blijkens de historie van de vorige week in de S. D. A. P. alles te zeggen heeft en die nu de stukken van tet spel volkomen eigenmachtig zet, bet s merkwaardig, maar tevens heel leerzaam, den heer Troelstra nu zijn partij te zien spelen! Men zou zeggen, dat het besluit van de Concentratie, om met de socialisten na hun weigering om mee te regeeren, geen reke ning meer te houden, hem schaakmat zou hebben gezet? Dat kunt ge hegrijpen. Zeker, het is een leelijke tegenvaller ge weest voor zijn spel. En de zet was goed van den liberalen kant, al winnen ze er zelf niet veel hij! Doch de speler van rood geeft het niet op, en manoeuvreert meesterlijk, om ten slotte toch nog zijn zin te krijgen! In „Het Volk" van gisteravond schrijft hij twee artikeltjes, die zijn spel voor wie zien wil, op de meest interessante wijze blootleggen. Het eerste artikeltje heet: „Het program blijft". Met den meest komischen ernst noemt Troelstra daarin het allerzonderlingste slot van het „officieele bericht" der Concentra tie men weet wel, dat zinnetje dat ook na de hrenk met de socialisten „de wensch om het ontwikkelde program uitgevoerd to krijgen, de beraadslagingen beheerschte", „het belangrijkste" van heel het stuk. Dat heteekent zegt deze uitlegger dat de Concentratie toch nog wel het pro gram vanMr. Troelstra en van de S. D. A. P. zal willen blijven uitvoeren! Nu ja, niet „als Concentratie", dat gaat niet meer. j Dat besluit van de liberalen vindt de lieer Troelstra zelfs „geheel in de lijn van de vroegere verklaringen van vrijzinnige zijde!" Een „Concentratie-regeering" kan er dus niet komen, en daar heeft Troelstra (lach niet, als ge n zijn epistels aan Dr. Bos her innert!) ook nooit op gerekend. Maar wat dan? Wel en hier doet de speler zijn zet! wel, géén Concentratie-regeering he teekent „natuurlijk" nog niet: geen vrjj>- zinnige regeering! Ziet n? Le tour est fait. Een „mi nisterie van vrijzinnigen, ter uitvoering van het Concentratieprogram"Wat is er een- j vondiger? En dat kcvmt nu, zegt de heer Troelstra heel kalm. En dét zullen de so ciaal-demoeraten steunen! Onderhandelen over de voorwaarden van dien steun? Niet noodig, ganschelijk niet noodig! We hehhen „eenheid van belang" en dat is „de beste grondslag voor een verhouding" tusschen die „liberale" regeering die een socialistisch program zal moeten uitvoeren, en de socia listen! De zet is wel aardig. Maarze zal toch geen effect hebhen. Ze is te stout! Want Troelstra vergeet één van de voor naamste stukken: de Koningin! Is het denkbaar, dat Die het trucje van een „liberaal" kabinet, dat „géén concentra tie-kabinet" is, mêe wil spelen? Geen denken aan. Om er niet van te spreken, dat den vrij liberalen deze combinatie evenmin zal be vallen. Neen, Mr. Troelstra, uw spel staat heel zwak, en de bravour-zet dien gij daar wilt doen, is op het eerste gezicht wel aar dig, maar zal u niet helpen! 'tls bluf daar enboven, wantdoordat de Concentratie met de socialisten heeft gebroken, zijt gij niet eens aan den zet op 't moment! m Maar Mr. Troelstra, die natuurlijk dit al les heel wel inziet, heeft nog een andere combinatie op het oog. Zou er misschien, héél misschien toch nog een kansje zijn dat de Concentratie nog eens aan het bieden ging van socialistische portefeuilles? Dat Troelstra tóch nog mee kon spreken? De slimmerd ziet, via de oer-conserva- tieve „Nieuwe Courant" een klein gaatje, en hij zit er direct vóór! Een tweede artikeltje, vlak onder die nieuwe vinding van 't „Vrijzinnige Ministe rie, géén Concentratiekabinet", vertelt het ons: Mag men de „Nieuwe Courant" geloo- ven, dan is door het besluit der Vrijzin nige Concentratie de toestand geschapen in Troelstra's brief aan dr. Bos aange duid als het geval van conditio sine qua non. Dat wil zeggen het geval, waarin de vrijzinnigen weigeren, hun eigen veiv kiezingsprogram uit te voeren, tenzij de S. D. A. P. deelneemt aan de regeering. Wie de briefwisseling ■TroelstraBos kent, ziet al waar de heer Troelstra zijn combi natie nu op richten gaat. Nu ja, zegt hij het geval is er ook nu niet, want de vrijzinnigen (zie hierbo ven) zullen immers met een „liberaal" mi nisterie dat géén Concentratie-ministerie is, hun (d.w.z. het socialistische!) program gaan uitvoeren. Méérhet kón toch wezen dat ik me vergis, het kon toch eens wezen dat de vrijzinnigen nu. werkelijk aan het ge val van „conditio sine qua non" toe zijn.... Nu komt de tweede combinatie waarop Troelstra speelt, en waarin hij óók een winstje ziet: Mocht het intusschen wel bestaan, iets waaromtrent alleen de heeren der Concentratie opheldering kunnen geven dan dient dit hunnerzijds duidelijk en heslist te worden gezegd, opdat ieders verantwoordelijkheid vast sta en elk mis verstand zij uitgesloten. Ziet u? „Misverstand", bet woord is er. Wij, socialisten, (zoo leest men hierin) wil len dén alleen in een Ministerie zitten, als „het geval conditio sine qua non" er is: zoo had immers Troelstra al aan Dr. Bos ge schreven? „Mocht het geval er dus wezen", wel, dan is 'teen „misverstand" dat gij, libera len, nu weigert om verder iets met ons te maken te willen hebben: wij willen nü tóch wel.... De invitatie, om dus nog maar eens met een aanbod van ministerieele portefeuilles te komen, is duidelijk! Ook deze spel-combinatie is niet onver dienstelijk. Ze heeft alléén tegen, dat de vrij zinnigen een paar stukken verliezen en daarenboven den leelijken kant van het bord krijgen. Maar vooral heeft ze tegen, dat.... de Ko ningin nu aan den zet is, en dat er niet verwacht kan worden van Deze, dat Zij zal willen meewerken ook aan dit spel. Het Ministerie „uit de geheele linkerzijde" is door den onwil der socialisten afgewim peld en Dr. Bos heeft de opdracht om dat te vormen, niet kunnen aanvaarden; het zou van de Koningin allerzonderlingst zijn, wan neer Zij nü nog eens op dezelfde combina tie, die mislukte, terugkwam.... alléén om dat de heer Troelstra er een mooi spel mee krijgen zou! keerde opinie gekomen. Waarvoor wij aan „De Tijd" hij dezen onze excuses bieden. Intusschen blijven wij ook die „samenwer king", met of zonder rechtsche ministers, niet minder sterk bestrijden! En we staan hierbij op hetzelfde standpunt als het „H u i s g e z i n", dat de meening van „D e T ij d" al „niet zonder bedenking" noemde, als de „N. T i 1 h. C r L" en anderen. 1 Ook Mr. Aalberse in „De Voorhoede" wijst dat samenwerken met de liberalen krachtig af: met zijn voortreffelijk artikel onder „Binnenland" gedeeltelijk overgeno men, gaan wij in alle opzichten aeeoord. fóisver&tand en nog wat. Wij hebben in onze artikelen over de Cri sis eenige malen gesproken over wat wij meenden te zijn het advies van „De Tijd": een zakenkabinet met medewerking van rechtsohe mannen. Het blijkt echter, dat dit laatste berust op een misverstand. De Tij d wil wèl een zakenkabinet, wil óók wel „steun van Rechts" aan zulk een Kabinet, doch het zou geheel moeten wor den samengesteld uit vrijzinnigen. Wij waren, door haastige lezing wellicht, en doordat wij op die samenwerking te veel aandacht concentreerden, tot onze ver- Haarlemsche Allsdagjes No. 809. PENSIOEN VOOR DE OUDEN VAN DAGEN. De zegenrijk© wet van Minister Talma, die aan alle oude werklieden (welke daarvoor iets op zij moeten leggen) pensioen geven zal, maar die zonder eenige bijdrage reeds oen klein pensioen van f 2.nü zal geven aan alle werklieden die 70 jaar zijn of daarboven, die wet treedt met St. Nicolaaas al voor een deel in werking. Dat is bekend. Er is wel schrikkelijk tegen gescholden, en de socialen hebben gepoogd 't voor te stel len alsof 't voor de arbeiders en ouden van dagen eer een nadeel dan een voordeel ge ven zou, maar als met St. Nicolaas het eerste pensioen al gebeurd kan worden, dan zullen van velen de oogen opengaan! En dan zal men zien, hoe brutaal en grol dó misleiding is geweest der linksohen, rood of blauw, in de verkiezingsdagen Intusschen: daérover willen we het niet hebben. Dat komt later nog wel eens terecht. Ons is en wordt herhaaldelijk echter, ook in de „Vragenbus" van de krant, gevraagd waar en wanneer die ouden van dagen die voür pen sioen in aanmerking komen, zich moeten op geven. Tot dusverre hebben we die vragers allen j nog met een „nog onbekend" afgewezen. Doch nü is er wat méér bekend geworden. Onlangs toch hadden we in de Courant een ministerieel besluit, waarbij de loop van za ken werd geregeld voor het samenstellen van de lijsten dergenen die Voor een pensioen zullen in aanmerking komen. In verschillende gemeenten of complexen van .gemeenten komen commissies, dan ko men er z.g. tussohenpersonen die zoo iets zijn als onderzoekings-ambtenaren, en als die allen benoemd zijn, wordt met het onderzoek begonnen. En gisteren konden wij ook de financieele regeling van deze Commissies mel den, zopals men zal hebben gezien. De Staats-Courant van gisterenavond nu be vatte de samenstelling van deze commissies, en onder „Stadsnieuws" vindt men ze voor Haarlem etc. vermeld'. Nu zullen düs spoedig de pensioengerechtig den zich kunnen melden. Wie dat zijn? Volgens art. 869 en 370 der Invaliditeitswet allen boven de 70 jaren of in dit jaar 70 jarigen, die in de laatste 10 jaren gedurende 155 weken achter el kaar of met tusschenpoozen arbeid hebben Verricht die eigenlijk „verzekeringsplichtig" zou geweest zijn als de wet al in werking ware getreden. Mannen en vrouwen dus vallen hieronder. Wien dat nu aangaat, ze zoeken maar vast eens hun bewijzen bij elkaar. Als 't wat ver- jder is, zullen we ze wel waarschuwen l CCC'. Natuurlijk niet de kermis maar liever de vrije natuur. Een practische raad dien ik hoop dat opgevolgd zal worden. Dingen waarop je telkens te rugkomt en een bewijs dat het niet onnoodig is. Rare din gen en waar onze winkeliers voor moeten oppassen. Nu zal wel niemand zich verbeelden dat ik vandaag over de kermis zal gaan schrij ven? Dank je wel, hoor! Eerlijk gezegd, het ding is me de moeite niet waard. En nu zullen mijn lezers die mij uit mijn Zater- dagschen kout kennen, misschien zeggen; je kunt wel merken dat de vent oud wordt I Maar heusch, 't is niet alleen dat ik ou der en dus wijzer geworden ben, wat me beweegt om van heel dien kermisrommel weinig notitie te nemen I Er zit méér acli- er blijkbaar, want ik roep mijn lezers zelf ot getuigen, en vraag, of ze zoo'n kermis als deze niet een caricatuur en een schim inden van die ouderwetsche, gezellige, aar- iige kermissen die wij in vroeger dagen jekend hebben? 't Moet wel zoo zijn, want PERSONALIA. Onder leiding van den beer R. A. J. van Gaaien, accountant te Amsterdam, werden op 28, 29 en 30 Juli, de mondelinge eind- en overgangsexamens gehouden voor de leerlin gen van den drie-jarigen Handelscrsus van het Pensionaat „St. Louis" te Roermond. Onder de geslaagden is onze jeugdige stad genoot Jos. Leesberg. Tot leeraar in het boekhouden aan de Hoogere Burgerschool te Zaandam is be noemd mej. M. H. Sabelis, alhier; tot leer aar in de Staatswetenschappen, mr. dr. M. Spaander, eveneens van hier. 'MUSEUM VAN KUNSTNIJVERHEID Zondag a.s. zal het 2e gedeelte van de ver- volg-serie der platen uit Ned. Indië uitgege- ven door de firma Kelijnenberg—Boissevain H. Co. in het Museum van Kunstnijverheid tentoongesteld zijn. Behalve gezichten uit Ned. Oost-Indië zul len dezen keer ook verscheidene afbeeldin gen uit Suriname en de West-Indische eilan den ter bezichtiging gesteld worden. Zondag is het Museum kosteloos toegan kelijk van 10—4 ur. ROOD EN WIT NAAR BRUSSEL. De Cricketvereeniging Rood en Wit alhier zal 21 en 22 Augustus geheel volledig te Brussel een wedstrijd spelen. COMITé PLAN 1913. OPENING DER RETROSPECTIEVE TENTOONSTELLING OP GRAPHISCH GEBIED. Gistermiddag- vergaderde in de Directeurs kamer van het Frans Halsmuseum het co mité voor Plan 1913, hier ter stede. De voorzitter, de heer V. Loosjes, opende de vergadering met een woord van welkom aan de aanwezigen. Tegenwoordig waren vertegenwoordigers van de besturen der Haarlemsche Handels vereniging, de Hanze, afd. Haarlem van de Maatschappij tot bevordering der bouwkunst Maatschappij van Nijverheid, vereeniging Haerlem, Vereeniging voor Vrouwenkies recht, en de afd. Haarlem van het Alg. Kies recht, en de afd. Haarlem van het Alg. Nederlandsch Verbond. Ook onze Burgemeester, Jhr. Mr. W. B. Sandberg, was tegenwoordig. Deze in het bijzonder werd door den voorzitter welkom geheeten, omdat Plan 1913, aldus de voor zitter, heden den burgemeester als eere-voor- zitter wenschte te installeeren. Dit heeft tot groote spijt van Plan 1913 door omstandig heden nog niet vroeger kunnen plaats heb ben. De voorzitter zegde den burgemeester dank voor zijne welwillendheid om het eere voorzitterschap te aanvaarden. De burgemeester antwoordde hierop dat het hem een groot genoegen was geweest het eerevoorzitterschap te aanvaarden van het comité. Met groot genoegen, verklaard» de burgemeester, omdat ik met sympathi» heb kennis genomen van de plannen van het comité, te meer daar deze plannen ten doel hadden om niet alleen de vreemdelin gen een bezoek en verblijf aan en in onze stad aangenaam te maken, maar ook om deze aantrekkelijkheden voor Haarlem te besten digen. De burgemeester sprak de hartgron dige hoop uit dat de plannen zouden slagen en zegde dank voor, wat reeds gedaan is. Ten slotte zegde de burgemeester dank voor de hem aangedane eer. De notulen der, vorige vergadering wer den goedgekeurd. Daarna deed de voorzitter mededeeling van de werkzaamheden van. het werkcomité. Dit heeft, aldus de voorz., al reeds ver schillende dingen gedaan en uitgevoerd. Hejj de kinderen zelfs vinden er in dezen tijd „niets meer aan", en omdat de dingen er dan tóch staan, mag je er uit gewoonte of sleur dan eens naar gaan kijken, doch „dét" is het niet meer. De kermis heeft haar tijd gehad en 't zal wel niemands zorg zoo lang zamerhand worden als ze haar eigen dood sterft.. Ik zal het dus vandaag zeker niet hebben over de kermis, maar praat Liever wat over het heerlijk wandelbosch „Groenen daal" in Heemstede, waarvan duizenden al den smaak beet hebben, en dat toch inder daad wel, zooals onze krant gezegd heeft, een juweel is van de allererste soort in onzen omtrek! Wat 'n afwisseling, en wat 'n schakeering, wat een rijkdom van na tuur, wat 'n heerlijkheid van omgeving I Op Zondag is het er een beetje druk, en al gun ik den luidjes die Zondags juist alleen wèl kunnen, graag hun vreugde, juist daar- o|m ga ik zelf liever eens op een dag in de week er heen, en ik raad mijn geëerde lezeressen en lezers aan, hetzelfde te doen: ze zullen er méér genoegen en pleizier heb ben dan in de gore, walmende, stinkende lcermisatmosfeer vol stof, geloof me dat! Ja, dat wandelbosch als ik daarheen met de kermisdagen de liefhebbers van de vrije na tuur en de frissche lucht eens kon trekken 1 Wat is liet er heerlijk bovenal, als de zon zoo fel brandt in de stad, onder dat prach tige groen en in de fijne, kalme luwte van die lokkende schaduw der groote boomen aan En dan, wat een afwisseling, zooals ik al zeide: ruim drie kwartier werk heb je er over, als je héél bet bosch wilt óm-loopen aan den buitensten wegl Nog eens: Heem stede mag wel worden gelukgewenscht met dat prachtige bezit, dat nu ook zoo prachtig moet blijven en door de dagjesmenschen niet ontsierd mag worden, om van bloemenrooven en kwaadaardige baldadigheid niet eens te spreken I Toen het bosch pas open was, heb ik daar al eens wat van gezegd, en dat beeft me, v i a de redactie, een aller hoffelijkst briefje bezorgd van een van de mannen die het meest hebben gedaan om dat heerlijk wandelbosch tot stand ta brengen, voor welk briefje ik hem hartelijk dankzeg. Ik sprak er toen al over, dat hot jammer zou wezen als je nu in dit bosch, zooals je 't in Bloemendaal geregeld ziet, en zóoals b.v. de mooie Schapenduinen zoo vaak ontsierd worden, telkens en overal papierrommel en restjes eten, en eierschillen en wat weet ik al niet voor ellendig vuil tegenkomt, dat daar door de uitgaande dagjesmenschen die met karabiezen komen en hongerige kinde ren, wordt neergesmeten D'r is een mak kelijk middel, schreef me die vriendelijke briefschrijver, om daarvan af te komen, en j u kunt het den menschen gemakkelijk lee- j ren. Als je 'n wandelstok in den grond j steekt, en je draait dien eens flink rond, 1 dan heb je gauw een putje gemaakt: dat is dan het graf van je papier dat je er met denzelfden stok heel netjes kunt inproppen en... klaar is Keesl Nog eenvoudiger is het, als de etende menschheid, die zooveel papieren behoeft voor haar eten en drinken, diezelfde papieren netjes bijeen schommelt enweer meeneemt naar buiten, waar er allicht gelegenheid is ze kwijt te raken 1 Het komt hier op een beetje goeden wil het meeste aan, en als de bezoekers van Groe- nendaal die hebben, enze denken er om (wat óók een factor is) dan blijft het boscli ook rein en ongeschonden, wat ik van harte hoop dat gebeuren zaL, en waar voor ik van tijd tot tijd, wat onze lezers aangaat, nog wel eens mijn stem zal ver heffen. Dat is dan wel terugkomen op dingen die reeds verteld zijn, doch dat mag wel in deze praatjes, want goede dingen kan je nooit teveel zeggen. Zoo onderschrijf ik dan ook hier met nadruk de ernstige waarschuwing die onze Redactie gisteren gaf om uit te kijken, wat voor vermakelijkheden en voor stellingen men in deze dagen zal bezoeken), cn ik voeg er nog wat bijdat onze katholieke winkeliers toch ook eens moeten uitkijken, wat ze door aanplakbiljetten voor de glazen aanbevelen! Want daar zie ik me zoowaar een vuil en smerig tooneelstuk, dat deze week wordt opgevoerd, met 'n ex tra aanplakbiljet overal aangekondigd door katholieke winkeliers voor hun wii£ kelramen, of het een Roomsche instelling of zoo iets was! Ik weet nu wel hoe da^ gaat: d'r komt een kerel met 'n bundel van» die biljetten, en tevens een vrijkaartje: „of de juffrouw dat voor de glazen wil hangen, "i en als de juffrouw die er natuurlijk niet 't' minste erg op heeft, het aanneemt, dan zegtj die colporteur in den volgenden winkel: „Bij* juffrouw die en die hangt 't ook!" Maar een beetje meer zorg wat men aanbeveelt! en minder azen op 'n vrijkaartje zou toch! hoogst gewenscht zijn en als onze kathcw: iieke winkeliers althans eens het plan maakW ten om nooit een tooneelstuk of kermisu&j tooning aan te bevelen voor ze weten wét? het is, zouden we het bespottelijke en er«i gerlijke feit niet beleven wat ik gisteren^ avond zag: dat een winkel van religieuze' artikelen b.v. heel te goeder trouw met eein> groot plakkaat een schunnig tooneelstuk ad-i verteert! Dat is toch' te gek', vindt u óófcy niet 2 AUGUST,US 15 V ?vtwi r. a wj »r Eiken dag.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1913 | | pagina 1