DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND,
mil ONGELUKKENVERZEKERING.
van ne vergaderingen der
TWEEDE KAMEEL
STADSNIEUWS,
K inderhuisirest 21-31-33, Haarlem
IS@rt Werslag
VOOR DE ROOMSCHE VROUW.
Uit eSe Statenzaal»
JQNDERDAG 14 AUG. 1913
38«te Jaargang No. 8212
■BI».
ABONNEMENTSPRIJS»
ﻫr xnaanoen toot Haarlem - 7 US
Vaor de *«ar een agent w revest? pd (kern «w gem.) - 135
YVww ie overige plaat*» ia Nederland franco per post t 1.8®
AJaondarsÖte auounera &03
Bureaux van Reslaetia en Adcninistratie
Iniereemnnunaal Telefoonnummer I42@.
PRIJS DER AUVERTENTKNi
Van I—f regele 68 emit (eontant 50 eent). Iedere refel au** W el
Buiten Haarlem en de Agenteehappen 15 et per tegel Buiten! 5» et
Dienstaanbiedingen 25 et (C zegels), driemaal toot 50 et (A eontant).
Alle betalende abounds en HR blad die 1» bel Eestt
ÖTJLDEN UB
leveaabuige onge»
eehUrihaSd tot
werken.
HULDEN b8
etmrBjdea.
VULDEN HS
Verlies van «efl
baad ef voet
tfin, sQa velgsae 4e bepaling*» op de palissen vermeld, lege» engel ukken verrekerd
VULDEN b« VULDEN Ml VULDEN b%
verlies vma
Urn
vwBes vaa
ééa daim.
ypsvuixor.
vaa
VULDEN bl
vsrlias va»
Ub andere»
De eltkemdag dezer bedrage» wordt gegstaadeevi deat ft» MaafeekappB JHoHas&selie Algemeens Venekcrlngsbank» ie Sebledaas.
Het blijkt ons dat nog steeds eenige oude polissen (van de
Maatschappij Ocean) bij onze abonné's in omloop zijn.
Wij maken er nadrukkelijk op opmerkzaam dat deze oude
polissen ten ^spoedigste aan onze bureaux voor nieuwe
polissen (van de H. A. V. Maatschappij) behooren te worden
ingeruild.
De oude polissen kunnen ook aan agenten of Couranten
bezorgers ter inruiling meegegeven worden.
DE ADMINISTRATIE.
Ü5* nummer besrsss&t taal
(wee üsisatien.
AGENDA.
15 Augustus.
WEGENS DEN FEESTDAG VAN O. L.
VROUW HEMELVAART ZAL DE „NIEU
WE IIAARL. CT." MORGEN NIET VER
SCHIJNEN.
HET GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
van deze week bevat de volgende
PLATEN: Begrafenis van Mgr. Drelt-
manns (4). De vliegtuigenfabriek van De-
perdussin. Spoorwegongeval te Rotterdam.
HoogEerw. Heer H. J. M. Taskin. Kiekjes
uit Boekarest (2). Een marine-opleidings»-
schip op hei land. Kiekjes uit den Balkan-
krijg (3). Pastoor Vernieuwe. Groep retrai-
tanten. Een versierde sportkar. De aarts
bisschop van Skoctari. G. Terware. Mej. A.
van Tol. Johannes Koeleman. Mej. J .J.
Turk.
TEKST: De begrafenis van Mgr. Dreh-
manns. De gebeurtenissen op den Balkan.
De weer uit de Ardennen. Geraldine (very.).
Voor onze Jongens en Meisjes.
Wij vestigen nogmaals de aandacht er op,
dat zij, die zich wenschen te abonneeren op het
„Kort Verslag," zich vóór 31 Augustus moeten
opgeven en terstond het bedrag van f 0.50 be-
talen.
Abonnementen opgegeven na 31 Augustus,
kunnen niet meer tegen den verlaagden prijs
worden berekend.
De Administratie.
G ebouw St. Bavo 8 uur Bioscope-
Mij. Union. Bioscoop-voorstelling.
Groote Kerk 8 uur Uitvoering
door Tilly Koenen en Louis Robert.
BLOEMENDAAL Hotel Duin en Daal
Eiken dag van 35 uur Matiné en van
8—10 uur Concert.
AGENDA. 16 Augustus.
Gebouw St. Bavo K. K. Volksbond
8 uur Hulpspaarbank Schoterkwar
tier. Half 9 Spaarkas St. Nicolaas (winter
provisie). Half 9 spaarbank. Inschrijving
Coöp. Bakkerij. Bibliotheek.
Circus Sidoli Raamsingel bij de Ju-
lianastraat 8'A uur Openingsvoorstel
ling.
Sociëteit „Trou moet Blijcken"
Muziekvereeniging Harmonie. Concert.
Het Blauwe Kruis Oude Groen
markt 8—9 uur Consultatiebureau voor
drankzuchtigen.
Eiken dag.
Schouwburg „De Kroon" 8% uur
Bioscoop-voorstelling.
Apoll o-theater Barteljorisstraat
Voorstellingen.
Bioscope-theater Groote Markt
Voorstellingen.
Teylers Museum Tentoonstelling
Etsen van Rembrandt.
Bisschoppelijk Museum (Jansstraat
79). Geopend eiken dag van 10—5 uur, tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zaterda
gen en R. K. Feestdagen.
Hf» Toenadering.
De bekende liberale schrijver „Politicus"
bepleit in de „Oprechte Haarlemsche Cou
rant", in den eigenaardigen vorm van een be
toog uit Christelijk-Historische pen, een toe
nadering van de liberalen tot de Christelijke
partijen, door toe to geven aan den grooten
eiscih dezer laatste partijen in zake de vrije
school en de gelijkstelling van het bizonder
onderwijs.
Wordt in dit opzicht de rechtvaardigheid
betracht(inderdaad, deze liberale schrij
ver is reeds zóóver dat hij van een gelijk
stelling van het bijzonder onderwijs spreekt
als een rechtvaardigheid te onzen op
zichte) Üan is het, zegt hij, met de „anti
these" gedaan, en kan er een „nationaal
blok" gevormd worden tegen het groote ge
vaar voor vaderland en maatschappij, het so
cialisme.
Als uiting van wat er omgaat in den geest
van vele liberalen is dit betoog inderdaad
opmerkelijk en belangrijk. Practisch zal
het niet veel uithalen, omdat gelijk een ieder
weet het droeve anticlericalisme op de eerste
plaats zoovele liberalen elke toenadering tot
de Christelijke partijen onmogelijk maakt, en
ten tweede de verwantschap niet of liever
nog de „concurrentie" tegen de socialisten,
de radicale elementen al maar üaar den
uitersten linkerhoek drijft.
Wat echter duidelijk blijkt uit dit artikel,
en ook onvermijdelijk schijnt, is dat de eer
lijke, onbevooroordeelde liberalen, die de con
sequenties van het voïkverdervend, antinatio
naal socialisme inzien, zich meer en meer
afscheiden van het anticlericale „ooncentra-
tie"-blok, en mèt de Christelijke partijen zul
len gaan samenwerken voor rechtvaardige
schoolpolitiek en het behoud der maatschappij.
Laten die mannen openlijk overkomen! De
Christelijk-Historische partij is breed genoeg
om ze te herbergen. En mèt hen zullen wij
gaarne voor onze idealen en beginselen den
strijd blijven voeren!
Nalezing van d@ Raadsvergadering.
De Feestcommissie 1913, die aan den Raad
f 2500 subsidie verzocht, krijgt er hoog
stens f 1500als ten minste zijzelf óók
zooveel hij een kan brengen, en anders krijgt
ze slechts zóóveel als ze heeft opgehaald
van particulieren
Als dót nu niet een akelig-krenterige ma
nier is, om het honderdjarig bestaan van
's lands onafhankelijkheid in Haarlem te ge
denken, dan weten we het nietl
Maardie feestcommissie schijnt bij
de heeren van den Raad niet zoo in de
gratie te staan. Het is de burgerij-zelf, die
dit feest wil vieren, en nu hooren we
uit den Raad de bewering „dat de burge
rij het feestvieren dan ook zélf maar be
talen moet" alsof dat óók niet het geval
is, wanneer de gemeentekas met een paar
duizend gulden subsidie bijspringt 1 Want
het geld uit de gemeentekas is immers óók
door de burgerij bijeengebracht! Toen de
„Commissie Plan 1913" die letterlijk
niets gedaan heeft dan een mailcoach met
vier paarden te laten rijden, en een ten
toonstelling organiseeren, waarvan niemand
weet dat ze bestaat >een crediet vroeg
van f 2500, is dat wèl gegeven.maar
van die commissie was de Wethouder Loos-
jes de voorzitter! Terecht zeide de bur
gemeester, dat Haarlem een miserabel figuur
zal maken als de burgerij in haar plan om
nu eens werkelijk feest te vieren (wat „Plan
1913" blijkbaar niet heeft kunnen leiden)
vanwege het gemeentebestuur niet wordt ge
holpen! Maar als men over zulke dingen
aan het praten slaat in de Statenzaal, dan
helpen zulke herinneringen en wijze woor
den tóch niet, en dan wint onze akelige
nuchtere geest om rekensommetjes te ma
ken, en tevens een hopelooze onver
schilligheid voor 's lands historici het
van wat wij integendeel als een plicht
zouden beschouwd willen zien van het ge
meentebestuur: voor te gaan hij de viering
van zulk een eeuwfeest, en onze burgerij
te Ie er en geestdrift te gevoelen bij de
honderdjarige herdenking van ons onafhan
kelijk volksbestaan 1
Maar „kom daar nou eens om", om met
Stastok te spreken! Op z'n Nurksch hoor
den wij nu den republikein en anti-Oranje
man Nagtzaam vertellen, dat „die historie
van 100 jaar geleden" toch eigenlijk lang
niet gLorieus was, en geen feestvieren
waard
Enfin: de feestcommissie uit de burgerij
krijgt nu nèt zooveel subsidie als ze zélf
geld bijeen weet te bedelen, volgens het
door den heer Modoo ontwikkelde nieuwste
denkbeeld van gemeentelijke subsidieering.
,We dachten zoo: als de feestcommissie nu
eens gauw ziet te komen aan een f 1500
toezegging, dan legt de gemeente er f 1500
bij, en dan organiseert men een feestje
dat f 1500 kosten geeft aan de par
ticulieren hun geld terug! Dat stelsel-Modoo
is toch waarlijk niet zonder gebreken!
De toeleg van de „meetinghouders", zoo
als de burgemeester ze betitelde: de voor
standers van drankbestrijdingsmeetings en
socialistische betoogingen in den Herten
kamp, om het toestaan van den Herten
kamp aan de vereeniging „Koninginnedag"
op 31 Augustus als argument te gebruiken
voor een toestemming voortaan aan iedereen
die erom vragen zal, die toeleg is niet
gelukt! Dank zij den heer van den Berg
en den burgemeester, die beiden uitdrukke
lijk zeiden, dat de Hertenkamp aan „Ko
ninginnedag" werd afgestaan bij uitzondering
en om het speciaal karakter dat deze ver
eeniging en hare feestviering hebben, maar
dat daarmee géén praeeedent kan zijn be
doeld 1
Gelukkig I Moge de Raad hieraan vast
houden!
Het nieuwe ambtenaren-reglement was na
tuurlijk de hoofdzaak van deze langdurige
raadsvergadering. Dank zij den heer, Nagt-
zaam, die hij zulke dingen in zijn element is,
en zijn „klasse-zorg" dan op hot voord ee-
ligst kan doen uitkomen, heeft de beraad
slaging akelig lang geduurd enis ze zelfs
niet eens ten einde gebracht.
De heer Tliiel stelde bij de algemeeno be
schouwingen wel héél duidelijk en scherp
in het licht het verschil dat er is tusschen
het werken van mannen die werkelijk iets
willen tot stand brengen, en do „Principen-
reiterei", het speculeeren op de volksgunst,
van een socialist I
De commissie voor het reglement was het
óók niet altijd eens geweest, en het eene
lid was vaak voor dit, het andere had be
zwaar tegen dót. Dat was begrijpelijk, als
men maar, bedenkt dat twee knappe juris
ten maar van heel verschillende richting
als de heeren Thiel en Heerkens Thijssen
in 'die commissie samenwerkten 1
Maar toch was de commissie eensgezind
geweestniemand had z ij n liefhebberij en
willen doordrijven, men was erop afgegaan
om wat tot stand te brengen, niet om ten
pleiziere van de ambtenaren of van ande
ren te „getuigen"!
Dat was werken waar resultaat mee werd
bereikt; de heer Nagtzaam echter, die het
onderste uit de kan wilde hebben, en al
maar met z ij n denkbeelden, z ij n liefhebbe-
rijen kwam, bleek tot dat gemeenschappelijk
overleg niet bereid en... verkreeg dus
niets 1
Het oude liedje.
Maar om iets te verkrijgen ia het dan
toch ook eigenlijk den socialist immers niet
te doen! Hij moet juist zijn zin niet krij
gen, hij moet met een stalen gezicht dingen
vragen die hij wel weet dat tóch geen kans
hebben aangenomen te worden, en dan
kan hij later z'n volkje opzweepen met de
boodschap: ik heb m'n best gedaan, maar...
de heeren wilden nietl
Die oneerlijke, dunne tactiek, die door de
socialisten als regel overal wordt toegepast,
heeft de heer Nagtzaam gisteren óók weer
volgehouden, en als we in een volgende
vergadering aan het door hem óók al ge
vraagde „scheidsgerecht" toe zijn, zal hij
ze wéér toepassen, let er maar opl
We zullen dan nog wel gelegenheid heb
ben, om over dat scheidsgerecht, dat de socia
listen als iets noodzakelijks voorstellen, alsof
er buiten dat geen „recht" is voor een amb
tenaar, wat meer te zeggen.
Alleen zij hier even aangestipt het malle
figuur dat de heer Nagtzaam maakte door
te meenen, dat hij in zijn amendementen
een scheidsgerecht had voorgesteld, zooals
de Maastrichtsche Raad dat heeft ingesteld,
terwijl de heer Thiel duidelijk en over
tuigend aantoonde, onder hilariteit van den
Raad, dat de heer Nagtzaam feitelijk een
heel andere wijze van procedure had voor
gesteld, iets geheel nieuws, dat (zoo oordeel
de de heer Thiel, die in beginsel toch vóór
scheidsgerechten zich verklaarde) nog daar
enboven met de wet in strijd was!
De Raad lachte er om, en de heer Nagt
zaam zweeg en snuffelde eens in z'n papie
ren; 't was een gek geval 1
Natuurlijk kwam de behandeling van het
Reglement niet een eind. Zooals iedereen
verwachtte, was er ten slotte eens een amen
dement, waarbij de stemmen staakten, en
toen gingen we naar huis.
't Was tijd: bij half ze ven f...
Haarlamscha Alladayjes Ne. £19.
DE A. S. BAKKERIJTENTOONSTELLING.
Het laat zicih aa nzien, dat de bakkerij ten
toonstelling, die de volgende maand in het
gebouw Sint Bavo zal worden gehouden, een
groot succes zal worden, en meer nog: een
zeer belangrijk feit in de Nederlandsche bak
kerij-nijverheid I
Men leze er on3 „Stadsnieuws" heden maar
eens op» na, hoe de Belgische bakkersnij ver
heid hier uit zal komen en hoe de Belgen
van plan zijn, om de voortbrengselen van
hun nijverheid hier gereed en in werking, te
laten zien.
Dat hierheen dan ook bakkers zullen komen
uit heel het land, om deze nuttige en leer
zame vak tentoonstelling te zien, is buiten
kijf!
Beter dan volksvermakelijkheden of allerlei
feestjes achten wij dan ook in dit jubileums
jaar zulk een zeer nuttige tentoonstelling,
waar niet alleen te zien, maar ook te leeren
valt, waar het nuttige met het aangename is
verbonden I
Wij meenen, dat we dit wel eens bizonder
in het licht mochten stellen, nu in het be-
XL,
YltOUW EN BEROEP.
Ie Vervolg.
Aan eiken arbeid ia behalve de materieele
waaide, het middel om in de levensbehoef
ten to voorzien, een ideëele; eon hoogere
waard» verbonden, welke den arbeid en de
genen, die ze uitvoeren, als 't ware stellen
«iuitea Se gewone beslommeringen. Met dit
aftgrlp '/an den arbeid wordt in onze dagen
zelden nog rekening gehouden, zóó,
dat in dit opzioht nog maar weinig wordt ge-
W op i«4b andere dan geld verdienen, zaken
dood, materieele najagen. Dit is nu een
maal tm toeken van onzen tijd en over 't
algemeen zou men hartelijk worden uitgela-
ahaa ah» men deze factor naar voren zou wil-
1*0 «ohuiven. „Wat koop Ik ervoor" zou de
schampere ppmoirking zijn en voort zou men
Keoet allee niet andere te doen, dan om
eoa groote macht: arbeid, denken, wil
len, doen, organiseeren, om te zetten in den
woeo heereoiher van den tijd: geld!
3v» villen hier niet verder op ingaan, waar
betreft den arbeid door mannen verricht.
P** ^ar T" nog zeer veel ideëol in den
onderkennen en bij zeer velen is
je ukkig reld oog niet alles, maar wordt ook
in de zucht naar het goud nog wel gelet op
4* hoogere belangen en naar ander loon dan
naar wat onder klinkende munt of daarmee
gelijk te stellen, wordt verstaan.
Toch willen we, waar het geldt den arbeid
der vrouwen dezen kant van den arbeid in
't kort eens nader beschouwen. Niet alleen,
omdat veel in dit opzicht met het begrip,
„arbeid" der mannen, gelijk komt, maar ook
omdat in bepaalde gevallen dit begrip op
„vrouwenarbeid" naar het schijnt steeds min
der van toepassing kan blijven; een gevolg
van de socialistische en vrijzinnige denkbeel
den en de practijk daarvan, of, 0111 het in
een term aan te duiden: een gevolg van 011-
geloovige of materialistische ideeën, welke
meer en meer onzen tijd gaan beheerschen.
Het "is duidelijk, dat onder dezen arbeid
bij de behandeling van dit onderwerp niet
moet worden gerangschikt de arbeid der vrou-
men in het gezin. Deze arbeid is ideëel in
de praotisohe roeping van vrouw en echtge-
noote en moeder zelf. Toen we bijv. de hoo
gere ontwikkeling der vrouw uiteenzetten is
dit genoegzaam gebleken. Misschien lijkt het
vreemd, dat we liet zelfs noodig oordeelen
Hoze bemerking in dit onderwerp in te las-
schen. Het werk der gehuwde vrouw in haar
gezin voor de huishoudelijke bezigheden, de
verzorging van man en kinderen, de opvoe
ding voor en ten behoeve van de maatschappij
zelf, is immers volgens Christelijke begrip
pen moeilijk in een materieëele vergoeding,
in geld, om te zetten. Volgens ons katholiek
en Christelijk begrip is dit volkomen waar.
liet teekent daarom des te duidelijker de mo-
Ideroe vrouwen-emancipatie. Daar toch wil
men niet meer of minder dan de vervulling
der huishoudelijke, der eezinsverplichtingen
der echtgenooten en moeders door de gezins
hoofden, de echtgenooten en vaders, zien be
taald door een vaste toelage, een inkomen,
een salaris aan de vrouw uit te keeren. Een
betaling dus van arbeid, door een hoogen,
natuurlijken plicht en geheiligd door het sa-
cramenteele huwelijk, opgelegd. Toch moet dit
niet al te zeer verwonderen, waar het huwe
lijk volgens de ongeloovige en materialisti
sche ideeën als niet méér wordt beschouwd
dan eene materieele overeenkomst aangegaan
door man en vrouw, even gemakkelijk te ver-
i breken als het gesloten is. Waar alle hoogere
begrippen verloren zijn, kan het wel niet
anders of ook de „plichten" nemen een ande
ren vorm aan en worden niet anders dan din
gen, die men koopen kan «enerzijds en die
men anderzijds wil zien betaald. De moeder
lijke en vrouwelijke plichten wil men door
i geld zien vergoed, naar het heet, om de
vrouw, de echtgenoote en moeder van een
„schandelijke afhankelijkheid" te bevrijden.
Het is duidelijk, dat van een dusdanige be
weging weinig kan wonden venvacht. De
vrouwenbeweging is niet een zuiver mate
rieele, maar op de eerste plaats ook een
kwestie van hoogere belangen, welke diep
in het maatschappelijke leven ingrijpen. De
vrouwenbeweging bedoelt de algemeene ver
heffing der vrouw, maar niet enkel geld kan
hier begin en einde zijn. En allerminst kan
de vervuiling der vrouwelijke plichten in het
gezin naar geldswaarde worden getaxeerd.
Nogmaals, hier zal dan ook niet aan worden
gedacht, wanneer het huwelijk wordt aange
gaan met ais grondslag de verbintenis
alleen door den dood to verbreken.-Dus geen
contract met over en weer betaalde diensten,
maai- een onderling samengaan, waarbij de be
langen één zijn, en waarbij ook één is de
plicht, welken men te vervullen heeft en
waarin de arbeid, als deze zelfs zoo mag
worden genoemd, niet anders dan ideeël en
niet materialistisoh, kan zijn.
Bij den arbeid der vrouwen bedoelen wij
dus alleen het maatschappelijk werk, waar-
i voor loon betaald wordt. Het is opmerkelijk
hoe ook hierbij, vooral onder het volk, met
i het geloof de tevredenheid verdwijnt. Een
gevolg van het gelijksoortige begrip: arbeid
j en geld. Het zijn de socialisten, die ontevre-
denheid kweeken, menschen, die tot dan toe
i zich schikten in hun lot, voor nieuwe toe-
I standen plaatsen, waaraan zij nog nooit heb
ben gedacht. Het heet dan, dat die menschen
j worden opgeheven tot een menschwaardigar
bestaan, terwijl men begint mot hun de ééne
voorwaarde tot alle geluk, de tevredenheid
te ontnemen. Het is hier de plaats niet om
op dit thema verder door te gaan al voegen
we er aan too, dat we onrechtvaardige toe
standen in het bedrijf, of in den arbeid al
lerminst willen zien bestendigd. Alleen zij
erop gewezen, dat niet altijd terwille van do
rechtvaardigheid die ontevredenheid gekweekt
wordt. Men is or op uit om het Christelijk
beginsel te doen verdwijnen en daarvoor komt
niets dan geld, materieele waarde, in de
geld. Naastenliefde evenmin: het is betaalde
plaats. Plicht bestaat niet meer. Plicht is
arbeid. En arbeid zelf wordt niet door den
jmenseh verricht, omdat hij door God tot wor-
ken bestemd is en in zijn onderhoud moet
■voorzien. Men .weet alleen, dat arbeid, /reld
is, meer niet. Dit slaat op alle werk,
zoowel van mannen als van vrouwen, doch
het dringt door tot daar, waar vroeger aap
een vrouwelijke roeping nog kon worden ge
dacht. Zoo noemen we hier het beroep van
ziekenverpleegster.
Alvorens hierover met een enkel woord
te spreken zij er in 't kort, in aansluiting
met het bovenstaande op gewezen, dat hier.
een teekenend voorbeeld is van algeheele ma
terialisatie van den arbeid door sommige vrij,--
zinnigen en door de socialisten. Bij liefde-'
zusters, die zich door kloostergeloften tot het
verplegen van zieken verbonden hebben,
wordt naar waarheid van eene roeping ge.
sproken. Took moet als leekezusters het be
roep van ziekenverpleging vervullen, ook van
een roeping kunnen worden gewaagd, omdatj
de zieke, de ziekte, eene zekere toewijding
noodzakelijk maakt. En nu leert de ondervin-,
ding, dat bij socialisten, de „gelukbrengera"'
aan de maatschappij, niet bestaat het stre
ven om alles to doen om die toewijding zou
groot mogelijk te doen zijn. Integendeel, zij,
achten het beter om de leekezusters ook eeng
„den golfslag van het maatschappelijk lew
ven" zooals zij dit noemen, te doen- gevoelen,'
.waarmee dan niet anders bedoeld .wordt, daa
het socialisme vat op haar. te doen krijgen,
We komen hierop, nog wel nader terug als
.we het beroep van zieken verpleegster, ver
der beschouwen.
m
313
150
110
15
