DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
0NZ£ ONGELUKKENVERZEKERING.
Kindervoorstelling
I3TE BtAü.
Kort Verslag
van as vergaderingen der
TWEtOt üAMtB.
Tooneelcritiek in de
Roomsche Pers.
Bioscoop „U n i o n"
gebouw St. Bavo,
Zaterdagavondpraatjes.
nsleB«huif6ve8t 2S3-3I-33, ffaai*iem
1ATERDA6 16 AUG. 1613
38ste Jaargang Ho. 2813
ABONNEMEN'f SPBXJSt
fer i mnatiflen voor Haarlem ƒ1.SS
Voor de plaatsen, waar een agemt Is gevestigd (kom «Jer gem.) 1.35
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1.80
Afzonderlijke nonuners 0.03
Bupsatss wan ëSe®£«©ti© en Adssiinietratie
Iraterceawmnnaai Teiefoonnimtimep 1436.
PRIJS DEK ADVEBTENTRN»
Van I—* regels 60 eent (contant 50 cent). Ieder# regel sneer 1* nt
Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 et per regeL Bnitenl 80 et
Dienstaanbiedingen 85 et (6 regels), driemaal voor 60 et U eontant).
AU« betalende «bonnes as dit blad, die la Set bnrlt een er rersekerlngepoRs ri)n. «Sa Toltreas ie bepaling» «p de polissen vermeld, tegen ongelukken Tcrsekerd voort
GULDEN i>9
levenslange on go»
sebikthesd tot
srerkan.
GULDEN bg
overlijden.
GULDEN bi)
verlies van eea
band of voet
GITIJIEN bd
verlies voa
oog.
GULDEN bU
verlies vaa
ééa duim.
3ULDEN b9
verlies van
één
GULDEN hQ
verlies vaa
één anderen
vimwe
De nltkeerfag 3tmr bedrage» wordt gegaraadcesd door da Mtiatscfceppg) JHoJlimilsebs Algsmeaee Vonelrarii»g»bni»V ie Schiedam,
Het blijkt ons dat nog steeds eenige oude polissen (van de
Maatschappij Ocean) bij onze abonné s in omloop zijn.
Wij maken er nadrukkelijk op opmerkzaam dat deze oude
polissen ten spoedigste aan onze bureaux voor niéuwe
polissen (van de H. A. V. Maatschappij) behooren te worden
ingeruild.
De oude polissen kunnen ook aan agenten of Couranten-
bezorgers ter inruiling meegegeven worden.
DE ADMINISTRATIE.
Pit nummer bestaat uit uijf bla
den ui. o. de Ofïiciëeie Kerk-
ijs t en het Qe l i u s t r e e r d 2 o n-
dagsölad, m 8 bladzijden.
Wij vestigen nogmaals de aandacht er op,
dat zij, die zich wenschen te abonneeren op het
„Kort Verslag," zich vóór 31 Augustus moeten
opgeven en terstond het bedrag van f 0.50 be
talen.
Abonnementen opgegeven na 31 Augustus,
kunnen niet meer tegen den verlaagden prijs
worden berekend.
De Administratie.
Tcylers M u s e u in Tentoonstelling
Etsen van Rembrandt.
Bisschoppelijk Museum (Jansstraat
79). Geopend eiken dag van 10—5 uur, tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zaterda
gen en R. K. Feestdagen.
AGENDA. 17 Augustus.
Gebouw St. Bavo 8 uur Bios'cope-
Mij. Union. Voorstelling. VA uur Kin
dervoorstelling.
Schouwburg „De Kroon" - 8h uur
Bioscoop-voorstelling.
In den Hout 2Yt uur Haarlems
Muziekkorps. Concert.
Brongebouw 8 uur Haarl. Mu
ziekkorps. Concert.
Circus Sidoli Raamsingel bij de
Julianastraat 8Y> uur Voorstelling.
AGENDA. 18 Augustus.
Gebouw St. Bavo R. K. Volksbond
Ondersteuningsfonds. Verg. Schoenma
kers. Vergadering Slagers.
Circus Sidoli Raamsingel bij de
Juhanastraat 8A uur Vooretelling.
Eiken dag.
BLOEMENDAAL Hotel Duin en Daal
Eiken dag van 3—5 uur Matinée en van
8—10 uur Concert.
Apollo-t beater Bartel jorisstraat
Voorstellingen.
Bioecope-theater Groote Markt
.Voorstellingen.
Hh Nemesis
In de verkiezingsdagen is door Rechts on
ophoudelijk den kiezers toegeroepen: men
belooft u van links allerlei moois, maar nie
mand daar he-eft ooit gezegd waar het
geld vandaan zou moeten komenmen
bedriegt u dus en liegt u wat voor 1
De kiezers hebben het niet geloofd.
Die gingen op de mooie beloften in.
En ziet nu:
Voor het nieuwe kabinet dat uit de link-
sche „overwinning" moet voorkomen, is
geen Minister van Financiën te krijgen
j De liberale heer van Gijn, administra
teur' aan het Departement, en de aangewe
zen man als volledig-deskundigc, heeft er
voor bedankt (zie het bericht van „De(n)
Nederlander" onder „Binnenland") en alle
bladen melden: Financiën is bet zwakke
punt.
Zoo komt loontje om z'n boontje.
Dat is N e m e s is, de straf van het kwaad
dat zichzelf wreekt.
Men heeft beloften gedaan, zonder aan
te geven hoe die moesten worden ingelost,
beloften waarvan men wel wist dat ze
niet na te komen waren!
Die oneerlijke, bedrieglijke manoeu
vre, die wij van Rechts gedurende den hee-
len verkiezingstijd al hebben aangewezen,
maar die de verblinde kiezers welke zich door
socialisten en liberalen lieten inpalmen, toch
niet wilden inzien, wreekt zich op degenen
die er gebruik van maakten I
Dit onderwerp is in den laatsten tijd ac
tueel.
In de jaarvergadering der „Ned. Katho
lieke Journalistenvereeniging, verleden
jaar te Nijmegen gehouden, kwam het on
derwerp ter sprake en werd besloten tot het
benoemen van een Commissie, die erover
zou rapporteeren. Of die Commissie be
noemd is, weten we niet: we boorden er niets
meer van, doch dat neemt niet weg dat
onder de Katholieke Journalisten zelf het
vraagstuk „Tooneelcritiek in de Roomsche
pers?" (met een vraagteeken!) groote be
langstelling heeft.
En ook buiten den kring der journalisten
wordt de zaak, vooral door voorstanders van
deze critiek, in de laatsten tijd zéér op den
voorgrond gesehoven.
De heer Frank Luns, die van liefhebberij-
tooneelist nu tooneel-deskundige is gewor
den, heeft onlangs een „enquête" ingesteld
over dit onderwerp, en in De Tijd hebben
een paar voorstanders van een tooneel-ru-
briek in de katholieke bladen op duidelijke
wijze bun mcening verkondigd.
Onze lezers weten, dat de N. H a a rl. C o u-
rant op dit punt een vrijwel eenzaam stand
punt inneemt onder de katholieke bladen.
Eigenlijke „tooneelcritiek" leveren wij
niet in ons blad, maar wij hebben de ge
woonte, om van tooneelstukken of andei'e
opvoeringen, die naar ons oordeel zonder
bezwaar door katholieken kunnen worden
bezocht, met enkele 'woorden gewag te ma
ken, opdat degenen, die de komedie willen
bezoeken, daaraan een leiddraad bobben.
Dat beeft, naar wij van onze lezers weten,
steeds goed gewerkt in zóóverre, dat ver
schillende katholieken onzer stad nooit
naar den Schouwburg of een andere uit
gaansgelegenheid gaan, waiineer er in onze
courant niet over geschreven is. Van stuk
ken die niet deugen, nemen wij nóch aan
kondigingen, nóch beoordeelingen of ver'sla-
j gen op: wij zwijgen daarover.
j Wij meenen, het recht te hebben tegenover
jdegenen die geregelde tooneelrecen-
,sies in de katholieke bladen wenschen,
en óók tegenover hen, die liever over het
tooneel gansch en al gezwegen zouden zien
onze opinie en onze handelwijze te mogen
verdedigen.
Vooreerst zij gezegd dat wij ons nu niet
in theoretische beschouwingen willen bege-
oin over de al- of niet-werechelijkheid van 't
j bijwonen van tooneeluitvoeringen in het al-
gemeen, over de „opvoedende kracht van het
i tooneel, waarmee nog al eens geschermd
wordt, enz.
Wij houden ons aan de levenspraktijk, die
deze is: verschillende katholieken, waar
onder van de besten, wenschen met inacht
neming van alle regelen van voorzichtig
heid en met vermijding van alle stukken
waarin aanstoot wordt gegeven of die scha
delijk zijn op godsdienstig of zedelijk ge
bied, van tijd tot tijd eens (immers geoor
loofd) vermaak te vinden in den schouw
burg.
Dat is het eenige meenen wij
waarmede de katholieke courant eu de ka
tholieke journalist te maken hebben in dezen.
Theoretische strijdvragen, of het tooneel
goed kan werken, of niet een „Roomsch
tooneel" wenschelijk zou zijn, of de ka
tholieke pers niet door algemeene critiek
de schouwburgdirecteuren kan dwingen,
laten wij ter zijde als buiten de practische
kwestie staande.
Is het nu nóódig, of wenschelijk, om in
verband met den lioven-geschetsten feitelij
ken toestand een geregelde tooneel-
rubriek, een vaste en geregelde tooneel-
recensie van alle opgevoerde stukken in de
courant te hebben?
Noodig allerminst,, dat begrijpt men!
Wa.nneer de regel is: stukken die niet zijn
aangekondigd noch besproken, behooren óf
tot de ongewensehte óf tot de schadelijke
tooneelproducten, dan is die regel voldoen
de voor degenen die in den schouwburg van
tijd tot tijd een goed stuk willen zien, om
zich in de keus te laten leiden!
Doch het is o.i. ook allerminst wenschelijk,
alle stukken te critiseeren. Beter gezwegen
over een slecht of zedeloos of ongodsdien
stig, in ieder geval voor katholieken niet
gewenscht tooneelproduct, dan het, hoe
scherp óók, afgekeurd! Wat niet alleen voor
tooneelstukken, maar in het algemeen voor
alle dingen die niet deugen, als regel voor de
Roomsche pers gelden moet. Als er geen
bijzondere reden is om met nadruk zijn af
keuring te doen hooren, wordt over dingen
en zaken en personen en toestanden die ze
delijkheid of godsdienst aanranden, in den
regel beter gezwegen!
Wij meenen dus, dat onze handelwijze,
om alléén van stukkeu die zonder schade en
zonder ergernis gezien kunnen worden een
bespreking op te nemen (welke bespreking
dan naar de strekking, naar bet gehalte,
naar vorm en uitvoering meer of minder
„warm" natuurlijk zal uitvallen) door de
praktijk van het leven onder onze katho
lieke medeburgers volkomen gebillijkt wordt.
Smedestraat.
op Zondag 17 Aug, a.s.
's 2% uur.
Op vertoon dezer BON Entrée
lste rang Kinderen 10 ct. Volw. 15 et.
2de 5ci. 10 ct.
Zie verder advertentie in dit blad.
Intusschen leert gij dan toch den weg naar
den schouwburg aan het publiek, en wekt
gij door uw aanbevelingen misschien smaak j
op bij degenen die wat in c a su, toch al-
tijd het beste is! zich totnogtoe van
schouwburgbezoek geheel onthielden, zoo aan, waarvan wij ons met opzet in de
zal men ons misschien tegenwerpen. courant onthouden van allerlei besprekingen
Dat zijn degenen die meenen dat een ka- over het tooneel als zoodanig, en ons bepalen
tholieke courant zieh liever van alle too-tot feitelijke toestanden,
neelbespreking en wat ermee verband houdt, j Mocht er ooit een „Roomsch tooneel" ko-
moct onthouden. j men, dat ook Roomsche stukken opvoert, dan
Wij kunnen den ernst van het bezwaar zullen wij daarvan evengoed melding maken
niet ontkennen. ai,s van een opvoering b.v. van Vondel's „Lu-
Doch wij stellen er dit tegenover: i eifer" door Royaards.-
Vooreerst de practische toestand, hierbo-Aanmoediging-geven van tooneelbezoek
ven al weergegeven, dat immers verschillen-1 ijgt, meenen wij, niet op onzen weg: de
de katholieken een uitspanning die niet is Roomsche Courant moet en mag slechts
verheden, en die in verschillende gevallen (^op gelooven wij) leiding geven waar die
daarenboven zéér zeker een geestelijk, Intel- verwacht en gevraagd wordt door hare le-
lcctueel genot is, tóch willen genieten. j zers of een aanzienlijk deel daarvan.
Neemt men voor de zulkeu de leiding waar- j \yjj handelen op dezelfde wijs onvol-
aan zij zich in de Roomsche courant kun- komenheden en onnauwkeurigheden die wij
nen vasthouden weg, dan is het veel groo- j njet aitijd kunnen voorkomen,, natuurlijk
tere gevaar en dat niet denkbeeldig isl buitengesloten óók met een anderen vorm
nabij, dat deze katholieken in de „nen- van publiek vermaak: de bioscopen,
trale" of in de niet-katholieke pers (om van ji]n puze handelwijze succes heeft bo
de anti-kathoHeke niet te spreken) gaan wijst het feit, dat de bioscopen te dezer
zoeken wat zij in hun courant niet meer stede, waarvan onze courant geregeld an-
vinden. i nonces opneemt, prijs stellen op het redac-
Dan is tegen het bovenbedoelde bezwaar j tioneele oordeel en zeer gevoelig zijn wan-
nog dit aan te voeren: het is van een cou-peer wij meenen verplicht te zijn, hun a n-
raiit, die midden in het leven van den dag j jj0 ncee weigeren. Want zij weten wel:
staat, niet te vergen dat zij volkomen spreekt()a£ js Voor onze lezers een duidelijke wenk!,
als een ascetisch boek of een kanselprediker.Hier dient bij gevoegd, dat wij in den H.
Vooreerst al niet om redenen van zelfbehoud, j Vastenttid en in den Advent nóch bespre
kingen, nóch annonces van vermakelijkheden
opnemen, omdat een goed katholiek in die
dagen nóch schouwburg, nóch bioscoop be-
want zoo'n courant zou spoedig zonder
abonné's zitten, maar vervolgens óók niet,
omdat zij wordt geschreven voor mensclien
die óók midden in het leven staan, die zoekt.
den schouwburg dag in dag uit passeeren, j
die de aanplakbiljetten overal zien hangen, geven ans oordeel voor beter, maar
die er in hun kring van verwanten, vrien-,]e ondervinding heeft ons geleerd dat de
den, bekenden, klanten, over hooren spreken, j hierboven geschetste, en door ons gevolgde
Als de courant nu over datgene, wat toch handelwijze inzake het tooneel* practisch
niet verboden, niet afkeurenswaardig is,| goede gevolgen heeft en voor zoover ons
absoluut zwijgt, lijkt dit dan niet op het ge- hekend is, toch niet tot excessen voert. Na-
dra g der struikvoge'ls?
Wil men dit noemen een opportuniteits-
argument, wij zullen dat niet wraken,
mits men ons toestemme dat de Courant,
die niet is (wat onder ons katholieken
maar al te dikwijls wordt vergeten) een
tuurlijk zullen wij, zoo ter bevoegde plaatse
onze gedragslijn wordt afgekeurd, of zoo
men ons overtuigt dat een andere houding
voor de katholieke zaak en voor het behoud
van het geloof en goede zeden heter is, da
delijk anders handelen. Niet het tooneel im-
van overheidswege aangesteld orgaan, maar i mers, 0f (je schouwburg, of de literatuur, is
die door zijn eigen inhoud, door zijn V001. (ie katholieke courant doel, maar do
eigen vorm, door zijn eigen samenstelling bevordering van Roomsche actie en het he
en door eigen aantrekkelijkheid moet wor-jjjOU(j en ,je versterking van den goeden
den en blijven de vriend van hei Room- geest en vaü het geloof onder de katholieken
sche gezin, het hetere wel eens voor het nevens de voorziening in de behoeften
goede moet laten liggen! aau lectuur, het voorname doel van de
Roomsche pers!
Wat wij hierboven schreven, geeft tevens Wij meenden evenwel dat wij èn aan onze
CCG1I.
Feestvieren, en feestweken van
allerhande soort. Wat het
Plan 1913" toch wel uitvoert,
en een mislukking die nu wel
vaststaat. Hoe een vo Ik s-
jeest noodzakelijk is en wat men
in het buitenland doet. Foor
geschiedenis onvoldoende
Dus gaan we nu aan het feestvieren: in
HaarlemFeestvieren? vraagt er, iemand me;
en we hebben pas de kermis achter den'
rug? Den ja, tóch gaan we feestvieren,
en niet een keer, maar drie keer, en we
ken achter elkaar! Wat zegt uervan? Dat
komt omdat we zoo eendrachtig zijn, en
zoo hartelijk samenwerken, ziet ul De eer-
fcte feestviering is OR Koninginneverjaardag
die dit jaar or 1 September zal worden ge
gierd vanwege den Zondag. DM vieren we
Noot yan de Redactie. Onze
Zaterdagavondman kende, toen hij dit praat
je schreef het besluit nog niet van de Feast-
cojmmissie no. 2, om; het bijltje erbij neer
te leggen. Niettemin blijft het betoog van
flen Zaterdagavondman, tegen het verspil
len van de kracht en verbrokkelen der een
heid, ten volle zijn' waarde behouden.
in September een heele week onafhanke-
lijkheidsfeest, ja, een heele week lang,
(men zie, ook bij het vervolg van dit praat
je, de noot waarvan wij dit betoog voorzien
hebben. Red.) en in November... vieren we
nOig eens eenhééle week onafhankelijkheids-
feest, inderdaad! En nu zeggen de heeren
van 'den Raad nog wel, dat je er niets
van merkt, van die onafhankelijkheidsfeest
viering, wacht maar eens eventjes,
heeren, dan z&l je het merken! Nu vraagt
natuurlijk1 dadelijk de belangstellende Haar
lemmer: maar waarvoor is het noodig, dat
we tweemaal een onafhankelijkheids-feest-
week kjijgen? Is dat geen verspilling van
kracht? Nu, eerlijk gezegd, geloof ik niet
da/t er veel kracht mee verspild wordt,
want totdusver, is van die feestcomité's al
lesbehalve „kracht" uitgegaan. Maar geld
zal er, zeker voor verspild worden, al was
het alleen maar die t 2500 die het „Feest
comité Plan 1913", een verzameling heeren
die zich naar ik' geloof op een goeden mor
gen' zich als zoodanig heeft geconstitueerd,
van de gemeente heeft gekregen als subsi
die! Het heeft me schrikkelijk verwonderd,
dat niemand van de leden van den Raad
verleden .Woensdag er op heeft aangedron
gen eens te weten, wat er met die f 2500
gebeurt, gebeurd is of gebeuren zal! De
omnibus" voor rondrijdt, waarmee hij de
mailooacli met vier paarden bedoelt, maar
naar ik hoor gaat deze liefhebberij volstrekt
niet uit van het plaatselijk „Plan 1913,"
maar wordt ze betaald door de algemeene,
Nederlandsche, groote commissie! Onze ste
delijke commissie heeft tot dusverre zich
bepaald tot de bloemetjes om het standbeeld
van Laurens Uoster en bij de Houtbrug,
als ik het wel heb, en dan zullen we in
November voor een zacht prijsje een bios
coopvoorstelling mogen bijwonen en voor een
heel duren prijs een deftigen feestavond in
den Schouwburg. Zoo heb ik het althans
hooren vertellen: dat (dit alles veel weg heeft
van een volksfeestviering op het eeuwfeest
van ons onafhankelijk volksbestaan kan ik
evenwel niet zeggen. We kunnen dan ook
gerust zeggen, dat deze feestviering „Plan
1913" een mislukking wordt en dat de com
missie een rare notie blijkt te hebben van
een volksfeest. Dat dit de algemeene opinie
wel is, blijkt uit de totstandkoming van het
tweede feestcomité, dat nu in September een
feestweek hebben wilde en dat er van de
week' in de Raad zoo bekaaid is afgekomen
wat de subsidie betreft. Maai' waarom al
die comité's, en Koninginnedag erbij, niet
de handen hebben ineengeslagen om liever,
één goede feestweek te organiseeren, als
het dan toch feest moet wezen, dan drie
keer een beetje, dat verklaar ik heusch
niet te begrijpen 1 Je zoudt dan tevens
kans gehad hebben, een echt volksfeest
te krijgen, een feest waarbij de mindere
man, de kleine burgerij, óók kon mededoen,
zonder dat deze als gewoonlijk van over
schutting, of als „buitenpubliek", kan toe
zien! Wat zou het niet aardig geweest zijn,
als in die ééne feestweek een groote histo
rische en allegorische optocht, waaraan alle
vereenigingen van de stad, „Koninginnedag"
voorop, deelnamen, zoo algemeen mogelijk
georganiseerd, door onze straten trok, en
een schitterend gratis vuurwerk den dag
zou besluiten, om van muziek en dergelijke
dingen niet te spreken! Dat zou ten minste
iets zijn dat beteekenis had, meer dan dB
onbenullige „balkonversierings wedstrijd",
een goed idee maar dat blijkbaar zóó onhan
dig en onpractisch is in elkaar gezet, dat er
in het geheel maar acht deelnemers voor
zijn in de stad, die nu met z'n achten de
tien of twaalf medailles die zijn uitgeloofd,
zullen kunnen verdeelen! Dat is óók nog
zoo iets van de „officieele" commissie „Plan
1913", en moet van de f 2500 subsidie af I
Enfin, een troost is dat de mededingers nu
in ieder geval van een prijs verzekerd zijn,
zóó akelig en onbeduidend kan hun. „bai-
konversiering" niet wezen 1 Neen hoor, mij
bevalt die verbrokkeling van dit onafhan-
kelijkheidsfeest lieelemaal niet, en dat vind
ik des te meer jammer, omdat de gebeur
tenis zélf die wij herdenken, toch zoo prach
tig en zoo buitengewoon is! Ziet eens hoe
in Duitschland, door vorst en volk overal,
dat eeuwfeest der vrijheid is gevierd! En
wij, die nu herdenken, hoe 100 jaar geleden
de Oranje's zich weer aan het hoofd dea
volks plaatsten om zich vrij te maken van
het vreemde juk, hoe door toedoen van
den Oranjevorst de Staat der Nederlanden
als eenheid zich constitueerde en toen toch
de grondslag is gelegd voor ons vrije ko-
I ninkrijk, wij verbrokkelen onze kracht,
en versnipperen onzen eenheid door overal
j tentoonstellinkjes te houden, en plaatselijk
zelfs ons nog in commissietjes te verdeelenl
Nog eens: dat alles gaat niet naar mijn
zin, en hls er ondanks dat nog iets van
een waardige feestviering terechtkomt,
dan is dat toch wel een over
tuigend bewijs, dat ons volk en onza
burgerij wèl en zeer véél voelen voor dif
eeuwfeest, al beweert meneer Kleijnen-
berg ook in den Raad dat het niet zoo is:
om van het voor een oud-schoolmeester al
verbij ster end-domme geredeneer van meneer
Nagtzaam, die voor „geschiedenis" wis ep
zeker „onvoldoende" verdiende, maar heele-
maal te zwijgenl
16 AUGUSTUS-
1000
400
ill
03
15
I
BON
Moina voirlo will that ar. -Üie SÏQOte
