DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. lil r^r STADSNIEUWS. BUITENLAND. Kindephuisvest 29-31-33, Haarlem EERSTE BLAD. VOOR DE R00MSCHE VROUW. R8JO&8 19 SEPT. 1918 38b{ •gang No. 8242 ABONNEMEN'ÏSPBXJS» i 0 maanden toor Haarlem jfl.35 Voor d» plaataen, waar een agent la gevestigd (torn flar gem,} L35 Voor de overige plaataen in Nederland franco per poet 1-80 Afzonderlijke nummer». 8.03 Biipeaux van Redaotie en Administratie Sntercanansunaal Telefoonnummer 1426. PRIJS DER ADVERTENTttNl Van 1—8 regels 80 cent (contant 50 cent). Iedere regel aieer 18 ri. Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 et per regel. Bulten* 20 et Dienstaanbiedingen 25 et (8 regels), driemaal too* 50 et W oontant). Alle betalende abounds eg» dit blad, die in Kei Sesrlt GULDEN bb levenslange engs* «ehikthted tot verken. ötruöENba «verlijden. \m* vemikerlagspolla i0n, «0n volgeaa ie bepaling®» ap de poUssea vermeld, iegm «n gelukken verzekerd voow GELDEN bd f f*f| GULDEN bd lü#i GULDEN bg Verlies tui een 1 -911J verliet van bami of voet 9 U>'ii één oom GULDEN bi 3ULDEN bi verlies van S Mn GULDEN fif verlies vaa Mn «mieren vingwt He Rftëeerlftg dezer Mugw werdt mtttreiMmri deer de WaafecbavpS JBMlwtëwK» AlfMMMM VaweKeriBgabaai*' li Bdhledat Hit nummer 'wee bladen. bestaat uit ONS GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD bevat de volgende PLATENHet bezoek van H. M. de Konin gin aan Amsterdam (3). De plechtige ope ning der Staten-Generaal (2). Een mooi ge schenk. Het tiende internationaal Woning- congres. Onafhankelijkheidsfeesten te Am sterdam, te Voorschoten en te Halfweg. Een boottocht. Een standbeeld voor wijlen Konin gin Christina te San Sebastian (2) .Pater Hi- larius en Pater Paulus. J. van Leent. Af scheid van Kapelaan Hosemans van Rotter dam. TEKST: Nationale feesten. Geraldine (ver lig). Schuldig of onschuldig (vervolg). Al lerlei. Voor onze Jongens en Meisjes. agenda 20 SEPTEMBER. G ehonw Sint Bavo 8 uur Hulpspaarbank Schoterkwartier. Half 9 spaarkas St. Nicolaas (winterprovisie). Spaarbank. Steuncomité. Inschrijving Coöp. Hakkerij. Bibliotheek. Eikendag. Apoll o-theater Bartel jorisstraat Voorstellingen. Bioscope-theater Groote Markt V oorstellingen. Teylers Museum I4 uur toe gang kosteloos. Bisschoppelijk Museum (Jansstraat 79). Geopend eiken dag van 10—5 uur, tegen betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zaterda gen en R. K. Feestdagen. BLOEMENDAALi Hotel Duin en Daal - Zondag hij gunstig weer van 3—5 uur Matiné. wat ruim te nemen: wel, de heer Bertling zet er liefst als accres maar zes millioen tegelijk op! Natuurlijk is en blijft „verbetering van middelen" broodnoodig. En nu komt het verschil met de finan ciering van minister Kolkman! Onder Kolkman was het een royale, volle, degelijke sociale wetgeving die zou worden uitgevoerd, en die voor een goed deel door den buitenlandschen fabrikant en bandelaar (via het Tarief) zou worden be taald. Onder het nieuwe liberale kabinet is het daarmee uit. De Invaliditeitsrente zal worden h e- s n o e i d: de invalieden, die al rekenden op hun uitkeering, zullen zich met een heele portie minder moeten vergenoegen! De „vereenvoudiging" der Invaliditeitswet komt dus neer op.... vermindering van de uitkeeringen! En voor de rest zal de belasting-schroef worden aangedraaid, ferm, nijpend. Op de inkomsten van een ieder, op de ver mogens, op den overgang van de vermogens, overal zal nu de fiscus met ijzeren greep de guldens pogen te vinden, die Minister Kolkman liever den vreemdeling zou laten betalen, welke ten koste van onzen handel en 'onze industrie hier profiteert en.... geen cent bijdraagt! Alle verandering is geen verbetering, wat blief? Financiën. Het beheer van Minister Kolkman is ®ogen wij de liberale pers gelooven erbar melijk geweest. Ruineerend voor den Staat zoo onbezorgd mogelijk, kortom: er was geen slechter financieel e politiek denkbaar dan de zijne, 2oo heette het, en zoo heet het nog. Maar 's Lands financiën zijn vooreerst dan toch maar in een gezonden staat. Minister Kolk man zorgde ervoor, de twee einden der beurs bij elkaar te houden, en voor de groote Sociale uitgaven had hij de Tarief wetgeving blaar, zoodat inkomsten en uitgaven klopten aan allen kant. En ten tweede: nu er dan een liberale Mi nister van Financiën is gekomen, die het den beer Kolkman eens verbeteren zal., nu zien wij een begrooting vóór ons, die als twee Huppels water lijkt op die van den heer Kolkman! Het werd vroeger zoo afgekeurd, dat de heer Kolkman bij de opcenten op de hedrijfs- cn vermogensbelasting hulp zochtde beer Bertling doet ©veneens. 't werd vroeger zoo becritiseerd, als de heer Kolkman optimistisch sprak over groote tekorten, door het accres der middelen maar Haarismsche Alledagjes No. 949. TER VOORKOMING VAN GEVAAR EN SCHADE. Men schrijft ons: Nu de kastanje-tijd voor de jeugd weer aanbreekt, ziet men heele troepen jongens den Hout intrekken, gewapend met steenen en stokken om de hegeerde vruchten te be machtigen. Bij het begin van de Dreef begint het al, en vliegen de projectielen den wandelaars lustig, maar gevaarlijk om de ooren. Gaat men nn verder den Hout in, dan kan men, overal waar kastanjehoomen te vinden zijn, op den grond de teekenen van het bezoek waarnemen, zooals afgebroken takken en een massa frissche bladeren. Zou het geen overweging verdienen, in het belang van publiek en hoornen, dat de ge meentewerklieden de hoornen van de kas tanjes ontlasten? Dit geschiedde het vorige jaar reeds. PERSONALIA. Te Amsterdam zijn de heeren I. A. J. Hilckmann en J. G. Drost, heiden officieren hij de groote stoomvaart geslaagd voor het voorloopig diploma Radio-Telegrafie. J. W. STUPFERS. Heden (niet gisteren, zooals hij vergissing een onzer stedelijke bladen gisteren mede- j deelde) viert onze collega de heer J. W. Stuf- fers, hekend Haarlemsch journalist, zijn zil- I veren jubileum als dagbladcorrespondent hier ter stede. I Wij stellen er prijs op, den hulpvaardigen, bekwamen en sympathieken collega, die de goede tradities van de journalistiek op alle gebied zoo wèl kent en volgt en toepast, har telijk geluk te wenselien hij dit 25-jarig jubi leum van inspannenden, afmattenden arbeid in dienst van de publieke zaak. Officiëele eerbewijzen plegen aan journalisten in ons land niet te worden geschonken, maar de heer Staffers heeft zich toch door zijn arbeid en zijn bekwaamheid wel zulk een bekend heid verworven, dat liij die officiëele erken tenis zelfs niet noodig heeft in Haarlem: wü wenschen hem toe, dat hij op dezelfde eer lijke, ronde en loyale wijze als tot nog toe, in gezondheid nog vele jaren lang ons mooie vak zal mogen blijven uitoefenen! DE EERSTE VOORSTELLING IN DEN schouwburg. Onze gerestaureerde schouwburg een feest van licht en vroolijkheid en netheid is gisterenavond weer geopend. Daar waren planten en bloemen in de vestibule, daar lagen overal nette .heldere eocosloopers, daar scheen een glorie van licht.door de nu zoo mooie witte zaal, en er was een talrijk en sympathiek'.-gestcmd publiek, dat met véél plezier de opvoering van het aardige, volmaakt-onschuldige en daarom voor ieder geschikte, prettige blij spel „Mijn papa, het Kamerlid" volgde. Von Schönthan en Kadelburg hebben dit stuk, waar tranen om zijn gelachen, ineen gezet: dus was 't gelukkig geen „hooge dramatische kunst" maar een onderhoudend, vroolijk blijspel van de gezonde soort. En Holtrop maakte van „zijn edelachtbare liet kamerlid" een prachtfiguur, Chrispijn en mevr. Chrispijn gaven den schoonzoon en de dochter zoo gelukkig moelijk weer, de jonge Gilhuijs was de advocaat, die de deus ex machina is in dit blijspel, en al de anderen zorgden dat het geheel prach tig „liep". Het was ook ddarom een mooie voorstel ling, die daarenboven nog wat feestelijks had doordat de heer van Gasteren aan al de dames-artisten bloemen aanbood en met een kort toespraakje na het tweede bedrijf het het Haarlemsclie „Hollandia"-tooneel wel kom heette in den nu zóo mooi geres'taureer- deu schouwburg, en succes wenschte, altijd zóó groot als dezen eersten keer reeds het geval was. Wij voegen er-bij: als de heeren-Chris pijn en Holtrop in deze richting voortgaan, kunnen zij er zeker van zijn, dat de ge- heele Haarlemsche burgerij gaarne die woor den van den beer van Gasteren onderschrij ven zall ORGELBESPELING. Bij do orgelbespeling door Louis Robert in de Groote Kerk gistermiddag trad als medewerkster op mevr. Marie Andriessen- Bies uit den Haag. En zijn anders de gewone orgelbespelingen steeds druk bezocht,*gister middag was een buitengewoon groote me- nigte belangstellenden in de Groote Kerk vereenigd. Wel een bewijs dat men in Haar lem onze oud-stadgenoote, de begaafde zan geres, mevr. Andriessen-Bies, niet vergeten is. Nadat de lieer Robert op uitnemende wijze de Fantasia en Fuga in G. kl. t. van Baeh bad gespeeld, zong mevr. Andriessen een j aria uit Bach's Weihnachts Oratorium la- j ter'zong de zangeres drie Geistliche Lieder (van M. Gultins, Angedenken van P. Corne- j lius, Gebet an den Sonntag, van H. F. An- j driessen, en Hymnus van C. Smulders. De I zang van mevr. Andriessen beeft ongetwij- feld een uitstekenden indruk gemaakt. De heer Robert speelde nog werken van Reger en C. Franck. KORT CV£RZIOHT. DUITSCHLAND. Prins Ernst August van Cumberland zal formeel afstand doen van den troon van Hannover en'dan de regee ring in Brunswijk aanvaarden. DE BALKAN. De grensregeling tusschen Bulgarije en Turkije is nu tot stand geko men, waardoor de vrede verzekerd wordt. Prins Willem von Wied wordt genoemd als de vorst van Albanië. XLV. IETS OVER BEROEP. .Vervolg 12. We mogen deze reeks artikelen niet be sluiten zonder nog in 't kort te behande- >en de taak, welke voor de leeke verpleegster °p het platteland is weggelegd. Waar over vrouwenbeweging gesproken boordt en uit dit oogpunt worden hier voornamelijk het verpleegstersberoep en roe- Ping beschouwd houdt men zich in hoofd tak bezig met de beweging in de steden. Hit ligt in den aard der zaak, omdat het '«ven zich daar in hoofdzaak concentreert, uaar de meeste wrijving van gedachten plaats rindt en door de moderne opvatting van godsdienst en beschaving in de groote cen- u de meer of minder groote conflicten en Verwikkelingen worden afgespeeld. Toch mag m onzen tijd het platteland in geen enkel ^Pzicht worden verwaarloosd. Ook niet, waar Pet de geheel bizondere vrouwenbeweging be seft. Al was het alleen maar, omdat door goede katholieke en Christelijke vrouwen- oeweging in den goeden zin nog zooveel kan moet worden voorkomen op het platte nd, waarbij dan' nog komt, dat de neutrale, i, om met één woord te kunnen volstaan, anti-godsdienstige vrouwenbeweging en 'Ouwenvereenigingon niet stil zitten ter be oefening van het befaamde „zieltjes-winnen". Reeds hierom alleen is in 't algemeen ge nomen een wijdvertakte katholieke vrouwen beweging op het platteland zeer gewenseht en noodzakelijk, zooals we reeds vroeger be toogden (1). Dit is ook van toepassing op 'de katholieke leekenverpleging op het platteland. En niet alleen uit het oogpunt van katholieke vrou wenbeweging en van algemeene belangen van godsdienst, maar ook terwille van vele maat schappelijke toestanden en gezondheids- eischen. Op de eerste plaats meet hierbij worden gedacht aan die plaatsen en streken, waar geen geneesheer gevestigd is of, waar een geneesheer niet dan met moeite kan worden geroepen. Het behoeft wel allerminst betoog, dat we er niet aan denken om den ge neesheer door een leekezuster te doen vér- vangen. Het is duidelijk, dat dit tot onher stelbare fouten aanleiding zou geven, waar uit maar weinig goeds zou kunnen worden geboren. Dit is dan ook niet de taak van de leekezuster, die zich op het platteland heeft gevestigd. Het is integendeel hare taak om te bevorderen, dat in zoovele gevallen het roepen van den geneesheer niet wordt uitge steld :0'f, dat de voorschriften van den arts niet schromelijk worden verwaarloosd. Laten we dit eens wat nader beschouwen. (1). Men zie hiervoor: „Onze Roomsche Vrouwen", „Middenstandsvrouw" cn „Vrouw, op het Platteland", Corry Uijtendoorn; li. K. Roek-Centrale, Amsterdam. Do plattelandstreken, waar geen genees heer gevestigd is, bijv. omdat er voor hem geen voldoende bestaan is te vindon, wor den voor het grootste deel bewoond door de eenvoudige menschen, die door opvoeding en geaardheid in den regel te weinig met eischen van hygiëne en gezondheid op de hoogte zijn. Ook al wordt een geneesheer geraadpleegd dan nog laat de naleving der gegeven voor schriften veel te wenschen over. Daarbij komt dan nog zeer dikwijls gebrek aan goede ver zorging, zoodat alle factoren aanwezig zijn om herstel in den weg te staan, ongezien nog de omstandigheden van kleine of armoedige behuizing, geen plaats voor de kinderen om de(n) zieke rust to laten genieten, enz., enz. Wie zal tot in de kleine bizonderheden kun nen nagaan, wat van dit alles op het plat teland de noodlottige gevolgen geweest zijn? En ook, wie zal kunnen peilen hoeveel gebrek aan geestelijken troost en bijstand dikwijls geleden is door te weinig inzicht en onnaden kendheid? In de steden zijn er nog de vele liefdadige instellingen, de vele vereenigingen, ziekenkassen, onze Zusters van Liefde, goed georganiseerde corporaties en ziekenhuizen, die in dergelijke omstandigheden hulp en raad .weten te versohaffen, welke op het platte land moeten worden gederfd, wat daar to erger is door hot primitieve, waarvan men omgeven is. En toch moet in clie omstandig heden hulp worden verschaft cn gelukkig behoeft niet te worden gezegd, dat absoluut niets gedaan wordt. Maar hoe menig meisje op het land, in een dorp zou zich verdienste lijk kunnen maken door als, desnoods tijdelij- DUITSCHLAND. De Welfeiikwestio. Volgens de „Deutsclier. Kurier" zal prins Ernst August van Cumberland, de schoon zoon van den Duitschen Keizer, binnenkort formeel afstand doen van zijn rechten op Hannover. „Die formeele afstand", zegt het blad, „is noodig, daar anders een eenstem mig votum van den Bondsraad tot ophef fing van de besluiten van .2 Juli 1885 en 28 Febr. 1907 niet waarschijnlijk is. En die eenstemmigheid is noodig. Het schrijven, dat prins Ernst August op 20 April van dit jaar aan den rijkskanselier heeft gericht, ver bindt hem immers staatsrechtelijk tot niets. Te verwachten is, dat de prins spoedig af stand zal doen, waarna de bondsraad de zaak in October ter hand kan nemen. Daar na kan hij de regeering in Brunswijk aan vaarden." Alle bladen nemen deze mededeeling nog niet voor vaststaande waarheid aan, zooals het A. H. mededeelt. DE BALKAN. De regeering van Albanië. Eindelijk zal de toestand in Albanië ge regeld worden, en dit nieuwe rijk' een vorst krijgen, zooals sommige Oostenrijksche bla den zeggen, ofschoon andere het nog tegen spreken en zeggen, dat de oplossing nog ver te zoeken is. De Neue Freie Presse deelt ten minste mede, dat tijdens de aanwezigheid te Wee- nen van Moefti bei, de Albaneesche minis ter van buitenlandsche zaken, de aangele genheid van den Albaneeschen troon voor goed zal worden geregeld. Prins Willem van Wied zou met toestem ming van Oostenrijk en Italië tot vorst van Albanië worden benoemd. In Albanië is op het oogenblik een sterke strooming voor onverwijlde benoeming van een vorst, wiens aanwezigheid ide regeerings- instellingen zou bevestigen. Nochtans schijnt de zaak niet van dringenden aard te wor den geacht. Essad pasja roert zich' nog. De N. R. Ct. deelt een bericht mede uit .Walona, waarin gezegd wordt, dat Essad pasja een actie tegen de voorloopige regee ring op touw heeft gezet, ofschoon hij lid is dier regeering. Do rogeering heeft uit alle deelen des lands telegrammen ontvan gen, waarin liet gedrag van Essad wordt 'gelaakt. Men zegt in regeeringskringen, dat Essad zich belangrijke sommen, behooren- de aan den staat, heeft toegeëigend De vrede. In een offieiëel communiqué omtrent de gisteren gehouden vergadering van Turksehe ko, leekezuster een roeping te gaan vervul len. Zeker, deze meisjes zullen niet minder ontwikkeld moeten zijn dan hare beroeps- zusters in de stad, omdat zij zich zeer dik wijls zullen moeten behelpen met extra wei nig hulpmiddelen. Daarenboven zullen zij over een voldoende mate doorzettingsvermogen moeten beschikken om aanstonds te kunnen ingrijpen, wanneer niet alleen een zieke hulp vraagt, maar de huishouding, de verzorging der kinderen tijdens de ziekte, doortastende hulp noodig maakt. En niet mag worden ver geten, dat de eigenaardige'omstandigheden en de geaardheden eener plattelandsbevolking daarenboven groote liefde vorderen van te willen helpen daar, waar zelf aan hulp zoo weinig gedacht wordt. Temeer omdat, zooals we reeds zeiden, de taak van een leekezuster op het land in den regel veel meer om vattend zal blijken te zijn, dan die van hare zuster in de stad. Zij zal zich met meer heb ben te bemoeien dan enkel met de ver zorging van de(n) zieke, omdat zij ter- wille van die verzorging in vele dingen de tijdelijke leiding op zich zal hebben te ne men. .Vele gezonde meisjes van het platteland en ook velen uit de steden, die de noodige geschiktheid en hier niet minder de roeping hebben, zullen op deze wijze onschatbare diensten kunnen bewijzen aan de plattelands bevolking. Op do eerste plaats aan algemeene gezondheid cn aan den welstand in veler lei opzicht. Een goede katholieke verpleegster zal iïchter meer kunnen doen en wel op godsdienstig en sociaal terrein. Vooral in ha- en Bulgaarsche gedelegeerden wordt mede gedeeld, dat de grenskwestie definitief gere geld is. De grens begint bij de monding van de Maritza en eindigt ten noorden van Ina- dia. Demotika, Adrianopel en Kirk Kilisse blijven aan Turkije, terwijl Tirnovo, Moesta- pha pasja en Ortakeui Bnlgaarseb worden. Ook is in beginsel overeenstemming ver kregen in de kwestie der nationaliteiten. Tot zoover een Reuterbericht. Hieruit volgt dus, dat de vrede nu ten slotte verzekerd is, want de grensregeling was de grootste moeilijkheid, die tot nu toe de onderhandelingen tegenhield en nu en dan alles in de war dreigde te sturen. De Bulgaren komen er niet mooi af; en de Turken hebben geprofiteerd van de omstan digheid, dat de macht der Bulgaren grooten'- deels gebroken was, zoodat dezen Kirk Ki lisse en Demotika, dat zij steeds voor zich bleven op eischen, ten slotte ook aan de Tur ken hebben overgelaten. Vooral het bezit van Domotika is voor de Turken van groot be lang. Want daar loopt de spoorweg van Bedeagatsj samen met de lijn van Sofia, Pbi. 1 lippopel en Adrianopel naar Konslantinopel. j Door het bezit van Adrianopel en Demotika zou dus Turkije steeds in staat zijn de spoor- j wegverbinding tusschen Bulgarije en het I nieuwe gebied aan de Aegeische Zee te ver- j breken. Een anderen spoorweg aan te leggen zou met groote kosten gepaard gaan, daar de streek waardoor die lijn loopen moet zeer bergachtig is. Het Mestadal is Bulgarije bij den vrede van Becbarest ontnomen, en der-i halve kunnen zij den spoorweg, die bun hoofdstad verbindt met de nieuwe gebieden, niet anders aanleggen dan met opoffering van groote kosten, over of door het Rbodope-' en Rilogebergte. Gemengde Berichten» De schoolwet in België. De parlementaire verslaggever vaii hét „Handelsbl. van Antw." schrijft over de ae«. tie der linkerzijde tegen de schoolwet het yolgende: Het „Bulletin der Katholieke Vereeniging van 't arrondissement Brussel" klaagt over de verdachte beweging van verzoekschrif ten, die van anti-clerieale zijde tegen bet achoolwetsontwerp op touw is gezet. Om een indrukwekkend getal handteekeningen te verzamelen, laat men vrouwen, grijsaards en kinderen teekenen en, bij de Kaïnerher opening in October zal men met de hand teekeningen zwaaien als zóóvele protesten' tegen de schoolwet. Tout comme chez nousl Zooals de „Ami de l'Ordre" reeds op merkte, is het „Bulletin" van gevoelen, dat de Katholieken goed zouden doen eene te genbeweging op touw te zetten, heel het land door, om te bewijzen dat de over- groote meerderheid der bevolking het ont werp goedkeurt, hetgeen de heeren der lin kerzijde wel een toontje lager zal doen zin< gen. Het „Bulletin" zou die beweging willen zien uitgaan van den Katholieken School bond. Deze schijnt inderdaad het aangewe zen lichaam om deze zending op zich tal nemen en er onverwijld mee te beginnen, In een maand doet men heel veel en heel, goed werk, op voorwaarde, dat men geen.' dag verloren laat gaan. De kiesrechtvronwen. In den nacht van Dinsdag op Woensdag hebben do Engelsche suffragettes getracht, ren werkkring zal een zieke zoo gemakkelijk volkomen vertrouwen stellen in de verpleeg ster, die als een reddende Engel rondgaat Door haar hulp, haar omgang, de algemeene verstandige leiding, zal zij zooveel invloed ten goede kunnen aanwenden. Wat een leekezus ter in 't algemeen geldt, betreft nog meer; in liet bizonder de ziekezuster van het plat teland. En als we de stroomingen van den tijd in aanmerking nemen en de strevingen, welke zich ook uitzetten naar het land, dan is het de verpleegster op het platteland, die op sociaal terrein zooveel in de goede rich-j ting stuwen kan. Het is daarom, dat een ze-' kere sociale ontwikkeling haar deel moet zijn om met de onmisbare nieuwe methoden en ondervinding van hygiëne en huiselijke ver-; zorging, aan de menschen met wie zij da-, gelijks in aanraking komt en wier vertrouwen' zij zal hebben gewonnen, eveneens bekend te' maken het goede, dat den boerenstand ook maatschappelijk moet beter maken. Dit zal' nog beter gaan, wanneer zij, zich in hoofd zaak bepalend tot de taak, die haar, als vrouw, gegeven is, zich in verbinding stelt met de goed katholieke vrouwen, die met haar ijveren voor eenzelfde doel. Zoo grijpen de banden in elkander en wel nergens zal een meisje, dat uit beroep, tijdelijk of niet, in d&( ziekenverpleging op het platteland werkzaam was, beter levenservaring opdoen; 'n levens ervaring, waarvan de vruchten vanzelf aan dat maatschappij zullen .worden teruggegeven. 1000 400 300

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1913 | | pagina 1