TWEEDE BLAD
Bemefiisciie Kroniük.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Sport en Wedstrijden.
Mm Ben iüarchée
BaaHem-Braa^sel. -lia&3sls©ii©@Bte0i voer all© geflegenfaesiéRü
DIKSiS&G 23 SEPT. 1913
ZE ZIJN NIET TEGEN DE GODSDIENST!
„Wo zijn niet tegen den Godsdienst", aldus
oreeron de socialisten overal en ten allen
üj de.
Men oordeele!
Op een socialistischen partijdag te Mainz
hebben de hoeren proletariërs het druk ge
luid over de katholieke ziekenverpleging.
De reiigieusen moeten uit de ziekenhuizen
Weg; zij vallen stervende partij ge nooten las
tig met pogingen om hen te bekeeren.
Bewijzen werden niet geleverd; die roede
feeeren gelooven alles wat dienen kan om
,Üo katholieken te bestrijden.
'Het Ctr. waaraan wij dit bericht ontleen
den, deelt ook het volgende mede, dat een
'goeden kijk geelt op den toestand waarin de
'kloosterlingen in Duitschiand verkeeren:
Te Cronberg in den Taunus werkten sedert
zeven jaren twee reiigieusen als ziekenver
pleegsters. Het vorig jaar alleen verpleegden
884 zieken, waakten 142 nachten, brack-
Sen 4365 bezoeken.
Thans deelt de pastoor mee, dat zij moe
iten heengaan: de „Oberpriisident" is van oor-
jdeel, dat hier tegen de wet wordt gehandeld,
(Üe stichting van kloosters verbiedt
Uit het volgende blijkt bovendien nog hoe
de Katholieken in Duitschiand meermalen in
feun heiligste gevoelens gekwetst worden en
it geeft tevens aan hoe met den achteruit
gang van het gelooi' ook de zedelijkheid op
lager peil komt te staan.
Op de internationale Bouwvaktentoonstel
ling te Leipzig is ook een afdceling vóór
Ontspanning en vermaak. Daaronder behoort
een wijnhuis, dat den titel van „Dominicaner-
klooster" draagt en waar de gasten bediend
Worden door kellners in Dominicanen habijt.
Aan de wanden hangen vieze prenten en
daaronder een, die bizonder ergerlijk was.
Ten gevolge van de vele klachten en pro
festen die inkwamen, heeft het bestuur deze
lasterlijke en misselijke prent doen verwijde-
jpen.
En nu zou mon denken, dat deze maat
regel toch wel algemeene instemming zou
.'Vinden, zegt het Ctr.
Maar neen, in het „Leipzigcr Tagcblatt"
wordt [door een inzender een klacht aange
heven over Te verwijdering der plaat, die
Volgens hem een attractie had kunnen wor
den.
Hij vindt heb vooral treurig, dat in het
probestantsche Leipzig deze toegeeflijkheid je
gens het Katholicisme is betoond, en hjj ein
digt: „Meer ruggepraat hoeren.... het protos-
tantsehe Leipzig staat achter u".
'tls wel treurig gesteld met liet zedelijk
heidsgevoel van dergelijke verdedigers der
schunnigheid
Dat men openlijk als een „attractie" durft
aanbevelen iets wat niet slechts beleedigend
is voor katholieke medeburgers, doch tevens
zedonkwetsend, .bewijst, wel hoe diep velen
tegenwoordig op zedelijk gebied reeds ge
zonken zijn en ook blijkt hieruit dat de haat
tegen Kotiie iemand tot alios in staat maakt.
Gnciote brand te Londen.
Op Tredegarsquare te Londen brak even
iVoor negenen in den morgen van Zaterdag
hen brand uit in eori huis van drie verdie
pingen, die a-au drie personen, twee man-
hen. en een kind, het leven heeft gekost.,
Het huis was verhuurd aan een zekeren
Isaac Levy, kleermaker van beroep, die aan
'Wee mannen, DessCr en Jacobs geheeten,
eenige kamers had onderverhuurd.
Zij zaten te ontbijten, toen er brand ge
roep gehoord werd. Do vrouw van Jacobs
bep de trap al om water te halen, doch kon
hi et meer terug. De brand was uitgebroken
hi een achterkamer van cle eerste verdie
ping.
Een arbeider, die een ladder tegen het
huis plaatste om te trachten op die wijze
hag personen te redden, moest wijken voor
de vlammen. Desser lag nog te bed. Hij
'Werd gewekt, knorde wat in zijn slaap,
draaide zich om en sliep weer in. Hij is in
de vlammen omgekomen. Het achtjarig zoon
tje van Jacobs werd gered door zekeren
van Gelder. Het knaapje was op do derde
Verdieping. Van Gelder plaatste een ladder
tegen liet huis, die echter te kort was. Toch
klom de man er op, zoover hij maar kon,
°h riep nu den knaap toe, naar hem toe te
springen.Deze waagde den sprong en kwam
;°p Van Gelders sch ouders terecht, die door
den val van het lichaam bloedig langs ge
wit on armen werd gestriemd, maar den
6chok weerstond, en den jongen veilig be
neden bracht. Hij zelf was bovendien aan
haar en wenkbrauwen geschroeid door de
uitslaande vlammen.
Ondertueschen was Jacobs, die zich bij
liet uitbreken van den brand in don tuin
bevond, zelf ook naar boven gesneld om te
trachten zijn dochtertje van jaar te red
den. Tevergeefs wachtten de huren en de
raclelooze vrouw op zijn wederkomst. De
ongelukkige vader en het kleine meisje von
den den dood in de vlammen.
Esjad Pasja.
Reeds in-'het kort is melding gemaakt van
de nieuwe agitatie, door den uiterst lastigen
en on handelbaren Albanees Essad Pasje op
touw gezet. Het heette in deze berichten,
dat hij met allerlei geheimzinnige plannen
omging voor de oandidatuur van Prins Euad
van Egypte (als hoofd van 'den nieuwen staat
Albanië) ijverde; en thans komt uit Valona
do mededeeling, dat hij geheel en al met
de regeering overhoop ligt, de staatsgelden
geeonfisoeerd heeft, en eisclit, dat de zetel
der regeering van Valona naar Durazzo wor
de verlegd. En de burgemeester, de Moefti,
benevens de Grieksohe Metropoliet dezer stad,
hebben een manifest uitgevaardigd, waarin zij
zich bij deze eischen aansluiten.
Het is nog niet gansch en al duidelijk, wat
Essad Pasja eigenlijk met zijn plannen be
oogt, maar in ieder geval ziet men het nu
al, welk een zware arbeid dengenen wacht, die
een modernen staat van Albanië willen ma
ken, merkt de Tel. op. De grootste hinder
paal, die zij uit den weg zullen moeten rui
men, is niet de achterlijkheid van het op
zichzelf zeer schrandere en begaafde volk,
maar eigengerechfcigdheid en wederspannig-
heid. En die kwaliteiten bezit Essad Pasja
Toptani in hooge mate, terwijl hij te gevaar
lijker is, daar hij over groot aanzien en oen
groeten aanhang te beschikken heeft, even
als trouwens alle Toptani's vóór hem beza
ten. Een Toptani is méér, dan waarvoor de
sultan èens in Albanië gold.
Essad 'Pasja was de onbeperkte gebieder
over zijn landen rondom Tirana, en de Groobe
Heer te Stamboel zelf begon er over te den
kon, hoe hij den machtigen Albaneezen-hoofd-
man voor zich zou kunnen winnen. Dat was
bij een man van het slag van dezen leenheer
zeer eenvoudig.
Abdoel Hamid schonk hem Pasja-schap
pen cu T s c h i f -schappen bij de vleet en
maakte hem, ofschoon hij- van huis uit in
het geheel geen militair was, tot gendarme
rie-commandant van Janina, terwijl hij hem
bij "iedere gelegenheid met goud en gunsten
overlaadde.
Tot het, jaar 1908, het „groote jaar der
vrijheid," bleef Essad pasja goed vriend met
den sultan, maar toen de revolutie zich in
de Albaneesche bergen baanbrak, streek ook
hij in do gelederen der revolutionnaireii. In
den generalen staf van 'Mahmoed Sjefket
maakte hij den beroemden opmatsch naar
Constantiriopel mede, en hij was het, die als
afgezant der revolutie den overwonnen sultan
de woorden toeriep: „Majesteit, gij zijt ont
troond!" Nu werd Essad oen geestdriftig aan
hanger der nieuwe zaak. Te Durazzo liet hij
zich tot afgevaardigde kiezen, en zoo groot
was zijn aanhang, en invloed, dat zijn tegen
kandidaat 11 stemmen kreeg.
Maar de vriendschap met de Jong-Turken
duurde niet lang. Essad ging in de oppositie
en sloot zich bij do tegen het comité ge-
richtte revolutie aan. Ten slotte raakte men
hem, voorloopig, kwijt door hem tot com
mandant der divisie Redit's (landweer) te
Skoetari te benoemen. In deze stelling geraak
te iiij, bij den eersten Balkanoorlog, tot krijgs
roem. Men kent de geschiedenis der belege
ring van deze stad, waarin koning Nikita
wellicht nimmer een voet zou hebben gezet,
indien Hassan Riza Pasja, wiens naam zich
door de verdediging der stad onsterfelijk
heeft verworven, in leven ware gebleven.
Maar terwijl Monfcenegrijnen en Serviërs met
verbittering de muren berendon, heersohte
er in de vesting zelf een verwoeden strijd
tusschen Essad en Riza. De eerste was er
van onderricht geworden, dat Qostenrijk-IIon-
garije en Italië voor de zelfstandigheid van
Albanië opkwamen, en wilde te Skoetari maar
vast do Albaneesche vlag hijsehen. Riza
weigerde dit standvastig, en zoo hadden er
voortdurend twisten plaats tusschon de beide
mannen, tot op een kwaden dag de wereld
vernam, dat Riza dood was. Men ervoer dat hij
in de straten van Skoetari was vermoord, on
liet is vaak beweerd, dat deze dood van
den held van Skoetari zijn tegenstander bui
tengewoon goed gelegen kwam.
M©n kant het verder verloop dpr belege
ring: Essad Pasja nam het bevel over do
Het laatste bericht uit Weenen is, dat 'de
„Morgenzeitimg" uit Belgrado verneemt, dat
Essad pasja zich tot gouverneur-generaal van
Albanië heeft .geproclameerd. Hij zal dezen
titel behouden tot een vorst benoemd is.
vesting op ziclh, en verdedigde zich langen
tijd hardnekkig, tot het zeer onverwachte
bericht kwam, dat hij zich had overgegeven.
Hij had onderhandelingen met koning Mikita
aangeknoopt, en zeer gunstige voorwaarden
voor do overgave weten te bedingen. Toen lie
pen er geruimen tijd zeer wilde geruchten.
Het heette, dat Essad zichzelf tot onafhan
kelijk vorst van Albanië wilde doen uitroe
pen, en de voornaamste kanselarijen in Euro
pa waren dagenlang in de grootste opwin
ding, en met het volste recht want deze
krachtige figuur aan het hoofd van 20.000
welbewapende, van artillerie voorziene, hem
onvoorwaardelijk toegedane soldaten, was een
volmaakt onberekenbare grootheid in de bere
keningen der diplomaten, die over Albanië's
lot aan het onderhandelen waren.
Essad trok zich echter in zijn bergen te
rug en liet van Tirane uit de over hem uitge
strooide geruchten krachtig tegenspreken.
Daarna was het geruimen tijd rustig. Wat
er uit Essad's hernieuwde actie moet groeien,
is thans nog onzeker, maar hot is in ieder
geval zeer twijfelachtig, of zijn optreden aan
Albanië ton goede zal komen.
De toestand in Macedonië.
Teuzij de Grieken en de Serviërs er in sla
gen met geweld alle oproerige bewegingen in
Macedonië den lcop in te drukken, ziet er niet
naar uit, dat het er voorshands minder roe
rig Zal worden, dan het er onder het Turbsehe
bewind ie geweest. Ziehier hoe Mikhalstjef,
de voorzitter van de revolutionaire vereeni-
ging in Macedonië, zich heeft uitgelaten:
We ontleenen aan de N. R. C.
„Wij hadden totnogtoe in Macedonië 2590
Bulgaarsche scholen en gymnasia met meer
dan 3000 leeraren en onderwijzers. Het heeft
ons langen en verbitterden strijd gekost, voor
de Tnrksche regeering ons waarborgen van
zelfstandigheid onzer scholen gaf. Nu hebben
de Serviërs en Grieken onze hoogere geeste
lijken en onze onderwijzers uit Macedonië
verdreven, en het zal ons. mitsdien niet moge
lijk zijn dezen herfst onderwijs te doen geven.
„Dat dwingt ons tot wanhopigeu tegen
stand want wij maken ons geen ilusies over
wijzigingen ten goede. Bij de onderhandelin
gen te Boekarest hebben de Serviërs; toen wij
waarborgen voor onze scholen vroegen, ver
wezen naar de bepalingen hunner grondwet
en wij lieten zeer goed dat die geen scholen
van een andere natie in Servië duldt.
„Bovendien hebben Serviërs zoowel als
Grieken benden bewapend die tal van Bul
gaarsche dorpen jn Macedonië hebben ver
woest en de bewoners geslacht, omdat zij geen
Serviërs en Grieken wilden worden. In Al
banië hebben zij trouwens hetzelfde gedaan,
en men kan er zich op voorbereiden dat zoo
wel Bulgaren als Albaneezen, die door den
vrede van Boekarest onder Servisch en
Grieksch juk zijn gekomen, spontaan tegen
hun onderdrukkers zullen opstaan.
„Het vod papier, waarop de vreue van Boe
karest is geschreven, zal den Balkan geen
rust brengen."
Uit de telegrammen in ons vorig ochtend
blad weet men reeds dat Albaneezen zich
hebben aangesloten bij een oproerige bewe
ging in Nöwibazar. Volgens de Daily Mail
heeft de Servische regeering, om dit oproer
te onderdrukken, 20.000 man gemobiliseerd.
Katholieke arbeidersvereenigingen.
Na bet verschijnen van de encycliek „Siu-
gulari Quadam" mogen do Katholieke werk-
lieclenvereeuigiugeu, de algemeene zoowel als
de vakvereenigingen zich blijkbaar, zooals wij
ook vroeger reeds aantoonden, in een gesta-
digen bloei verheugen.
Dit blijkt opnieuw uit de verslageijfers,
door de Duitsclie bladen gegeven van de fe
deratie vau Zuid-Duitsehe Katholieke ar-
beidersvereenigingen. Op het einde van het
vorige jaar bedroeg n.l., volgens de nu gepu
bliceerde cijfers, bet aantal aangesloten ver-
eenigingeu 1.010 met 112.793 leden, 94,294 ge
wone en 18,499 buitengewone leden, In ver
gelijking met het jaar daarvoor wezen deze
cijfers een toeneming aan van 32 vereeui-
gingeu en 4,493 leden. Sedert bleef die toe
neming nog voortduren, want op 30 Juni j.l.
omvatte de federatie 1.041 vereenigingen met
114,422 leden, zoodat bet aantal leden verge
leken bij bet begin van het jaar weer vrij
aanzienlijk vermeerderd is.
Het bondsorgaan „der Arbeiter" beeft een
oplaag van 85.000 nummers. De federatie om
vat de 8 I'eier.sclic diocesen, Rottenburg
Freiburg (Baden), Straats-
(Wiirtemberg),
burg (Elzas.)
Een standbeeld voor Stolypin,
Te Kieff is een standbeeld van Stolypin
onthuld in tegenwoordigheid van alle Rus
sische ministers, de familie Stolypin, vele
afgevaardigden en waardigheidsbekleeders.
Vorst Kotsjoebey legde een krans neder
namens den Tsaar, minister-president Ko-
kowzef namens het kabinet en president
Rodsjanko voor de Doerna.
Kokowzef hield een korte toespraak, waar
na een deputatie Galicische boeren aan den
voet van bet gedenkteeken een doornenkroon
nederlegden met het opschrift: „Het onder
drukte Rusland aan den grooten Rnssiscben
patriot.
hooren zij in den opzet dezer Iioogeschool
niet tot de eigenlijke vakken van hoogcr
onderwijs, nochtans door tusschenkomst der
Hoogeschooi onderwijs zal worden gegeven.
NEDERL. HANDELSHOOGESCHOOL TE
ROTTERDAM.
Naast den reeds benoemden hoogleeraar
in de Staathuishoudkunde Mr. G. ,W. J-
Bruins zijn door den Raad van Beheer der
Handelshoogeschooi benoemd
tot gewoon li oog Ie er a ar in de economische
geschiedenis, inzonderheid van den nieuwe-
ren tijd Mr. Dr. N. W. Posthumus, leeraar
aan de openbare Handelsschool te Amster
dam
tot buitengewoon boogleeraar in de verzc-
keringswetenscliap en de algemeene leer der
statistiek Dr. R. H. van Dorsten, leeraar
aan bet Gymnasium te Rotterdam;
tot buitengewoon hoogleeraar in de nij
verheids- en sociaLe wetgeving Prof. Mr. D.
van Blom hoogleeraar aan de technische
Hoogeschooi;
tot buitengewoon boogleeraar in do eco
nomische aardrijkskunde Prof. J. F. Nier-
meyer, hoogleeraar aan de Rij les-Universiteit
te Utrecht;
tot buitengewoon boogleeraar in de eco
nomische geschiedenis tot hot eind der 18e
eeaw Prol'. Dr. G. W. Kernkamp, hooglee
raar aan do Rijks-Universiteit te Utrecht;
tot buitengewoon hoogleeraar in de orga
nische chemie en hare toepassingen Prof.
Dr. J.'Böeseken, boogleeraar aan de tech
nische Hoogeschooi;
tot buitengewoon boogleeraar in de clec-
tratechniek Prof. G. Eeldmann, hoogleeraar
aan de Technische Iioogeschool;
tot buitengewoon boogleeraar in de che
mische technologie Prof. Dr. A. M. A. A. StC;
gei', hoog!ooraar aan de Technische Iiooge
school;
toifc buitengewoon boogleeraar in de na
tuurkunde Prof. Dr. M. de Haas, booglee
raar aan de Technische Hoogeschooi;
tot buitengewoon hoogleoraar in de wa
renkennis (cenige hoofdstukken) Prof. Dr.
G. van Itcrson Jr., hoogleeraar aan dc Tech
nische Hoogeschooi;
tot buitengewoon boogleeraar in do Kolo
niale politiek en bestuursinstellingen de heer
D. G. Stibbe, leeraar aan de Nederlaudsch-
Indiselie Bestuursacademie te 's Gravonliage;
tot lector in de staathuishoudkunde, (on
dernemers- en arbeiders vereenigingen) Mr.
F. cle Vries te Amsterdam;
tot lector in capita selecta uit de econo
mische aardrijkskunde Dr. H. Blink, Pri
vaat-Docent aan do Rijks-Universiteit te Lei
den;
tot lector in de hygiëne en sanitaire leer
voor de tropen Dr. J. J. van Loghem te
Amsterdam, verbonden aan bet Koloniaal
Instituut aldaar.
Do benoemingen der hoogleeraren aan de
Rijks-Universiteiten en aan do Technische
Hoogeschooi en die van den heer van Log
hem zijn geschied onder reserve, dat de ver-
eisclite toestemming worde verleend.
Verder hebben een aantal, personen, waar
onder o.a. staatsraad Prol'. Mr. J. Oppcu-
heim, Mr. H. L. Drucker, Mr. Dr. Ant. van
Gyii, Mr. J. O. A. Everwijn, Mr. Dr. Ch.
Raaymakers, W. .Westerman zich bereid ver
klaard hetzij een reeks hetzij eenige voor
drachten over onderwerpen van staatsrecht,
burgerlijk recht, staathuishoudkunde, munt
en handelspolitiek, bankwezen enz. op zich
te nemen.
De benoeming van hoogleeraren en ver
dere docenten in liet burgerlijk en handels
recht, het verzekeringsrecht, de handels
wetenschappen in eugeren zin, het crediefc-
wezen, bankbedrijf enz. is nog niet geschied.
Eveneens zal nog geschieden de benoe
ming van leerkrachten in bet practiscli
boekhouden, liet handelsrekenen en vreemde
talen (Ëngeisch, Duitscb, Fransch, Spaanscli
Russisch, Maleisch) in welke vakkon, al bc-
Krijgstucht in ile 2öste eeuw. Het vol
gende is ontleend aan de „Hors d'oeuvre van
de Msb.:
Een milicien voor de herhalingsoefeningen
onder dienst had kamercorvée en moest den
boel wat aanvegen.
Benieuwd wat de dagtaak wel brengen zou.
zoodra hij met vegen Maar was, vroeg hij;
„Sergeant, wat moet ik doen als ik met
vegen klaar ben?"
„Doorregen," was het antwoord.
„Maas als ik aan 't eind ben, sergeant?"
„Nog doorvegen!"
„Maar, sergeant, als ik tot bet eind heb
doorgeveegd?"
„Domme kerel, versta je me niet, nog altijd
maar doorvegen, zeg ik."
Gebeurd in het jaar 1913 in de kazerne te
Breda.
Nachtrumoer, 't Was stil vannacht in
't Bezuidenhoulkwartier te 's-Gravenhage
zooals 't eiken nacht daar doodsch en stille
pleegt te zijn maar slechts tot drieën toe,
dezen keer!
Want toen werd in een dier stille straten
plots een vreeselijke slag gehoord, gevolgd-
door een geringkink van brekende waar. Iu,
eenige buizen werd ijlings licht ontstoken en
in 't wit gedosebte gestalten staken hun ver-'
warde hoofdstellen uit de ramen en vragend:
riep men elkaar toe, wat er toch te doen was.'
In een der woningen, waar het gerucht web
het sterkst was geweest, gingen twee mannen
rond in nachtgewaad: cle een met een minia-
tuurnachtlauipje, do ander met 'n dikken stok
in de hand, schijnbaar op zoek naar inbre
kers.
Want wie anders dan dit soort van nacht-
roofvogels zou in zulk 'n deftige buurt dc
rust verstoren? Dronkaards en „uitganers"
keut men daar immers niet!
Maar volgen wo bet spoor van de dapper»
ontdekkingsreizigers, die met het miniatuur-
naehtlampje en die met den stok
Na lang gezoek in huis niets gevonden...,
dan naar den tuin. Ze staan even stil in de
veranda.
Zie je wat verdachts?
Stil, ik weet wat 't is.
En met val 't zwakke schijnsel van 't nacht
lampje op de laatste overblijfselen van....
een gebroken hanglamp!!
Alweer lieel geweest! zucht de een.
't Is zonde en jammer van de mooi»
lamp! klaagt de ander.
Hebt u hem? vragen stemmen uit de
ramen van de buren,
Wie?
Dede.... ja,.... de inbreker natuur
lijk!
Neen, 't was een lamp, die gevallen is....
klinkt 't doodnuchter terug
Mopperend en brommend worden de ramen
dichtgesmeten en de nachtelijke onderzoe-;
kiugs-expeditiën in de belendende woningen,
worden nu ook maar gestaakt....
Zoo beeft een beetje wind.... een geroeste,
kettingeen gevallen lamp.... wreed da
nachtrust van zoovelen verstoord in 't stille,j
deftige Bezuidenhout-kwartier.
't Staat niet in 't politie rapport, maar tooh
is 't waar op mijn woord van eer!
Resb.
WEDSTRIJD TE KROMMENIE.
Do kolfclub „Twaalf zij ons doel", geves
tigd to Krommenie, heeft een wedstrijd uit
geschreven, welke Zondag beëindigd is.
De wedstrijd werd gehouden in de kolfbaan
van don heer S. Waagmoestor, „Heerenloge-
mont". 70 kolvers namen aan den wedstrijd
deel, welke bestond in een 50 slagen-wedstrijd
of 10 seriën van 5 slagen; maximum te be
halen punten alzoo 600. De kolvers, die in de
eerste klasse 375 punten of meer en in de
tweede klasse een minimum van 300 punter
behaalden, konden bovendien deelnemen aap
een 8 seriën-wedstrijd; maximum te behalen
punten 180.
Er weixl met opgewektheid gekolfd en hoe-
go punten geslagen. Vooral in de 2e klasse
was, gelijk cle uitslag aanwijst, dc strijd span
nend.
Zondagavond te 8 uur werden do prijzen
uitgereikt, welke allo bestonden uit kunst
voorwerpen.
Do club werd bedankt voor de oritvaugst cn
do boer Waagmeester werd geluk gewenseht,
de bezitter te zijn van een kolfbaan, welke
ii.
r Een jaar of wat geleden bood Bartalo
Loug0 de stichting aan den Pauselijkeu Stoel
Mn, en Z. PI., van oordeel dat zulk een heilig
dom niet in handen van leeken moest zijn,
cuoemde Mgr. Sily tot Pauselijk Legaat
Directeur. Hoewel 0p den stichter uiet
J) 11 minsten blaam valt, schijnen de gelden
J°or zijn helpers niet geadministreerd te zijn
Ooals wenschelijk was, zoodat in de weinige
Btoen van Mgr. SUy's bestuur,, zoowel bet
ketai der Weesmeisjes als dat der jongens
ik met honderd vermeerderd werd, zoodat
'f nu inplaats van een honderdvijftigtal, bij-
J-J- vierhonderd kinderen verzorgd worden.
,o meisjes staan onder toezicht van Domini-
Onessen van de 3de Orde, do jongens onder
•Jo der Zonen van J. B. de }a Salie, terwijl
6 kerk door Dominicanen bediend wordt,
ylot mijne groote verbazing zag ik in cle
oesinriehtiug een mangel, cle eerste en eeui.
die in Italië mij onder de oogen kwam.
«anljtm een der Broeders een Hollander is,
1 deze waarschijnlijk dit nuttig meubel San
Prezen hebben. Voortdurend is men bezig
li(w?e'3.ouwen t0 vei"8J'00teu, om naarmate
v -toegiften toestroomen, ook het getal der
'Pleegden te kunnen vermeerderen,
l 6 jongens worden iu alle mogelijke vak-
.opgeleid; alle machines worden door
electriciteit gedreven. Er is cene groote boek- jde domheid die steeds beweerd wordt het ken-voor tabak, waar afgevaardigden van ver
drukkerij, meubelmakerij, smidse, etc., etc. merk der katholieken en voornamelijk van
Zelfs leeren zij bet vak van chauffeur en teden monnikefiistaiid te zijn, toch al zulke ob-
dien einde is een automobiel aanwezig. servatoria door religieuzen bediend worden,
In dit gebouw bevindt zich ook een hoogst en in elk vrij gelegen klooster er een van
interessant museum, dat alles bevat wat op
den Vesuvius en zijne uitbarstingen betrek
king heeft.
Verder 'n allerbelangrijkst Seismografisch
Observatorium, vooral gewichtig door de na
bijheid van den Vesuvius, omdat, deze instru-
j meuten in werking blijven, wanneer die van
t den Vesuvius door eene uitbarsting vernield
l worden.
I Eeu der Broeders-onderwijzers is aan dit
observatorium aangesteld en gaf mij hoogst
geleerde uitleggingen, waaruit ik wèl begreep
dat alles hoogst ingewikkeld en vernuftig is
en bewondoreii'swaard, maar verder natuur
lijk niet veel in mij opnam. Om een klein
bewijs te leveren hoe gevoelig de instrumen
ten zijn en boe nauwkeurig de inrichting,
bracht hij, door er zacht tegen te blazen een!
opgehangen steenklomp van twee centenaars
in beweging, welke beweging aanstonds door
de naald geregistreerd werd.
In een andere zaal bevindt zich een nieuw,
door een geestelijke uitgevonden instrument,
dat, volgens zijn zeggen, aardbevingen voor
uit zal aankondigen. Het is echter sinds te
staatswege opgericht wordt. Onlangs is door
den minister van Landbouw en Handel aan
P, Domenichette, Valombrosiaan, een eere
diploma uitgereikt, wegens de dieusten door
hem, jaren lang, op metereologisch gebied
verricht, en de directeur van bet Centraal
Bureau van Metereologie heeft dit diploma
vau een hoogst vleiend schrijven vergezeld
doen gaan.
In de abdij van Santo Soolastioa. te Suhiaco
wordt, op initiatief van een monnik D. Jaco
bus Tasconi, gewezen professor in aardkunde
aan cle Universiteit van Napels, mede-direc
teur van het Veeuviaanseh Observatorium,
vriend en collega van Prof. Matteucci, een
nieuw metereologiseb en geodynamiiseh ob
servatorium opgericht.
En de couranten brengen het bericht dat
de bekende Passionis-t toch zeker geen
geleerde orde Emidius Orlandi, een uur
werk beeft uitgevonden, -waardoor alle bui
zen, banken, musea, kerken om. voor inbre
kers beveiligd kunnen worden door een ver
nuftig uitgedacht electriseh systeem, waarbij
tevens cle inbreker gefotografeerd wordt. Nu
korten tijd opgesteld om reeds resultaten te Is P. Emidius bezig te bestudeeren op hoe
hebben kunnen geven. Het moet berusten op j danige wijze de Hertz-golvingen op de tele-
den invloed der Hertz-golvingen. iphoon kunnen toegepast worden.
Het is merkwaardig, dat niettegenstaandeIn Valle bevindt zich ook een proe/tuin
schillende regeeringen, zelfs Japan, studiën
j komen maken. Het mag als bekend veroudev-
I steld worden, dat evenals iu Frankrijk, in
j Italië tabak staats monopolie is. Hoe voor-
deelig dit is blijkt uit de 350 millioen fis.
die de tabak liet vorig jaar iu de staatskas
deecl vloeien. Vrooger voerde Italië tabak in,
i nu is er veel uitvoer, zelfs naar Frankrijk.
.Dit werd mij door een zeer onbevooroordeeld
persoon meegedeeld, een beambte der secre
tarie van het Heiligdom.
Door aanbeveling kreeg ik van den direc
teur van bet Museum te Napels, prof. Spinaz-
zola, verlof de nieuwe uitgravingen in Pom-
[pei te zien. Men is bezig do straat, die van
bet Forum tot het Amphitheater leidde, uit
te graven en nu, volgens de nieuwe methode,
wordt alles op de plaats gelaten waar het
gevonden wordt. Het was een winkelstraat,
zoodat niet veel kostbaars voor den dag
komt. Maar toch zeer eigenaardige dingen,
bijv. drankwinkels met een toonbank met
j verschillend vaatwerk eu o. a. een ketel, nog
half met water gevuld.
1 Overal ziet men bet begin van dwarsstra-
ten, die deze verkeersader snijden. Op een
I punt is men op zij gaan graven en is men
j bezig een woonhuis bloot te leggen. Hier
heeft men o. a. eene schoons muurschilde-
Iring ontdekt, een groote jacht voorstellend.
Alle kleine stukjes steen die men vindt, wor
den zóó bevestigd als men vermoeden kan,
dat zij gezeten hebben. Van een bed vond' men
nog vier ivoren plaatjes die iu stand bleven,
terwijl het bout verkoolde. Aan do straat
[vond men verscheiden balkons, ingericht zoo
als zij heden ten dage nog zijn. Ook werd een
lijk gevonden dat men óp dc gewone wijze
in gips goot en op dien drempel der deur liet
liggen, waar hpt gevonden werd.
Daar liet veel te warm was om vóór vijf
uur te Pompei to komen, liet ik mij alleen
nog bet buis der Vetii, het mooist iu oor-
sproukelij'ken vorm bewaarde huis dor vroe
gere opgravingen openen, en vergenoegde
mij verder met mijne herinneringen van eeu
vroeger bezoek, opgefrischt door bet door
wandelen der noodige straten.
Weinig scheelde het of ik bad op mindere
aangename wij®) den nacht doorgebracht. Da
wachter, die mij bet huis der Vetii liet zien,
verliet mij op een zeker oogenblik, zeggend:
„Ga tot bet midden van bet Forum, sla dan
rechts om on dan recht, uit."
Waarschijnlijk sloeg ik te vroeg rechtsom
in elk geval verdwaalde ik eu verwarde mij
meer eu meer iu dat labyrinth van nauwe
straten. Eindelijk bet. bureau terugvindend,'
waar men mij een geleide naar de nieuwe
opgravingen gegeven bad, begon ik te roepou
enliet een lange reeks van hallo's
hooren, tot eindelijk do wachter van bet huis
der Vetii half gekleed voor den dag kwam
en mij terecht hielp.
Intussohen was het zoo laat geworden, dat
'bij gebrek aan voorbijgaande rijtuigen ik to
voet naar Valli di Pompei terug moest keu-
NIEUWE
39
