BUITENLAND."
BINNENLAND.
Sciciale Berichten.
STADSNIEUWS.
KORT OVERZICHT.
BELGIë. Er is een wetsontwerp op de
werkstakingen ingediend, dat berust op 't in
stellen van verzoeningsraden.
FRANKRIJK. De Grieksche koning beeft
geen goede pers, de meesten mokken nog
over de Berlijnsebe rede.
ENGELAND. In de Liverpool Courier
wordt in uitzicht gesteld dat liet land zal ge
raadpleegd worden betreffende home-rule.
DE BALKAN. De toestand in Albanië is
rustig: er wordt steeds gevochten.
B E L G I
Een wetsontwerp over de werkstaking.
Vooraleer de kamer uiteenging, aldus
Aicldt het ,,N. v. d. D." van Brussel, heeft
de minister van nijverheid en arbeid, de
heer Hubert, een wetsontwerp over de
werkstakingen en lock-outs ingediend: liet
ia een nieuwe sociale wet die, gelijk al
de andere, vrede stichten wil tusschen ka
pitaal en arbeid, en dit keer de jammer
lijke gevolgen der stakingen zooveel moge
lijk zoekt tegen te werken.
De tekst van het ontwerp is nu bekend
gemaakt.
Geheel de nieuwe wet rust, naar het blad
verder meldt, op het instellen van verzoe
ningsraden, en op liet verbod, dat aan
vreemde personen gegeven wordt, zich met
de staking of lock-outs bezig te houden.
Door de verzoeningsraden zoekt de minister
het geschil dat tusschen den baas en zijn
werklieden opgerezen is, in der minne te
schikken; door het verbod dat bij uitvaar
digt, wil hij alle ruziestokers, die olie op
het vuur gieten en uit het ongeluk dei-
arbeiders hun eigen profijt trachten te
trekken, van kant houden.
Het blad betreurt het dan, dat de ver
zoeningsraden, volgens de bepalingen van
de voorgestelde wet eerst in werking tre
den, als de staking is uitgebroken en dat
de uitspraak niet bindend is.
Zelfs na het uitbreken der werkstaking,
immers, zoo vat het blad de bepalingen sa
men, wil minister Hubert niet, dat de ver
zoeningsraden zouden „moeten" tusschen-
beidekomen: zij „mogen" het, als de baas
en de werklieden ze daartoe verzoeken. Zij
„mogen" ook als scheidsrechters optreden,
indien de twee partijen, het is te zeggen
de baas en de werklieden, ze daartoe uit
kiezen; en indien ze in hunne verzoenings-
taak niet slagen, laten zij een verslag over
geheel het geschil in den „Moniteur" ver
schijnen.
Krachtiger zijn volgens liet blad de voor
gestelde bepalingen tegen liet weren van de
vreemde elementen, die zicli met de stakin
gen of lock-outs zouden willen bezig houden.
FRANKRIJK.
De Grieksche koning te Parijs
Koning C'onstantijn van Griekenland heeft
(n Frankrijk geen goede pers, de koning
moge nog zoo zijn best gedaan hebben om
de ontevredenheid, die zijn Berlijnsche rede
gewekt heeft in de Fransche kringen weg te
nemen.
Met de officieele wereld is alles pour le
mieux, koning en president brengen elkaar
wederkeërig- langdurige bezoeken, Fransche
ministers krijgen booge Grieksche ridderor
den, en aan vriendelijkheden en hoffelijk
heden is er geen gebrek. Maar de Fran
sche pers kan 's konings uitlatingen te Ber-
'lijn niet vergeten en vergeven en de zwager
van keizer Wilhelm, pas benoemd tot Prui
sisch veldmaarschalk, heeft dan ook geen
goede pers in Frankrijk. De toost van den
koning aan het dejeuner in het Elysee heeft
daarin geen verandering kunnen brengen.
Men vindt dat hij te veel bij algemeenheden
is gebleven, het hart van liet Fransche volk
heeft hij niet weten te treffen. Echter dient
te worden opgemerkt, dat de ontstemming
der Franscheri uitsluitend tegen den koning
is gericht, niet tegen Griekenland, dat men
voor de fouten van den koning, zooals het
heet, niet wil laten boeten.
Er zijn enkele bladen, die door de te
Parijs gehouden toespraak bevredigd zijn,
doch het meerendeel niet.
Men oordeele:
De „Autorité" merkt op, dat het incident
niet gesloten is en het misverstand niet op
geheven. Maar, zegt het blad, dat geldt
alleen den koning, die zich tot hoveling
van Wilhelm II h eeft gemaakt, niet de re
geering en het Helleensche volk, die zich
beslist van den koning hebben afgekeerd.
De „Republique Fran^aise" acht koning
Gonstantijn's toost gedwongen. Men voelt
daarin niet de geestdrift van het volk, waar
over hij heerscht. „Onder deze omstandig
heden zien wij niet in, wat generaal Eydoux
nog in Griekenland zal uitvoeren. Zeker,
het is niet juist, Griekenland ontevreden te
maken. Wij blijven dit land onze vriend
schap schenken, maar wij kunnen ons niet
den schijn geven, alsof wij de onhoffelijk
heid niet voelden, die men ons aandeed
en die men niet wist goed te maken.
De „Gil Bias" schrijft: Terwijl de Presi
dent der republiek de traditioneele gevoe
lens van Frankrijk voor het Grieksche volk
met warmte en in gelukkigen vorm wist uit
te drukken, meende koning Constantijn zich
te mogen bepalen tot een diplomatieke phra-
eeologie, waaruit elke improviseerende ge
dachte was verbannen. Daar zijn woorden
die niet uit het. hart kwamen, kunnen zij
het hart van Frankrijk ook niet treffen.
Onze diplomatie zal er acte van nemen. Maai
de ons land toegebrachte wonde zal er niet
door geheeld worden en het Parijsche volk
heeft geen reden de spottend-mokkende hou
ding op te geven tegen den koning, die het
sedert twee dagen aannam."
Dat zoo iets nu ook juist bij den erfvijand
moest geschieden!
ENGELAND.
Een belangrijke mededeeling.
In de „Liverpool Courier" doet een bijzon
dere parlementaire berichtgever de volgende
hoogst belangrijke mededeeling: „Het staat
thans vast, dat het land geraadpleegd zal
worden, alvorens de home-rule-wet door den
koning zal worden bekrachtigd. Een staats
man van den eersten rang heeft mij gemach
tigd deze mededeeling- te doen. In welken
vorm het beroep op de kiezers zal geschieden,
door een nieuwe algemeene verkiezing of
door een referendum en of het spoedig zal
gebeuren dan wel na verloop van een paar
maanden, kan nog niet gezegd worden."
DE BALKAN.
De toestand in Albanië.
Het gaat niet gemakkelijk om van Albanië
'11 rustigen en geregelden staat te maken, zoo
als de mogendheden dit wenschen, en zeker
niet, wanneer daar een man als Essad pasja
telkens de boel in de war stuurt.
Nu wordt uit Berat gemeld, dat Essad pasja
te Durazzo en Bebtas bei te Malakasta de
zelfstandigheid van Albanië onder soeverei
niteit van den Sultan hebben uitgeroepen.
Aan Ismail Kemal bei is te kennen gegeven,
dat hij Walona moet verlaten, indien bij niet
met geweld verdreven wil worden. Aan zijn
partijgenooteu stelt Essad bet voor of Ismail
bet hoofd van buitenlandsche propaganda is.
De nieuwe partij voert een vlag met een
adelaar en daarboven de Turksche Halve
Maan.
Ismai' Kemal beeft de inwoners van Mala
kasta te wapen geroepen tegen de nieuwe
partij, en beeft ieder een maandgeld van 200
piasters beloofd.
Een Reuterbericht uit Belgrado zegt, dat
volgens berichten van particuliere zijde 20.000
gewapende Albaneezen de vestingwerken van
de Servische stad Dibra bezet hebben. De
regeering heeft versterkingen naar de stad
gezonden. Volgens de meening der Servische
regeering staan de Albaneezen onder bevel
van Bulgaarsche en Oostenrijksche officie
ren.
Een officieele nota zegt, dat een gevecht
plaats had tusschen Albaneezen en Serviërs
in de omstreken van Dibra. Het gevecht was
verwoed en de Serviërs waren in aantal de
minderen. Zij trokken zich terug naar Kit-
chevo. 6000 Albaneezen, onder hevel van
vreemde onderofficieren, rukten Dibra bin
nen. Naar de Serviërs werden versterkingen
gezonden.
Reuter seint uit Weenen: Men meldt uit
Skoetari aan de „Wiener Allgemeine Zei-
tung", dat de Albaneezen provoceerend optre
den tegen de Serviërs in de omstreken van
Dibra en Prizrend. De Maliesoren bezetten de
bergen aan de grens; ook Touri zou door de
Albaneezen bezet zijn.
't Is blijkbaar een niet gemakkelijk te re-
geeren volk en de nieuwe vorst, die aange
steld zal worden, zal geen gemakkelijke taak
hebben.
Gemengde Berichten.
De kiesrechtvrouwen.
Volgens een telegram uit Liverpool hebben
kiesrecht vrouwen Maandag een groot ge
bouw te Seafort bij Liverpool in brand ge
stoken. De vlammen woedden verscheidene
uren vóór men het vuur meester was. Er zijn
geschriften van de kiesrechtvrouwen gevon
den. De schade wordt op tachtig duizend
pond geschat.
Een schrikbewind.
Volgens een telegram uit Kanton in China
voert de gouverneur aldaar een waar schrik
bewind. De vorige week werd op zijn bevel
de directeur van politie quasi wegens hoog
verraad zonder vorm van proces doodgescho
ten, enkel en alleen omdat op den gouver
neur tweemaal aanslagen waren gepleegd,
dio trouwens heide mislukt zijn, en Zondag
heeft hij weder drie voorname ambtenaren
om dezelfde reden om het leven dp en brengen.
Het. A. H. voegt hieraan toe, dat een pa
nische schrik zich heeft meester gemaakt van
de ambtenaren; een groot aantal hunner heeft
reeds de wijk genomen naar Hongkong.
JHR. P. IIARTSEN, f
In den ouderdom van 80 jaren is gister
avond te Amsterdam overleden de lieer jhr.
P. Hartsen, oud-directeur der Nederlandsche
Handelmaatschappij, en oud-president-com-
missaris der Holl. IJzeren Spoorweg Maat
schappij.
STAATSCOMMISSIE VOOR I>E WERK
LOOSHEID.
Vóór zijn vertrek naar het buitenland
heeft minister Treub, voorzitter van de
staatscommissie voor de werkloosheid, een
vergadering geleid van de commissieleden
de lieeren mr. P. J. M. Aalberse, A. Plate,
mr. P. J. Troelstra en H. de Wilde, die
zich met den voorzitter belast zagen mot de
vaststelling van het eindverslag. Na vast
stelling van de punten van het verslag, is
besloten voor de eindredactie, die aan den
secretaris der algemeene commissie, prof. De
Vooys, is opgedragen, na den terugkeer van
den heer Treub uit het buitenland in de
maand October nogmaals te vergaderen.
Het verslag, dat, naar de Nieuwe Ct. ver
neemt, zeer belangrijke en ingrijpende voor
stellen bevat, zal nog vóór 1 Januari e.k.
openbaar gemaakt worden.
BROEDERSCHAP 1)ER NOTARISSEN IN
NEDERLAND.
Aan den vooravond van do algemeene ver
gadering te Amsterdam van de Broeder
schap der Notarissen in Nederland, welke
dit jaar haar 70-jarig bestaan op feestelijke
wijze herdenkt, hebben de leden zich giste
ren in groote getale in het verkooplokaal
Frascati te Amsterdam vereenigd ten einde
van daar gezamenlijk naar het Stadhuis te
trekken. Mede waren aanwezig een aantal
vertegenwoordigers van buitenlandsche ver-
eenigingen, uit België, Duitscliland, Frank
rijk en Oostenrijk. Ten stadhuize werd het
gezelschap in de met groen en bloemen ver
sierde raadzaal ontvangen; een strijkje Ver
hoogde de stemming.
Van het gemeentebestuur waren aanwezig
de heeren Tb. F. A. Delprat en mr. S. de
Vries Ozn., wethouders, zoomede de raadsle
den, mr. J. H. Worst, mr. Jules N. de
Vries en dr. G. Bellaar Spruyt en de waar
nemende secretaris mr. Ph. Falkenburg.
De heer Delprat nam het woord en de
afwezigheid van den burgemeester betreu
rende, verklaarde hij, dat het gemeentebe
stuur het op hoogen prijs stelde, dat do
Broederschap haar jubileum in Amsterdam
vierde. Hij voegde er aan toe, dat het ge
meentebestuur bijzonder veel waardeering
koestert voor het nauwkeurig werk door de
notarissen verricht; van die nauwgezetheid
konden B. en W. zich geregeld in hun
Maandagochtend-bijéénkomsten overtuigen.
wanneer tal van actes, enz. de revue moes
ten passeeren. B. en W. achten het doel
en het werken der notarissen hoog en het
was hun derhalve hoogst aangenaam, dit
van deze plaats te mogen zeggen.
Met een heildronk besloot de heer Delprat
zijn zeer toegejuichte rede.
De heer Cli. Miseroy, voorzitter der Broe
derschap, betuigde namens zijn medeleden
hartelijk dank. -
Daarna ging de eerewijn rond en bleef
men geruimen tijd bijeen.
Om half zeven hebben de leden en gasten
zich vereenigd aan een door den ring Am
sterdam aangeboden feestmaal op Km os in
het restaurant Zomerdijk Bus-sink.
Het Entos-bestuur stak der Broederschap
ter eere, om half 10 een vuurwerk af, dat
gevolgd werd door een samenzijn iu het
café Oberbayern.
..LIEVER TCRKSCH DAN PAAPSCH".
R. schrijft aan De Maasbode het volgende
pittige stukje:
Aan het Ministerie van Koloniën zetelt
thans als Minister de man, die in zijne be
ruchte Amsterdamsche rede tijdens dc ver
kiezingen gehouden, liet „liever Turkschdan
Paapsch" tot zijn leuze meende te moeten
maken.
Alhoewel in enkele onzer bladen reeds
op een en ander is gewezen, ware het
mijns inziens toch wel wenschelijk, dat te
gelegcnertijd in de Kamer nog eens op het
hatelijke, onverdraagzame en grievende, dat
in dergelijke uitingen voor een groot
deel der bevolking ligt, werd gewezen.
Overigens is het wel weer teekenend, dat
in een ministerie dat nauwelijks een meer
derheid achter zich beeft, juist deze felle
antipapist, ook nog moest zitting nemen.
Hij ware beter op zijn plaats geweest in
liet bestuur van een of andere anti-paap-
sche kliek: Evangelische Maatschappij, of
bij Tideman, Bronsveld en consorten.
Werkstaking en sabotage. Voor eenigen
tijd zetten de sigarenmakers in de fabriek
van den lieer G. Bloemen Jr. te Oldenzaal
een actie tot loonsverhooging op touw. De
lieer B. was niet ongenegen die verbooging
toe te kennen, docli toen ook aanvulling
van loon over de afgeloopen weken werd
geëischt, weigerde de fabrikant dien eiseb
in te willigen. Daarop kondigde het geliee-
le personeel een staking aan tegen zekeren
middag om 12 uur. Echter kwam liet dien
morgen ook 0111 zeven uur niet op 't werk.
De fabrikant, hiermee het arbeidscontract
verbroken achtend, ontsloeg' nog dienzelf
den morgen schriftelijk zijn personeel. Dc
sigarenmakers deden echter, of het een ge
wone slaking gold en bleven dag aan dag
bij de fabriek posten. Als leden van den
sijgaremnakersbond ontvingen zij hiervan
ondersteuning. Toen na verscheiden weken
die ondersteuning werd ingetrokken, meld
den de zoogenaamde stakers zich weer bij
hun vroegeren patroon om werk aan. Deze
weigerde echter enkelen weer aan te nemen.
Het gevolg was, dat de „stukenden" bleven
weigeren en de fabriek voorgoed werd stop
gezet. De meeste der sigarenmakers verlie
ten daarop Oldenzaal: een tweetal bleef ech
ter tot heden daar vertoeven. Nu werden
dezer dagen de machines in de machinale
fcabakskerverij aangezet. Onmiddellijk vlo
gen alle riemen stuk, waardoor de man,
die de machines bediende, zoodanig getrof
fen werd, dat men 'i ergste moet vreezen.
Zijn toestand is thans echter niet hopeloos.
Bij onderzoek bleek, dat alle drijfriemen op
enkele vezeltjes na waren stukgesneden.
Daar de kerverij was gesloten en men geen
spoor van inbraak kon ontdekken, beeft
men zich waarschijnlijk met een valschën
sleutel toegang tot het gebouw verschaft.
In verband hiermede werden de twee achter
gebleven sigarenmakers in arrest gesteld,
echter zonder resultaat. Ze zijn thans we-
weder op vrije voeten.
Het geheim van de raadsleden opge
heven. Uit liet voorlezen in de raadsver
gadering van Wormerveer, van liet ingeko
men schrijven van Ged. Staten van Noord-
Holland, waarin bericht werd, dat Ged. Sta
ten hun goedkeuring aan het ingediende
kohier der inkomstenbelasting onthielden,
bleek ten duidelijkste, dat deze weigering
der goedkeuring direct verband hield met
liet besluit van de raadsmeerderheid, om het
kohier vast te stellen, zonder dat de raads
leden in de gelegenheid waren gesteld, van
den inhoud kennis te nemen.
B. en W. van Wormerveer, zwichtende
vooi' dezen op hen uitgeoefenden dwang van
hoöger hand, hebben daarom, zoo deelt de
Tel. mede, de geheimhouding opgeheven en
de raadsleden zijn in de gelegenheid ge
steld, van den inhoud van het kohier ter
inzage te ftïinen. In de Dinsdagavond ge
houden raadsvergadering is daarop het ko
hier met algemeene stemmen zonder wijzi
ging vastgesteld.
Medio October zullen dus de belastingbe
talende ingezetenen van Wormerveer hun
aanslagbiljet thuis ontvangen. Inmiddels zijn
dan reeds verscheidene betalingstermijnen
verschenen on zullen de belastingschuldigen
dus reeds spoedig een vrij belangrijk bedrag
moeten betalen. De heer Binnendijk drong
daarom ernstig aan op een humane toepas
sing der verordening, wijl dit jaar de schuld
niet ligt bij de belastingplichtigen. In elk
geval hoopte hij, dat niet te spoedig tot.
vervolgingen zou worden overgegaan. De
voorzitter zei overweging van dezen wenk
in het college van B. en W. toe en verze
kerde, dat het den belastingplichtigen niet
moeilijker zou worden gemaakt dan beslist
noodzakelijk is.
Een gratis-reis. Een 17-jarige jongen
uit Vlissingen, die te Rotterdam tevergeefs
getracht, had aangemonsterd te worden bij
de Holland—Amerikalijn en die aldaar zon
der geld rondzwierf, heeft getracht koste
loos in zijn woonplaats terug te keeren.
Dit is hem gedeeltelijk gelukt. Van Rotter
dam tot Roosendaal maakte hij de reis zon
der kaartje in den trein mede, maar toen
prefereerde hij een plaats op de buffers. Op
die weinig benijdenswaardige zitplaats heeft
hij ongeveer twee uur doorgebracht, totdat
hij te Arnemuiden ontdekt werd. Van hier
uit werd naar Middelburg geseind en werd
bij', bijna aan zijn doel zijnde, van de buf
fers gehaald. Door den waarnemenden sta
tionschef werd proces-verbaal opgemaakt en
de jóng'en aan de politie overgeleverd, die
hem naar zijne woonplaats overbracht.
Een dolle stier en de gevolgen. Maan
dagmiddag wist op het rangeerterrein tier
S.S. te Utrecht een stier te ontsnappen uit
den wagen, waarin hij geborgen was. Werk
lieden, die het dier zagen, trachtten het te
vangen, maar maakten het daardoor schich;
tig' en wild. Het werd een formeele jacht.
Eenige politie-agenten kwamen er aan te
pas, die revolverschoten losten en ten slotte
den woesten stier doodden. Het ongeluk
wilde, dat een der kogels het been van een
17-jarigen jongen trof, die zich door zijn
nieuwsgierigheid -wat al te diclit naar hot
tooncel had laten leiden. Hij werd in de
rijkskliniek opgenomen en verbonden. Ook
dwaalde een kogel af naar hot gebouw der
Rijks-klinieken, waar hij een raam binnen
drong zonde- echter verder onheil te stich
ten. („U. D.")
Keu les voor anderen! Het. zoontje
van den heer O., te Vorden poogde Maan
dagavond, ofschoon men hem nog waar
schuwde, van een in vollen gang zijnden
tramwagen te springen. Een der wielen van
den achtersten wagen verbrijzelde zijn been
en hij bekwam nog bovendien zulke zware
kneuzingen, dm. hij tijdens 't vervoer naar
zijn woning overleed. (Zutph. Ct.)
Auto-ongeluk. Toen gistermiddag de
Gooische stoomtram van Bussum naar La
ren, ter hoogte van villa Groenendaal kwam,
reed de heer Veiling Meinesz, uit Amers
foort, juist met zijn auto liet hek van ge
noemde villa uit. Een botsing volgde, waar
door de auto geheel werd vernield en de
locomotief met eersten tramwagen aanzien
lijk beschadigd werden. De bestuurder en
zijn chaul'feu kwamen er zonder letsel af.
Het verkeer ondervond, naar de N. R. Ct.
meldt, belangrijke vertraging, daar de loco
motief dwars over de rails kwam te staan.
Spoorwegongelukken. Te Veenendaal
is gisterenmorgen dooi' een verkeerden wis
selstand een rangeerende machine op een
stilstaanden goederentrein gereden, waardoor
twéé goederenwagens uit het spoor werden
gelicht; de eene wagen kantelde. De arbei
der Gcurts geraakte tusschen de eerste wa
gon en de machine en beliep eenige kneu
zingen op.
Op de lijn Zevenaal'Winterswijk na
bij het station Zevenaar, zijn gisterennacht
twee goederentreinen met elkaar in botsing
gekomen. Verscheidene wagens werden ver
splinterd; de locomotief kwam dwars op de
rails te staan. De dienst op deze lijn was
geheel gestremd. Persoonlijke ongelukken
kwamen er niet bij voor.
NED. R. K. TEXTIEL BOND
„ST. LAM BERT US'.'.
Zondag hield te Nijmegen de Ned. R. K.
Textielbond „Sr. Lambertus" zijn vierde jaar
vergadering, waarop 29 afdeelingen door 35
afgevaardigden vertegenwoordigd waren.
Uit het jaarverslag bleek, dat de Ned. R.
K. Textielbond de sterkste textielbond van
Nederland is. Be bond telt thans 33 afdee
lingen met 3124' leden; opgericht werden dit
jaar een maunenafdeeling te Goor met 46,
een te Geinert met 57, een te Amersfoort met
20 en een te Nijverdal eveneens met 20 le
den, en meisjesafdeelingen te Goor en Almelo,
resp. met 19 en 12 leden.
Ont vangsten en uitgaven van den Bond slo-
teft met een bedrag van f 24.,534,35. Het
bondsbestuur Werd van 7 op 11 leden ge
bracht. Herkozen werden Joh. Lohuis en C.
v. Gestel en nieuw gekozen J. Estruis (Hen
gelo), C. Kuipers (Tilburg), E. de Ruiter (Hil
versum), H. Floedbeld (Almelo) en H. van
Rijzingen (Strijp).
Tot bondsvoorzitter werd gekozen de heer
Joh. Nijkamp uit Enschede. (Msb.)
MARIA-VEREENIGING.
Gisterenavond vergaderde de Maria-veree-
niging. Het bondslied werd gezongen, en de
presidente heette allen welkom, waarna de
notulen der vorige vergadering werden voor
gelezen en zonder één aanmerking goedge
keurd.
Hierna installeerde de presidente een aan
tal geheel-ontlioudsters en afsohafsters, en
gaven zich eenige aspirant-leden op.
Mededeeling werd gedaan van het vrij on
verwachte over! ijclen van de bondspresiden
te, mej. W. G. v. d. Dungen, te Rotterdam.
Voor hare zielerust werd aan het einde der
vergadering gebeden.
Door de presidente werd opgewekt 0111 lid
te worden der Derde Orcle, evenals de leden
der Derde Orde opgewekt worden lid te wor
den der Maria-vereeniging. De twee vereeni-
gingen vullen elkander uitstekend aan.
Verslag werd gedaan van de te Haarlem
gehouden lustrum-vergadering van den Maria-
bond. De presidente wekte op a.s. Zondag, den
Sobriëtas-dag, te vieren met een algemeene
H. Communie:
Ten slotte deelde de voorzitster mede dat,
waarschijnlijk omstreeks half November, een
propaganda-feestavond zal worden gehouden
door de Maria-vereeniging, waarvoor bereids
toezegging is gedaan door „Sint Cëcilia" om
den avond op te luisteren. Ben tooneelstukje
zal opgevoerd worden, een tombola georga
niseerd enz., terwijl al het mógelijke zal
gedaan worden om den avond zoo aangenaam
mogelijk te maken. De voorzitster wekte allen
op om tot het welslagen mede te werken.
Hierna gaf de presidente het woord aan
de spreekster van den avond, mejuffrouw
A. F. C. Timmer.
Alvorens haar causerie over pater Matthew
te beginnen wenschte mej. Timmer te ant
woorden op een stukje in de Nieuwe Haar-
lemsohe Courant, waarin becritiseerd werd
hetgeen zij in overweging had gegeven bij
de rondvraag op de jongste algemeene verga
dering n.l. om ter bestrijding van 't alcoholis
me meer aandacht te wijden aan de Volks
voeding en haar vraag of het niet oj> den
weg der Maria-vereeniging zou liggen om
b.v. kookcursussen te houden.
Ons blad meende dat dit niet op den weg
lag der Maria-vereeniging, dat zulks zou zijn
het werk uit de handen van den R.K. Vrou
wenbond nemen. Ons blad voegde daarbij dat
van zekere zijde beweerd wordt, dat de R.
Ivatih. Vrouwenbeweging van de Maria-
vereeniging behoorde uit te gaan. Een streven
als door mej. Timmer voorgesteld, achtten
wij van een. verderfelijke strekking. Mej.Tim
mer merkte op dat zij geheel als particu
lier, niet als afgevaardigde had gesproken.
„Van een zekere zijde" als waarvan door
ons werd gesproken is spr. niets bekend.
Als betóre ideeën over volksvoeding een
middel is ter bestrijding voor liet alcoholis
me begrijpt spr. 'niet waarom de Maria-ver
eeniging er niet. op zou mogen wijzen.
Als de Vrouwenbond kooklessen opricht,
juicht spr. dat toe, maar dat daarom de
Maria-vereeniging moet ophouden op betere
voeding en voorlichting te wijzen wil er bij
spr. niet in.
Spr. heeft wel zooveel vertrouwen in den
R. K. Vrouwenbond, dat hij niet zal vallen
door een voorstel als het hare.
Hierna kwam mej. Timmer tot haar on
derwerp van don avond: pater Matthew.
De beweging der drankbestrijding is nu
algemeen, doch was dat niet altijd en spr.
wenschte op een der mannen tc wijzen, die
in een vergeten hoekje gewerkt hebben voor
de drankbestrijding, de idee, die nu gemeen
goed gaat worden,
Op aangename, onderhoudende wijze on
derhield mej. rl immer haar gehoor een ge
zelliguurtje over den lerschen priester en
zeer zeker zal de aangename causerie allen te
kort zijn toegeschenen.
De historische bijzonderheden welke spr.
ten beste gaf, p.m. de geschiedenis der kerk
vervolging in Ierland en het verval van het
Iersche volk verhoogde de belangstelling in
hooge mats; en de intieme, aardige anecdoten
uit pater Matthew's leven gaven kleur en
levendigheid aan het verhaal.
Fater Matthew werd in 1790, als vierde
kind uit een groot gezin, geboren.
Mej. Timmer schetste in welke omstandig
heden de Capucijner-pater zijn priesterlijke
bediening verv ,*.de, hoe hij een kerkje in
een steegje te Cork had, te midden eener ar
moedige bevolking. Tévens verhaalde zij hoe
het Iërsche volk door de vervolging tof
die armoede vervallen was en troost zocht
in het gebruik van whisky.
Van een welgestelde familie zijnde kon pa
ter Matthew veel doen voor zijn geloovigen,
ve.cl geven aan da armen, veel voor scholen.
Een woord tot hem gesproken bracht hem
tot- nadenken.
Wat spreekt gij over uwen godsdienst, waar
de gevangenissen vol zitten met 011s volk? zei-
de men hem.
Dat de drank de moeder is van vele on-
deugden en rampen, daaraan was nog niet
gedacht. i
Toch is pater Matthew niet de eerste ge
weest om zich de drankbestrijding aan te
trekken, Eenige protestanten hadden zich al
reeds vereenigd tot geheel-onthouders en s
trachtten anderen daartoe over te halen. Bij
de katholieke bevolking werden zij echter met
achterdocht ontvangen, waarschijnlijk, aldus
spr., omdat die dachten dat het puriteinsch
was. Bij pater Matthew werd aangedrongen
zich de alcohol-bestrijding aan te trekken.
Van zijn optreden verwachtte men veel suc
ces.
Pater Matthew aarzelde even, doch dra
zette hij persoonlijke overwegingen aan kant
(o. a. waren twee zijner broers whisky-fabri- -
kanten en liadden vele drankbereiders hem v
groote sommen voor zijn scholen en instel
lingen gegeven) en wijdde zich aan de zaak
dqr drankbestrijding.
Het volk werd tot een vergadering opge
roepen in de Koomsëhe school. Dat was reeds
een succes. Een tweede vergadering volgde
eu van alle kauten kwam het volk toege
stroomd. Binnen drie maanden hadden 25000
menseden de gelofte, die pater Matthew
vroeg, afgelegd. Dat was in 1839. Het succes
was enorm; de wegen waren bedekt met men-
sclien die naar pater Matthew gingen om de
belofte af te leggen; avondvergaderingen
werden belegd; overal waar de pater kwam.
daar stroomden de menschen toe om de be
lofte af te leggen. De invloed van pater Mat
thew was bewonderenswaardig. Met aardige
anecdoten wist de spr. in dit gedeelte barer
causerie bet. gehoor te boeien.
Te Limmerick, Cork, overal was zijn invloed^
groot, doeli een fout was bet en de fouten
moeten ons, zeide mej. Timmer, tot leering
strekken een fout was de persoonlijke in
vloed van pater Matthew. Hij bekeerde
dronkaards, doch zorgde voor geen leger van
propagandisten om den strijd tegen den alco
hol aan te binden en voort te zetten; hij had
het inziclit niet de drinkgewoonten te veran
deren.
Toch was de invloed dra merkbaar. In 1839
gebeurden in Ierland 12000 misdrijven; dit
verminderde in de volgende jaren tot 11000,
9000, zelfs 7000 toe.
De moeilijkheden bleven niet uit. Om de be
keerden niet te doen afvallen, stichtte hij ont-
spauningslokalen, waar o- a. muziek werd ge
geven, doch deze eischten groote geldsommen
en de rijken bleven weg van de beweging,
die toen waarschijnlijk dachten, zooals velen
nu, dat de beweging goed was voor de armen
en niet voor hen. Zoo kwam er ook geen geld
in. Pater Matthew kwam in financiëele moei
lijkheden, zijn vrienden hielpen hem uit den
nood, doch vele lokalen moesten gesloten
worden en de hongersnood in de veertiger
jaren deed de rest. De drankbestrijding
kwijnde. Zij herleefde echter later weer-
Pater Matthew bezocht ook Engeland en
Londen, waar hij „in de mode" was. De groote
wereld wilde hem zien, als een merkwaardig
heid, maar de meeste rijken hielden zich ver
van zijn beweging. Toch was zijn succes hui'
ten Ierland ook groot. Hij bezocht Amerika-
later, op gevorderden leeftijd reeds, om daa1
de Ieren te bezoeken, die door den honge)"'
snood uit hun vaderland waren gedreven-
Twee jaar na die Amerikaansche reis stier1
pater Matthew. De allergrootste volgeling
van p. Matthew noemde spr. Pans Grego
rys XVI.
Al hieven niet alle zeven millioen personen-
die de belofte aflegden, getrouw aan h«»
woord, toch was het werk van p. Matthf^
niet vruchteloos. Anderen zetten zijn werk
voort. Deze legden zich echter toe op de ver
heffing der dronkaards.
Bij pater Matthew stonden zij onder diei -
invloed omdat hij een groot man was, mna
veel hekeerde dronkaards maken nog g^1
matig volk. De opvolgers van p. Matthew
deden heter. Ook namen zij de goede ding®
over van p. Matthew, als b.v. de opricht)
van clublokalen.
Een ander middel dat zij toepasten was
organisatie, en hier vond de spr. aanleid)
om tot een vurig lidmaatschap der Man
vereeniging aan te sporen. ,e
Van pater Matthew moeten zij leeren
ongeëvenaarde toewijding en liefde voor^
naaste om dezen op betere wegon temg
