Katholieke Illustratie.
De Katholieke Illustratie
ONZE COURANT" J
J. J. WEBER Zn. Koningstraat 10.
KNIP- en NAAICURSUS,
FORMULIER TER VERKRIJGING VAN EEN POLIS VOOR
ONZE GRATIS-ONGEVALLENVERZEKERING.
1
1
Is
I
Sociale Berichten.
modelmelk.
karnemelk
Van overal.
EBPLEGINGSHRTI1CELEN
FR. van ROSSUM, Bakenessergracht 46rood.
Reclame-Cursus a 25 cent per les.
Kunst en Letteren.
Brieven over Bouwkunst
me
Wanneer U nog niet geabonneerd is op den
pas begonnen 48sten jaargang van de
Katholieke Illustratie, wil dan dade
lijk het onderstaande inteekenbiljet ingevuld
toezenden aan uwen boekhandelaar of aan de
NmVi Drukkerij de Spaarnestad te Haarlem.
Ge kunt dan van het begin af de mooie
verhalen Onneembare Burchten en
Incognito volgen. Bovendien ontvangt ge
in December of Januari gratis een mooi boek
werk met drie boeiende verhalen, en kunt ge
meedoen aan den grooten rebuswedstrijd in
iNovember of December, met geld- en andere
ijzen tér gezamenlijke waarde van
YOGHURT
N.V. Modelboerderij
Te Beverwijk
worden Adverten-
tiën voor de „NIEUWE
HAARLEMSCHE COU
RANT'aangenomen door
den Boekhandel
J. VINK Pz.
uikbanden.
reukbanden.
tiën.
XV.
liet tijdschrift „Bouwkunst" brengt iu zijn
laatst verschenen aflevering een belangujke stu
die over het goudleer van de hand van den
architect j. I'. Wormser, opgedragen aan jan
Mensing en Guiseppe Norsa, goudledermakers-
der twintigste eeuw, dezen kunstenaars uaai-
toedc hulde brengende welke een oud, langen
'lijd geheel onbeoefend kunstambacht weer in
'eere herstellen.
Waut oud is de kunst om het leer te beicjden
en het met goud, met zilver cn met kleuren te
'versieren. Reeds in de twaalfde eeuw toch was
!dc stad Ghadames in Tripoli beroemd om hare
igoudleeren, de Mooren brachten de kunst over
'Spanje naar West-Europa.
v De voornaamste plaats m de goudledernijver
heid in Spanje bekleedde Cordova, vandaar dat
het goudleer, waar ook vervaardigd, vroeger
Itverd aangeduid met den naam „corduaans ot
Lcuir de Cordoue".
fn een historisch overzicht der kunst m de
.Verschillende landen van Europa, is liet Neder
land hetwelk een oogenblik de aandacht vei-
fflient.
Was de kunst van het goudleermaken in an
dere landen tot grooten bloei gekomen, de Ver-
eenigde Nederlanden overtroffen in de loe eeuw
alle andere en zij breidde haren handel over
'de gehcele wereld uit. Door de keizers en konin
gen van Rusland, Weenen, Praag en Zweden
werd het Hotlandsche goudleer gevraagd, de
Perzische ambassadeur nam een .grooten voor
raad mede voor zijn vorst.
Het waren voornamelijk Amsterdam en den
ïiaag waar de industrie beoefend werd. Hans
Ie Maire, Jacob Dirksz. de Swart en Maarten
Van den Heuvel waren de voornaamste kunste
naars in het bloeitijdperk. -
Voor onzen tijd klinkt het hierbij eemgszins
vreemd dat Hans le Maire, die zelf geen fortuin
Jbezat, van de stedelijke regeering te Amsterdam
een voorschot ontving tot het oprichten van zijne
nering, iets wat vroeger wel meer voorkwam,
thans zou men echter bij de stedelijke regeering
utn het verkeerde adres zijn.
Langzamerhand is echter de goudleder-nijver
heid in verval geraakt. In de 19e eeuw, de eeuw
der machine, is men het goudleer op machinale
wijze gaan namaken, de door de machine gele
verde arbeid is echter eentonig cn mist, al past
men ook de oude patronen toe, alle charme van
het handwerk.
In ons land wordt nu de goudledennjverheid
weer beoefend, daar de kunstenaar Jan Mensing
sedert eenige jaren te Amsterdam een werk
plaats heeft opgericht, waar deze geheel volgens
de oude technieken met de hand weer goudleer
vervaardigt.
Te 's-Hcrtogenbosch herstelde hij de oude
goudleerbehangsels in het stadhuis, terwijl ook
bntwerpen van moderne kunstenaars reeds door
hem werden uitgevoerd. Enkele jaren geleden
jtag men zijn werk op een kunstnijverheidten-
ioonstelling in het Stedelijk Museum te Amster
dam, terwijl toen nu in een winkel op het Spui
te Amsterdam proeven zijner kunstvaardigheid
jcan bewonderen.
Dat het goudleer nog geen artikel voor ieder
een is, bewijst de prijs, ongeveer f 50. - per
yierk. M. wel, wanneer men echter eenigszins
bekend is met de bedragen welke nu somtijds
voor zalen en kamers worden besteed, dan blijkt
dat er voor het goudleer nog wel een toekomst
is, dat het bovendien duurzaam is, bewijzen de
tot zelfs uit het Gotische tijdperk overgebleven
specimina.
De vervaardiging van goudleer is in 't kort
als volgt:
Het te gebruiken leer, van de beste hoedanig
heid, wordt op de oude wijze gelooid en wordt
uit Engeland aangevoerd, daar de oude looi-
wijze hier niet meer toegepast wordt.
Op het leder wordt nu vóór of na het drijven
het metaal, bestaande uit bladzilver of blad
goud, opgebracht. Is het bladgoud te duur, dan
maakt men gebruik van een vernis hetwelk aan
het zilver de goudkleur geeft. Nu wordt het
leder gedreven. Hiertoe legt men het op een me
talen negatiefstempel en wordt het leder in den
stempel gedrukt, waarna het onder zware belas
ting gedroogd wordt.
Is liet leder gedroogd, dan worden de versie
ringen in schilderwerk aangebracht en de tus-
schenruimten met kleine haudstempels gevuld.
S Na liet opbrengen der vernisvervcn, welke voor
j het leder een uitnemende bescherming vormen,
is het gereed.
In ons land vindt men o. a. nog goudleer in
de raadhuizen te Dokkum, 's Bosch en Harder
wijk, in het West-Friesch Museum te Hoorn, in
het Popta Gasthuis te Marssum en in het kas
teel Nijenrode aan de Vecht. Ook zal het nog
wel in meerdere voorname particuliere behuizin
gen worden aangetroffen, uit den aard der zaak
is dit echter minder bekend.
Het goudleer in de kamer van ons tegenwoor
dig Stedelijk Museum is niet vermeld.
De studie is met een groot aantal keurig ver
zorgde afbeeldingen toegelicht
Te Dordrecht is door B. en W. een voorstel
bij den ftaad ingediend tot het in liet leven
roepen eener commissie ter bevordering van den
algemeenen kunstzin te Dordrecht, een voorstel
dat ongetwijfeld ten zeerste toejuiching verdient,
verblijdend alleen is reeds dat een college van
B. en W. overtuigd is dat de bevordering van den
kunstzin door de overheid niet verwaarloosd
mag worden. Aan B. en W. van Dordrecht dus
alle hulde voor hun initiatief.
Door de Mij. tot Bevordering der Bouwkunst
is een adres van instemming met het voorstel
aan den Raad verzonden.
Wij hopen op een en ander nog nader te
A. J. P.
R. K. POLITIE-AGENTEN-ORGANISATIE.
Men meldt uit Nijmegen aan de Maasbode:
De Nijmeegsche R. K. Politle-agenten-organi-
satie-kwestie, houdt hier al geruimen tijd de ge
moederen in beroering. Deze zaak zit zoo: Maan- mijnwerker in de brandende mijn.
den geleden richtten de Nijm. R. K. politie
agenten een R. K. vakvereeniging op, welke aldra
in bloei kwam.
Hun andersdenkenden collega's, leden van den
Nijmeegschen neutralen politiebond, stond zulks
niet aan en deze royeerden die leden uit den
Nijm. P.-B., die thans deel uitmaken van de
R.-K. Politie-agenten-vakvereeniging. Deze uit-
geworpenen verliezen door dit royement hun
goed recht op uitkeering uit liet Ondersteunings
fonds van den Nijm. P.-B., dat om en om de
f 10,000 rijk is, waarvan minstens f 4000 toe
komt aan deze uitgesloten leden. Wat de zaak
nog verergert, dit onedel gedrag van den Nijm.
P.-B. vond goedkeuring bij sommige hooge ge
meentelijke autoriteiten.
De R. K. politie-agenten lieten de zaak niet
zooals zij was; het plaatselijk comité der K.
S. A. bemoeide er zich ook mede, en steunde de
principiëel krachtig staande, wakkere R. K. po
litie-mannen naar best vermogen.
De zaak werd gepubliceerd, een fondsje voor
de R. K. politie-mannen gesticht en hedenmid
dag had in de sociëteit de „Vereeniging" een
groote openbare vergadering plaats, waar als
spreker optrad: Mr. A. Baron van Wijnbergen.
Nijmeegsche Politiekwestie". Spreker ging de ge-
heele kwestie na en stelde deze twee vragen:
Hebben de R.-K. Nijmeegsche Politie-mannen
ehandeld naar recht en plicht? Tweedens: Heb-
en de Nijm. R.-K. politie-agenten door hun ge
drag gehandeld in strijd met de belangen van
den Nijm. Politiebond, of Nijmeegsche Politie
organisatie?
In een uitvoerig gedocumenteerd betoog gaf
spreker op de eerste vraag een bevestigend, op
tie tweede en ontkennend antwoord.
Na deze rede wiemen zich drie tegenstanders
op, maar geen van hen raakte de quintessence
van de kwestie aan.
Jhr. Mr. O. van Nispen hield een keurig plei
dooi voor de R. K. Politie-organisatie en keurde
het in den Nijm. P.-B. af, dat hij zoo luchthartig
had omgesprongen met h?t advies van zijn hoog-
staanden raadgever, den vader van spreker, toen
deze den Nijm. P.-B. na gevraagd advies, onge
lijk gegeven had.
De heer G. Jansen, gemeenteraadslid, vroeg of
het waar >s, dat de gemeentelijke autoriteiten de
R. K. vakvereeniging tegenwerken. Het bestuur
der K. S. A. wilde hierop liever niet antwoorden.
De heer Kneppers deelde mede dat voor de
R. K. Politie-organisati» reeds f 600 is bijeen
gezameld.
De mijn brand in Opper-Silo/.ië. Wij heb
ben reeds medegedeeld, dat in de Kasfcel-
liMige-mijn bij Borsigwerk in Opper-Silezië
Zaterdagmorgen een groote brand uitbrak,
die door hot vlam vatten van een gangspil
veroorzaakt zou zijn. Twee mijnwerkers zijn
reeds als verkoolde lijken omhoog gebracht.
Verscheidene anderen, werden zwaar gewond
opgehaald en naar het naastbij zijnde zieken
huis gebracht, vier anderen zijn licht ge
kwetst, door brandwonden aan hoofd on
handen.
Een tragische bijzonderheid wordt door
do TeL medegedeeld!
Spoedig na het ongeluk daalde een red
dingbrigade in de mijn af om pogingen tot
redding der gewonde arbeiders in het werk
te stellen. Daar slechts een deel dezer man
nen weder van hun heldhaftige taak Is te
ruggekeerd, vreest men, dat de overigen
door het vuur zijn ingesloten. Behalve deze
vermiste reddingmanschappen bevinden zich
nog een opzichter, een timmorman en een
Redde»» beloond. De bemanning van
het stoomschip „Da Touraine", die een groot
aantal passagiers van do „Volturno" hoeft
gered, heeft Zaterdag uit de handen van
den Pranschen onder staatssecretaris der
handelsmarine, de Monzie, een officieele bo-
Looning ontvangen. Vijf officieren ontvingen:
een groote gouden medaille, terwijl een of
ficier, drie stuurlieden en twee matrozen,
een kleine gouden en twee stuurlieden,
twaalf matrozen en vier stoker» zilveren
medailles ontvingen.
De Monzie hield een korte toespraak
waarin hij de leden der bemanning geluk-
wenschte met hun betoonden moed en
menschlievendheid.
Leeuwen losgebroken. Een minder pret
tig avontuur meldt Bonter uit Leipzig: Een
wagon van de electrische tram kwam gister
nacht in de Blücherstrasse in botsing met
een transportwagen van het. Barnum-circua,
die naar het station reed. De circuswagen,
die een aatal wilde dieren vervoerde, werd
geheel vernield, zoodat vijf leeuwen kon
den ontsnappen. Onder het talrijk publiek
ontstond een geweldige paniek. Een leeuw
'oor een talrijk gehoor, de vertegenwoordigers ging door een openstaande deur het Blücher-
van alle rangen en standen van Katholiek Nij- j hotel binnen, beklom de hoteltrap en ver
inegen, behandelde het eminente Tweede Kamer- spreidde in het geheele gebouw de grootste
lid het onderwerp: „Roomsche Organisatie er I verschrikking. Een Fransch reiziger, die zich
reeds te bed begeven had, kooide een he
vig krabben voor zijn deur, welke hij daarna
opende. Slaapdronken zag hij het dier voor
een kalf aan, maar. bemerkte plotseling tot
zijn ontzetting, dat het een leeuw was.
De vijf ontsnapte leeuwen werden door
politie-agenten neergeschoten. Geen enkel
persoon werd gewond.
.Spoorwegongeluk in Texas. Volgens oen
telegram uit Meridian (Texas) is een trein
met een compagnie artillerie, op weg naar
Meridian, door een houten brug gestort.
Twintig soldaten werden gedood, honderd
gewond.
Ecu meisjeshandclaar. Een heer uit Duis
burg, had opgemerkt, dat een goed gekleed heer
een dienstmeisje aansprak, dat van buiten
kwam. Hij maakte een wandeling mot haar. Don
heer kwam do zaak verdacht voor en hij hield 't
paartje in het oog. Na ©enigen tijd gingen
zij een restaurant binnen, gevolgd door een be
spieder, alwaar het meisje op eten en wijn rijke
lijk onthaald werd. De bespieder za'g dat het
heerschap heimelijk eeno vloeistof in don wijn
deed, waarvan de uitwerking zich spoedig open
baarde. Het meisje was in een oogenblik dron
ken en, liet zich door den heer onder dr-u
nemen en naar het station brengen.
Hier nam hij twee kaartjes voor den snel
trein naar Nancy en werd hij een oogenblik
later door de politie, die inmiddels gewaar
schuwd was, nog juist bijtijds gearresteerd.
Het meisje werd in bescherming genomen
en later naar haar moeder te Volklingen
teruggebracht. Het nette heerschap ontpopte
zich als een gevaarlijk Fransoh meisjeshan
del aar. (Geld.)
De mjjnramp in Engeland. Vrijdagnacht
begon het er in de brandende kolenmijn uit te
zien, of hot vuur onder het aanhoudende spui
ten minderde. Hoop op redding van do hon
derden mijnwerkers die nog in de mijn zijn ia
er niet. Zijn zo net verpletterd onder instortin
gen of verteerd door hot vuur, dan kunnen zij
het zoo lang niet in de verstikkende atmosfeer
uithouden.
De Lord Mayor uit Londen on die van Oardiff
hebben oen fonds geopend voor nagelaten be
trekkingen. De koning schonk 600 p.st. Zater
dag was er, volgens mededeel ing VRn de „N.
R, O." bjjn 1900 p.st. bijeen.
Een Fransche artillerie-offioier schrijft in de
Matin, dat ontploffingen' in mijnen vermoede
lijk dikwijls hot gevolg zijn van eleetriciteit
in de lucht, en het gevaar daarvoor aangekon
digd wordt door instrumenten, die de eleetrici
teit aangeven. Alle mijnon, schrijft bij, moesten
die gebruiken.
Brutale berooving. Een Russisch industri
eel, Zorski genaamd, beeft dozer dagen een
hoogst onaangenaam avontuur beleefd. De Tel.
vertelt het als volgt: Zaterdag nam Zorski te
Berlijn, waar hjj voor zaken vertoeft had, den
lijn naar Lemberg. In zijn compartement had
den ook twee dames en een heer plaats geno
men, die Roemeenach spraken. Toen een dame
zag, dat Zorski een Poolsch dagblad las, knoop
te zij in die taal een gesprek met hem aan, waar
aan ook ten slotte de beide heeren deelnamen.
De Roemenen rookten zonderling gevormde ei-
garetten, die Zorki's verwondering opwekten,
hetgeen hiermede eindigde, dat een der heeren
Zorski een ssigaret aanbood. Deze aam de si
garet aan en begon te rooken, doch reeds na
eenige trekken gevoelde hij zich onwel worden.
Spoedig verloor hij het bewustzijn en eer sat te
Kotfcowitz kon bij den trein verlaten, nadat een
pas binnen getreden pas3sagier den doodableeken
rochelend adem halendea man had gewekt. Wel
dra ontdekte hjj tot zijn greoten sschrik, dat,
hem aan geld en waardepapier een bedrag van'
ongeveer 4000 gulden was ontroofd. Van de die-,
ven natuurlijk geen spoor.
Brievenpost per vliegtuig. Woensdag i%>
op initiatief van de minstora van posterijen en,
van oorlog in Frankrijk een proef genomen in '8
overbrengen van brieven door het luchtruim.'
Do luitenant Rorun steeg om zeven uur tel
Villacoublay op, met een pak brieven enz. tot
een gewioht van 10 kilo. Dit waren brieven,'
die te laat gebust waren om nog op tijd
te Pauillac te zijn voor het vertrek van de mail
naar Zuid-Amerika.
De proef is uitstekend geslaagd, zoodat waar-
schïjnlijk sspoedig een tweede proef zal volgen,
dit keer met een luchtpost naar eon haven van:
do Middellandsche zee. Minister Massé schijnt
ernstig te denken aan de instelling van een g©1
regehlen luchtpostendiensfc.
UITLOTINGEN
LOTEN VAN MILAAN L. 10 VAN 1866-
Trekking van 16 September.
Seriën.
128
224
286
329
376
388
476
487
500
615
705
728
744
781
801
887
889
901
929
9G2
1010
1031
1081
1128
1139
1163
1168
1289
1343
1345
1361
1433
1531
1550
1566
1647
1683
1707
1715
1762
1826
1901
1914
1956
1992
2058
2213
2219
2285
2297
2372
2404
2416
2635
2707,
2717
2752
2796
2875
2982
3021
8073
81G0
3193
3220
3276
3315
3327
8355
3407
3465
3470
3482
3549
3614
3615
3700
8729
8760
8773
3775
3782
3821
3833
3844
3880
3882
3.902
3950
4075
4084
4085
4215
4269
4289
4309
4812
4853
4361
4404
4412
4443
4566
4705
4748
4858
4933
4945
4972
4986
5048
5121
5156
5169
5269
5337
5354
3369
553»
5630
5691
5720
5929
5979
5996
6138
6£58
6529
6680
6761
6812
6871
6883
6890
6934
6949
6.963
6966
7010
7013
7033
7128
7126
7154
7209
7386
7448
Hoogste
prijzen:
Serie 1031 no. 9 lire 10,000; serie 128 nr. 8,
lire 1000; serie 4215 nr. 11 lire 500.
De volgens drs. met L. 100.
Serie 912 nr. 47, serie 2752 no. 85, serie 3462
nr. 11, serie 4269 nr. 92, eerie 4361 no. 44.
De volgende nrs. met L, 50:
Serie 1081 no. 85, serie 1707 no. 28, serie 2211
no. 99, serio 3073 nr. 84, serie 8465 no. 64, eerie
4084 no. 97, serie 5691 no. 15, serie 7010 nr. 86.
De volgende nrs. met L. 20:
serie 476 nr. 76, si 728 no. 69, s. 781 no. 22
s, 801 no. 41, e. 1010 no. 34, s. 1343 no. 4, s. 1849
no. 46, s. 1433 no. 76, s. 1531 no 85, s 1762 ne
45, s. 1826 no. 20, s. 3462 no. 26, s. 3462 no. 4A
eerie 3470 no. 7, s. 8760 no. 81, s. 3833 no. 100,
s 4084 no. 39, s. 4215 no. 73, s. 4289 no. 68, serie
4361 no. 32, serie 4361 no. 83, s. 5630 no. 83,
5996 no. 87, s. 6138 no. 4L s. 6871 no. 49.
Alle overige In bovenstaande seriën ver";
vatte nummers, zijn met lire 10 betaalbaar
van 16 December 1918 af.
WATERSTANDEN.
22 October.
Hoogwater.
IJMB1DKN, v.m. 7 uur 6 min.; a.m. 7 uttf
37 min.
KATWIJK, v.m. 8 uur 41 min. n. mL 7 uur
12 min.
Laagwater.
IJMUIDEN, v.m. 3 uur 6 min., n.m. 3 uuï
37 min.
KATWIJK, v.m- 2 uur 46 min.n.nt 3 uur
17 min.
Broestraai Bavtrwijk.
De ondergeteekende Abonneert zich op
door bemiddeling van
90 cents per kwartaal, of 7 cents per week Per post f 1.—,
Luxe-editie f £40 per kwartaal (per post f 1.65)
Woonplaats: of 11 cents per week Naam:
Doorhalen wat niet verlangd wordt.
Particulier Geld beschikbaar
met en zonder borgen, rented pCt
'a jaare. Geen kosten vooruit, uit
betaling ten volle van het aange
vraagde bedrag. Adres N. Groen
markt 6, Kantoor geopend van 9—6
Zaterdag van £—2 uur.
ritsHMH iinaiiaMH
is vosr Hoorn del
Voor goed passend zitten wordt ingestaan.
AAHBHELOIHG DAGELIJKS,
Naar de wagen van drie
en een kleintje;
daar is alles goedkoopl
Om te beginnen 12 zeer fijne Kast
randen 10 ct. Speelkaarten 3 ct. Doo-
zen Nachtpitten Wilhelmina, 8 cL
Jachtgeweren of Stofkammen 4 ct
Schrijfmappen 20 stuks inhoud, 5 ct.
als 10 beste enveloppen en 10 vellen
best postpapier. Jaeger-kleur Meisjes
borstrokken vanaf 22 ct. Blauwgrijze
Meisjesbroeken vanaf 31 ct. Pakjes
Termoge enof verbandwatten 8 ct. Een
froot vel Watten 10 ct. Geele Fransche
lanel 18 ct. In aantocht een flinke
partij Jongens- en Meisjesborstrokken.
CONCURRENTIE ONMOGELIJK!
Zeemlappen van 12% ct. en hooger.
Zeer goede Werkmansbrillen 15 ct.
Aanbevelend
DRIE EN EEN KLEINTJE.
GEBR. LOOTS, Pieterstr. 19-21
TELEFOON 721.
OUDE BELEGEN BORDEAUX
EN BOURGOGNE WIJNEN
j-
NAAM --
VOORNAMEN (tilt voluit; -
GEBOREN DEN
(Datum au jaar.)
BEROEP
18
(Wie geen beroep of vak uitoefent. «eh rijft hierboven het woord: zonder.)
ia voer Hoorn d
Strook en Weotfrioo
land het oangomreoen
blad «oor ad verten-
El— Vraagt Proefnummer».
WOONPLAATS
(Gemeente, etraat, gracht of plein ei huienummer).
NAAM VAN DEN BEZORGER OER COURANT
Dit alles duidelijk en nauwkeurig met inkt in te vullen, uitknippen, opzenden aan de Administratie
w van de Nieuwe Haarlemsche Courant, Kinderhuisvest 29-31-33, Haarlem.
Men kan het ook aan de Courantenbezorgers en buiten Haarlem aan de agenten afgeven, die dan voor toe
zending aan ons adres zorg dragen.
De toezending der polissen volgt binnen eenige dagen
Zij die een oude polie van de vorige verzekering Mi|, hebben ingeleverd en neg geen nieuwe nntvlngea,
werden verzocht eveneeee bovenstaand formulier te te vullen en up tu zeudeu. wwna blnnea eekele dagen
toezending der pelie zal velgen. ADMINISTRATIE.
Duizend Gulden,
r..> nraAtt/imr»
am
