Katholieke Illustratie.
wmm
1
De Katholieke Illustratie
„ONZE COURANT" I
I
J. J, WEBER Zn. Koningstraat iO.
KNIP- en NAAICURSUS,
FORMULIER TER VÊRKBIJGIMÖ VAU EEN POLIS VOOR
ONZE GRATIS-ONGEVALLENVERZEKERING.
I
I
Van overal.
Sociale Berichten.
Kunst en Letteren.
Brieven over Bouwkunst
Te itoverarsgfc
EfflPUEGIliBSAIlTIKËLEN
reukbanden*
FR. van RÖSSUM, Bakenessergracht 46rtd.
Reclame-Cursus a 25 cent per les.
ÏÏïTLOT^NGËN
Wanneer U nog niet geabonneerd is op den
pas b4sg©sHBien 48sten jaargang van de
ÜCaiEioSieke Slfiustraiie, wil dan dade
lijk het onderstaande inteekenbiljet ingevuld
toezenden aan uwen boekhandelaar of aan de
18.W, OlHikkerij de Spaarnestad te Haarlem.
Ge kunt dan van het begin af de mooie
verhalen Üïineerails.are ÉSurchften en
Incoffnife volgen. Bovendien ontvangt ge
in December of Januari gratis een mooi boek
werk met dry© boeiende verhalen, en kunt ge
meedoen aan den grooten rebuswedstrijd in
November of December, met geld- en andere
ijzen ter gezamenlijke waarde van
w 11 rtien Adverten»
(iën voor de „NltUWE
HAARLÊMSGHE C0U-
RANT'aangenomon door
den Boekhandel
j. vitüüi Pz.
Particulier Geld beschikbaar
u k b a 11 d e n.
Voor goed passend zitten wordt ingestaan,
f
XV.
Het tijdschrift „Bouwkunst" brengt in zijn
laatst verschenen aflevering een belangrijke stu-
die over het goudleer van de hand van oen
architect J. P. Wormser, opgedragen aan jan
'Mensing en Guiseppe Norsa, goudlederraakers-
der twintigste eeuw, dezen kunstenaaii» daai
mede hulde brengende welke een oud, langen
tijd geheel onbeoeïend kunstambacht weer in
eere herstellen.
Want oud is de kunst oin het leer te bereiden
cn hei met goud, met zilver en met kleuren te
Versieren. Reeds in de twaalfde eeuw toch was
!dc stad Ghadames in Tripoli beroemd om hare
Igoudleeren, de Mooren brachten de kunst over
'Spanje naar West-Europa.
Dc voornaamste plaats in de goudledernijvei-
heid in Spanje bekleedde Cordova, vanuaai dat
liet goudleer, waar ook vervaardigd, vioegei
Werd aangeduid met den naam „corduaans of
i,cuir de Cordoue".
In een historisch overzicht der kunst in de
yerschillende landen van Europa, is het Neder
land hetwelk een oogenblik de aandacht ver
dient.
Was de kunst van hei goudleermaken in an
dere landen tot grooten' bloei gekomen, de Ver-
eenigde Nederlanden overtroffen in de loe eeuw
alle andere cn zij breidde haren handel over
dc gehcele wereld uit. Door de keizeis en konin
gen0 van Rusland, Weenen, Praag en Zweden
werd het Ilollandsche goudleer gevraagd, de
•Perzische ambassadeur nam een grooten voor
raad mede voor zijn vorst.
Het waren voornamelijk Amsterdam en den
Haag waar de industrie beoefend werd. Hans
lie Mairc, Jacob Dirksz. de Swart en Maarten
Van den Heuvel waren de voornaamste kunste
naars in het bloeitijdperk.
Voor onzen tijd klinkt het hierbij cenigszins
vreemd dat Hans le Maire, die zelf geen fortuin
bezat, van de stedelijke regeering te Amsterdam
een voorschot ontving tot het oprichten van zijne
nering, iets wat vroeger wel meer voorkwam,
thans zou men echter bij de stedelijke regeering
tan het verkeerde adres zijn.
Langzamerhand is echter de goudleder-nijver
heid in verval geraakt. In de 19e eeuw, de eeuw
dei' machine, is men het goudleer op machinale
wijze gaan namaken, de door de machine gele
verde arbeid is echter eentonig en mist, al past
men ook de oude patronen toe, alle charme van
het handwerk.
In ons land wordt nu de goudledernijverheid
weer beoefend, daar de kunstenaar Jan Mensing
sedert cenige jaren te Amsterdam een werk
plaats heeft opgericht, waar deze geheel volgens
de oude technieken met de hand weer goudleer
vervaardigt.
Te 's-Hertogenbosch herstelde hij de oude
goudleerbehangsels in het stadhuis, terwijl ook
ontwerpen van moderne kunstenaars reeds door
hem werden uitgevoerd. Enkele jaren geleden
zag men zijn werk op een kunstnijverlieidten-
loonstelling in het Stedelijk Museum te Amster
dam, terwijl men nu in een winkel op liet Spui
te Amsterdam proeven zijner kunstvaardigheid
kan bewonderen.
Dat het goudleer nog geen artikel voor ieder
een is, bewijst de prijs, ongeveer f 50.per
rierk. M. wel, wanneer men echter eenigszins
bekend is met de bedragen welke nu somtijds
voor zalen en kamers worden besteed, dan blijkt
dat er voor het goudleer nog wel een toekomst
is, dat liet bovendien duurzaam is, bewijzen de
tot zelfs uit het Gotische tijdperk overgebleven
specimina.
De vervaardiging van goudleer is» in 't kort
als volgt:
Het te gebruiken leer, van de beste hoedanig-
heid, wordt op de oude wijze gelooid en wordt
uit Engeland aangevoerd, daar de oude looi-
wijze hier niet meer toegepast wordt.
Op het leder wordt nu vóór of na het drijven
het metaal, bestaande uit bladzilver of blad
goud, opgebracht. Is het bladgoud te duur, dan
maakt men gebruik van een vernis hetwelk aan
het zilver de goudkleur geeft. Nu wordt het
leder gedreven. Hiertoe legt men het op een me
talen negatiefstempel en wordt het leder in den
stempel gedrukt, waarna het onder zware belas
ting gedroogd wordt.
Is het leder gedroogd, dan worden de versie
ringen in schilderwerk aangebracht en de tus-
schenruimten met kleine handstempels gevuld.
Na het opbrengen der vcmisverven, welke voor
het leder een uitnemende bescherming vormen,
is het gereed.
In ons land viridt men o. a. nog goudleer in
de raadhuizen te Dokkum, 's Bosch en Harder
wijk, in liet Wcst-Friesch Museum te Hoorn, in
het Popta Gasthuis te Marssum en in het kas
teel Nijenrode aan de Vecht. Ook zal het nog
wel in meerdere voorname particuliere behuizin
gen worden aangetroffen, uit den aard der zaak
is dit echter minder bekend.
Het goudleer in de kamer van ons tegenwoor
dig Stedelijk Museum is niet vermeld.
De studie is met een groot aantal keurig ver
zorgde afbeeldingen toegelicht.
Te Dordrecht is door B. en W. een voorstel
bij den Raad ingediend tot het in het leven
roepen eener commissie ter bevordering van den
algemeenen kunstzin te Dordrecht, een voorstel
dat ongetwijfeld ten zeerste toejuiching verdient,
verbliidend alleen is reeds dat een college van
B. en W. overtuigd is dat de bevordering van den
kunstzin door de overheid niet verwaarloosd
mag worden. Aan B. en W. van Dordrecht dus
alle hulde voor hun initiatief.
Door de Mij. tot Bevordering der Bouwkunst
is een adres van instemming met het voorstel
aan den Raad verzonden.
Wij hopen op een en ander nog nader te
A. J. P.
Nijmeegsche Poütiekwestie". Spreker ging de ge-
lieele kwestie 11a en stelde aeze twee vragen:
Hebben de R.-K. Nijmeegsche Politie-mannen
gehandeld naar recht en plicht? Tweedens: Heb
ben de Nijm. R.-K. politie-agenten door hun ge
drag gehandeld in strijd met de belangen van
den Nijm. Politiebond, of Nijmeegsche Politie
organisatie?
In een uitvoerig gedocumenteerd betoog gaf
spreker op de eerste vraag een bevestigend, op
de tweede en ontkennend antwoord.
Na deze rede wierpen zich drie tegenstanders
op, maar geen van hen raakte de quintessence
van de kwestie aan.
Jhr. Mr. O. van Nispen hield een keurig plei
dooi voor de R. K. Politie-organisatie en keurde
het in den Nijm. P.-B. af, dat hij zoo luchthartig
had omgesprongen met het advies van zijn hoog-
staanden raadgever, den vader van spreker, toen
deze den Nijm. P.-B. na gevraagd aclvies, onge
lijk gegeven had.
De heer G. Jansen, gemeenteraadslid, vroeg of
het waar is, dat de gemeentelijke autoriteiten de
R. K. vakvereeniglng tegenwerken. Het bestuur
der K. S. A. wilde hierop liever niet antwoorden.
De heer Kneppers deelde mede dat voor de
R. K. Politie-organisati» reeds f 600 is bijeen
gezameld.
R. K. POLITIE-AGENTEN-ORGANISATIE.
Men meldt uit Nijmegen aan de Maasbode:
De Nijmeegsche R. K. Politie-agenten-organi-
satie-kwestie, houdt hier al geruimen tijd de ge
moederen in beroering. Deze zaak zit zooMaau-
den geleden richtten de Nijm. R. K. politie
agenten een R. K. vakvereeniging op, welke aldra
in bloei kwam.
Hun andersdenkenden collega's, leden van den
Nijmcegscheu neutralen politiebond, stond zulks
niet aan en deze royeerden die leden uit den
Nijm. P.-B., die thans deel uitmaken van de
R.-K. Politie-agenten-vakvereeniging. Deze uit-
geworpenen verliezen door dit royement hun
goed recht op uitkeering uit het Ondersteunings
fonds van den Nijm. P.-B., dat om en om de
f 10,000 rijk is, waarvan minstens 4000 toe
komt aan deze uitgesloten leden. Wat de zaak
nog verergert, dit onedel gedrag van den Nijm.
P.-B. vond goedkeuring bij sommige hooge ge
meentelijke autoriteiten.
De R. K. politie-agenten lieten de zaak niet
zooals zij was; het plaatselijk comité der K.
S. A. bemoeide er zich ook mede, en steunde de
principiëel krachtig staande, wakkere R. I<. po
litic-mannen naar best vermogen.
De zaak werd gepubliceerd, een fondsje voor
de R. K. politie-mannen gesticht en hedenmid
dag had in de sociëteit de „Vereeniging" een
groote openbare vergadering plaats, waar als
spreker optrad: Mr. A. Baron van Wijnbergen.
Voor een talrijk gehoor, de vertegenwoordigers
van alle rangen en standen van Katholiek Nij
megen, behandelde het eminente Tweede Kamer
lid het onderwerp: „Roomsche Organisatie n
l>o mijnbi-and in Opper-SileziC. Wij heb
ben reeds medegedeeld, dat. in de Kastel-
longe-mijn bij Borsigwerk in Opper-Silezië
Zaterdagmorgen een groote brand uitbrak,
die door het vlam vatten van een gangspil
veroorzaakt zou zijn. Twee mijnwerkers zijn
reeds als verkoolde lijken omhoog gebracht.
Verscheidene anderen werden zwaar gewond
opgehaald en naar het naast bij zijnde zieken
huis gebracht, vier anderen zijn licht ge
kwetst, door. brandwonden aan hoofd en
handen.
Een tragische bijzonderheid wordt door
de Tel. medegedeeld:
Spoedig 11a het ongeluk daalde een red
dingbrigade in de mijn af om pogingen tot
redding der gewonde arbeiders in liet werk
te stellen. Daar slechts oen deel dezer man
nen weder van hun heldhaftige taak is te
ruggekeerd, vreest men, dat de overigen
door het vuur zijn ingesloten. Behalve deze
vermiste reddingmanschappen bevinden zich
nog een opzichter, een timmerman en een
mijnwerker in de brandende mijn.
Redders beloond. De bemanning van
het stoomschip „La Touraine", die een groot
aantal passagiers van do „Volturno" heeft
gered, heeft Zaterdag uit de handen van
den Franschen onder-staatssecretaris der
hand eLsmarine, de Monzie, een officieelo be
looning ontvangen. Vijf officieren ontvingen
een groote gouden medaille, terwijl een of
ficier, drie stuurlieden en twee matrozen,
een kleine gouden on twee stuurlieden,
twaalf matrozen en vier stokers zilveren
medailles ontvingen.
De Monzie hield een korte toespraak
waarin hij de leden der bemanning geluk-
wenschte met hun betoonden moed en
menschl icvendheid
Leeuwen losgebroken. Een minder pret
tig avontuur meldt Reuter uit Leipzig: Een
wagon van de electrische tram kwam gister
nacht in de Blüeherstrasse in botsing met
een transportwagen van het Barnum-circus,
die naar liet station reed. De circuswagen,
die een aatal wilde dieren vervoerde, werd
geheel vernield, zoodat vijf leeuwen kon
den ontsnappen. Onder liet talrijk publiek
ontstond een geweldige paniek. Een leeuw
ging door een openstaande deur het Blficher-
holel binnen, beklom de hotcltrap en ver
spreidde in het geheele gebouw de grootste
vcrsclu'ikking. Een Fransch reiziger, die zich
reeds te bed begeven had, hoorde een he
vig krabben voor zijn deur, welke hij daarna
opende. Slaapdronken zag hij het dier voor
een kalf aan, maar bemerkte plotse.ling tot
zijn ontzetting, dat hot- een leeuw was.
De vijf ontsnapte leeuwen werden door
politie-agenten neergeschoten. Geen enkel
persoon werd gewond.
.Spoor wotgoiigel uk in Texas. Volgons een
telegram uit Meridian (Texas) is een trein
met een compagnie artillerie, op weg naar
Meridian, door een houten brug gestort.
Twintig soldaten werden gedood, honderd
gewond.
Seriën.
128
224
286
329
376
388
476
487
500
615
705
728
744
781
801
837
889
901
929
962
1010
1031
1081
1.116
1128
1139
1163
1168
1289
1343
1345
1361
1438
1531
1550
1566
1647
1683
1707
1715
1762
1826
1901
1914
1956
1992
2058
2213
2219
2285
2297
2372
2404
2416
2635
2707
2717
2752
2796
2875
2982
3021
3073
3160
3193
3220
3276
3315
3327
3355
3407
3465
3470
3482
3549
3614
3615
3700
3729
3760
3773
3775
3782
3821
3833
3844
3880
3882
3902
3959
4075
4084
4085
4215
4269
4289
4309
4312
4353
4361
4404
4412
4448
4566
4705
4748
4858
4933
4945
4972
4986
5048
5121
5156
5169
5269
5337
5354
5369
5533
5630
5691
5720
5929
5979
5996
6138
CS53
6529
6680
6761
6812
6871
6883
6890
6934
6949
6963
6966
7010
7013
7033
7123
7126
7154
7209
73S6
7448
WATERSTANDEN.
22 October.
Hoogwater.
1JMUIDEN, v.rn. 7 uur 6 min.; n.m. 7 uur
37 min.
KATWIJK, v.ra. 6 uur 41 min. n. mi. 7 uur
12 min.
IJ MUI DEN, V.rn. 3 uur 6 min:, n.m. 3 uur
37 min.
KATWIJK, v.m. 2 uur 46 min.; n.m. 3 uur
17 min.
SÖroestraat BevÊirwijk:
De ondergeteekende abonneert zich op
door bemiddeling ran
met en zonder borgen, rente5 pCt
's jaara. Geen kosten vooruit, uit
betaling ten volle van het aange
vraagde bedrag. Allies N. Groen
markt 6. Kantoor geopend van 9—6
Zaterdasa van 9—2 uur.
A 90
cents per kwartaal, of 7 cents per week Per post f 1.
Luxe-editie f 1.40 per kwartaal (per post 1 1.65)
Woonplaats; of 11 cents per week
Naam
Doorhalen wat niet verlangd wordt.
swami
is vasr Hoorn de
AANMELDING DAGELIJKS.
Naar de wagen van drie
en een kleintje:
daar is alles goedkoop!
Om te beginnen 12 zeer fijne Kast
randen 10 cf. Speelkaarten 3 ct. Doo-
zen Nachtpitten Wilhelmina, 8 ct.
Jachtgeweren of Stofkammen 4 ct
Schrijfmappen 20 stuks inhoud, 5 ct.
als 10 beste enveloppen en 10 vellen
best postpapier. Jaeger-kleur Meisjes
borstrokken vanaf 22 ct. Blauwgrijze
Meisjesbroeken vanaf 31 ct. Pakjes
Termoge enof verbandwatten 8 ct. Een
root vel Watten 10 ct. Geele Fransche
lanel 18 ct. In aantocht een flinke
partij jongens- en Meisjesborstrokken.
CONCURRENTIE ONMOGELIJK!
Zeemlappen van 12% ct. en hooger.
Zeer goede Werkmansbrillen 15 ct.
Aanbevelend
DRIE EN EEN KLEINTJE.
GË&&. LQOTS, Pieierstr, 19-21
TÊLEFsjflti? 221.
OUDEBELEGENÖOÏIÖEAUX
EM BOURGOGNE WljÜEM
HAAM
VOORNAMEN (alle voluit; --
GEBOREN DEN 18
(Datum an jaar.)
BEROEP -
(Wie geen beroep of vak uitoefent, schrijft hierboven het woord: zonder.)
is woor Hoorn de
Streek en Wesifries-
land het aangewezen
blad voor adverften-
tiën.
WOONPLAATS
(Gemeente, straat, gracht of plein en huisnummer).
NAAM VAN DEN BEZORGER DER COURANT
Vraagt Proefnummers.
Dit alles duidelijk en nauwkeurig met inkt in te vullen, uitknippen, opzenden aan de Administratie
van de Nieuwe Haarlemsdte Courant, Kinderhuisvest 29-31-33, Haarlem.
Men kan het ook aan de Courantenbezorgers en buiten Haarlem aan de agenten afgeven, die dan voor toe
zending aan ons adres zorg dragen.
De toezending der polissen volgt binnen eeuigc dagen.
Zij die een oude polis van de vorige verzekering MIJ, hebben ingeleverd en nog geen nieuwe ontvingen,
worden verzocht eveneens bovenstaand formulier in te vutlen en op te zenden, waarna binnen enkele dagen
toezending der polis zal volgen. DE ADMINISTRATIE,
Een moisjeshandelaar. Een heer uit Duis
burg, had opgemerkt, dat een goed gekleed heer
een dienstmeisje aansprak, dat van buiten
kwam. Hij maakte een wandeling met haar. Den
heer kwam do zaak verdacht voor en hij hield 't
paartje in het oog. Na eenigen tijd gingen
zy een restaurant binnen, gevolgd door een be
spieder, alwaar het meisje op eten en wijn rijke
lijk onthaald werd. De bespieder zag dat het
heerschap heimelijk eerie vloeistof in den wijn
deed, waarvan de uitwerking zich spoedig open-
haarde. Het meisje was in een oogenblik dron
ken en liet zich door den heer onder <lr-n
nemen en naar het station brengen.
Hier nam hij twee kaartjes voor den saoL
trein naar Nancy en werd hij een oogenblik
later door de politie, die inmiddels gewaar
schuwd was, nog juist bijtijds gearresteerd.
Het meisje word in bescherming genomen
en later naar haar moeder te Volklingen
teruggebracht. Het nette heerschap ontpopte
zich als een gevaarlijk fransch meisjeshan
delaar. (Geld.)
De mijnramp in Engeland. Vrijdagnacht
begon het er in de brandende kolenmijn uit te
zien, of het vuur onder het aanhoudende spui-
er niet. Zijn ze net verpletterd onder instortin
gen of verteerd door hot vuur, dan kunnen zij
het zoo lang niet in de verstikkende atmosfeer
uithouden.
De Lord Mayor uit Londen en die van Curdiff i
hebben een fonds geopend voor nagelaten he-1
trekkingen. De koning schonk 500 p.st. Zater-
dag was er, volgens mededeeling van de ,,N.
R. C." byn 1900 p.st. bijeen.
Een Fransc.be artillerie-officier schrijft in do j
Matin, dat ontploffingen in mijnen vermoede-
lijk dikwijls het gevolg zijn van electriciteit I
in de lucht, en het gevaar daarvoor aangekon-
digd wordt door instrumenten, die de electriol-
teit aangeven. Alle mijnen, schrijft hij, moesten
die ge-bruiken.
Urntnto berooving. Een Russisch industri
eel, Zotski genaamd, heeft dezer dagen een
hoogst onaangenaam avontuur beleefd. De Tel.
vertelt het als volgt: Zaterdag nam Zorski te
Berlijn, waar hij voor zaken vertoeft ha,d, den
Rjn naar Lemberg. In zijn compartement had
den ook twee dailies en een hoer plaats geno
men, die Roemeensch spraken. Toen een dame
zag, dat Zorski een Poolsoh dagblad las, knoop
te zij in die taal een gesprek met hem aan, waar
aan ook ten slotte de beide heeiren deelnamen.
De Roemonen rookten zonderling gevormde si
garetten, die Zorld's verwondering opwekten,
hetgeen hiermede eindigde, dat een der heeren
Zorski een ssigaret aanbood. Deze nam de si
garet aan en begon te rookon, doch reeds na
©enige trekken gevoelde hij zich onwel worden.
Spoedig verloor bij het bewustzijn en eersst te
Kottowitz kon hij den trein verlaten, nadat een j
pas binnen getredon passsagier den doodsbleeken J
rochelend adem halenden man had gewekt. Web
dra ontdekte Jiij tot zijn grooten ©schrik, dat'
hem aan gold en waardepapier ®en bedrag van'
ongeveer 4000 gulden was ontroofd. Van de die
ven natuurlijk geen spoor.
Brievenpost per vliegtuig. Woensdag La,:
op initiatief van de minsters van posterijen en
van oorlog in Frankrijk een proef genomen in't
overbrengen van brieven door het luchtruim.'
De luitenant Ronin steeg om zeven uur tol
Villaeoublay op, met een pak brieven enz. tot
e«n gewicht van 10 kilo. Dit waren brieven,1'
die te laat gebust waren om nog op tijd'
te Panillae te zyn voor het vertrek van de mai'i
naar Zuid-Amerika.
Do proef is uitstekend geslaagd, zoodat waar
schijnlijk sspoedig een tweede proef zal volgen,
dit keer met een luchtpost naar een haven van
do Middellandseh0 zee. Minister Massé schijnt
ernstig te denken aan de instelling van een ge-
regelden lnehtpostemlienst.
LOTEN VAN MILAAN A L. 10 VAN 186&
Trekking van 16 September.
Hoogste prijzen:
Serie 1031 110. 9 lire 10,000; serie 128 nr. 3,
lire 3000; serie 4215 nr. 11 lire 500.
De volgens drs. met L. 100.
Serie 912 nr. 47, serie 2752 110. 35, serie 3462
nr. 11, serie 4269 nr. 92, serie 4361 uo. 44.
De volgende nrs. met L. 50:
Serie 1081 110. 85, serie 1707 no. 28, serie 2218
no. 99, serie 3073 nr. 34, serie 3465 no. 64, eerie
4084 no. 97, serie 5691 no. 15, serie 7010 nr. 86.
De volgende nrs. met L. 20:
serie 476 nr. 76, s. 728 no. 69, s. 781 no. 22
s 801 no. 41, e. 1010 110. 34, s. 1343 no. 4, s. 1343
no. 46, s. 1433 110. 76, s. 1531 110 85, e 1762 1:0
45, s. 1826 no. 20, s. 3462 no. 26, 6. 3462 r.o. 40,
serie 8470 110. 7, s. 3760 no. 31, s. 3833 no. 100,
s 4084 110. 39, s. 4235 no. 73, s. 4289 no. 68, serie
4361 110. 32, serie 4361 no. 83, s. 5630 no. 83, s.
5996 no. 87, s. 6138 no. 41, s. 6871 no. 49.
Alle overige in bovenstaande seriën ver
vatte nummers, zijn met lire 10 betaalbaar
van 16 December 1913 af.
Laagwater.
Duizend Gulden.
1
li*III
n
n
E
an
mê
