versterkend
goedkoop
VAN
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Staten-Generaal.
KORT OVERZICHT.
DUITSCHLAND. De rijkskanselier en de
minister van Oorlog hebben in den Rijksdag
gesproken over de ongeregeldheden in den
Elzas. Onder onbeschrijflijk rumoer verde
digden zij het optreden der militairen.
ENGELAND. De koning van Spanje is
naar Engeland vertrokken.
AMERIKA. Eenige federale generaals wil
len zich aan Villa onderwerpen, waardoor
ÏTiierta's macht verminderd wordt.
DUITSCHLAND
De relletjes in den Elzas
Aan de Tel. ontleenen wij de volgende niede-
(eeling omtrent ecu incident, dat zich Zon
dagavond te Metz heeft afgespeeld.
By het voorbijtrekken eeuer militaire pa
trouille had een vrouw, die niet haar man
»en wandeling maakte, gelachen, hetgeen den
tommandant der troep aanleiding gaf, het
tehtpnav te nrresleeren. Weldra verzamelde
lich een menigte rondom de soldaten, en toen
ran de hoofdwacht nog vier man, onder aan
voering van een onderofficier verscheen,
ïTitstond er groote opwinding onder het pu
bliek. Een knaap, die de soldaten plaagde,
door voor hen te gaan staan, en op herhaal
delijk gegeven hevel zich niet verwijderde,
ISeed de beroering nog meer toenemen en het
fiad licht tot ernstige feiten aanleiding kun
nen geven als niet een politic-commissaris
Verscheren was, wien het ten slotte, gelukte
de kalmte, en orde te herstellen eu de pa
trouille te bewegen het bovengenoemde echt
paar in vrijheid te stellen. De knaap, die
.eigenlijk de oorzaak was, dat het incident
een dreigender aanzien kreeg, werd door de
politie ingerekend om verdere ongeregeldhe
den te voorkomen.
De burgemeesters der in 't centrum van
Elzas-Lotharingen gelegen steden hielden
Dinsdag te Straatsburg een vergadering in
het gebouw van den Landdag, en gaven, met
het oog op de voorvallen te Zabern, hunne
Sympathie voor deze 6tnd en baren burge
meester te kennen.
In een motie werd de vrees geuit, dat door
't optreden der militaire overheid liet etaats-
tïelang op onverantwoordelijke ernstige wijze
benadeeld is.
De Rijksdagafgevaardigde voor Zabern de
heer Adolph Roeser. beeft een open brief be
treffende de voorvallen in genoemde stad aan
den Rijkskanselier gericht, waarin hij o.a.
ïegt:
„Door den toestand verkeerdelijk voor te
«tellen, heeft de minister van Oorlog belet,
dat de kalmte weder terugkeerde. Hij ver
schuilt zich nu achter het opper-commnndo
le Straatsburg. Bestaat er dan voor den Rijks
kanselier geen rechtsmiddel, om generaal von
Deimling te wijzen op het onwettige in het
optreden van den regimentscommandant te
Zabern
Het gebeurde in het kleine plaatsje Zabern
in den Elza6 heeft langzamerhand afmetin
gen aangenomen, die niet onderschat mogen
en kunnen worden. Het is niet 6leehts de be-
leediging van enkele burgers uit den Elzas
doer een onhebbelijken jongeling va.11 19 jaar,
die luitenant is, doch bet is een conflict ge
worden van het militaire gezag met de bur
gerlijke wetten.
De gevolgen hiervan kunnen groot zijn,
vooral bij de echt-Duitsch-militaire bonding,
die door de regeering in deze kwestie weer
wordt aangenomen.
Gisteren is het voorgevallene te Zabern in
den Rijksdag behandeld en zoowel de Rijks
kanselier als de minister van Oorlog hebben
rich hierbij onderscheiden door buiten
gewone heftigheid tegenover de burgerlijke
autoriteiten en een door dik en dun verde
digen van het optreden van luitenant Forst
ner en de militaire overheid in het algemeen.
Dc verontwaardiging onder do leden van
den Rijksdag was zoo goed als algemeen en
aitte zich in een votum van wantrouwen,
ondersteund door den geheelen Rijksdag, be
halve de rechterzijde (de ultra-conservatie-
vcu).
De Bcrlünsche correspondenten der verschil
lende bladen geven in lange telegrammen een
Uitvoerig relaas van deze rumoerige zitting
van den Rijksdag.
Een schandaal als gistermiddag in den
Rijksdag heb ik nog nooit te voren beleefd,
schrijft die van het Hbld. Het begon al, toen
de Rijkskanselier sprak en het steeg tot het
uiterste van lawaaimakerij in een parlement
tijdens de redevoering van den minister van
Oorlog. De gcheele Rijksdag, behalve de ul
tra-conservatieve partij, verkeerde in een
agitatie, zoo wild en zoo woest, dat de spre
kers dikwijls moesten ophouden, omdat allen
door elkaar spraken, lachten, juichten, gil
den, gierden. De voorzitter, steeds dc bel
zwaaiend, was niet bij machte de orde te
handhaver.
De verontwaardiging was zoo groot en zoo
goed als algemeen in den Rijksdag en zal ook
groot en zoo goed als algemeen zijn in den
lande. Want zoowel de Rijkskanselier als de
minister van Oorlog hebben het militaire
régime in Zabern, de maatregelen van den
eommandant van Straatsburg, goedgekeurd.
En de Rijkskanselier deed dit, niettegenstaan
de hij moest toegeven, dat luitenant von
Forstner onbehoorlijk gehandeld had met zijn
beleediging aan de Elzassers.
Was de bonding van den Rijkskanselier,
die het militaire régime onvoorwaardelijk in
bescherming nam, erg, en zelfs ergerlijk, de
minister van Oorlog maakte het meer dan
bar.
De correspondent van de N. R. Ct. seint
daarover:
Vervuld van den geest, waarmede von
Forstner en de zijnen te Zabern huis houden,
Jieeft de minister van Oorlog von Falkenhay
gesproken. Misschien kan men het. hem niet
eens zoo kwalijk nemen. Men had hem, op
zijn eerste beleefde woorden in den Rijksdag
afgaande, voor zoo iets als een diplomaat ge
houden. Gisteren is hij gebleken een man te
zijn met „kazernetaktiek", waar met grove
„Schneidigkeit," op zijn tijd het meeste bereikt
wordt. Hij heeft alle voorzichtigheid en alle
zelfbeheereching uit het oog verloren op het
oogenhlik, dat deze meer dan ooit vercischt
was. Hij verdedigde het onhebbelijk luite-
nantje door dik en dun en zeide o.a. dat de
militaire overheid zich niet zou schikken naar
schreeuwende Telletiesmakere en ophitsende
(g^VSfcruyiriinen.
Bij deze woorden brak ouaer de sociaal
democraten, de Elzas seis en in het Centrum
«en oorverdoovend geschreeuw los, dat mi
nuten lang duurde.
Hij vertelde de enormiteit, dat hü veel. res
pect voor den eerwaardigen leeftijd heeft,
maar de beste en eerwaardigste grijsaards
kunnen het voorbeeld van een enkelen fris-
scben jongen officier of onderofficier niet
vervangen. Hel leger heeft zoo groote be
hoefte aan jeugdige aanvoerders, dat het
gaarne eenigszins onbehouwen uitlatingen
van. jeugdigen overmoed op den koop toe
neemt „Het leger is ceu vreeselijk wapen
en het moet het zijn als het zijn doel berei
ken wil. Het is niet geschapen om politie
dienst te doen. Ook ik betreur het in hooge
mate dat het, nadat de militaire overheid de
burgerlijke overheid vele malen tevergeefs
gewaarschuwd had, daartoe heeft moeten ko
men. Maar grijpt het leger eenmaal in, dan
is hardheid onvermijdelijk."
.Men ziet het, „das Militar"!
Na deze vertooning van de regeering' nam
een van de beste redenaars van den Rijksdag,
de centrum-afgevaardigde Fehreuhacli, het
woord. Met ijzige kalmte veroordeelde hij de
houding van de regeering. Telkens vielen
hem stormachtige ovaties van bijna liet gc
heele huis ten deel. Zelden is. een redenaar in
den Duitsehen Rijksdag zoo warm toege
juicht. Fehrenbach zeide o.a.: „Als de rijks
kanselier tot bescherming van het recht, van
do openbare macht geroepen is,, dan moet hij
daarvoor zorgen, maar daarvan heb ik niets
gehoord."
Spr. hoopte, dat de woorden van den mi
nister van Oorlog geen weerklank zouden
zijn van gesprekken, die deze kort geleden
gehouden had. Spreker dociele daarmede Op
de verantwoordelijkheid vau den Keizer.
Wat zullen de gevolgen zijn?
Ongetwijfeld zeer ernstige, want zoonets re
actionairs zon men zelfs in Pruisen niet ver
wachten.
ENGELAND.
De Spaanschc koning naar Engeland.
De kc";ng van Spanje, komend uit Oosten
rijk-P lie. arriveerde gisterochtend om 8
uur 55 Parijs en vertrok vervolgens naar
Engeland
AMERIKA.
Hnerta's kracht verminderd
Het volgende Ren tertelegra m uit New-York
ontvangen wijst erop, dat de macht van
Huerta blijkbaar gebroken is. Uit Juarez
wordt gemeld: In liet hoofdkwartier van ge
neraal Villa zijn vredesonderhandelaars uit
Chihuahua aangekomen, om de voorwaarden
mede te deelen, waaronder zeven federale ge
neraals zich bereid verklaarden zich aan Vil
la te onderwerpen. Hierdoor schijnt de kracht
van Huerta in het noorden gebroken.
Met Engeland schijnt deze slimme dictator
op zeer goeden voet te verkceren.
DE BALKAN.
De vorst van Albanië.
Aam de „KöLn. £eitnng" Wordt volgens Reu
ter uit Berlijn Wricht, dot, thans nllie groote
mogendheden ann de regeering te Berlijn me-
dedieeling hebben gedaan, dat zij zno.h nvtt die
csndidatuur van prins Willie]gi zu Wüed jpor
den troon van Albanië kunnen vereenlgen.
Aan den prins zal daarvan kennis worden ge
geven.
Men vreest dan ook, dat èe opdraent aau
de postkantoren in de praetijk nog menige
moeilijkheid zal opleveren.
DE VERBINDING LUIK—ROTTERDAM*
De afgevaardigde en Senatoren van Luik zijn
gisternamiddag, zooals de Tel. uit Brussel
verneemt, ontvangen door den minister van
Openb. Werken in België, v. Helleputte, aan
wien zij verzochten spoed te zetten achter de
herstellingswerken en de kanalisatie van de
Maas van Luik tot Visé, ten einde Luik in
verbinding te stellen met Rotterdam. De mi
nister antwoordde, dat, wat betreft de kana
lisatie van de Maas van Luik tot Visé, hij
handelend optreden kon en dat hü daarvoor
een crediet op de begrooting had geplaatst
maar het overige gedeelte van den arbeid
hing af van een nog met Nederland al' fe
sluiten .definitieve overeenkomst.
Ex-Koning Manuel.
Ex-Koning Manuel vau Portugal un zyn
gemalin, die thans geheel eu al hersteld is, zijn
naaT Engeland vertrokken.
HOFBERICHT,
Naar wij vernemen, zal Z. K. H. Prins Hen
drik zich, in verband mét zijn "huur, eerlang
weder voor eenigen tijd naar den Taunus
hegeven. Ned.
UIT DE STAATSCOURANT.
Bij Tv. B. is, met ing. van lft Dec.. benoemd
tót dir. telegraafkant. te Vlncrdiiigen A. G.
Brunseu, thans hoofdeomm. telegr.
Bij K. B. is benoemd tot ridder in dé orde
van Oranje-Nassau, de regent van Alang (Am-
V>ina) Matheus Josephua Edunrd Patty.
DF, BEBOUWING VAN DEN DAM TÉ
AMSTERDAM.
De gemeenteraad van Amsterdam heeft
goedgekeurd de voordracht van B. en W.
om het midden-Damterrein in erfpacht uit
to geven aan een combinatie, die er een
hotel-caférestaurant zal houwen, volgens de
plannen van den architect Kromhout.
ART. 309 IN VALIDEN WET.
Men schrijft uit postkringen aan de Neder
lander, dat er eenige ontevredenheid heerscht
onder het personeel der postkantoren in de
groote steden, aan hetwelk zonde)- dat het
wordt uitgebreid of op eenige wijze wordt
schadeloos gesteld, de nieuwe werkzaamheden
in verhand met de rente-uitkeering volgens
art. 309 der Invaliditeitswet is opgedragen.
De directeur-generaal der P. en T. heeft in
een circulairs aan dat personeel een beroep
gedaan op zün medewerking, maar, ofschoon
het daaraan niet ontbreken zal, is toch niet
verzwegen dat men dit al een zeer goedkoope
manier vindt om de Rijkswetten uit te voe
ren. Verscheidene ambtenaren znllen er eeni
ge uren na hun toch reeds drukken dienst
aan kunnen opofferen. Men vergete niet, dat
hüv. een stad als Den Haag een 3000-tal rente
trekkers zal hebben, verdeeld over hoofd- en
verschillende bykantoren. De eerste aanmel
ding dezer gegadigden moet plaats hebben
Dinsdag aj5. en de volgende dagen, aan het
hoofdkantoor. Daarvoor zijn bijzondere maat
regelen getroffen. De oudjes zullen daar kun-
neu opgeven waar zij voortaan hun pensioen
willen halen, en het ligt in den aard der zaak,
dat bijkantoren in volksbuurten de grootste
klandizie zullen krijgen. Nu stelle men zich
voor dat op enkele dagen der week zich een
paar honderd gegadigden aan de schaarsche
loketten der hijkantoren aanmelden, die voor
de ontvangst moeten teekenen. Maar er zul
len er hü zijn die niet, of niet meer, kunnen
schrijven, voor wie getuigen noodig znllen
zijn om het kruisje te ratifiëeren.... Wat ;ml
het wachtendo piihliek wel zeggen dat #ii
«ostlrantore komt om er postzaken te do*"
Verdacht van moord. Op wel ongewone
wijze heeft de Amsterdamsche politie dezer
dagen de verblijfplaats ontdekt van eert
Duitscher, die in zijn vaderland werd ge
zocht als 'verdacht Vau moord, zegt het Hbld..
Maandagavond werd aan de politie mede
gedeeld, dat in een woning in dc Swee-
Unckstraat een Duitscher ziek lag. Een
inspecteur van dat bureau ging naar liet
opgegeven adres en trof or een ongeveer
35-jarigen Duitscher aan, die blijkbaar aan
een der beenen gewond was. Een gemeen
te-arts verscheen eti onderzocht den Duit
scher. Toen bleek, dat deze een groot aan
tal verwondingen, veroorzaakt door hagel
korrels, in het bovenbeen had. Omtrent de
oorzaak daarvan wenschte de Duitscher zich
niet uit te laten. Daar de'man bovendion
lijdende bleek te zijn a^,n pleuris, wérd hij
per autoziekenwagen naar het Wilhclmina-
gasthuis vervoerd en daar opgenomen.
Inmiddels ging de politie aan het infor-
mceren. De Duitscher woonde ongeveer een
week aan het adres in de Sweélinckstraat.
Aan de Duitsche justitie werden inlichtin
gen gevraagd met liet gevolg, dat uit Mun
ster in Westfalen het telegraphiseh verzoek
om aanhouding van de justitie aldaar kwam,
daar de man verdacht werd van moord.
Zijn uitlevering zou door de Duitsche jus
titie worden gevraagd.
Dc feestvreugde verstoord, Bü een Dins
dag ter gelegenheid van de viering van liet
onafhankelijkheidsfeest te Brielle gehouden
ringrijderij had een ongeluk plaats. Een plan
kier waarop het muziekkorps van de torpe-
d is ten had plaats genomen, zakte ineen, toen
een paard en wagen, dat met de r'mgrijderij
mee reed, passeerde. Door het gekraak schrik
te het paard, sprong opzü, waardoor de wa
gen kantelde en omviel; het paard rukte zich
los cn sprong tusschen de vele toeschouwers,
die aan den havenkant geschaard 6tonden,
waardoor eenigo personen vande been geraak
ten en een paar anderen door het hollende
paard, dat van den kant sprong, in de haven
wei-den gedrongen. De in het water geval
lenen werden, zooals het A. H. mededeelt,
siioedig op het droge gebracht; een zestal per
sonen, die allen meer of minder ernstig ge
kwetst waren, moest zich onder geneeskun
dige behandeling stellen; een tweetal jonge
meisjes moesten in het ziekenhuis ter ver
pleging worden opgenomen.
Overreden en gedood. Op den Haagweg
onder de gemeente Rijswük is Dinsdagavond
door de stoomtram Delft—-'s Gravenhage de
40-jarige G. Visser uit Vlaardingen overre
den en gedood.
De moord in de Diamantslijperij te
Amsterdam.
Dank zij de oplettendheid van een bezoe
ker eener Stadsbank van leening kan in
zake den moord op den opzichter De Ruy-
ter thans een nieuw spoor gevolgd worden.
Dinsdagavond vervoegde zich bij dc po
litie te Amsterdam een man, die mededeelde
dat. hij had opgemerkt hoe Zaterdagavond
tusschen 8 uur en half negen bij de Stads
bank van leening no. 9 aan de Heeren-
markt, een persoon, die diamant ter belee
ning aanbood, zich stilletjes liad verwijderd.
Hij had den man die sterk naar iodoform
rook en een verband om 't hoofd droeg,
speciaal opgenomen.
Naar aanleiding van. deze verklaring,
stelde de politie, op last der--, justitie-, c©a
onderzoek in bij de Stads hank van lee-
Ann bank no. 9 op de Heerenmarkt bleek,
zooals de Tel. verneemt, dat inderdaad Za
terdagavond tusschen 8 uur en half negen
een persoon zich aan het loket, „beleenm-
gen" vervoegde, ten einde een partijtje dia
mant aan te bieden.
Zoodra de man de papiertjes, waarin de
diament gepakt was, had overgegeven aan
den ambtenaar, zeide deze hem, dat hij zich
moest vervoegen aan de bank no. 1 op
de O.Z. Voorburgwal 300. De man had het
type van een zeeman, was van gewone, mid
delbare lengte, leek pl.m. 50 jaar oud en
droeg 'n grijzenden breeden knevel. Aan
een van de achterwangon had hij een op-
vallond-roode piek.
De man heeft zich daarop verwijderd. Of
hij zich daarna naar de bank no. 1 heeft
begeven, is niet zeker. Doch het staat vast,
dat j.l. Zaterdagavondavond omstreeks 9 uur
zich een man met een partijtje diamant ver
voegde, ten einde dit te beleenen De amb
tenaar, die den man hielp, heeft hem niet
goed opgenomen cn vo3tigde zijn aandacht
meer op de partijtjes diamant, dan wel op
den man, die het aanbood. Alleen herin
nert de ambtenaar zich, dat de man niet ver
bonden was aan het hoofd. Over het vei-
dere signalement van den beleener móet de
ambtenaar nog nadenken.
Gisterenmorgen is liet partijtje diamaut
in beslag genomen door de rechercheurs Rijs
en vau de Pol, die de pakjos deponeerden
bij den rechter-commissaris.
Nader zal onderzocht worden, of deze dia
manten inderdaad van den diefstal aan den
Overtoom afkomstig zijn.
een wijziging zal voeren van het pariemen-j j te schamen» mt!tirTT^1t. 551,11 des
taire stelsel. Zoodra zich tusschen de beide i5j?r, f11' Hormate gij U di oorsprong
burgerlijke partijen een wig gaat inschuiven, herinnert.
een partij, die haar wezen is verschuldigcl meerderheid aan do linker
aan haar strijd tegen de burgerlijke grond-1 zlJde ont?taan? Zijjs noch dc vrucht van
slagen der maatschappij, dan wordt het voor gemeenschappelijk bedoelen, noch van ge-
die partijen zeer moeilijk hun oude.posities te meenscliappelijke actie, noch van accoord Een
behouden em 't d)oe(ihen vragen of 't wel moge- van ^ksche partijen heeft met be
- vragen of 't wel moge
lijk is voort te gaan elkander op ideologische
gronden te bestrijden. In ons iarid waar wij
geen absolute monarchie hebben, klemt dat
nog veel meer- dan elders waar het uitvoe
rend gezag zich niet stoort aan de beslissin-
staan, en er was dus ook niet té verwachten
een coalitie-ministerie uit die partijen. Het
(aanbieden van de portefeuilles aan de so
cialisten was een zeer verkeerd, gevaarlijk
en onrechtvaardig ondernemen. Hun, die zich
rena gezag zien met stoort aan ae Desnssin- r? 7
gen van het Parlement Het is de vraag, of bij over deze jxirtefeuillewe,gering zoo hebben
.- ,.rL j..:.* verbind, wil Snr. de vraag stellen: /ut mi.
O -O» TH
dien groei der soc.-dem. partij, op den dum
zelfs het monarchale karakter van onzen Staat
wel kan worden gehandhaafd, en of niet de
burgerlijke rechtsorde er door zal worden
aangetast, nog voor Zij in het volk meerder
heid heeft
Tegenover eigen burgerlijk standpunt zal
een Kabinet dus het best handelen door de
laatste obstakels weg "te nemen die de mede
werking van een groot deel des volks belem
meren.
Daartegenover staat de illusie van een ze
ker burgerlijk centrum voor samenwerking op
sociaal gebied tusschen mannen als de hee-
ren Aalberse en bijv. de vrijzinnig-demokra
verblijd, wil Spr. de vraag stellen: Zijt gij,
vrijzinnigen, over de oplossing der crisis zoo
tevreden? Hebt gij vertrouwen in hot slagen
van den arbeid van dit Kabinet De hecreil
lachen, en 't is misschien ook een dwaze
vraag, maar als men de heeren hoort foeteren
over de weigering der portefeuilles, dan zow
men toch zeggen dat alles in de lucht hangt
De heer DE MURALT: Het is nog al mee
gevallen
De heer TROELSTRA: Daar heb ik het
mijne al van gezegd, het is niet meege
vallen, maar het moest in onze verhoudin
geü zoo komen in ons constatwoueel laind.
Spr. zet dit nog nader uiteen. Wie er behoeft»?
ren Aalberse en bijv. de vrijzinnig-demogra-
fcn Al® rfft TvJitiPk ni«t m«er< aan zichzelf te comproimttccren dooi?
ten. Als de antithese de Pdhuek met me" d<,zo waarheid tegen de sociaal-democraten vut
TWEEDE KAMER.
ALGEMEENE BESCHOUWINGEN.
(Zitting van gisteren.)
De heer 'PROELSTRA (s. d.) zet (nadat de
zitting wegens onvoltalligheid eerst te half
half! '12 geopend is) zijn rede voort. Hij be
toogt dat de groei der S. D. A. P. op den duur
»«*nrkfi-»Hik zaU maken. éii tpr
beheerscht zat dit burgerlijk centrum er ko-
meri kutinen. Thans is de Concentratie nog dc
bevestiging Van de antithese, waarvan epr,
haar geen verwijt maakt, omdat zij niet an
ders kan, maar epr. stelt zich toch voor dat
bijv. ide heer Tydeman veel nader staat aan
den heer Lobman dan bijv. aan menig man
van links. De arbeiderspartij echter staat bui
ten zulk een komend burgerlijk hervormings
centrum, schoon er in vele opzichten samen
werking zou kunnen zijn, veel beter dan
die thans mogelijk is. Spr. kan evengoed sa
menwerken met bijv. den-heer Aalberse ais
bijv. met den heer Bos.
De groei der arbeidersklasse, betoogt spr.
verder, is de groei der sociale hervorming,
Sprekende over de vragen der S. D. A. P.
aan de herstemming-s-enndidaten, zegt spr,
niet to kunnen begrijpen hoe men den vrij
zinnigen van rechts eenig verwijt heeft kun
nen maken over hun antwoorden. Er is nie
mand onder hen geweest die in eenig opzicht
Zijn eigen waardigheid heeft prijsgegeven. Het
is natuurlijk heel gemakkelijk.dit te beweren,
als men «?ll het voordoet eëner zoodanige toe
nadering niet, geniet.
Overige as is de bebeekonis dezer herstem-
mings vragen overdreven, zoowel van den kant
der soc.-dem. zelf, als van dien der liberalen.
Het „Vad." bijv. zeide: wij willen toch
nooit iets anders, maar bijv. de „Nieuw® Ct."
wilde iets anders wel, en dus constateert. Spr.
dat er wèl gewonnen is. Gewonnen voor de
beide sympathieke eischen van het verkic-
zingsprogram, algemeen kiesrecht in de eer
ste plaats. Dr. Kuyper heeft altijd getracht
eèn eigen christelijk algemeen kiesrecht te
formulieren, maar deze hutspot is door man
nen als den R. K. prof. Struyken afgekeurd,
en het is nu voor goed van de baan.
Er zal dus in deze Kamer voor het alg.
kiesrecht een goede kans zijn, als de stem
ming niet wordt vertroebeld door hoog poli
tieke overwegingen.
Wat. het vrouwenkiesrecht betreft Spr. wijst
op den groei der burgerlijke en der prole
tarische vrouwenbeweging.
Wat het Staatspensioen betreft, als op
9 December de eerste, uitkeering der ouden
van dagen geschiedt, dan is dit. te dankeni
aan de S. D. A. P. Warm geworden vöor het
Staatspensioen, wil men van links nu niet!
meer 'van de verplichte verzekering wetrj
en kan het Staatspensioen worden verwezen
lijkt
Spr, komt nu toit- de reden van bestaan
van het Kabinet getoetst aan den uitslag
der verkiezingen. Hij beschouwt uitvoerig het
geen in de correspondentie Bos-TroeLstra. is
behandeld. Een verbinding tusschen concen
tratie en het Kabinet-Oort van der Linden is
ee€«st tot stand gekomen na de samensprekmg
tusschen die beide. Zijn oonstitutioneele zin
heeft hem doen inzien dat elk optredend Ka
binet rekening moest houden met de uitspraak
der kiezers ter zake van de beide hoofdpun
ten van het concentratie-program. Is aan do-
zo uitspraak gevolg gegeven, dan acht hef
Kabinet zijn taak volbracht. Hierin ligt de
verbinding van dit ministerie met al wat
vooraf'is gegaan, het staat over de partijen
heen in directe verbinding met de meerder
heid welke heeft gezegevierd. Het is als zoo
danig ook niet wat men onder een koninklijk-
sterker staan, naarmate gij U dien oorsprong!
deze waarheid tegen de sociaal-democraten uit
te bulten, moet det dan maar doen. Spr. hoeH
al gehoord': Dit of dat bevalt mij niet in do
uitvoering van het concentratieprogram, dan
kunnen zij op onzen steun rekenen als zij
die willen verbeteren.
De heer ROODHUIZEN: Nou, dat is een
royaal aanbod 1
De heer TROELSTRA: Niet waar?
Spr. vraagt overigens of misschien een Ka
binet onder Borgesius vriendelijker zou zijn
ontvangen aan reebts. Of, indien dc heer Treub
minder geeft dan het program belooft, of
dan de heer Bos hem daarom zal afvallen?
Naai1 Spr. meent is dit Kabinet dan ook het
meest levenskrachtig Kabinet dat er komen
kon.
Spr. critiseert het. verwijt der vrijzinnigen
als zouden de 6. d. het kiesrecht, en het
Staatspensioen in den steek hebben gelaten.
Het eenige wat de s. d. gedaan hebben,; is
dat zij gezegd hebben: 't is niet onze tijd
om in de boot te gaan, en zij hebben die
boot geen stoot gegeven naar den volgenden
steiger. De concentratie weigerde eveneens,
totdat nu de heer Cort- met ziju staf is inge-
De heereu van links hebben vooraf I,w'-n
zie „De Vaderlander" van 7 Sept. 19E- 'A
steeds gezegd:
Ais links wint, zal er geen vrijzinnig-
socialistisch Kabinet komen, als een SOH
ciaal-democraat Minister werd kan hij me
Hiers geen sociaal-domokraat blijven. Boven
dien hebben de heeren toch overal gezegd
Kiest toch geen socialisten, die kunnen immer*
niets tot stand brengen! Hebben de soc-
dcmocraten ooit gezegd: Wij zullen het wél
doen. zóó slecht zijn wij niet? Neen, uite^
gendeel, Dr. Bos heeft gezegd, dat wy d«
kiezers hebben misleid. Neen, zegt bpr. tot
dr Bos: Gij hebt ze misleid. De concen
tratie had dus geen recht uit de portefeuil-
leweigering conclusies te trekken ten nadee-
le der S. D. A. P.
Lang wijdde de spreker uit over het aanbod
van de portefeuilles en wat daarmee in verband
staat. Het aanbod van de concentratie zoo stel
de spr. was niet een goed politiek beleid. Hei
was gedaan met de wetenschap dat er een va*
werd opengezet voor de sociaal-deniocraien.
heer Roodhuyzen had reeds gezegd: de heeren
zijn geen sociaal-democraten als zij hetaann^
men Dit aanbod was bovendien parasitair
onjuist. De vrijzinnigen bewerae
eischt het parlementair stelsel: maar oai jwet
juist. Deze oplossing was wel .de meest
hand liggende, maar zq werd door het parle
mentair stelsel niett geëischt. Anders zo
het tegenwoordige kabinet daarmede in MitjQ
Z1]De socialisten - zeide spr. - hebben nu
verantwoordelijkheid begrepen: ze hebbenloyaal
aangeboden allerlei voorwaarden, die echter van
de hand zijn gewezen. Zoon ministerie met
socialisten er in zou nooit homogeen zijn zeg
SDren hij wijst dan op al de verschillen die er
zijn tusschen liberaal en socialist; ,de kl®sse?'
strijd eerst, de republikeinsche pz,ndhc,d' d®
„politieke neutraliteit" op de school, het
""üaTzijn6 alles argumenten tegen een Ub«aalj
socialistisch kabinet. De liberalen verwardal hel
partijbelang met het landsbelang en ween de
S D. A. P. tot bijwagen maken van de vrijzin
sterker staan, naarmate gij U dien oorsprong! u. n. r «i»«6» •»-- - vriizinni,y.clcfflO'
- zegt Spr.. tot tte Regeering - hebt gij. u ing-democraten. Maar heel de vrijzinnig
Ee,
iiebb.
Vatbi»
toet
^rtge*
»P 1*1
van
«ion
