r
Au Ëon üiarclié y'o n s
Gr. Houtstraat 58, Haarlem.
Brieven uit Lisse.
BINNENLAND.
STADSNIEUWS.
Een Franschman
Haarlem.
over
BUITENLAND.
OPMERKER.
WÜ laten het hier in zijn geheel volgen:
Van onze Rechtbank,
VERZET TEGEN DE POLITIE.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
was en hetwelk drie jaren later door zijn op
volger kapelaan Burwinkel werd overgeno
men en thans door diena opvolger kapelaan
van Brero wordt voortgezet. De belangstel
ling was 6teeda groot op deze avonden en
clit neemt steeds toe. Voorts telt de afdeeling
ook een onderafdeeling Weduwensteun, Hulp
in Nood, een gymnastiek- en schermvereeni-
ging, een spaarkas winterprovisie. Retraite-
li Eeu paar weken geleden hebben w
idad gelezen dat de alhier bestaande af dee
Jing van den Ned. R. K. Volksbond 12'A jaar
beeft bestaan. We zouden in onze verplich
tingen te kort schieten wanneer we dit feit,penning, Propagandaclub, Esperantistenclub
„zonder spreken" zouden voorbenloopen en in en een commissie tot onderzoek van sociale
wetsontwerpen. In 't begin hebben we verge
ten te noemen de Spaarkas, welke ook al
reeds een oude spruit der afdeeling is en
thans bijna 230 inleggers telt en een rente
uitkeert van 3 pet. Verschillende malen
ien on/er brieven niet de aandacht aan zou
den wijden. In 't afgeloopen tijdsbestek toch ia
ide Volksbondafdeeling er eene van beteeke-
jiis geworden. Voor de oprichting der afdee
ling was 't vereenigingsleven hier vrijwel
Wdann om tot de oprichting eener algemeen© maakte de afdeeling zich reeds verdienstelijk
door het zenden van adressen aau den Ge-
1 meenteraad en anderszins. Zij telt thans circa
400 leden, terwijl het aantal donateurs eenïgs-
tfdoemistarbeidersvereeniging te geraken; het door het zenden van adressen aan den Ge
ls echter bij pogingen gebleven, want. geen
Wikelo welke le vers vatbaarheid kon^ krijgen
ffoch is dit wel eenigszins de drang tot orgam.
ijsatio geweest. Toen dan ook onze ZeerEerw.
Heer Pastoor hier werd geplaatst in Februari
1901 riep hij al zeer spoedig eenige mannen
ten zijnen huize waar Z.EW. de wenscheluk-
hei d uitsprak om te gc-raken tot de oprichting
zins is teruggeloopen, terwijl de Bloemist-
werkliedenvereeniging 250 leden telt.
Is het de afdeeling steeds tamelijk voor den
wind gegaan, thans kunnen wü zeggen dat
zij eeu crisis doormaakt. Bij allen ligt toeh
nog versch in 't geheugen de brand van het
wa
n eene afdeeling van den Ned. R. K. Volks-1 Bondsgebouw, waarvan heusch niet gezegd
bond. Men was 't vrij spoedig over de urgen-jkan worden „in den brand, uit den brand."
tie eens zoodat dan ook uit die mannen een j Vele 'eden v.ijn hierdoor 's Zondagsavonds
jvoorloopig bestuur werd gekozen, dat dewerkelijk „dakloos geworden en moeten hun
ivoorloopige werkzaamheden op zich nam. Men vertier elders zoeken. Dit laatste is reeds re-
trad in correspondentie met het Centraal Be-den te over om spoedig maatregelen te bo-
•tuur en al zeer spoedig werd een openbare ramen ter verkrijging van een nieuw ge-
•vergadering uitgeschreven waar het dage- bouw. Een commissie, wij weten het, is be-
liiksch bestunr van den boud, do heeren Pas-veids benoemd, maargeld moet er wezen*
stoors, Smit en Lammere tegenwoordig wa dat is de hoofdzaak. Zeker, deze menschen
gen en waarop beide ecrstgenoeinden 't woord doen bun best, maar als 't kapitaal, wat er
voerden. Wij herinneren ons die vergadering noodig is, langs dezen weg moet bijeen ver-
uog zeer goed. Deze viel bijna in 't water, gaard worden, kunnen we, om in volksterm
figuurlijk gesproken natuurlijk, daar de Am- te spreken, wel wachten tot „Sint Juttemis".
sterdamsclie heeren den trein gemist hadden Welke weg dan wel moet ingeslagen worden,
en zij te ruim half negen eerst aankwamen ja, dat is natuurlijk gemakkelijker gezegd dan
en do vergadering reeds begon te verloopen. gedaan. Ook thans, het valt niet te ontken-
Op die vergadering gaven zich een groot aan-non, kost bet de afdeeling geld, veel geld
tal leden op of liever lieten zich als lid in- -/elf». We zitt envelop in het vergaderseizoen.
#ehrijven. Er vielen er echter spoedig weer Als we even bedenken dat bet Bondsgebouw
»f; de 5 cent contributie per week was daar in den winteravond bijna geen avond vrü
'niet vreemd aan. De stichtingsvergadering was, dan zegt dit reeds genoeg. Zeker, men
werd gehouden 16 Mei 1901 waarop de heer -/al nu misschien iets minder vergaderen,
Smit wederom het woord voerde en het ge- J maar zal dit de bloei bevorderen? Wij geloo-
noegen mocht smaken 165 leden te installeeren ven van niet. Als maar niet spoedig het te-
Dit aantal bleef eerst vrijwel stationair, doch gendoel blijkt. Dat zou jammer zijn. Want
begon gaandeweg te klimmen. Spoedig werd naast de stoffelijke voordeden welke het
opgericht 'n gymnastiekvereniging, welke de Roomscbe vereenigingsleven geeft, komen
eerste jaren de afdeeling goede diensten be- ook nog de geestelijke belangen. En deze zijn
wees door hare welwillende medewerking op niet gering. Als men eens even bedenkt dat
de jaarHiksche feestavonden. Een Sint, Bar- J straks 56 leden van den Bond gezamenlijk een
barbaravereenigng volgde spoedig, alsmedegesloten retraite gaan houden, dan is dit
een tooneclvereenigisg. Al spoedig bleek ech- dunkt ons het beste bewijs dat met 'tRoom
„Va dono» sale Jesuite", riep een der wets-1
dienaren hem nog na.
De pater nam zijn intrek bij een kennis, een
oude dame.... doch ook daar verscheen de'
commissaris; de stad moest bij uit, opdat bij
niet in 't geheim in het klooster zou terug-
keeren. Hij werd naar bet station gebracht
tusschen twee gendarmes en vertrok naar
[Spanje, waar hü «en retraite hield. Toen
keerde hü terng.
j Maar de commies aria was er ook, werd zeer
boos over deze „poging tot herstel eener ver
boden congregatie" en joeg hem weer de stad
uit Hij vertrok naar Parijs, overal gevolgd
door een beambte van den commissaris; zijn
brieven werden geopend, zijn concierge uit
gehoord.
Toen kreeg hij bevel van zijn overste, om
zich naar een missiepost in het Oosten te
begeven.
Op de hoot waa eeu mijnheer, dien hij eer
der had gezien.... de commissaris, die ook
een post in 't Oosten gekregen had. En.hü
was zeer beleefd, sprak met den pater, ver
zocht dezen de H. Mia te lezen aan boord.
De pater kwam in zijn nieuw ooilege en
daar verscheende commissaris met al de
officieren van een Franseh eskader in groot
En ze woonden de H. Mis bij, ze bezochten
de school.
En de commissaris verklaarde; Ik heb veel
sympathie voor u en voor alle paters....
De pater Jezuiet begrijpt bet niet goed.
ter dat een eigen gebouw een onmisbaar meu
belstuk was, vooral met het. oog op de ou-
flevafdeelingen.
Dit liet niet lang op zich wachten. De
bouw van een nieuwe kerk maakte den bouw
van een noodkerk noodzakelijk. De nieuwe
kerk kwam in 1903 klaar en zoo kon tBonds-
bestuur op zeer matige voorwaarden de nood
kerk huren on 't als Bondsgebouw doen in
richten, Dit kostte natuurlijk geld. veel geld
zoodat 't Bestuur moest leen en te meer daar
't de eerste jaren niet erg rendabel was. Bü
oen buffetverpachting werd dit allengs beter.
In Decrmber 1904 werd opgericht een onder-
sche vereenigingsleven de godsdienstzin ver
hoogd wordt en.... woorden wekken, maar
voorbeelden trekken.
Dat we dus spoedig in 't bezit mogen zijn
van een eigen tehuis, is de wensch van velen
en niet het minst van
EEN MERKWAARDIG CONFLICT.
Een merkwaardig conflict heeft zich voor-
„ro nri im de be- Een merkwaardig contact heeft zi
afdeeling bloenn. - - (<ieze gedaan te Jeruzalem. Daar bestond, zoo ver-
hoefte reeds lang was gevoelI het. Centr., de gewoonte, op het voorma
moest bloeien, zou men zeggen, wiji ge
looven stellig en zeker, dat de contributH
de oorzaak was dat ze een fij-dlaug maar
40 a 50 leden telde. En fijn ze bloeit nu uit- --- j^ans ;6 Jio eer niet aan den
stekend. Tot stand kwam ook een onderaf- rramerijK. du uiuuo
men )ige Fransche protectoraat gegrondvest, om
zeker, dat de contributie yan der| AUerh. Verlosser bijzon
dere eer te bewijzen aan den consul van
deeling „Eerbied in Gods Huis." Of die er Franschen, maar aan den Italiaanschen ©on-
noodig was? Zü, welke getuigen zijn geweest bewezen.
van ongodsdienstigheden achter in de oude Men zou zoo zoggen, dat de Fransche re -
kerkzuil en met ons beamen; „zij was er brood- geering niet gesteld moest zijn op kerkelijk
noodig" Zü beeft voorzeker een ondankbare oerbetoon, maar dan vergist men zich. De
taak maar dc orde in do kerk is absoluut heel Fransche regeering heeft geprotesteerd,
wat verbeterd. Men verdrukt en plaagt en besteelt wel thuis
Door zün drukke ambtsbezigheden zag de de katholieken, doch buitenshuis zet men een
Zeereerw. Heer Pastoor, welko vanaf de op- lief gezicht tegen hen.
richting Geestelijk adviseur was geweest,' Pierre l'Ermite geeft in verband daarmee
rich genoodzaakt in 1907 als zoodanig zijn in het laatste nummer van de Ooix een
entslag te nemen.
Door Z. D. H. den Bisschop werd toen als
-oodanig benoemd den Weleerw. Heer B. M.
j van Rooii, welke toen pas als kapelnan in
ónze parochie was benoemd.
scherpe schets.
Een pater Jezuiet stelt zich aan de lezers
voor, die in de war is.
Hij was in 1901 leeraar in een pensionaat-
Alles ging goed, totdat op zekeren dag een
Deze nam al spoedig de ontwikkeling ter commissaris binnenkwam, de inrichting sloot
hand, waaraan toen reeds werkelijk behoefte en hem op straat zette.
HOFBERICHTEN.
De trein, waarmede de Koninklijke fa
milie Maandag 8 December naar de residen
tie vertrekt, zal 's morgens 8 uur het Loo
verlaten en ongeveer kwart over 10 in Den
Haag aankomen,
Z. K. H. Prins Hendrik zal Maandag 29
dezer de La Den Haag te houden vergade
ring van den raad van bestuur van de ver-
eeniging „Het Oranjekruis" voorzitten,
DE EERSTE KAMER.
De Eerste Kamer, die gisteren het afdee-
lingsonderzoek beëindigde, is uiteengegaan
om in de week tusschen Kerstmis en Nieuw
jaar terug te komen ter behandeling van
de Indische Begrooting en andere nog aan
hangige ontwerpen.
Bakken met margarine. Naar aanlei
ding van de vraag; „l8 de aanwending van
margarine in de bakkerij als vervalsching te
beschouwen?" deelt het Maandbl. Jegen de
Vervalschingen het volgende mede:
Tegen niet minder dan achttien bakkers is
in October te Neustadt a. H. een proces ge
voerd. Zij werden beschuldigd bij het bakken
van een zeker soort van broodjes, kunstboter
te hebben gebezigd, zonder de klanten daar
op vooraf opmerkzaam gemaakt te hebben.
De vraag deed zich hierbij voor of deze aan
wending geschieden mag, daarbij in aanmer
king nemende, dat zij voor het bakkerij-be
drijf niet alleen financieel voordeel oplevert,
doch dat ook volgens deskundigen, een beter
fabrikaat er mede verkregen zou worden dan
met natuurboter. Op grond van de bewering
dat de inwoners van Neustadt geacht werden
bekend te zijn met het gebruik van marga
rine in de bakkerij, werden de beschuldig
den allen vrijgesproken.
Het komt der redactie van het Maandblad
voor, dat het feit, dat de justitie in Duitsch-
land, waar streng tegen vervalsching ge
waakt wordt, aanleiding vond een vervolging
te gelasten, zeer zeker een nadere beschou
wing verdient ook ten opzichte van ons land.
„In de eerste plaats gmooven wü dat lang
niet iedereen in N f,1 ,a (zooals van de
bewoners van Neustat "''weerd werd) weet.
dat met margarine gc' >akken wordt. Is het
een algemeen aangenomen en erkend gebruik,
dan kan van een vervolging natuurlijk geen
sprake zijn, docli waar z,j in een ,jer vorige
hoofdartikelen de «telling verdedigden, dat
hotels en restaurants wel degelijk onder de
termen der boterwet vielen, achten wij dit
eveneens het geval, speciaal voor die leve-.'
ranciers, welke hunne waren als „Boterge
bak" aanprijzen en bij de bereiding daarvan
margarine bezigen.
„De quaestie of met margarine geen beter
fabrikaat verkregen wordt, dan met natuur
boter, achten wij in deze geheel onderge
schikt. Die een „boter"-gebak vraagt, behoort
dit te ontvangen en wie in plaats daarvan
een „margarine"-preparaat levert, is o.i. even
strafbaar voor de boterwet als de potjeshoer,
die op zijn potjes kunstboter „vergeten" heeft
de strook „margarine" op te plakken.
Schandelijk. De landbouwer P. V., te Ter
Aar, is zonder orde op zijn zaken te stellen,
met achterlating van zijn vrouw en negen
kinderen, naar Amerika vertrokken. Bij ver
schillende landbouwers in den omtrek had
hij betrekkelijk groote sommen gelds geleend.
Dit bericht ontleenen w eau de TeL
Het volgende is nog er;,. ;1.
Het echtpaar W. T., te Tiel, is Woensdag,
in den vroegen morgen, naar Duitschland
vertrokken, de zeven kinderen onverzorgd
achterlatende.
Beter laat dan nooit. Te Woerden von
den eenige werklieden in het postkantoor
achter een kast een aantal nieuw.iaarsstuk
ken en kaartjes van 1906.
De directeur heeft deze alsnog doen bestel
len.
-» Curieus© adressen. Bij den gemeente
raad van Utingeradeel in Friesland, zijn ver
leden week weer een paar adressen inge
komen en voor kennisgeving aangenomen,
die om hun curiositeit der moeite van ver
melding wel waard zijn. We ontleenen het
volgende daaromtrent aan „O. N.M:
Het eerste was van de gemeentereinigers
om te klagen over de wijze waarop hun be
langen door den raad waren behandeld.
Wij knippen uit dit adres de volgende
zinnetjes
„Daar was een van de Heeren, die had
gehoort, van een uit het publiek porsoon,
dat de werkzaamheden niet goed verricht
werden, namelijks aan de werkers te Ak-
krum. Maar om zoo maar uit het publiek
te redeneereu, zouden wij ook wel kunnen.
Er waren ook wol perzonen die zeiden,
ja zelf één die diezelfde werkzaamheden
van ons ook wel had verricht."
„Nu Heeren daar is altijd wel werk, na
melijks in den winter, wanneer wij met
sneeuw hebt te doen, en dan met een hooi
wagen rijden met duizend pont gewicht, dat
noemen wij paardewerk. En om allemans
rommel op te knappen, dat_ is besmettelijke
ziekten strooi en vloijen e'n wantluizen, is
ons zeker niet te vergunnen.
Hier zullen wij het maar bij laten.
Nu weten de Heeren het iets beter als
voorheen."
Of de heeren het nu beter wisten.
Het tweede officieele adres wint het in
curiositeit ver van het eerste en doet bij
lezing de vraag stellen of het niet noodig
zou zijn van de candidaat-raadsleden een
examen af te nemen om te zien of ze wel
bekwaam zijn zulke stadhuis(?)taal te be-
grij'pen on te... behandelen.
Aan
Het WelEdele Geachtbare Gemeente
Bestuur Oldoboorn.
Hier mede bedank ik de heeren leden van
de raad voor de verhooging van salaris en
nu moet ik de heeren leden terug komen
op het reinigen van de slagerij daar is een
slager uit Akkrum die keefb» togen onze
raadslid B. gezegt dat er vrijwat mest inde
boorn ging en het afval zoo maar op de
luiken. Dat die daar van kapot gingen en
nu. is dat een groote leugen van die slager
al3 hij dronken is dan liegt liij nog veel
meer. De aspraam van de slagerij legt. altijd
aan de wal het reinnigen van He mest doe
ik boven op de luiken van de aspraam en
dat moet de luiken houden kunnen ik kan
de mest niet boven de Darmen en afval doen
waut dat ia geen werk om dat er uit tehalen
want het reinnegen van de slagerij is anders
al geen werk, dat de luiken gaan niet kapet
van de mest maar als er soms een tachtig
schaapspensen op luiken leggen daar gaan
juist de luiken van kapot. Het reinnegen
van liet afval komt allen in de aspraam daar
komt geen schopvol van in de boorn dat het
reinnegen van de slagerij is mij wel toever
trouwt dat die slager kan alles wel tegen;
onze Raadslid zegen die slager kan wel zeg
gen dat die reinneger van de slagerij priva
ten in de boorn gooit en als onze raadslid'
B. dan dat zoo maar op zich neemt dan kaa
ze onze raadslid B. alles wel wijs maken als
de slager uit Akkrum om hem maar niet
te noemen weer wat heeft in te brengen te
gen onze raadslid B. dan moet onze raadslid
B. daar eerst in vernemen alsdat wel waar
is of niet men kan altijd wel een steen.'
vinden om een hond te gooien.
(Zitting van gisteren).
Tegen de politie.
In 't bankje verscheen een groote jongs
man uit Haarlemmermeer, die den veld
wachter P. Lokerse van Haarlemmerliede op
zekeren dag had lastig gevallen over een pro
cos-verbaal, dat vroeger tegen hem was op
gemaakt. Hü voegde hem e.a. ook toe: „Maak
vanavond maar weer een valsch proces-ver.
baal op."
BekL ontkende dit. Dat proces-verbaal was
opgemaakt, toen hij een „kind van zeventien
jaar was".
Pres.: Dat je kind geweest bont, geloof ik
graag.
Het O. M. vroeg 10 boete subs. 3 dagen
hechtenis.
Bekl.: Dat vind ik niet uetjoe, het is niet
verdiend.
Pres.: Mynheer de officier, hoort- u. lilj vindt
het. niet netjes.
Een vuilniszaak.
Een vuilnisman te Haarlemmerliede wilde
eenig vuil stroo van v. A. niet medenemen
en het vuil teruggooien. Van A. verweerde
zich en gaf den vuilnisman een trap. Hier
voor stond hü terecht en hoorde 5 boete,
subs. 4 dagen hechtenis tegen zich eischen.
De officier van Justitie deelde nog mede,
dat bekl. zeer gunstig bekend staat en van
den vuilnisman bekend is, dat hü dikwijle
lastig is voor zün klanten.
Een lastig heer.
De volgende bekl. was niet verschenen. Het
is een Zaandammer, die het de politie lastig
maakt door sarren. Op zekeren Zondag in
September maakte hij weer praatjes tegen de
veldwachters en greep een van hen beet, zoo
dat zü van de wapenstok gebruik moesten
maken.
Het O. M. vroeg hiervoor 5 dagen gevan
genisstraf.
Een vischdief.
Zekere B. was gewoon te gaan visechon,
en hy bracht gewoonlijk een mooi zoodje
visch hui6. Doch op zekeren dag bleek, dat
deze vischliefhebber do fuiken lichtte van
een ander.
Het O. M. vroeg eeu gevangenisstraf van
twee maanden.
VECHTPARTIJ.
In een café te Assendelft was op Zondag
5 October ruzie gekomen over een meisje.
Tusschen twee jongelui bestond om deze
reden reeds lang een wrok.
Op dien Zondag liep de ruzie zoo hoog,
dat een van hen, v. d. H„ een mes trok!
en den ander aan het hoofd verwondde,
zoodat deze zich onder behandeling van een
geneesheer moest stellen.
Het O. M. eischte een gevangenisstraf va»
45 dagen.
Een 3toker te Velseroord had zich te ver-
antwoorden wegens ernstig verzet tegen d#
politie. Wanneer hij dronken is, verklaar-
de een der veldwachters, is de man zeer
lastig voor de politie, voor andere men- j]
schen en vooral voor zijn vrouw en kin- j
deren.
Op een Zondag in October was h(j weer
dronken en maakte het de politie lastig
Nicolaasgesehenken
Gelyk we een poos geleden hebben vermeld,
ee,?r l" i° fcCrio ."Les Vüles d'Art célèbres"*)
Haarlem »r«^» en0n j over Amsterdam en
I)umont-wÏÏdeneBef d°,°r de" L.
Dumom V\ Uüen Het zal onzen lezers zonder
twijfel belang inboezemen, iets to vernemen
van wat de heer Dumont over Haarlem te
vertellen beeft.
Dc heer D. is met de eleetrische uit Am
sterdam naar onze stad gekomen. Op 'teerste
gezicht zegt bij, lijk het u, dat Haarlem
de aristocratische voorstad is van Amster
dam. „Do weelderige villaas, die er in me
nigte staan rond den Hout en langis de groen-
gev.oomde wegen van Bloemendaal en Ovor-
vcen, en aau alle kanten der stad. worden
voornamelijk bewoond door kooplieden. Daar
nebben de groote handelslui hun rustoorden,
e" gaan zü leven, wanneer ze fortuin hebben
Jfcninakl. Haarlem is eenigermale voor Aui-
fderdani, wat Versailles. Saint-Germain en
Fontainebleau voor Parijs zijn." Maar toch,
?°o gaat hij voort, heeft de siad haar eigen
karakter. Geen enkele onder do Hollaudsche
h heeft een grootscher geschiedenis, en
-e zou wellicht op het trotsehe Amsterdam
1 een voornaam dédain kunnen neerzien,
Les Villes d'Art célèbres. No. 57. Amsier-
«am et Harlem, par L. DumontWildon,
jpuvrage illustré de 125 Gravures. (Paris, Li-1
prairie Renanard. H. Laurens, éditeur)
als op een „viile parvenue". Hü weidt dan
uit over Haarlem's geschiedenis. Onze Ke
nau vergelükt hij met Jeanne Laisné Hachet-
te, het twintigjarige meisje, dat in 1472 hare
vaderstad Beauvais redde voor de overlieer-
sohing van Karei den Stouten. Hy spreekt lof-
felyk over ..le mystérieux Albert Ouvatci-",
qver Geertgen tot Sint Jans, Dire Bouts ou
Jan Mostaert. In den breede behandelt hij
het werk van Frans Hals.
Hij heeft nauwkeurig het stadhuis bekeken.
Hij herinnert eraan, dat het eens *t paleis
der Hollandeche graven was: „De kerir.r.e-
i J1."8' ïan balf-legendarischo „eomes de la
'digue,' omgeeft^ met de rok'e-van-een-oud-
vei haal de bevallige architectonische construe,
ties nit den republikeinschen tijd van 1620".
Zooals het nu is, kan het ook hem niet ge-
I heel bekoren. j
Loffelijk 6preckt hij over de Waag, on laat
z.i.in blikken weiden over de Groote Markt:
„De Groote Markt, waarop ge het meeren-
dee] van Haarlem's gcantiqueerde bouwwer
ken byeermndt, is „charmante". Hier ziet ge
een van die «ehoone sladsdécors, die een heel
tijdperk karakteriseereu, zooals (le Place Sta-
nislaas te Nancy, de Brasselsche Grand' Pla-
ce, en de Piazza Navone te Rome. Wie luttele
minuten op de Haarlemsche Groote Markt
heeft doorgebracht, heeft een juister beeld
van het zeventiende' eeuwseho Holland, dan
bi ij zelfs nil een gezette lectuur van een massa
geleerde boeken kan verkrijgen." De oude 81.
Baaf heeft zün levendige belangstelling. Z,e
is wel geen wonder van architectuur, betoogt -
de ech rijver, maai ze is buitengemeen beko-
rend. Hij is er ook binnengetreden. „De her
vormde cored iemt heeft niet veel over
voor de pracht der kerkgebouwen, en de
Hollandeche protestanten hebben, ook nadat
ze hun „zèle iconoclaste verloren, over 'tal-
gemeen de katholieke kerken eerder verlee-
lijkt dan vervormd: men zoekt hier tever
geefs die teêre en weldoende intimiteit, die
liefelyke zoetheid, die m d© Roomsche hei
ligdommen ook den ongeloovige in eeu reli-
gieuso stemming brengt Van de kostbaar
heden der kerk gewaagt hij met oere.
Een treffend kenmerk van onze stad vindt
hij in wat hy noemt haar „bonhomie", haar
gemoedelijkheid. „(*e y'ndt die gemoedelijk,
heid ju het oude kwartier rond het Spaarne,
daar is ze burgerlijk en ongedwongen". Hy
•/iet haar zelfs glimlachen achter de scha
len en ileeschen bü ten kruidenier". Die aan
trekkelijke eigenschap „verspreidt haar
glans over het gelaat "er blozende juffrouw,
die u serveert in 't «cabaret". Men vermoedt
derhalve, dat de schrijver een onzer lunch
rooms of melksalons is binnengestapt „Die
bonhomie maakt n toegevend voor de sp'ts-
vondighedei. 'van den antiquair en den hotel
houder- ze verzacht het militaire en ontzag-
weVl-7n'dl allure der Amsterdamsche Poort
Naaimate m*en het Frederilmpark en liet
7?Vm-„mVk nadert, die verbonden wordendoor
Ï'S® „e »;->™ JH. Dc Drerf". wor.lt
zo ietwat deft ger: "tis hier de wyk der aris
tocraten." De Hout wekt zijn ongeveinsde be-
wondoriuff' En 83R liet/ bckcDdö „Klswout
der familie v. d. Vliet—Borski wydt hij an
derhalve bladzij. Daarover lezen we o.a. het
volgende:
„Een kwart-eeuw geleden had een verbeel
dingsrijke gefortuneerde Hollander, terugge
keerd van een Italiaansche reis, het rd"» op
gevat, in zyu eigen land een woonstede te
bonwon, waar hij de liefelykheid van 'tLand
der Zon, die hy had leeren liefhebben, voor
zyn oogen zou kunnen terugroepen. Te mid-
den van een eindeloos park in de Haarlem
sche omstreken, wilde hy een Venetiaansch
paleis oprichten. Met hartstocht hield hij vast
aan dien bizarren droom en eenige jaren la
ter zag men tusschen de eeuwenoude eiken
i zich een weidsch bouwwerk van grijs en rose
marmer verheffen gelijk men er kan zien
aan de oevers der Brenta.... Onverwachts
stierf de eigenaar, en de bonw werd onder
broken. Men zag niet meer de met Ita-
liaanech marmer heiaden 6chepen de haven
vein IJmuiden binnenkomen ©n net palcis
bleef onafgewerkt". En verder: „Ik vermeld
deze geschiedenis, omdat ze zoo goed de eigen
aardigheid karakteriseert der Hollandeche
verbeelding, die onder een schijnbare onbe-1
1 wogenheid dikwijls de stoutste droomen houdt
verhuld".
Dan spreekt hij over de nieuwe St. Baaf.
„Ze behoort tot het voornaamste oeuvre
der nieuwere Nederlandsche architectuur. Ze
is nog niet geheel klaar, de Haarlemsche ka
tholieken zijn als hun middeleenwsche voor
ouders van meening, dat zij den tijd vóór
zich hebben, en dat het op de eerste plaats
zaak was, de kerk te kunnen openstellen
Ivoor de geloovigen." En verder: „M. Cuypers
fils, die aan zijn zeldzame talenten en groote
oorspronkelijkheid een uitgebreide eruditie
op velerlei gebiedt verbindt, heeft een inter-1
mediaire formule tusschen rornaansch, byzan- j
tijnsch en gothisch gevonden, van welke
hoe men er ook over moge denken een by
uitstek moderne impressie uitgaat." In de koi'k
wijlt er „une clarté douce infiniment agróa-
ble". De scbryver eindigt aldus: „Het intel
lect, de logica, hebben een grooter aandeel in
deze kerk dan bet gevoel, en men bemerkt er
tot op zekere hoogte den invloed van Berlaga,
Maar wat zou het? Is het koele, eenvoudige,
ietwat droge intellect niet de uieest karakte
ristieke trek van het bedendaagsche zoowel
als van het vroege Holland? Charmante bui
tensporigheden, zooals die van 't Ventiaansch
paleis zijn eigenlijk hier niet op haar plaats.
En 'tis juist die volharding in de. practische
wijsheid van vroeger dagen, wat het meeste
bijdraagt tot Holland's moreele schoonheid,
Men vindt die wijsheid toegepast op de huis
houding van don burger zoo goed als op die
van den Staat, op den gang der industrie
en der handelshuizen, en eveneens op de con
ceptie van een kunstwerk, ook op die van een
kathedraal. Holland is gelijk aan een wel ge
ordende woning, een goed-geregeld huis:
Haarlem en Amsterdam zyn er het kleine en
't groote salon. Men ontvangt er de vreemde
lingen met genoegen, mits zü er zich eer
biedig bewegen en er geen wanorde teweeg
brengen. lederen avond sluit men zorgvuldig
de blinden; een Indisch snuisterijtje, een Cbi-
neesche vaas, is voldoende om de exotische
neiging endes eigenaare te bevredigen. Doch
in die wijze woning, in dat verstandige gezin,
gebeurt het somwylen, dat een vreemdsoor
tig vieiornair geboren wordt van het ITera-
brandt'scbe ras: by opent met een ruk de
vensters, roept zyn geniale paradoxen naar
buien en brengt u weer in de herinnering,
dat al die wysheid geërfd werd van avon
turiers, die hun fortuin hebben gemaakt,
doordat ze geloofd hebben „a la chimère"
