DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. L Verplichte Winkelsluiting STADSNIEUWS °m te r w. 5~weeJ?ujjsen «3 artejjorJssJ-r Z7. TTeJe/.ma i t if ieifigrltai^wasi 1§®S1«S8S ÜMi*3@an EERSTE BLAP. JpM. J. DOSIDIHDAG IS HAART 1914 83ste Jaargang Ho* 8338 Bv«*aaux ws« Radksctie eg» lAdoriaiatratia l»i©r©o«iisiHn»al T«1©f©■®^s»aaissgi«r 1488. Oil Rgsmmsr bestaat uit t^e© ^isdiesi. C Lf ÏSÏÏ; I S Snïjacvo"; *Do "alllteïtaitde, Bonder personeel mv-9réVa"aart' all!ü M. Clay te Haar- kende winkelier heeft willens of onwillens Haarlgmsch© Alledaf jes No. 1277. HIVE HMRLEMSCHE COURMT Dm ABONNEMENTSPRIJS» Per 8 maanden voor Haarlem 71.85 Voor de plaatsen, waar een agent !s gevestigd (kom der gem L85 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post o 1.80 Afzonderlijke nummers0.03 PRIJS DER ADVERTENTISNt Van t—6 regels 60 cent (contant 50 cent). Iedere regel meer 10 ei Bniten Haarlem en de Agentschappen 15 et per regel Buitenl 80 et Reclames dubbel tarief. Dienstaanbiedingen et. (8 regels), driemaal voor 69 et (ft eeatant). ill HULDEN bij levenslange onge schiktheid tot verken, 'Alle betalende aboimé's dit blad, dis !n Keï bedt enne? versekerlngspolis s\!n, volgens de bepalingen ep de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd toon GULDEN b8 ff f®f| GULDEN bij GULDEN bij a band of voet GULDEN bij a„1B, overlijden. 1111 i verlies va» eer fl i I verlies vaa verlies van GULDEN bij verlies vaa één oog één duim. 00 GULDEN bij verlies van één ■wijsvinger. 15 GULDEN bij verlies van één anderen vinger. Da sftkeerïiag dezet bedragen wordt gegarandeerd door de Maatschappij „HolUttdaeüe Algemeene Verzekeringsbank" te Schiedam AGENDA. 13 Maart. Gebouw St. Bavo R. Ei Volksbond Propagandavergadering. Paleis van Justitie half 2 B -eau van Consultatie. Meisjeepatronaat St. Rosa Nassaulaan 50— lYi— 8% uur Spaarbank. St Vinoentius-hibliotbeek -- N. Groen markt 's avonds van 7H9 uur geopend. St. V i n c e n t, i u s-bibliotheek Schoter- twartier bij de kerk 8—9M uur geopend. Teyier Museum Tentoonstelling van rekeningen, behoorende tot de kunstverzame ling van Teyler's museum, portretten, portret- schetsen en figunrstüdies. Bisschoppelijk Museum Jansstraat i9 Geopend eiken dag- van 10—5 uur, tegen betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zaterda gen eu R. K. Feestdagen. MISSIE FATHER STAAL. Mochten er nog lezers zijn die Father Staal Ren steentje toe gedacht hadden voor Kerk en School, dan zij wjj altijd bereid om dit in ont vangst te nemen. J. J. N. STAAL, Ostadestraat 10. standen, die -wellicht verschillen met wat el-Wat er dan gebeurt? deis geldt. I Ban hebben we da dure leeszaal, de dure En dan vloeit ons vanzelf deze opmerking exploitatie, wéér een „grootsche inrichting" allereerst uit de pen, dat wij een verplichte die veel geld kost, en daarbij: de boeken winkelsluiting op een, in alle wijken en voor die nu worden overgenomen, zuilen nog een alle zaken geldend uur, eenvoudig een on- paar duizend guldon kosten aan ver ding noemen. nieuwing en opknapping Dat zullen wij, in een volgend artikel, na- Zal de Raad dat alles goedkeuren? der uitwerken. Te voren willen wij echter een andere prac tiscbe vraag bespreken, n.l. of het doel dei- verplichte sluiting (zooals dat althans door En zoo zich langs een omwegje laten drin gen op een weg, dien de meerderheid toch zeker niet op_ wil? Kom, laat de Raad dit geschenk (dat een I. Van een rapport en zelfs van den arbeid der gemeentelijke commissie die door den Haarlemschen Raad is benoemd om het vraagstuk der verplichte winkelsluiting te onderzoeken, vernemen wij nog immer geen syllabe. Toch zoo hooren we achteraf wordt er gewerkt op dit punt, en het is niet on mogelijk dat cle zaak, als ze eenmaal aan de orde wordt gesteld, vrij plotseling nog den Haarlemschen middenstand verrassen zal en dat er dan, zonder dat in de kringen der Middenstanders-zelf veel erover gesproken is, een voordracht komt, een bespreking en een beslissing. En dan zegt deze of gene allicht wij hebben het in andere kwesties evenzoo zien gaan dat gaat maar zoo inééns! Daarom willen we het vraagstuk der ver plichte winkelsluiting mi aan de orde stellen, afgescheiden van het onderzoek der commis- ®e' maar om practiscbe redenen afgeschei den ook van den staatsrechtelijken, theore- tischen kant die aan de zaak zit. Het volgende stellen wij echter voorop: De kwestie der bevoegdheid van de overheid om gedwongen winkelsluting te de- creteeren, is o.i. geen vraag meer. Mr. Levy staat op dat punt slechts met zéér enkelen afgezonderd en alleen, en van dit „recht" kan zeker worden gezegd dat het „recht" is, omdat het er is. Daarenboven heeft de individualistische vrijheidsleer voor de kwestie der verplichte winkelsluiting zelfs in liberale kringen afge daan. Nu weten we wel, dat er in winkeliers kringen vaak druk over die „vrijheid" wordt gesproken. Hierbeneden willen we dèar dan ook een woord van zeggen. Maar we zwijgen aver de staatsrechterlijke vraag der over- ieidsb e v o e g d h e i d, welke althans sinds de rechterlijke uitspraken inzake de winkelslui ting te Amsterdam geen vraag meer is. Men doet daaronx o.i. goed, bij een pu blieke bespreking (die wat anders is en ook wat anders beoogt dan een wetenschappelijk onderzoek) uitsluitend het oog te richten op en practischen kant van het vraag stuk, en niet vruchteloos te debatbeeren over het recht van de overheid, om verplichte winkelsluiting in te voeren, noch over de redenen die de Overheid tot zulk een voor schrift kunnen leiden, maar dadelijk het oog te richten op de gevolgen van de verplichte sluiting, en deze te toetsen aan het practische leven, aan toestanden, recht matige verlangens en eischen.,.. Het -is natuurlijk ondoenlijk, om in deze courantenartikelen zeer in den breede zelfs over die gevolgen te gaan spreken. En daarenboven zou er moeilijk wat nieuws pi.!0 geven' want het vraagstuk der ver plichte winkelsluiting is zóó van alle kanten Oekeken en beredeneerd en besproken en be- dulmeld dat wij er niet veel versche plekken a^n ontdekken kunnen! w|® P r a c t is c h de zaak beschouwd, komt tot beschouwingen die waardevol kun- «"L °m+dat m die p r a c t i s c h e opvat- jLnhmniri vraagstuk besloten ligt een be- ng van plaatselijke, stedelijke toe- j de winkeliers veelal wordt opgezet) nietgeschenk mot „een staartje" aai blijken) stil- wordt voorbijgestreefd, wanneer men wat letjes afwijzen! Er is bovendien heel veel i toch noodzakelijk is ook de winkeliers zon- bij dat toch noo i t voor een Openbare Lees- i der winkelpersoneel verplicht hun zaken op zaal deugen zou! .Wij schreven op 24 Janu- een bepaald uur te sluiten. aric: „Voor de Fraosche romans zullen boel i Wij komen nu zooals we al zeiden „wat leesbibliolheeklionders, die het zoo nauw hierbij niet terug op de vraag of de Over- „niet nemen, ais lefhebbers opkomen"een heid het r e c h t heeft zulken winkeliers slui- goed verstaander heeft maar een half woord ting hunner zaak te bevelen, maar wij vatten noodig 1 jden practischen kant en zeggen: de verplichte j sluiting is er volgens velen alleréórst en PERSONALIA, bovenal voor het personeel, voor regeling j Bij het van 23 Febr. tot 7 Maart door leeraren van den arbeidstijd, welnu de winkelier van het Instituut voor Kantcoropleidinp- alhier zonder personeel moet er buiten valleni gehouden examen ter verkriteing van een bewijs lr,;,..!0VUer'. 1Èulln.«11 redeneeren, oii zy vail bekvvaamheid als kantoorsienograaf ma dames Seegers, Herm. van Dorp en L, Buys typewri ter dit onuerwerp is gesproken. j ting) en de heer Ant Boeré Maar wij gelooven dat deze opvatting van j het doel der verplichte sluiting (die een zeer i RIJKSNORMAALSCHOOL, verspreide is!) niet meer als de normale ie te j Tot de rijksnormaalschool zijn toegelaten- kenschetsen. j H. Roest, te Haarlemmermeer; J. Bruin, W. P. Beperking van den arbeidstijd van den be-1 Nieman, W. P. Smits en G C. van de Haar te diende is zeer zeker een der redenen voor Haarlemallen mannehike adspiranteh en A P verplichte sluiting, maar ook de Midden- V3n vv/iji, m p ai V r vi nuA t' u' stander en de winkelier heeft op zijn tijd ff Sord'ra^êr H f'i!J' ArPv^rSiL' staalsyoro** en ovprhp-id&yorö" noodii* nl is Kettmann, A. G. \an Omme- overheidszorg van noode óók in de beper- lemmermeer en G. H. Mulder te Haarlem. Verder J. Zuidstra, A. de Waard, M. C. Nooy, J. H. Weeren, H. Vogel, A. M. Hoenson en I. darren; en Z™ïWl Pklate° slwiten a ai- upcu imiiiLri. Een adspirant voor de 2e klasse werd afge- waren 8 mannelijke en 27 vrouwelijke deel- onzer gebod van stuitten óók voor hem een be scherming- van dezen kleinen winkelier, van wezen zijn gezondheid, zijix hniselyhheid enz. en wel i Pt- 'in !t bijzonder tegen-de g-rootercü di« W, 1 waren niamiciij.ee ca i vrouwelijke deel- :^»"waDE M j Ook de winkelier dient zich aan het denk- s® k.t beeld te wennen, dat de sociale wetten er pAalf®»! naiastin^-" niet alléén zijn voor de arbeiders. VO®g*gf©s ©It ill fl© IC|©3« Hij vraagt die voor betere regeling van <Le betaling, voor betere bescherming tegen de- loyale concurrentie, welnu, hij aanvaarde I De R. K. Kiesvereeniging ir;e](] g]steren- I dan ook sociale dwangmaatregelen tegen avond een algemeene vergadering in het ge- overmatigen arbeidstijd van hem zelf. Er; bouw St. Bavo. is geen reden waarom de winkelier alleen j Als eenig- agenda-punt vermeldde liet con- een volkomen „vrijheid" zou hebben, waar de vocatie-biljet: bespreking verordening plaat- sociale maatregelen van onzen tijd de vrij-s®teke belasting. heid van iedereen, van de groote werkgevers Dm ruim half negen opende de voorzitter, niet het minst, terwille van het algemeen de beer Mr. J. N. J. e. Heerkens Thijssen, j belang knotten en beperken. de druk bezochte vergadering met gebed. j De notulen der vorige vergadering .werden j Oók de alleenstaande winkelier zal dus ver- 8'ST?Zev 011 J,"?! dankbetuiging goedgekeurd, j plidhte sluiting, als die noodig geoordeeld f.r DnnkluaB adviseerde namens de moet worden, hebben te aanvaarden dnf verifleaUe-eommmsie oen penningmeester is onze eerste practiscbe conclusie! i Yan gehouden beheer te dechargeereu, i Doch hoe moet die verplichte sluiting fdie i r d,e Gom™'s®e de rekening in orde heeft :in het algemeen genomen na het échec dat J'oen' Aldus geschiedde. -c aat 0p voorgtel vaa jen voorzitter werd be i overal de vrijwillige sluiting leed en lijdt - j toch op den duur niet is tegen te gaan) voor j ombestmxrs'vei-kiezjng_ noodig ge- 'een stad als Haarlem worden vastgesteld? wor en door de wuzjgmg jn de statuten, Dat hespreken wij in een tweede artikel. LANGS EEN OMWEGJE? waarvan de goedkeuring jg ingekomen en i die door een misverstand niet op de agenda stond, uit te stellen tot de volgende verga dering. Daarna leidde de voorzitter de bespreking in over de belasting-voorstellen. Mr. Heerkens Tliijssen aan het woord. We hebben gisteren melding gemaakt van ®,e ^eer ^r. Heerkens Thijssen deelde j de voordracht van B. en W. om een groot me"e' dat do vergadering een gevolg was aantal boeken van het vermoorde Leesmuseum van. e.en VGrzoek van ®en dei' leden der ver- voor de gemeente te aanvaarden. een]Sing. Het bestuur lad geen bezwaar te- Gerust durven we het zeggen, dat hieir de behandi fng' te, m8er waar o- ieen addertje schuilt onder het gras. ?tad wordt afgejaagd door socialisten, j Het Leesmuseum is - wij hebben het op un voorlichting ten dezen aan het pu- 24 Januari j.l. in een artikeltje gezegd en bet is niet" weersproken, integendeel^ door VG01'Iiehtntg aohtho het bestuur ook voor I degenen die van de zaak op de hoogte zijn, i weriecliclijle en nutti*. Spr. had „lijk verklaard te willen wachten op de uit- qT1rWp rlof„llpT1 hliikhanJ bestaan geen vii,pr;n™ andere ingezetenen duik Daar en waarin de hIbtengwfLs!rewen leesZaaIPlannen"' ®k> voorstellen der socialisten inzake de belas- Maar di I'lL. nK T T i. 1 I tmgvoors'tellen zoo aanlokkelijk mogelijk van sommigen btee^ a -OWOrden voorgesteld, om handteekeningen duidehtker dl?'W6g' T hefc werd al daarvoor té verzamelen. het dwaasheid lUeta,,van kamön koB. dat De omstandigheid reeds dat het uitgaaf weg te gooien- is de n^f°°r zofveel j van soc.-dem. zal wel genoeg zijn om de R. K. openstelling der Sta in /i avond- j te weerhouden op het stuk te teekenen. Spr. een en male m\rinte?° ton betuigde volkomen m te stemmen met wat vr u p 1 i daarover in de Nieuwe Haarl. Courant is c-e- Nu probeert men het langs ©en omwegje» j schreven. I)e gemeente aanvaardt de boeken van hetAls men vraagt om een handteekenmg. vermoorde Leesmuseum. En dan vraagt raadt spr. aan dat te weigeren, om meerdere iemandwe moeten die boeken toch pro-redenen. ductief maken? En dan zegt een ander: del Want wij weten nooit, zei de spr om welke Openbare Leeszaal kan nü niet langer wach- roerselen die menschen bezielen, maar wèlwe- j<en wij dat de handteekeningen geëxploiteerd zullen worden ter meerdere eer en glorie van de S. D. A. P. Dat blijkt nu dadelijk mis schien niet, maar wel over één jaar, over twee jaar, hij algemeene verkiezingen Dan pronkt men er mede! Spr. vertrouwt dat de R, K. arbeiders niet hebben geteekend en niet zullen teekenen, op dit aures niet en op geen enkel adres der soc.-dem. De R. K, weten tot wien zij zich moeten wenden. Het bewijs daarvan is deze R. K. Kiesvereeniging en deze vergadering reeds. Dan wees spr. er o.i. terecht op, dat hij wel in staat mag geacht worden over dit onder werp te spréken, èn als lid van den Raad, cn als practicus in de gemeente-administra tie, èn als lid der financieele commissie, waarvan spr. zelfs rapporteur is. Het betoog dat verder volgde, wees trou wens uit dat hiermede niets te veel gezegd was. Het werd een heldere, gemakkelijk te volgen, volledige uiteenzetting van het on derwerp. Vooraf behandelde spr. nog een andere zaak: hij verzekerde dat do R. K. raadsleden de zaak goed onder de eogen gezien hebben. Spr. wenschto dit te memoreeren, omdat in een der plaatselijke dagbladen de onbeschei denheid is begaan van die vergadering een verslag te geven. Spr. noemt die publicatie onbescheiden, omdat de buitenwacht met zoo'n vergadering van raadsleden onder el kaar ter bespreking van een belangrijke kwestie, niets heeft te maken. Het medegedeelde was gedeeltelijk juist, gedeeltelijk onjuist. Doch spr. wenscht het gepubliceerde niet te rectificeeren, al leidt het in zulke belangrijkekwesties zoo licht tot verkeerde conclusies. Rectificeerende zou spr. ook uit de school klappen. Spr. herinnerde er nog aan, dat de raads leden in den raad absoluut vrij staan. Slechts als zij aftreden is het de tijd dat zij beoor deeld worden door de kiezers. Spr. kan daarom o k niet toestaan dat hier een uitspraak zal gedaan worden in deze vergadering. Er is ook geen kwestie van de bat, even zoo min als van een besluit, alleen wordt een uiteenzetting van de zaak gege ven, waarna gelegenheid zal gegeven worden tot bet stellen van vragen en zoo mogelijk tot hot verkrijgen van inlichtingen. Wat de raadsleden betreft, deze hebben hoofd voor hoofd hun vinger opgestoken om te verklaren dat zij hun taak zullen vervul len zonder ruggespraak met anderen. Dan tot het onderwerp komende, stelde spr. voorop, dat het geen nieuw belasting-ont werp is. Het is een oude verordening, die in een nieuw pakje gestoken wordt, een ver nieuwing, noodzakelijk gemaakt door de ver anderde toestanden. De bedoeling is dus niet geweest, nieuwe principes in te voeren. Maar toch is er één uit de smeltkroes van het overleg gekomen, zegt spr. Dat is de .kinderaftrek. Maar dat is ook het eenige. De kinderaftrek is door B. en W. voorgesteld, door de commissie van voorbereiding de financieele commissie i.e. aanbevolen. Bij amendement wil men nu twee nieuwe principes in de verordening vastleggen: le. progressie, en ten 2e. verhooging van het on belastbaar inkomen. Dit laatste is echter een gradueel verschil. Voor liet gemak zal spr. liet echter ook een nieuw principe noemen. De kinderaftrek en de onbelastbare som houden innig verhand met elkaar. Spr. zei dit uiteen door voorbeelden. Over de technische uitvoering spreekt de voorzitter niet, daar dit te uitvoerig zou wor den en v.oor de belastingschuldigen minder van belang is. Allereerst dan bespreekt de voorzitter de progressie. Progressie: dat men iu verhou ding meer betaalt, naarmate het inkomen greoter is. Men heeft dit principe reeds in een der rijksbelastingen. In ons Haarlemsen belastingstelsel bestaat liet niet. Progressie noemt spr. een princiep, waarvan de billijk heid niet eens behoeft te worden aangetoond. Iemand, die 3000 inkomen heeft, kan ge makkelijker 5 betalen dan iemand die ƒ600 heeft, 4 Dat behoeft niet nader uiteengezet volgens sp. Hoewel er sommige zijn spr. geeft 't toe die het niet zoo grif als waarheid aanne men. De progressie in het algemeen is dus goed, zegt spr. Niet iedere progressie maai de progressie in 't algemeen. Niet ieder is het echter gegeven objectief to beoordeelen wan neer progressie nadeelig wordt. Dat is de font der socialisten. Die spreken tot de arbei ders en spreken in het voordeel van hun por- temonaie. Dat is een subjectieve beoordeeliug en een onjuiste! Voor de socialisten boven- dlien een mooi reclamemiddel. Spreker stelt vast dat mooht progressie er komen, dan zal zij er komen ondanks liet petittionnement der socialisten en absoluut niet omdat het petitionnement zou zijn in gediend. De raadsleden zullen zich daardoor niet laten beïnvloeden. De vraag of progressie moet ingevoerd worden in een gemeente, houdt grootelijks verhand met de plaatselijke omstandigheden. En deze zijn in Haarlem van bijzonderen aard. Sur. vergelijkt b.v. Arnhem vanwaar spr. afkomstig is met Haarlem. Daar moei men uren loopen van uit het centrum om in naburige gemeenten te komen. Hier is men zonder dat men het weet de grens gepasseerd. Dat is zeer verleidelijk voor hen, die de stad ook voor goed, willen verlaten. Na vastge steld te hebben dat dus met de omstandighe den dient gerekend te worden, behandelt spr. de twee stelsels van progressie bij amen dement op de voorstellen van B. en W. inge diend door de heeren Nagtzaam en Poppe, en de heeren Slingenberg c.s. Bij de sociaksten wordt de progressie merk baar bij een belastbaar inkomen van 2200, Daaronder betaalt men minder dan nu, daar enboven stijgt dus het percentagecijfer. De heeren Slingenberg c-s. bedoelen door bun p ro gr ess ievoo r s t el dat men méér dan nu zal betalen bij een belastbaar inkomen van 4000. Beide stelsels klinken verleidelijk om het principe, dat er in zit. Maar wat is het gevolg van de uitvoering dezer voorstellen? vraagt spr. De socialisten vragen daar niet naar, vra gen er nooit naar. Dat is hun gewoonte niet. Zij stellen maar voor! j Men zdet het in Zaandam. Daar zit men met de gebakken perenl Wie zijn koffers nog niet gepakt heeft, is daar bezig het te doen, zegt spr. Als men hier de socialisten vraagt naar Luelbgteen gebeuren moet als ©r geen geld is, dan vertellen zij ook „dat er nog maar twee in den raad zijn en dat zij nog niet aan 't laad je zitten." Wij, als ordelijke partij, mogen zeker wèl naar de gevolgen vragen en deze onder de oogen zien, meent spr. j Spr. overziet deze dan. Volgens het kohier der belastingen over 1913 bedraagt het aantal aangeslagenen 15534 (De forensen, ten getale van 1011, laat spr. huiten beschouwing). Aan de hand van deze gegevens gaat spr. beide progressie-stelsels na. Allereerst dat van de heeren Nagtzaam en Poppe. Van die 15,534 belastingschuldigen zijn er 14307 aangeslagenen beneden de ƒ2800 (de pro gressie-limiet der socialisten 2200 plns ƒ600 door ben voorgesteld voor noodzakelijk le vensonderhoud). Er vallen dus 1200 aanslagen in de pro gressie. Dat cijfer zegt veel, volgens spr., maar spr. voegt er nog aan toe dat volgens hem onder die 1200 veel middenstanders zijn, die door de progress-ie niet onbelangrijk worden ge troffen. Tueschen de 2800 en 3500 zijn er 350 tot 400 aanslagen. Blijven dus nog over 800 aanslagen hoven de 3500. Spr. weet dat middenstanders met een in komen van 2800 tot 3500 soms moeite ge noeg hebben om behoorlijk rond te komen, door den last, dien zij hebben om hun stand op te houden, behoorlijk voor den dag te ko men enz. Het is steeds den middenstand en vooral dezen middenstand, dien men aan spreekt. Wordt er een tentoonstelling gehou den, men komt naar hen. Zoo ongemerkt geeft onze middenstand ook progressief verbazend veel weg en drukt 't leven zwaar op hen. Het systeem-Siingenberg komt aan dit be zwaar tegemoet. Dat laat de progressie eerst bij 4000 beginnen. Aanslagen boneden de 4000 ziin er, vol gens het kohier, 14.490. Er vallen bij dit sys teem dus 734 aanslagen in de progressie. Geheel zuiver is dit niet in verhand met den kinderaftrek. Deze zal er nog wel eeni- gen buiten doen vallen. Spr. vervolgt dan: In het eerste systeem hangen wij dus af van 1200 aanslagen. Daaronder valt de mid denstand voor één derde. In bet tweede hangen wij af van 734 aan slagen. Ondanks het goede dat er in het tweede systeem zit, zegt spr. toch te willen wijzen op het gevaar vau af te hangen van 734 men schen. \Vjj hangen af van derzelver welwil lendheid, Die 734 personen kunnen ons be lastingstelsel in de war sturen, zegt spr. Dat is een groot gevaar! Er zijn er onder die f 1000 meer zullen moeien betalen. Dat is het ergste niet. Maar zoo'n persoon kan zeggen: Nu groet ik je! En dan is men niet alleen die 1000 kwijt, maar ook- de andere guldens, die hij als be lasting betaalde. I Dat is juist het gevaar van progressie, vooral voor een stad als Haarlem. Ongemerkt wordt de belastingschroef hier nu ook wel aangedraaid. Dat is zoo. Marr progressie zal medebrengen dat men met een schok naar boven gaat. En nu is men van yele steden beducht, aldus sme, dat velen

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1914 | | pagina 1