Smakelijk Brood
Electr. Luxe-Broodfabriek
Nederlaiidsslse R. I. Volksbond vaa
Haarlet en bisiteapraïlea.
R. K. Verenigingsleven
in Haarlem en 0.
Mengelwerk,
AFGELEERD.
Bezorging op ieder gewenscht
tijdstip in alle omliggende
dorpen.
HEfeRI j. CARELS,
bijziendheid in de school.
1518 Juni. Huismoeders. "Vergoeding 4.
Door een pater Dominicaan.
23—26 Juni. Meisjes uit dorpen. Vergoeding
4.—. Door een pater Capucijn.
29 Juni2 Juli. Leden der Eeuwigd. Aan
bidding. Door een pater Jesuiet (voltallig).
69 Juli. Meisjes uit dorpen. Vergoeding 6
Door een pater Augustijn.
20—23 Juli. Meisjes uit steden. Vergoeding
4. Door een Pater Redemptorist.
27—30 Juli. Gehuwde dames Middenstand.
Verg. 6. Door een Pater Dominicaan.
Afdeeling HAARLEM
Bondsgebouw Smedestraat 23.
Maandag 25 Mei algemeene vergadering.
Herdenking Encycliek lïerum Novarum.
Spreker den Deled.Gestr. Heer Mr. J. Bomans
rechtskundig adviseur.
Woensdag 27 Mei. Eerbied in Gods Huis.
Donderdag 28 Mei. Rechtskundig advies.
Vergadering Rederijkers.
Zaterdag 30 Mei. Hulpspaarbank Schoter
kwartier. Half negen Spaarbank. Steunco
mité. Inschrijving Bakkerij. Spaarkas St. Ni
kola as.
Namens het Bestuur,
A. L. VOLLAERTS, Secr.
Afdeel !r SCHOTEN en Omstreken.
Het Eneyeliekfeeet zal in deze afdeeling
Worden gevierd op Zondag 7 Juni. Als spie
ker zal optreden de Zeereërw. Adviseur Pas
toor der Parochie. Nadere bijzonderheden
zullen de volgende week worden bekend ge
maakt in de Volksbanier.
Maandag 8 uur repetitie Rederijkers.
Dinsdag'8 uur repetitie Zangvereeniging.
Degenen die willen deelnemen op den 2den
Pinksterdag aan de Bedevaart naar Heilo,
kunnen zich opgeven bij de leden van 'het
hoofdbestuur.
Namens bet Bestuur,
J. P. HANDGRAAF, Voorz.
B. BURGER, Secr.
Afdeeling VELSEN en Omstreken.
Bondsgebouw Rijksstraatweg H 24h.
Zondag 24 Mei ledenvergadering. Agenda:
Notulen. Ingekomen stukken. Installatie nieu
we leden. Bespreking bloemendag Herwon
nen Levenskracht en verslag verificateurs.
Verder nog eenige besprekingen. Aller op
komst gewenscht.
Zondag 24 Mei vertrekt de bedevaart te
voet naar O. L. Vr. ter Nood te Heilo, des
morgens na de H. Mis van 6 uur. Kaarten
verkrijgbaar a 25 ets. bij de heeren J. Smole-
naars, L. Bakker en C. van der Eist,
Namens het Bestuur,
P. VAN T PADJE, Voorz.
A. RUIJTER, 2e Secr.
Afdeeling BEVERWIJK en Omstreken.
Bondsgebouw Peperstraat 15.
Zaterdag 23 Mei 's avonds van 7.45 tot 8.45
«itting der Spaarkas St. Nicolaas.
Zondag 24 Mei. Viering van het Encycliek-
feest, Des morgens 6 uur H. Mis voor de
leden. De leden worden verzocht ter H. Tafel
te naderen en het insigne zichtbaar te dra
gen. Des avonds half acht feestvergadering
op de bovenzaal van café Oud-Meerenstein
van den beer J. van der Lern. Sis spreker
zal optreden de beer J. A. de Lobel, van
Haarlem.
Deze vergadering is toegankelijk voor de
leden, eereleden, donateurs en hunne dames.
Namens het Bestuur,
J. DE GOEDE, Secr.
Afdeeling OVERVEEN en Omstreken.
Zaterdag 23 Mei des avonds van half 8 tot
baif 9 zitting Spaarbank en Spaarkas in het
gewone lokaal; tevens gelegenheid zich als
lid op te geven.
Dinsdag 26 Mei des avonds te 8 uur alge
meene ledenvergadering ter herdenking aan
de uitvaardiging der Encycliek Rerum No
varum. Deze vergadering zal gehouden wor
den in de zaal van den heer Jongkees en als
spreker zal optreden de Weleerw. heer Van
Eeden, kapelaan alhier. Laat nu alle leden
trouw opkomen.
M'ededeeling.
Leden, die wenschen deel te nemen aan de
processie naar Heilo, onder leiding der afd.
Alkmaar, op den 2den Pinksterdag, worden
beleefd verzocht hiervan opgave te doen
uiterlijk op de algemeene vergadering.
Namens het Bestuur,
W. VAN DEN AARDWEG. Secr.
Afdeeling KROMMENIE en Omstreken.
Secretariaat Van Hoogendorpstraat 30.
Zaterdagavond van 7—8 uur Spaarkas.
Zondag 24 Mei vergadering der afdeeling
©m 4 uur in het vereenigingslokaal.
Namens het Bestuur,
S. VROUWE, Secr.
Afdeeling BENNEBROEK en Omstreken,
Zondag 24 Mei, des avonds om 7 uur, zal
met medewerking van de Tooneelclub het
Encycliekfeest gevierd worden.
De Geest. Adviseur zal als spreker optreden.
Op vertoon van hun contributlekaart heb
ben de leden met hunne dames toegang.
Opening der zaal 7 uur.
Brengt het Bondslied en de Leeuwerk mee.
De heeren controleurs en commissarissen
tan orde worden verzocht op hun post te wil
len zijn.
's Morgens zal de Vroegmis worden opge
dragen voor de levende en overleden leden
en donateurs van onze afdeeling.
Alle leden worden verzocht alsdan, getooid
met insigne, te naderen tot de H. Tafel.
Namens het Bestuur,
J. VAN BAKEL, Secr.
Afdeeling LISSE.
Zaterdag 23 Mei van half 8 tot half 9 Re-
traitefonds aan huis van den heer P. Vrij
burg; van 8 tot 9 uur Spaarkas.
Wegens het bedanken van den len pem-
nmgmeester, worden er voor vacature tot en
met i Juli a.s. candidaten ingewacht hij den
secretaris.
Namens het Bestuur,
H. J. VAN TONGEREN, Secr.
Onder deze rubriek worden, op verzoek der
besturen, geregeld opgenomen de R. K. Ver-
eenigingen van Haarlem en O. met korte be
schrijving van het doel en opgave van het
dagelijkseh bestuur. Vereenigingen, die gere
geld in deze rubriek wenschen vermeld te
worden gelieven zich te wenden tot de Re
dactie der N. Haarl. Crt.
Drankbesfrijdersvereeniging „Sint Eghertus."
Deze vereeniging heeft ten doel de geestelij
ke en stoffelijke "belangen harer leden te be
hartigen. Allen, die werkzaam zijn bij distil
lateurs, bierbrouwers, of in de melkbereiding
enz., kunnen zich als lid opgeven. Het bestuur
bestaat uit de heeren: A. Dam, Voorz.; J.
Leeflang, Secr., Gr. Heiligland 28; H. v. Ha
zen, Pennningm
R. K. Ver. t. Bescherming v. Meisjes.
Secretariaat Villa Reukenoord, BlnemendaaL
De Vereeniging heeft ten doel alleenstaan
de meisjes te beschermen tegen gevaren, die
geloof of zeden bedreigen.
In bet Tehuis Ged. Oude Gracht ill, is gele
genheid tot huisvesting en ontspanning voor
winkeljuffrouwen en dienstboden.
Bemiddelingsbureau voor dienstaanvragen
en aanbiedingen geopend Dinsdag 3—4, Don
derdagavnnd 8—9.
Mevr. Wed. IJpma Beijnes, pres; mej. J.
Deckers, secretaresse, Villa Beukenoord,
Bloemendaal; mej. A. Middeldorp, penning-
in eest eresse.
R. K. Meisjes-patronaat „St. Rosa",
Gevestigd Nassaulaan 50.
Het patronaat werd opgericht 5 Februari
1894. Het doel is Roomsch-Katholieke meisjes
uit den arbeidenden stand en van den leeftijd
vau 12 tot 16 jaren tot brave en degelijke
dienstboden te vormen.
Ter bereiking van dit doel ontvangen zij
geheel gratis onderricht in naaien, verstel
len, knippen, merken, mazen en stoppen; als
mede berhalingsonderwijs in de Godsdienst
leer en gewijde geschiedenis, in het lezen,
schrijven en rekenen.
Ds oudste leerlingen ontvangen twee keer
per week onderricht, hetzij des Maandags en
Woensdags, of des Dinsdags en Donderdags;
de eerstbeginnendeu alleen des Vrijdags.
Alle lessen worden gegeven des avonds van
half zev en tot half negen.
Nieuwe leerlingen worden in de maanden
Juli en December aangenomen.
Voor de leerlingen bestaat er een spaar
bank en een strijkcursus.
lederen lsten Woensdag der maand des
nam. van half drie tot half vijf is bet bestuur
te spreken in het Patronaat omtrent de be
langen der leerlingen.
Het bestuur bestaat uit: mej. J. D. C. Loo-
meijer, presidente; mey M. H. v. Velseu pen-
ningmeesteresse; mej. M.'C M. de Graaff, se
cretaresse, Zijlstraat 13-15. Geestelijk adviseur
is de Weleerw. Pater A. M. Ellerbeck.
Vereeniging der Eeuwigdurende Aanbidding
en van het Liefdewerk tot Versiering en
Ondersteuning van arme en behoeftige Kerken
Bestuur: Mevr. de Wed. J, Bei.ines—v. d.
Heijden, presidente; mevr. R. J. van Dieren
Bijvoet— Haakman v. d. Berg, vice-pres.;
mej. W. M. Beijnes, ponningmeestcreS s; mej.
J. D. C. Loomeijer, secretaresse.
Raadsleden: Mevr. Wed. ten Hagen—Reu
ver; mevr. Grijpink—Middelhoff; mevrouw
v. Hees—Lams; mevr. Wed. Kok-Kavelaars;
mej. W. van Hees.
Directeur is de HoogEerw. heer H. F. J.
Rikmenspoel, plebaan der Kathedrale kerk.
R. K. Tehuis voor schoolgaande kinderen
„Sint Ludoviea".
De Sint Ludovica-vereeniging stelt zich ten
doel hulp te verleenen aan ouders, die niet
in staat zijn hun kinderen buiten de school
uren te verzorgen. Inlichtingen te bekomen
aan het Tehuis, Ged. O. Gracht 111, iederen
werkdag, uitgenomen des Zaterdags, tusschen
vijl uur en half acht Geestelijk adviseur is
le WelEerw. Pater A. M. Ellerbeck.
Maria-Vereeniging,
Secretariaat Zijlweg 82a, Overveen.
De vereeniging heeft ten doel het alcoholis
me in katholieken geest krachtdadig te be
strijden. De leden zijn geheelorthoudster of
afschafster. Lidmaatschap van de Maria-Ver.
vanaf 16 jaar, van den Meisjesbond van 12
tot 16 jaar, van de St. Anna-Ver. voor kinde
ren beneden 12 jaar.
Mej. N. Kruysman, pres.; mej. A. Roozen,
secretaresse, Zijlweg 82a, Overveen; mej. O.
Russell, penningmeesteresse.
K, Vrouwenbond.
(Afd. Haarlem).
Het doel der vereeniging is de deelneming
der Katholieke vrouw aan het godsdienstig
en maatschappelijk leven op de krachtigste
wijze te bevorderen, aan te moedigen en te
steunen, met uitsluiting echter van alle zui
ver politieke actie.
Leden der vereeniging ketenen worden:
a. alle R. K. vrouwen, die den leeftijd van
18 jaar bereikt hebben en te wier aanzien
zeden betr eft merken va^ wat godsdienst en
b. Bisschoppelijk goedgekeurde rechtsper
soonlijkheid bezittende plaatselijke vereeni
gingen van vrouwen, welke door het dage
lijkseh bestuur als zoodanig zijn erkend.
Het dagelijkseh bestuur bestaat uit de vol
gende dames: Mevr. Diepenbrock, Staten-
bolwerk 84, presidente; Mevr, M. Schiphorst,
letterodeetraat 78, 2e secretaresse en Mevr.
Dirken, Raamyest 17, penningmeesteresse.
Ti Tir n p v^seur i® de Zeereerw. Heer J.
H. W. Borsbóom.
Haarlcmsch Brokkenhuis. Zoetestraat 13.
Doel: Alles wat overtollig of onbruikbaar
geworden is in de huishouding aan de lief
dadigheid dienstbaar te maken.
Ieder van welken godsdienst ook kan voor
luttelen prijs koopen op Dinsdag, Donderdag
en Zaterdag van 9 tot 12 en van 2 tot 5 uur.
Het Bestuur bestaat uit de heeren A. F. J.
Nieberg, President: P, Honoré-Metz, Secreta
ris, Schotersingel 77a; J. Olifiers, Penning
meester en A. F. H. v. d. Vaart.
Patronaat van St. Josephs-Ambachtsleerlin-
gen. Nieuwe Groenmarkt 22.
Bescherming en steun aan jongens uit de
door de St. Vineentiusvereeniging bezochte
gezinnen en aan die, welke om een of andere
reden geen plaats kunnen vinden in de Pa
rochiale Patronaten. President: F, Kimman.
Geestel. Directeur: p. A. Ellerbeck. Secreta
ris: J. v. d. Pavoort, Gierstraat 44.
Geloof en Wetenschap.
Doel: Het behoud en de ontwikkeling der
katholieke beginselen, bizonderlijk onder de
meer ontwikkelden.
Dagelijkseh Bestuur: J. Roodnat, voorz.;
O. Smit, Penningmeester; H. Kraetzer,
Raadhuisplein, Heemstede, secretaris.
Ja, we hebben hem gezegd, dat we hem
een heel gezelligen huisgenoot vonden en dat
Hij genist nog een tijdje blijven kon, maar
hij moest afstand doen van zijn liefhebberij,
om overal en altijd misdaden te ontdekken.
Dat te beloven viel hem zwaar, en nog on
aangenamer vond hij het, ons zonder eenige
vergoeding lastig te Arallen, waarop mijne
vrouw, die meer practisch verstand heeft clan
ik, eraan herinnerde, dat tegenwoordig het
instituut der betalende logé's in de mode
kwam en vroeg of er in die richting niets
tot oplossing der bezwaren kon worden ge
vonden.
Palot, die goede jongen wou dat graag, en
nadat een bedrag was genoemd, hetwelk hem
voordeelig en ons niet schadelijk uitkwam,
was de kwestie in orde.
Iets meer moeite kostte de abdicatie van
zijn ambt als detective-
Maar of ik dan niet geloofde dat er inder
daad veel misdaden worden gepleegd en nog
veel meer tijdig verijdeld.
Nu, om hem een pleizier te doen, wilde ik
dat wel toegeven, maar ik verhaalde met
kracht, dat ik nog liever eens bestolen werd,
dan voortdurend in angst te moeten zitten.
Mijn vrouw vond dat nu wel wat héél kras,
en verzocht Palot, om, als hij 's nachts eens
werkelijk een inbreker in huis hoorde, toch
vooral te waarschuwen, maar ik hield voï,
dat hij totaal van die gedachten aan misdaad
afstand moest doen, hetwelk hij mij ten slotte
zoowat toezegde, te willen pr oh teren.
Later zei mijn scherpzinnige en weekhar
tige echtgenoote, dat ik wel wat wreed was
geweest met hem die liefhebberij nu in eens
beelemaal te ontzeggen. Ik meende, dat ze
aan het eind van haar betoog gekomen was
en dat de rest uit' herhalingen zou bestaan,
en bracht haar even in herinnering, dat zij
zelve, toen er sprake van was Palot nog lan
ger in huis te houden, had gezegd, voortdu
rend zenuwachtig te worden, door de quasi-
misdaden. Het antwoord was, dat ik haar
niet had laten uitspreken; zeker, ze was blij,
dat het zoover was, maar ik moest ook be
denken, waarom Palot zoo dikwijls trachtte
iets bijzonders te ontdekken; ik wist toch ook
we] dat Mary Prales daarin bijzonder belang
stelde en dat hij het op zijn beurt weer pret
tig vond, de aandacht van onze buurmeisjes
te trekken. En of ik nu zelf niet vond dat
het eigenlijk erg gruwzaam was hem zoo den
weg tot succes af te snijden.
Ik beleed niet te hebben geweten dat vrou
wen zoo dwaas konden zijn, maar gaf een
paar minuten later een vrij aannemelijke uit
legging omtrent de goede bedoeling van dit
mijn laatste gezegde en eindelijk werden we
't er over eens dat het beste zou wezen, hem
een ander geestelijk vermaak te bezorgen.
We overlegden of hij misschien niet zou
willen leeren schaken, maar ik zelf hen daar
in ook niet zoo'n held en ik houd er ook niet
zoo erg veel van, terwijl Palot juist iemand
is om als hij het te pakken heeft, den hee-
len dag voor 'thord te willen zitten.
Wij schaakten, schaakten avond aan avond
met Palot.
Wij wei-den hartstochtelijke spelers, speel
den om inzetten, om grappen en legden el
kaar vaak de moeilijkste partijen.
En wanneer wij dan zoo stil zaten te den
ken, kwam vaak de gedachte in mij op den
zoo peinzend zittend-en te spelen detective
eens een poets te bakken met zijn hoog op
geven van zijn speelkennis.
Op een avond hadden wij de weddenschap
aangegaan te spelen om de kosten van een
theekransje, waarop ook Marie zou genoo-
digd worden. Wie het partijtje zou verliezen,
moest voor de kosten opkomen.
We zaten er zwaar voor. Palot had de fijn
ste en sterkste partij, mijn koningin was al
van het hord verdwenen, mijn koning liep
ieder oogenhlik gevaar schaakmat gezet te
worden.
Ik zat op heete kolen, zooveel pop zou it
uit mijn beurs te leggen hebben om de thee-
kransonkosten te heatrijden.
Er moest een uitweg gevonden wprdent
speelden wij rustig do0r, dan zou ik wis en
zeker h-et spel verliezen.
Het was al laat geworden, het liep naar
twaalven, op straat was het doodstil, in onze
kamer was het een unheimische kalmte.
Mijn koning stond bijna schaakmat. Palot
wilde reeds waarschuwend roepen: Schaak
mat.
Tot opeens ik hem stil, behoedzaam aan
klampte en miesperde:
Palot, hoor jij niets?!
Ik speculeerde nu op zijn detective harts
tocht, om hem van zijn spel af te leiden.
Neen, speel door. Je koning staat....
- Maar Palot, scherp dan je ooren eens.
Hoor je boven geen voetgeschuifel?
Neen, jij droomt, speel door.
Ik toonde mij zenuwachtig, speelde half-
droomend verder, sprong toen plots op en-
stiet tegen de tafel, zoodat alle stukken op
het schaakbord omrolden.
Palot sprong op en schreeuwde
Wat doe je toch? Je lijkt wel gek. Wat
rare manieren.
Neen, Palot, ik ben ongerust, boor jij
d.at gekraak dan niet op de trap, dii'e naar de
vertrekken van Marie's ouders voeren? Hoor,
weer dat piepend geluid.
Nu spitste Palot zijn ooren, bij legde zijn
hoofd tegen cl en rieten witgekalkten muu1"
aan.
Je hebt .gelijk Frits. Ik hoor ook ge-
druisch. Het kunnen inbrekers zijn. Laten wij
ze besluipen. Stil, voorzichtig.
Wij slopen beiden de kamer uit, verlieten
onze woning en ontsloten behoedzaam de deur
van het huis der ouders van Marie, waarvan
ik buiseigenaar was.
Frits, porde Palot mij aan, zie je daar
den inbreker de trap opklauteren?
Ja, mompelde ik.
En Palot vatte al zijn manmoedigheid bij
een en schreeuwde dat allen in huis er wak
ker van schrokken.
Wie daar, sta stil of ik schiet en je bent
een kind des doods.
Wat moet u, mijnheer, keerde de dief
zich om en Palot werd op dat gezicht zoo wit
als een doek.
De dief was niemand anders dan Marie's
vader, die van een fuif afkomende, op de
kousen de trappen was opgegaan.
Wij keerden zwijgend naar onze kamer te
rug en vonden het schaakbord met alle stuk
ken verward door elkaar liggen.
Zeg, bromde Palot, mijn partij stond er
het beste voor.
Bewijzen, mijnbeer, bewijzen.
Jouw koning stond schaakmat.
Schaakmat, lachte ik luidkeels. De de
tective, die er in geloopen is, stond schaak
mat. Je begrijpt dat er van het theekransje
nu niets komt. Ik betaal niets; als jij soms
over de brug wilt komen, dan is het mij goed.
Marie komt ook.
Nu, dan betaal ik, hoewel jij jouw ko
ning verloren had.
Zwijg, jij hebt bijna je deteetive-eer ver
loren. Ik hoop nu maar één ding, dat jij in
bet vervolg een minder vurige detective zalf
zijn. Je hebt nu heel goedkoop leergeld ge
geven, liet kon wel eens duurder geld kosten.
Gelderlander.
HET ROOKEN.
Het gebruik van tabak als genotmiddel is
een uitvinding van de Indianen in Amerika.
Ten tijde van de ontdekking van Amerika
was de gewoonte van rooken, snuiven en prui
men reeds over het grootste gedeelte van de
Nieuwe Wereld verspreid. In Zuid-Amerika
werd meer gepruimd en gesnoven, in Noord-
Amerika gerookt.
In Europa werd de tabak aanvankelijk alleen
in snuifvorm gebruikt, eerst als geneesmiddel,
later ook als genotmiddel. Het rooken schijnt
pas later in zwang te zijn gekomenbet beet,
dat Sir Walter Raleigh dit gebruik voor het
eerst heeft ingevoerd aan het Hof van Konin
gin Elizabeth van Engeland.
De invoering van het rooken ging niet zon
der bezwaren:
Tal van vorsten, o.a. Jacobus I van Enge
land, en geestelijken hebben zich hardnekkig
er tegen verzet en overtreders van verbolsbe-
palingen daartegen werden in verschillende lan
den vaak met zware straffen bedreigd.
In Nederland schijnt het rooken (uit aarden
pijpen) in het begin der 17e eeuw ingevoerd te
zijn door Engelsche studenten, die de toen
maals reeds beroemde Universiteit te Leiden
bezochten. Onder de patriciërs schijnt het ge
bruik minder spoedig ingang te hebben ge
vonden dan onder het meer democratisch ge
deelte der bevolking.
Het pruimen is vermoedelijk in zwang geko
men door de zeelieden, die indertijd wegens het
brandgevaar op de houten schepen niet mochten
rooken.
Ook hier te lande werd het tabaksgebruik
aanvankelijk door de burgerlijke, militaire en
kerkelijke overheden bestreden.
Ten tijde van Prins Maurits en Piet Hein
was het rooken in het leger en bij de vloot ver
boden; de Overheid trachtte door keuren en
belastingen het rooken te beperken; de regen
ten van wees- en armenhuizen verboden het;
de kerkelijke autoriteiten dreigden de rockers
met de censuur en de predikanten ijverden zoo
krachtig mogelijk tegen het misbruik van het
„pestigh cruydt."
Doch al deze maatregelen misten de uitwer
king, die er van verwacht werd: het rooken,
pruimen en snuiven nam onder alle standen
voortdurend toe. Moleschott.
Bijziendheid wordt, zooals bekend, zeer veel
in de vroege jeugd opgedaan en als hoofdoor
zaak mag wel het schoolgaan genomen worden.
Tot dusver nam men, zegt het „Leidsch Dbl.",
vrij algemeen aan, dat de verworven bijziend
heid bovenal optrad door het dicht- bij het oog
brengen van het voorwerp. De lichtstralen vallen
van te dichtbij in en om het beeld van het voor
werp op het netvlies te krijgen, moet een sterker
breking in het oog media plaats vinden, moet
m. a. w. de voorvlakte der lens sterker gebogen
worden. Op den duur stelt de lens zich hiernaar
in; de van ver komende stralen, die de sterke
breking niet van noode hebben, worden even
sterk gebroken, met het gevolg, dat het brand-
punt niet meer in het vlies, maar er vóór ligt.
De stralen disperseeren dan weer en het oog ziet
onduidelijk het voorwerp. De oogas is dan te
lang geworden.
Een geheel andere verklaring heeft dezer da
gen dr. Georg Levinsohn, privaat-docent aan de
hoogeschool te Berlijn, verkondigd. Het te dicht
brengen van het voorwerp bij het oog kan hierom
geen reden voor bijziendheid zijn, meent hij, wijl
juist bij enkele beroepen, waar men voorwerpen
zéér nauwkeurig en van vlak bij moet bekijken,
zooals bij die van horlogemakers, juweliers, bor
duursters enz. relatief zeer weinig bijziendheid
voorkomt. Levinsohn heeft nu opgemerkt, dat de
beoefenaars dier beroepen bij hun werk altijd vrij
rechtop zitten (op een laag stoeltje, aan een
hooge tafel) en hij zoekt de oorzaak der bijziend
heid, die op de school verkregen wordt, in den
stand van het lichaam tijdens de lessen, volgens
hem ontstaat de bijziendheid door dè buiging
vau den romp en het hoofd tijdens de les. Daar
door valt het oog naar voren en ten gevolge van
de zwaartekracht treden er rekkende en trekkende
klachten op, vooral aan de oogzenuw. De oog
appel zet zich zoodoende in de lengte uit; de
oogas wordt langer; m. a. w. de bijziendheid
treedt op.
Bij apen is Levinsohn er reeds in geslaagd
empirisch de juistheid zijner hypothese aan te
toonen; door zijn proeven zoo in te richten, dat
de dieren langen tijd hun koppen gebogen hiel
den, heeft hij nl. kunstmatig de bijziendheid ver
wekt.
Doordien de oorzaak van het kwaad is aan
getoond, is ook gemakkelijk de ware hygiëne aai
te geven. Het kind moet op school méér rechtop
zitten dan tot dusver 't geval is. Het blad var
de schoolbank moet bijv. bij het lezen opgeklap
kunnen worden, zoodat het kind, rechtop zittend,
kan lezen; het boek moet dan een rechten hoek
maken met de oogas. Bij het schrijven verdient
het steilschrift aanbevelingoverigens zorge mer
voor deugdelijk gymnastisch onderwijs en sport.
Levinsohn meent, dat, zoo men hierop let, inder
daad krachtdadig de buitengewone uitbreidin?
der bijziendheid bestreden zal worden.
HET ALPHABET.
Reeds menige geleerde heeft er een studie
van gemaakt om het raadsel op te lossen, hoe
het alphabet, het eerste, is ontstaan en tevens
weiken vorm de eerste letters hadden. Maar het
heeft lang geduurd eer men daarover defini
tief iets kon vaststellen. Een professor in he,
Grieksch aan de universiteit van Oxford, Gil
bert Murray, heeft zich ook de moeite gegeven
een uitgebreid en degelijk onderzoek naar deze
belankwekkende zaak iu te stellen en hij heeft
het reeds een heel eind op het goede pad ge
bracht. Althans, zijn beweringen klinken zee*
aannemelijk en rusten niet op losen grondslag,
zegt de „Gelderl."
Het was natuurlijk bij deze studie noodzak©,
lijk dat de geleerde afdaalde tot de oudste tij
den der beschaving, tot de oudste schrijfwijzen
de hieroglyphen, het beeldenschrift, de gebaren
taal en wat al meer daarvan bekend is. Maar
hoe omvangrijk zijn werk en zijn studie ook
mogen zijn geweest, de professor heeft het niet
verder gebracht, dan de zeer waarschijnlijke
afkomst te bepalen van de eerste letters van
het alphabet. De letter a heeft in den oudei
tijd een zeer uitgebreide toepassing gevonden.
.Haar glorie gaat reeds terug tot voor den
Griekschen tijd en ze werd in verschillende se-
mietische talen teruggevonden. Waarschijnliji
is ook daar de oorsprong van deze letter te vin
den, zij is afgeleid van een semietiseh teeken
dat een 'os aanduidde en dat ook door een ossen
kop werd voorgesteld. De geschiedenis van de
a is evenwel reeds zeer oud en dateert zeker wel
al van een tijd van meer dan honderdtallen ja
ren voor Christus. Er zijn reeds voorbeelden
van deze letter gevonden in de holen van Frank
rijk en Spanje, welke door qermenschen werdei
bewoond. Ook daar werd het teeken van den os
senkop gevonden. Naar alle waarscliijiilijkben
was de os voor die menschen het heiligste en
belangrijkste voorwerp dat er óp aarde bestonc'
Het is reeds veel vroeger uitgemaakt, dat dt
oer-menschen deze dieren op zeldzame wijze
vereerden en dat hun zelfs mensehenoffers wej
den gebracht. Men kan dan ook gerust zeggen,
dat de geschiedenis van deze letter met bloed is
geschreven. De letter b-staat in elk geval in ver-
band met een teeken dat op een behuizing eer
woning staat. Daar de woningen onzer voorva
deren uit tenten bestonden, verkreeg dit teeken
den vorm van twee naast elkaar opgestelde ten
ten. De letter c kwam voort uit een symbool
dat op den kameel betrekking had, terwijl de
letter d oorspronkelijk een deur moet hebben
aangeduid. In den regenwoordigen vorm kun
nen wij van die overeenstemmingen niets meer
merken, hoewel niettemin onze en ook Gothi.
sclie leters er mede in vrij nauw verband moe
ten staan. Professor Murray meent, dat hij uif
deze letters kan afleiden welke de levenswijze
was van de menschen door wie ze werden uitge
vonden. De os, de tent, de kameel en de deur
moeten in den ouden tijd heelt gewichtige voor
werpen zijn geweest. Daaruit gelooft hij te kun-
nen afleiden, dat de menschen die dat deden,
in of nabij een woestijn woonden, dat ze in
tenten woonden. Verder maakten ze jacht op
ossen of wellicht hielden ze die reeds als huis
dieren, terwijl zjj evenwel de kameel als middel
van vervoer gebruikten. De gezamenlijke klin
kers, a, e, i, o, u en ij werden eerst later door
de Grieken samengesteld. Vroeger werden in de
plaats daarvan keelklanken en speciale letter-
teekens aan de andere letters aangebracht, om
op een verschil in klank te wijzen. Men kan zich
een taal zonder klinkers moeilijk voorstellen:
de medeklinkers werden daarbij met bijzondere
kracht door de keel uitgestooten en zulk een
taal moet wel heel barbaarsch hebben geklon
ken. Waarschijnlijk is het verder, dat de men
sehen bij het spreken een veelvuldig gebruik
maakten vau gebaren, nog meer dan tegenwoor
dig het geval is.
VUURTORENS OP DE WEGEN.
In Engeland heeft men het plan opgevat, en
voor het autoverkeer op de wegen een soort
vuurtorens te plaatsen. De eerste „straatvuur
toren" is onlangs op den straatweg van Londen
naar Folkestone geplaatst bij een scherpen
bocht, die voor de auto's zeer gevaarlijk is. Het
licht wordt reeds op 30 M. afstand gezien en
onderscheidt zich van de gewone lantaarns,
doordat het telkens aan- en uitgaat. De kosten
bedragen 30 sh. per jaar. Deze vuurtoren is een
proefneming; wanneer de methode voldoet, zal
men overal door geheel Engeland dergelijke
„vuurtorens" plaatsen.
DE SPHINX VAN GIZEH.
Bij den oudheidkundigen dienst van Egypte
bestaan plannen om de Sphinx van Gizeh. die
reeds herhaaldelijk uit het woestijnzand is
uitgegraven, nogmaals vrij te leggen en te
vens maatregelen te nemen om te voorko
men, dat het monument opnieuw onder het
zand komt.
