STADSNIEUWS.
BINNENLAND.
NIEUWS HIT OEN OMTREK.
Arm Frankrijk?
DE LANDDAGEN.
NIEUWE HfiftRLE/ASCHE COURANT ™5g°E,,g,*:.»D
:'T"
II.
Modern Babyion
In verschillende landen, waar men la nis
en Frankrijk ternauwernood kent, is cut de
naam, dien men dikwijls aan onze hootdstacl
geeft. Jk wil u doen zien, welk een onrecht
vaardige laster daarin gelegen is, die de
.Toodsch-maconnieke agentschappen over
Frankrijk brengen, waarschijnlijk onder aan
moediging van Duitschland.
-X-
Men klaagt dikwerf in het buitenland over
de onzedelijkheid van de Fransche letterkun
de en sommigen gaan zelfs zoover, clat zij
zeggen, dat men in het Franecli niets kan
lezen, dat goed is. Dit is geheel en al onwaar;
omdat men in het buitenland slechts iaagt
wat het meest verdorven is op roman- en
litteratuurgebied, werken de romanschrijvers
volgens bun gedane bestelling.
Een bewijs, dat de vreemdeling de slechtste
Fransche letterkunde zoekt is de wijze, waar
op Zola gelezen wordt in het buitenland.
Velen beschouwen hem als een voorbeeld
van Fransche letterkunde; in Frankrijk heelt
bij voortdurend minder succes, hetgeen de
statistiek der verschillende uitgaven bewijst.
Welnu, Zola beeft meer uitgaven in ver
talingen in vreemde talen dan in het Franscb,
waaruit ik de gevolgtrekking maak, oat. de
vreemdelingen meer van liet bederf houden
dan de Franschen.
Waarschijnlijk kent men bij u de werken
niet, die Retté geschreven beeft na zijn be
keering, die van Francois Coppóe en de boe
ken van René Bazin, die den naam van Jesus
Christus in de Academie francaise deed toe
juichen met een meermalen herhaald ap
plaus. Uw agentschappen spreken over dit
alles niet en brengen bij u niet de goede en
gezonde letterkunde, die lezers vindt in 1 a-
rijs.
Laten we verder gaan met bet afwijzen
van deze reputatie van bederf, die men ons
toedicht, teneinde ons onder de volkeren in
den ban te doen.
Het is opmerkelijk, dat de Protestanten
zich gewoonlijk als zeer eerzaam voordoen,
vooral uiterlijk, maar bet is niet aan te be
velen bet gordijn open te schuiven, wanneer
men ie hun deugd wil blijven gelooven.
De gemengde scholen in de protestantsche
landen zijn dikwerf een oorzaak van vree-
selijk zedenbederf bij degenen, die ons van
verdorvenheid beschuldigen en die meer dan
wij daardoor zijn aangetast.
Nadat wij dit vooropgesteld hebben, om te
bewijzen dat er onder degenen, die den steen
op Frankrijk werpen, zeer velen zijn, die be
ter eerst den balk uit bnn eigen oog konden1
trekken, dan ons den splinter in het onze te
verwijten, zullen wij nagaan wat er waar is
in de verwijten over „verdorvenheid", die
men ons in Holland wil maken.
Het is duidelijk, dat er in iedere groote
stad, waar de bevolking zeer uitgebreid en
min of meer cosmopolitisch is, misbruiken
zullen zijn. Alle groote steden, welke ook.
hebben slechte plaatsen: men vindt die in
New-York, Ween en, Berlijn, Londen, zelfs m
Amsterdam.
Zijn er nu meer m Parijs en op de tweede
plaats zijn onder de Parijzenaars de voor
naamste bezoekers te zoeken?
Parijs met zijn onmiddellijke omgeving telt
meer dan vijf millioen inwoners; dit is een
cijfer, waarmede men rekening moet houden.
Er zijn op de bui ten gelegen boulevards een
zeker aantal cabarets, waaronder de „Moulin
Rouge", dat in bet artikel van de „Maas
bode", getiteld „Arm Frankrijk" genoemd
wordt. Was dit niet het geval, dan zou lik
den naam van dit cabaret niet eens noemen.
Hoe groot het aantal van dit soort slechte
cabarets zijn moge, het is zeer gering in ver
gelijking met het kolossale cijfer der bevol
king. Bovendien, deze soort huizen'gaan dik
wijls failliet en zij zouden niet eens kunnen
blijven beslaan zonder hun vreemde bezoe
kers, want die slechte plaatsen zijn bijna ge
heel onbekend aan vele Parijzenaars, die er
geen aandacht aan schenken, terwijl de vreem
delingen, die te Parijs komen, niet tevreden
zijn voor zij die plaatsen bezocht hebben,
waar millioenen Parijzenaars den voet niet
willen zetten.
Men moet bet wel weten bij u, dat de voor
naamste oorzaak van bet bestaan dezer in
richtingen, waarvan de Maasbode ons een
verwijt maakt, is bet bezoek door vreemde
lingen, meer nog, bet zijn vooral vreemde
lingen, die de buitensporigheden zoo erg mo
gelijk maken.
De Joodscb-maconnieke agentschappen, die
u valsc'he berichten over Frankrijk geven,
zijn ook de voornaamste reclamemakers voor
bedoelde buizen, die laten we dit toch "niet
vergeten zonder de vreemdelingen niet
zouden kunnen bestaan.
Herinneren wij ons ook, dat in Frankrijk
een zeer klein aantal slechte schreeuwers
meer leven maakt, dan een groote menigte
brave menschen.
Wü zullen in de gelegenheid zijn dit aan
te toonen in volgende artikelen over de her
leving van liet geloof en den groei van het
christelijk leven in Frankrijk.
Wat de kwestie der schouwburgen betreft,
wil ik even uw aandacht erop vestigen, dat
er sinds eenigen tijd een christelijke schouw
burg te Parijs bestaat, waarover uw agent
schappen waarschijnlijk niet gesproken heb
ben.
Ook de pers, de goede pers met La Croix
aan het, hoofd, ontbreekt ons niet en wij zou
den u zelfs kunnen overtreffen, wat u geen
kwaad zou doeu.
Eindelijk zou ik, in tegenstelling met deze
onbillijke beschuldiging van onzedelijkheid,
waarvan ik, naar ik meen, de valsehheid heb
aangetoond, u kunnen spreken over de be
wonderenswaardige beweging voor edelmoe
digheid en toewijding, die men onder onze
jongelieden aantref.
Heeft Holland, gelijk Frankrijk, zooveel edel
moedige maagden, die zich wijden aan den
dienst der liefde in scholen, ziekenhuizen en1
missiën?
Wanneer men in de verschillende landen
te vinden, die zulke toewijding hebben, waar
heen wendt men zich dan beter dan tot
Frankrijk, 0111 aan dit land de Zusters van
Liefde te vragen. Wij geven er duizenden en
duizenden aan alle landen van de wereld.
En wat te zeggen van onze jonge dames,
die zonder het kloosterkleed te dragen, zich
wijden aan liefdewerken van allerlei soort:
Roode Kruis, arme eateehismusktnderen enz.
Zij zijn legio; heeft Holland er ook zooveel?
En onze jongelieden der Conferenties van
den H. Vincentius a Paulo en andere wer
ken, die door deze worden ondernomen?
Kan men zeggen, dat Frankrijk bedorven
is, omdat een handvol schreeuwers, verzon
ken 111 een stroom van vreemdelingen, die
nog meer verdorven zijn, bruiloft viert te
Parijs?
Gij ziet uit hetgeen ik u heb medegedeeld,
wat meu moet denken van de nieuwsberich
ten door uwe agentschappen gegeven en van
het gebruik, dat zekere correspondenten van
Nederlandsche dagbladen van bun tijd ma-
keu, die beweren, dat zij twee jaar te Parijs
gewoond hebben en die zeker beter dan ik
de plaatsen kennen der cabarets van Mont-
martre, terwijl ik bijna aebt-eu-veertig jaar
geleden te Parijs geboren ben en gestudeerd
heb aan de Sorbonnel.
Het is een bewijs te meer, dat vooral de
vreemdelingen bet best de enkele slechte
boeken uit Parijs weten te ontdekken.
De scboone blauw-gevederde vogel weet al
tijd iets te vinden 0111 zijn nest te bouweu.
I11 liet volgend artikel zal ik u spreken
over den toestand van het eatholicisme in
Frankrijk en over den voortgang dien de
godsdienst maakt.
E. DE LAUVERNIèRE,
Parijs.
N. Z. Voorburgwal. Een heer-greep de juf
frouw stevig vast, zoodat zij onbewegelijk
moest blijven staan tot de trams elkaar ge
passeerd waren. Door zijn kalm, doortastend
optreden wist hij een ongeluk te voorko
men.
H. M. DE KONINGIN NAAR RUSLAND?
Naar aan liet „Berliner Tageblatt" uit St.
Petersburg wordt geseind loopt aldaar liet
gerucht, dat Koningin Wilhcimina in 'het
einde van den zomer een bezoek zal bren
gen aan den Czaar en do Czarina van Rus
land op Peterhof.
Wij bobben gisteren de vrijzinnige land
dagen gehad, alzoo spot liet Huisgezin.
Men bad ze even goed niet kunnen hou
den!
Er is hazenpeper opgediend zonder haas.
De peper was er, althans waar Eerdmans
voor het clerioale gevaar waarschuwde en
Zelvëlder tot pal staan voor de openbare
school bezwoer.
Maar van den baas werd men niets ge
waar.
Het belastingsvraagstuk liet men rusten.
Even eenstemmig werd gezwegen over de
del'cnsiekwestie.
Voor de concentratie bestaan deze vraag
stukken, voor de practische politiek van
het oogenblik van het allergrootste belang,
blijkbaar niet.
Maar met ze dood te zwijgen ruimt men
ze niet uit den weg.
En al zwijgt men als bij afspraak', straks
zullen ze de toetssteen zijn voor de een
heid en hechtheid der concentratie.
DE ONEERLIJKE CONCURRENTIE.
Door „De Hanze" Bond van R.K. Mid-
denstandsvereenigingen in het Bisdom Haar-
lem is het volgende adres gezonden aan
de Tweede Kamer der Staten Generaal.
Geven met verschuldigden eerbied te
kennen de Voorzitter en waarne
mend Secretaris, vertegenwoordigende het
Hoofdbestuur van de „Haarlemsche Hanze
Bond van Roomsch Katholieke Vcreemgm-
gen voor den Handeldr ij venden- en Indus-
trieelen Middenstand in het Bisdom
Haarlem, tellende 40 afdeelingen met 4700
leden;
dat zij met instemming hebben kennis ge-
nomen van het wetsontwerp tot bestrijding
der oneerlijke concurrentie,' van Mr. Aal-
berse, en drukken den wenscli uit, dat dit
ontwerp zoo spoedig mogelijk in behande
ling kome en aangenomen worde.
EEN AANSLAG IN ATJEH.
De Bataviasche correspondent van het
Hbld. meldt:
De civiel-gezagliebber van Tjalang, de
le luitenant derinfanterie, W. van Kren
ten, een korporaal en een mindere werden
in de kazerne van de benting Lam Ngo aan
gevallen en zijn aan dé bekomen wonden
overleden.
De daders, die onbekend waren, zijn ge
vlucht."
CENTRAAL TESTAMENTENREGISTER.
Men meldt uit Den Haag aan de Tijd:
Naar wij uit goede bron vernemen, kan
zeer spoedig worden tegemoet gezien de in-
cliening van een wetsontwerp tot instelling
van een centraal testamentenregister, een
zaak, waarop bij de begrootingsdebatten
reeds herhaaldelijk de aandacht is gevestigd.
Een lief paar! Donderdag zijn te Am
sterdam door eenige rechercheurs een man
en een vrouw op heeterdaad betrapt bij
het stelen van een rijwiel uit een huis aan
den Overtoom. De man, die opgaf diamant
bewerker te zijn, had een gouden horloge
ketting en twee gouden ringen bij zich en
was bovendien in het bezit van inbrekers
werktuigen. Ook de vrouw had gouden sie
raden in haar bezit.
Men veronderstelt, dat met de aanhou
ding van dit paar een goede vangst is ge
daan.
-Overreden. Donderdagmiddag is aan
den Muiderstraatweg bij Muiden weer een
ongeluk gebeurd. Nabij de Haklcelaarsbrug
geraakte een fietser tusschen de wagens
van de Gooische stoomtram. Hij kwam onder
de wielen terecht en werd er dood onder
uit gehaald. De overledene was een man
op middelbaren leeftijd uit Amsterdam. Het
lijk werd door de tram medegenomen.
Flink optreden. Een juffrouw; van bui-
ten raakte gisteren te Amsterdam tusschen
op onzen aardbol moeite beeft om personen twee elkaar voorbijrijdende trams op den
DE NIEUWE SCHOUWBURG TE
HAARLEM.
De lieer J. B. van Loghem (B.I.) alhier,
schrijft in het „Bouwkundig Weekblad":
Een onbekende schenkt 250.000 gulden voor
een nieuwen schouwburg in Haarlem. Dit is
een daad, die getuigt niet alleen van mildheid,
maar vooral van juist begrip van den gever,
daar de schouwburg, het theater, in alle tijden
geweest is en zal blijven de plaats, waar bet
volk te zamen kan komen en deelachtig kan
worden de gedachten en uitingen van diege
nen, die een groote plaats innemen in het cul
tuurleven van elk volk.
De primaire daad der schenking blijft dus
voor mij een schoon bewijs van een juist be
grip van den schenker.
Thans de verwerkelijking en de gevolgen
van die daad.
De gever stelde zich in verbinding met den
bouwmeester J. A. G. van der Steur, een keuze,
die zeer begrijpelijk is, daar de groote arbeid
bij den bouw van bet Vredespaleis aan dezen
architect veel bekendheid schonk.
De beer Van der Steur maakte plannen
vooi' zijn lastgever, ten minste logisch is bet,
dat de bouwmeester dit persoonlijk doet.
Deze plannen zijn aan den Raad van Haar
lem gezonden, die zeer terecht publiciteit gaf
aan het geval en de plannen gedurende drie
dagen exposeerde.
Geen stroomen van nieuwsgierigen verdron
gen zich, om het ontwerp van den nieuwen
tempel te zien, doeli slechts enkelen gaven
blijk van hunne belangstelling of nieuwsgie
righeid. Waarom ook? De kranten vertoonden
terstond een perspectivische teekening (veel
beter dan de origineele) en vermeldden, dat
ook de deskundigen vol lof waren over het ont
werp. Men was dus gerust en kon verder ge-
noegelijk kibbelen over de vraag, wie de schen
ker wel zou zijn, en waarom bij het geld niet
liever voor een sanatorium had gegeveu.
Men vergeet daarbij, dat een sanatorium
voor het volk, dat behoefte heeft aan geeste
lijke verheffing, juist in een schouwburg ver
werkelijkt kan worden.
Was de bouwmeester, die de opdracht ont
ving zich bewust van wat bij het volk zou kun
nen geven
We hebben tlians geen anderen maatstaf
dan zijn voorloopig ontwerp. In acht, moet hier
bij genomen worden, dat bet terrein voor bet
gebouw bestemd, te smal is om te kunnen vol
doen aan een ontwikkeling in de breedte, wat
feitelijk een hoofdvereiselite voor een schouw
burg is. Maar bewees niét Gamier, toen hij
de groote opera in Parijs schiep, dat, niettegen
staande de geringe frontbreedte, die gegeven
was, een kunstwerk van den eersten rang kon
ontstaan? Niet in de afmetingen of de kost
baarheid ligt de verdienste van de groote
opera, doch in den modernen geest, die er uit
straalt, en die nog volkomen beantwoordt aan
de moderne eischen van ruimtekunst,. Beant
woordt nu bet ontwerp voor den nieuwen
schouwburg aan de eischen, die, in verhand
met de verheven strekking van zulk een ge
bouw, gesteld mogen worden? Neen. Op ge
vaar af weder gerangschikt te worden onder
ben. die per sé het werk van een collega af
breken moet ik ontkennen, niet uit behagen
om te ontkennen, maar om aan te sporen tot j
meer licht in deze zaak, met bet oog ook op
den korten termijn van beraad, die door den
schenker is toegestaan.
Deze toch heeft reclit op het beste, en dit
werd niet door den bouwmeester gegeven.
Hoewel het ontwerp natuurlijk een voor
loopig ontwerp is, behoort het toch in kiem te
bevatten de idee, de sclioone gedachte, die de
ontwerpei' bezielde tot zijn werk.
Wanneer het voorloopig ontwerp die ge
dachte niet tot uiting brengt, dan kan een
definitief ontwerp veel knappe gedachten in
zich hebben, maar een kunstwerk, dat ontroe
ring wekt en een belofte in zich heeft voor
de toekomst van de kunst, wordt het nooit.
Het is daarom volkomen veroorloofd een voor
loopig ontwerp te critiseeren.
Dit voorloopig ontwerp wekt geen ontroe
ring. Wekte het ontroering dan zou ik het niet
meer ontleden, doch met mogelijke gebreken
als een kostbaar bezit onaangetast laten.
Het ontwerp voor den Haarlemsclien
Schouwburg is integendeel van een burgerlijke
plompheid met quasi allure, zonder rhythmiek
of vormenspraak, zonder ruimtebegrip.
Het terrein is in de eerste plaats een ver
breeding van een verkeersweg en in de
allerlaatste plaats een plein, hoewel Wilsons,
plein geheeten, want bet resteerende gedeelte
is een doode hoek, die nooit de werking van
een plein zal kunnen krijgen.
Is bij ligging aan een plein geleding in ver
schillende zelfstandige partijen mogelijk, een
verkeersweg vraagt een vlakke rhythisclie be
handeling van den gevel, waardoor het voor
bet oog moegelijk wordt er langs te glijden in
de richting van den verkeersweg. Die verkeers
weg' is numero een. Het gebouw heeft zich
daaraan aan te passen.
Het ontworpen gebouw stoot bet bewegings
begrip dat in den weg is uitgedrukt.
De gebogen middenpartij, ook voorkomend
bij enkele moderne Duitsche schouwburgen,
is zelfs bij die veel grootere afmetingen als
onschoon te veroordelen, en bij dezen kleinen
schouwburg burgerlijk door de groote preten
tie van dien vorm en de versnippering van den
gevel die er uit volgt. De vierkante traptoremJ
met ronden kern, bekroond door koepels, alle
lompe vormen met veel pretentie, verbrokke
len den voorgevel nog meer, niet alleen het
gevelvlak, doch vooral de werking tegen de
lucht.
Men vraagt zich af: heeft de heer Van der
Steur zich wel persoonlijk bemoeid met bet
ontwerp! Heeft liij niet tijdens zijn afwezig
heid een- ander procuratie gegeven?
Het teekenwerk zon het doen gelooven. En
als dit vermoeden juist is dan wijst alles cr op,
dat zijn procuratiehouder het nog niet eens
alleen gedaan heeft. De zijgevels zijn door
klerken behandeld.
De procuratiehouder als man van gewicht
voorzag den voorgevel van een fier basement-,
klassiek geprofileerd. De eerste klerk voltooi
de dit basement, ook nog even om den hoek ter
breedte van den toren; doch toen kwam een
tweede klerk, die veel over rationalisme in de
bouwkunst bad gelezen en ook de ontwerpen
bad gezien van bet Rotten!amsche stadhuis,
waarbij de zijgevels veel armer behandeld
waren dan bij den voorgevel; en deze tweede
klerk Het bet basement verder in den zijgevel
vervallen, liet kleine raampjes in armoedige
kleedij in bet gevelvlak dansen, maar zorgde
er voor toch vooral rationeel te zijn; vooral de
inwendige ruimten laten zien, dacht bij, 011
vlakke latijen boven de ramen, want ton te ror-
mo qui.... Hij vergat echter, dat er ook
rbythme en orde bestaat en overeenstemming
van vormenspraak.
Een beschrijving van een z.oo gecompliceerd
gebouw als een schouwburg te geven, is niet
goed mogelijk. De bedoeling is dan ook alleen
een roep te doen liooren om licht. Al schrijven
de plaatselijke bladen, dat ook deskundigen
het ontwerp zeer roemen, dan moet toch dezen
deskundigen ontgaan zijn, dat juist het feit
dat het beschikbare terrein zich naar achteren
verbreedt, door den ontwerper dankbaar ge
bruikt had kunnen worden, om door ontwik
keling en geleiding naar achteren een vergoe
ding te vinden voor de geringe frontbreedte,
die hem gegeven was. Bovendien was uit prak
tisch oogpunt een vergrooting der kleedruim
ten en ruimte voor requisieten zeer gewenscht
geweest. Het scboone kon zich dus aan bet
nuttige paren.
Het inwendige moest natuurlijk, in verband
met de bescheiden bouwsom, beknopt wezen.
Deze vereiselite beknoptheid beeft echter dus
danig den derden klerk met anders zoo breeden
blik in de war gebracht, clat bij alles in het
werk gesteld beeft om de ruimte-ontwikkeling
tot een minimale uiting te brengen.
De hoofdtrappen zijn hierdoor niet gewor
den belangrijke beëindigingen van de gangen,
dooi' openligging gevend een idee van veilig
heid én ruimte, doch zij liggen onder 45 gr.
verstopt in de hoeken, door nauwe doorgangen
te bereiken. En dan cirkelvormige trappen in
een schouwburg? Zou hij (de derde klerk) ge
regeld langs een wenteltrapje naar zijn bureau
gaan en dikwijls droomen van groote wijde
wenteltrappen
Ts het wonder, dat de jongste bediende, die
aan de eigenlijke zaal meewerkte, het slachtof
fer werd van de veelvuldige bezoeken, die hij
met zijn vrienden aan. bioscopen en aan „Flora"
bracht? IToe kwam bij anders aan de gerekte
zaal zonder intimiteit, en over de volle lengte
zoowel als over de breedte voor een derde deel
overbouwd door de betere rangen, zoodat de
toeschouwers in de benedenzaal, zwaar beschut
en bedrukt, gedoemd zijn het licht te ontberen.
Ook deze klerk had ruimtevrees, maar hij
had nog een andere eigenschap: hij zag gewel
dig op tegen bestuurders en regeerders van
de stad. Voor dezen ontwierp hij „boxes" met
hooge ruggen vlak boven de verdrukten in de
benedenzaal. Achter deze „boxes" nog vele ran
gen voov gewone menschen, die meer van den
achterwand van de doozen der regeerders te
zien zullen krijgen dan van het gebeuren op
het tooneelmaar daarvoor mogen ze dan ook
in het gevolg van de regeerders zitten.
Er is nog veel meer onmodern en ondemocra
tisch in het ontwerp van den jongsten be
diende.
De gaanderijbezockers hebben hun eigen in
gangen en trappen. Hij had gelezen na een
grooten brand in een grooten schouwburg,
dat elke rang zijn eigen ingang en trap moest
hebben, en hij zorgde er voor, dat in dit ge
bouw elke 50 gaanderijbezoekers bun eigen
ingang en monumentale trap hebben. En aldus
onder de vaan van veiligheid in den schouw
burg, zorgde deze aristo in den dop er voor,
dat de gewone man den foyer niet komt be
volken.
Eigenlijk heeft de foyer den ontwerper de
grootste kool gestoofd. Om dien te verruimen
kreeg .et gebouw zijn dikken buik, versierd
met eenige balkonnetjes bij wijze van vestzak
jes; en inwendig heeft die dikke buik zooveel
plaats noodig, dat het onmogelijk is van den
reclitei'gang naar den linkergang te komen,
zonder dio buik te passeeren.
Maar deskundigen hebben zich vol lof over
het ontwerp uitgesproken.
BEVERWIJK.
ZILVEREN JUBILEUM DER R. K. KIES-
VEREENIGING „RECHT EN PLICHT".
De bovenzaal van Hotel de Zon bood een fees-
telijken aanblik, lange tafels met bloemen ver
sierd, dank zij de goede zorgen van den heer
Chr. de Goede Jr., het podium eveneens prijken
de met een prachtig bloemstuk, het geheel gaf al
aanstonds den indruk van een feest, dat gevierd
ging worden. En feest is er gevierd;. Op alleszins
schoone wijze heeft de Kath. Kiesvereeniging
„Recht en Plicht" haar vijf-en-twintig jarig be
staan herdacht. Nadat 's-morgens een H. Mis
voor dé leden der Kiesvereeniging was opgedra
gen, waaronder zeer velen ter H. Tafel naderden
en het feest dus begonnen was, zooals het Ka
tholieken van de daad betaamt, werd 's avonds
in de Zon een feestvergadering belegd, waar
zeer vele leden van Recht en Plicht en van de
Propagandaclub tegenwoordig waren. Op het
podium hebben plaats genomen behalve het Be
stuur, de Eerw. Heeren Kapelaans van Bever
wijk, onze oud-afgevaardigde, de heer Passtoors
en het Dagelijksch bestuur van de R. K. Cen
trale Kiesvereeniging in het district.
Kwart over acht opent de heer Bisschop als
voorzitter, de vergadering met gebed, waarna
hij het welkom toeroept aan alle aanwezigen
meer in het bijzonder aan den heer Passtoors,
wien hij toewenscht bij een nieuwe verkiezing
weer in de Kamer te komen voor Beverwijk en er
dan niet 12y2 jaar, maar ook 2X12U> jaar te
blijven.
Hij memoreert in het kort, hoe Recht en Plicht
is eene organisatie van Katholieken, die voor
haar bestaan niets in te brengen hadden, maar
\yiei vereeniging ook door de tegenstanders naar
..,e oogen wordt gezien. Er is wel eens wat voor
gevallen, maar de vereeniging is staande geble
ven met alleen maar heeft zich steeds meer en
meei ontwikkeld tot een degelijke organisatie.
Hij wenscht Recht en Plicht daarmede geluk
en hoopt, uat het haar gegeven moge zijn op
dezen weg voort te gaan.
Ingekomen is een schrijven van den HoogEerw
heer Waare, Deken van Beverwijk, houdende be-
ncht van verhindering, gelukwensch aan Recht
en Plicht en dank voor al hetgeen zij in het be
lang der goede zaak deed. Mgr. Wittert van
Hoogland van 's-Gravenhage, eere-Jid der ver
eeniging, heeft bericht gezonden om gezondheids
redenen verhinderd te zijn, doch hoopt, als zijn
gezondheid dit toelaat, het gouden jubilé der
vereeniging mee te vieren, dan is Z.Eerw 86
jaar!
De secretaris, de heer B l e e k e r geeft daar
na een kort overzicht van den toestand en de
werkzaamheden der vereeniging in deze 25 jaar,
hoe zij als kleine vereeniging begon met een
program, dat zich slechts tot de gemeenteraads
verkiezingen bepaalde, maar later steeds meer
en meer zich uitbreidde in ledental en werk
kring, zoodat zij het is geweest, die den eersten
stoot heeft gegeven aan de candidaatstelling en
de verkiezing van den heer Passtoors. Hij schetst
de moeilijkheden, waarmede Recht en Plicht te
kampen heeft gehad, maar ondanks deze steeds
in behouden haven werd gevoerd, door de wak
kere stuurlui. Met den wensch dat deze dag veel
moge bijdragen tot groei en bloei van Recht en
Plicht sluit dit goed gestyleerde, zakelijke en
zaakrijke verslag, waarvoor den Secr. door de
vergadering en door den Voorzitter hartelijk
dank wordt gebracht, waarna het woord wordt
gegeven aan den spreker den heer J. A. de
L 0 b e l van Haarlem. Deze, de jubileerende ver
eeniging geluk wenschende, wenscht niet met
ledige handen ter bruiloft te verschijnen, maar
ook een cadeau aan te bieden, waarvoor hij geen
beter kon vinden, dan het onfeilbare middel om
het district Beverwijk, het eenige Roomsche dis
trict, dat in 1913 verloren ging weer aan onze
zijde te krijgen; een goede propaganda.
In een geestige rede, die de aanwezigen soms
deed daveren van lachen zette spreker uiteen wat
een goede propaganda vermag. De verkiezingen
in Haarlem als voorbeeld nemende schetst spr.
de tactische manier waarop de campagne
reeds lang vóór den tijd door soc. dem. en
concentratie was voorbereid en met welke practi
sche middelen men de kiezers wist te vangen.
Meer in het bijzonder zet hij uiteen de manier
waardoor het links is gelukt, de kiezers niet
alleen, maar ook allen, die op die kiezers invloed
konden uitoefenen, de leugens te doen slikken,
waarmede de tariefwet werd bestreden; hoe de
huisbezoekers werden onderlegd reeds lang te
voren om hen voor hun werk te bekwamen, hoe
kosten noch moeiten zijn ontzien, om de kiezers
voor hun zaak te winnen, wat maar al te goed
gelukt is, daar zelfs 1000 rechtsche kiezers te
Haarlem links hebben gestemd.
Vergeleken met de reuzenactie zoowel in woord
als geschrift, heeft de propaganda van Rechts
niet die resultaten opgeleverd, omdat zij te laat
kwam en niet werd ingekleed op een manier, die
de kiezers wist te pakken en te overtuigen. En
welke snijdende wapenen ook tusschen de stem
ming en de herstemming tegen links konden wor
den gehanteerd, links kon gerust zijn de publieke
opinie was reeds lang in hun voordeel bewerkt,
dan dat zij hen nog konden deren.
Ook na de verkiezingen geeft links weer het
voorbeeld van een goede propagandana de wei
gering der drie ministerzetels trekken de soc.-
dem. den boer op, om de goede gemeente wijs te
maken, dat deze weigering was in het belang
der arbeiders. Gevolg is geweest: een vermeer
dering van het ledental met 5000 En dat na
den crisis, waarin de ontnuchterde bijloopers der
S. D. A. P. Hoogezand, Rotterdam I en zelfs
Amsterdam III voor de roode heeren verloren
deden gaan.
Art. 369 van de Invaliditeitswet-Talma,
waarvan de soc.-dera. zich de eer der invoering
toekennen en deze legende op verschillende ma
nieren, alle even tactisch als practisch, ingang
bij het volk doen vinden, wordt door vele ouden
van dagen beschouwd als werkelijk afkomstig
van Duijs, omdat door ons den reuzenarbeid van
Talma te weinig wordt besproken; het volk kent
Talma's werk niet, zijn wetten worden doodge
zwegen. Op humoristische wijze gaat spr. hit op
na de „verbeteringen" door Treub in Talma's
wetten aangebracht, die alle even vele verslech
teringen zijn, de tariefwet, die door de liberalen
in 1822 ingevoerd, nooit is ingetrokken, maar nu
weer technisch zal worden herzien, zooals ook
Sprenger van Eijk deed, die de invoerrechten
met 100 pCt. verhoogde.
Wij moeten om onze positie te herwinnen onze
propaganda herzien. In geregelde vergaderingen
moet den kiezers op zaakrijke, bevattelijke manier
uiteen worden gezet, waarom zij rechts moeten
stemmen. Huisbezoekers moeten worden gekweekt
en tijdig begonnen met het samenstellen van ge
schriften, wat alleen door de beste krachten mag
gebeuren. Broodnoodig is ook een archief, waarin
wordt opgenomen alles wat van rechts en links
wordt verspreid. Zoo vormt de propaganda de
zaak waaraan wij al onze aandacht moeten wij
den links heeft een goede propaganda voor een
slechte zaak; laat rechts daartegenover stellen
een even goede propaganda voor een goede zaak
en zeker zal de volgende stembus Beverwijk weer
aan Passtoors geven, om nooit weer verloren te
gaan.
Daverend applaus volgde op deze prachtige,
