DAGBLAD voor MOORD- en ZUID-HOLLAND.
feje/.ma
I
1
lost de gemeente een
Schouwburg exploiteeren?
iP. tY. &Weef?ujjserr.
QarteJjorJssrr
j DAMES en HEEREN
Kimfephuisvest 29-31-33! Haarlem
EEB3TE BLAD.
STADSNIEUWS.
Haarlemsche AHeüaifjes No, 1352.
BCLEI
MTERSAG iS Jüüi IS»
largaag Pso. 8413
ABONNEMENTSPRIJS l i
SureauK van Asdaotie en Administratie
K135
Per 9 maanden voor Haarlem m i
vaar een agent is gevestigd (kom der gem,j 1..
Voor do plaatsen, na*** ---- o- o---
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Afzonderlijke nummers
1.80
0.03
Intercommunaal Telefoonnummer 1426.
PRIJS DER ADVER1 ENTIëNi
Van 1—6 regels 60 cent (contant 50 cent). Iedere regel meer 10 et
Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 ct. per regeL Buitenl. 20 ct.
Dienstaanbiedingen 25 ct. (6 regels), driemaal voor 50 ct. contant), j
GULDEN bij
levenslange onge
schiktheid tot
werken.
Alle betalende abonnê's op dit blad, die in Het Healt eener verzekeringspolis sHn- »Uu volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voon
GULDEN bij r|| GULDEN bij f-flU GULDEN bij ftfÉ GULDEN bij
verlies van een 1 gil Wrlies van 1 lp Él! I verlies van fill ver^es van
Hand of voet. 8 LH |jj| 'één oog. B W$ «S één daim. Ui yj wijsvinger.
GULDEN bij
overlijden.
GULDEN bij
verlies van
één anderen
vinger.
De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de MAATSCHAPPIJ „HOLDANDSCIIE ALGEMEENE VERZEKERINGSBANK'* te Schiedam.
Dit nummer bestaat uit uijf bla
den ui. o. de Oïïiciëele Kerk-
lijst en het Geïllustreerd Zon
dagsblad, in 8 bladzijden.
AGENDA. 14 Juni.
Muziek in den Hout half drie
Haarlem's Muziekkorps.
Brongebouw 8 uur Haarl. Mu
ziekkorps. Concert.
Meisjesbond kwart voor vier
Openluehtver ga d er i lig.
.Sociëteit „Trou moet Blycken" 8/4
uur Harmonie. Concert.
Melkinrichting van Bruggen Con-
eerten.
AGENDA. 15 Junk
Gebouw St. B a v o R. K. V olkshond
Ondersteuningsfonds. Vergadering Schoen
makers.
Teyier Museum Tentoonstelling van
leekeningen, beboorende tot de kunstverzame
ling van Teyler's museum, portretten, portret-
schetsen en figuurstudies.
Bisschoppelijk Museum Jansstraat
«D Geopend eiken dag van 10—5 uur, tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zaterda
gen en R. K. Feestdagen.
Woensdag a.s. zal de Raad voor dc beslissing
gesteld worden op het genereuze aanbod, door
?en belangstellend en vermogend tooneelvriend
gedaan, 'om aan de gemeente een nieuwen
schouwburg te geven.
Wij hebben terloops al eenige malen over deze
zaak geschreven, en toen op verschillende prac
tische gronden als onze meening te kennen
gegeven, dat de gemeente, hoe dankbaar ook
gestemd jegens den milden aanbieder, alle rede
nen heeft om dit aanbod beleefdelijk te refu-
seeren.
Kortelings moeten wij die practische gronden
nog eens resumceren.
Vooreerst is het buiten kijf, dat dit op het
eerste gezicht mooie aanbod inderdaad een
groote strop voor de gemeente worden zal.
Door B en W. wordt de meubileering van het
gebouw en het maken der tooneelmachineriën op
f 50,000 geraamd. Dit bedrag is volgens
deskundigen véél te laag en zal, als de
schouwburg voor opera's enz. moet dienen, ge-
regeld-aan moeten worden vergroot. Een voort
durende post dus op de begrooting, die werkelijk
niet meê zal vallen, terwijl de lichtinstallatie
totaal.... vergeten is!
Daarenboven rekenen B. en W. in hun voorstel
op een jaarlijksche yaste uitgave van f 7500.
En ze laten doorschemeren, dat deze uitgaaf
door de pachtsom wel zal gedekt worden. Welnu,
.vie van schouwburg-exploitatie in onze stad
iets weet, zegt dadelijk dat er geen sprake van
wezen kan om voor de exploitatie van een
schouwburg alhier zulk een som te vorderen.
Daar komt dus voor de gemeente telken jare
een aardig tekort te betalen
Dit alles onderstelt, dat de exploitatie van
den derden schouwburg werkelijk gelukken zal,
dochook daarvoor bestaat gevaar. Het ge
vaar nl. dat de „draken" en spektakelstukken
die geld opbrengen, door de noodzakelijke en
onontkoombare concurrentie der bestaande in
richtingen, in den ouden schouwburg aan den
Jansweg blijven, terwijl de nieuwe schouwburg
datgene zal krijgen, waarmee géén recette is te
maken. Aldus is het gegaan overal waar een
gemeente ging concurreeren met een particulie
ren schouwburgZiet b.v. Rotterdam, ziet
Amsterdam, ziet 's-Gravenhage.
Nu de directie van den schouwburg aan den
Jansweg met de bekende plannen is gekomen
om dat gebouw volkomen goed te maken, is ook
elke beweegreden weggevallen die ontleend kon
worden aan onvoldoendheid van een Haarlemsch
Theater. Men heeft betwijfeld, of de aankondi
ging der plannen, die aan den Jansweg zullen
worden uitgevoerd, niet een ietwat tendentieus
karakter droeg, of dat alles wel ernstig be
doeld zou zijn. Welnu, wij kunnen mededeelen,
dat het koopcontract betreffende het huis enz.
aan de Nieuwe Gracht reeds is geteekend en
Maandag a.s. zullen wij aangaande de teeke-
ningen en plannen van den architect reeds met
afbeeldingen belangrijke mededeelingen kunnen
doen.
Voor de gemeente een strop, en bovendien
onnoomg, zoo luidt kort en goed ons oordeel
over den aangeboden schouwburg
Daaien vvordt daardoor een groot
deel van een Weinige pleinen, die wij hier
e Haarlem hebben, weerin besIag genomen.
Weliswaar pogen B. en W. (di fevraae-d
hebben, het hierbij gaande teekeningefie op D
nemen, aan welk verzoek wij gaarne gevolg
geven) den indruk te vestigen, dat er nog wel
een stukje plein overblijft. Dat is ook zoo.
Maarhet plein is toch geheel ontsierd door
de oprichting van een hoog, log gebouw, dat
voor de huizen aan de Westzijde van het plein
eenvoudigweg een ruïneering moet heeten, en
vanaf de Leidsche Vaart 't vroolijk aanzicht op
dit mooi plantsoen dat men nu heeft, natuurlijk
verandert in 't kijken op een leelijken achter
gevel.
Behalve een financiëel nadeel, en onnoodig,
is de acceptatie van het aanbod dus nog heel
ongewenscht op het stuk van stads-schoonheid.
Dit zijn, in het kort, eenige practische redenen,
die ons tegen de aanneming van 't genereuse
aanbod, om Haarlem met een derden schouwburg
te verrijken, doen pleiten.
Maar behalve die redenen, aan de practijk
ontleend en die ons leeren dat we in 't algemeen
niet verantwoord zijn, een dergelijk aanbod, hoe
mooi ook, te aanvaarden (zeiden reeds niet de
oude Trojanen, zooals Vergilius 't uitdrukt in
zijn bekenden versregel: „Timeo Danaos, et dona
ferentes"vrij vertaaldvoor een geschenk
dat me later zwaar zal wegen, schrik ik terug
behalve dan die redenen van algemeenen
aard, zijn er voor ons nog redenen van princi-
piëelen aard, die ons vierkant doen staan tegen
over dit schouwburg-aanbod.* En het is nu de
tijd, die kalm en zakelijk uiteen te zetten.
In het opschrift van dit artikel zeiden wij
reeds waar voor ons het zwaartepunt dezer heele
historie ligt: in de principiëele vraag, of de
gemeente als zoodanig een schouwburg moet
exploiteeren 1
En dan antwoorden wij dadelijk: neen!
Om het even of de gemeente die exploitatie
doet geschieden door een commissie uit de bur
gerij (zooals wel eens gebeurt) of door een
pachter (zooals B. en W. hier voornemens zijn)
het feit valt niet weg te redeneeren, dat de
Schouwburg die hier wordt aangeboden, een
gemeentelijke schouwburg wordt.
M. a. w. de gemeente zal voor de voorstel
lingen in dezen schouwburg de zorg en de
aansprakelijkheid hebben.
Niet meer, zooals bij de tegenwoordige, parti
culier-geëxploiteerde schouwburgen, zal dan het
toezicht op hetgeen er vertoond wordt een politie
toezicht zijn van den burgemeester, krachtens art.
188 Gem, Wet werkend, maar het wordt dan
een preventieve zorg, die gaat rusten op den
Raad.
Het gemeentebestuur als zoodanig aanvaardt,
wanneer dit aanbod wordt aangenomen, tegen
over de burgerij de aansprakelijkheid dat Hie
rna nds godsdienstig of moreel gevoel wordt
gekwetst, dat er geen stukken zullen worden
opgevoerd, die stootend zijn, die anti-nationale,
of anti-godsdienstige strekking hebben
Zal ons gemeentebestuur (in casu de Raad)
die verantwoordelijkheid zelfs al willen aan
vaarden
Daai is inderdaad geen moeielijker, geen
foo i^er Vfm P°htiezorg dan de uit art.
188 Oem. Wet voortvloeiende „tooneelcensuur".
De burgemeesters in heel het land weten er van
mee te spreken. En die tooneelcensuur, niet meer
als politietoezicht, maar nog veel scherper: onder
eigen verantwoordelijkheid, zal nu vallen op den
Raad en op het gemeentebestuur in zijn geheel,
vaardt" "^emeen'e''J^en schouwburg" aan-
Daar zullen zonder eenigen twijfel tal van
raadsleden, en zeker gehéél de Rechterzijde, voor
passen 1
En het zal ons, óók al om al de bisbilles en de
botsingen, die ongetwijfeld van een gemeentelijke
exploitatie (hoe dan ook) het gevolg zouden zijn,
hartelijk verheugen, als de Raad a.s. Woensdag
onder groote dankzegging en waardeering aan
den onbekenden aanbieder, een gemeentelijken
schouwburg refuseert.
Dat kan, we durven dat gerust zeggen
zonder eenige miskenning of kleineering van de
generositeit des aanbieders geschieden.
Men lette wel: deze onbekende geeft aan de
stad geen kwart millioen cadeau! Dat zij verre
was 't maar waar.
Maar hij wil een stadsschouwburg, en 't spijt
ons wel, maar dat aanbod kan ons niet bekoren.
Dat wenschen we niet: vooreerst omdat de
gemeente er zich een financiëelen strop mee om
den hals haalt, dien wij op ons belastingbiljet
geducht zouden voelen, dat wenschen we niet,
omdat er absoluut geen behoefte is aan een der
den schouwburg in Haarlem, we wenschen
het niet, omdat ons stadsschoon er onder zou
lijden, en ten ernstigste en ten slotte hebben
wij tegen een gemeente-süionwbmg zulke groote
principiëele bezwaren, dat we daarom alleen
reeds nooit op zulk een aanbod zouden ingaan
Ten overvloede zij hierbij gezegd, dat voorbeel
den van elders die principiëele bezwaren nooit
kunnen wegnemen: wat elders sinds tientallen
jaren bestaat, is misschien niet meer weg te
nemen, doch iets nieuws te stichten is wat
anders!
Wij hopen dan ook dat de Raad a.s. Woensdag
met groote meerderheid zal besluiten, het aanbod
van een derden schouwburg beleefdelijk af te
slaan.
Wat wij zeggen het nog eens volstrekt
niets afdoet aan de waardeering voor de royali
teit van den aanbieder!
DE KAMER VAN KOOPHANDEL.
In ons blad van gisteren kwam de gebruike
lijke mededeeling voor van den burgemeester
onzer gemeente die telken jare omtrent dezen
tijd verschijnt, en die degenen welke voor kiezer
der Kamer van Koophandel in aanmerking
komen, oproept om vóór 1 Juli bij daartoe
verkrijgbaar gesteld biljet zich ten stadhuize aan
te geven.
Het zij ons geoorloofd, op deze kennisgeving
hier eens bizonder de aandacht van den Midden
stand te laten vallen.
Herhaaldelijk wordt in Middenstandskringen
de verzuchting gehoord: och, of de Kamer van
Koophandel zich ook eens wat méér bezig .hield
met de speciale belangen van winkelstand en
middenstand....
En als het dan verkiezing is voor die Kamer,
en er is gelegenheid om uit winkelierskringen
dezen of genen die zich op dit punt bevoegd
getoond heeft, erin te brengen, dan blijkt het dat
menigeen die 't hardste riep om behartiging van
zijn belangniet eens kiezer is voor de Kamer
van Koophandel!
Ja, dan heeft men niets te vertellen.
Het wordt door de meesten over het hoofd
gezien, dat voor het kiezerschap voor de K. v. K.
noodig is eigen aangijteen daarom
willen wij hoofden van een bedrijf en daarmede
gelijkgestelden dringend opmerkzaam maken op
de hierboven bedoelde kennisgeving. Ten stad
huize zal men gaarne er over inlichten.
PERSONALIA.
AANGEBODEN
SCHOUWBURG
HAllT.VnLs°N^P^ElN' DOOR DEN AANGEBODEN SCHOUWBURG INGENO-
MENUe secretaris der gemeente heejt ons verzocht, bovenstaand schetsplan van het Wil-
sonsplein op te nemendat aantoont hoe een groot gedeelte van het plantsoen zou worden
ingenomen door den aangeboden schouwburg, als de Raad op de offerte zou ingaan.
Tot opzichter bij de Gemeentelijke Duin
waterleiding is benoemd de heer J. Lonziene
te Delft.
GEMEENTERAAD.
Vergadering van den Raad dezer gemeente,
op Woensdag 17 Juni a.s., des namiddags
ten half 2 ure in de Statenzaal (Prinsenhof).
De volgende zaken zullen aan de orde wor
den gesteld:
1. Mededeelingen en ingekomen stukken.
Verzoekschrift G. Moerbeek, eervol ontslag
Directeur gemeentelijke Bank van Leening.
Id. onderwijzer gymnastiek school no. 9, eer
vol ontslag, ld. onderwijzeres school no. 6,
idem. 2. Voorstel B. en W. in zake stich
ting schouwburg. 3. Id. id. vaststelling ko
hier pi. dir. belasting, dienst 1914. 4. Id. id.
id. 2e suppletoirs begrooting, dienst 1913,
met rapport Commissie van bijstand in het
beheer der gemeentie-financiën. 5. Id. id. goed
keuring rekening voorm. corporation van ne
ringen, ambachten en bedrijven, dienst 1913.
6. Id. id. id. begrooting voorm. corporation
van neringen, ambachten en bedrijven, dienst
191-5. 7. Id. id. id. rekening en verantwoor
ding StacLs-Apotheek, dienst 1913. 8. Id. id.
rekening Armenraad, dienst 1913, en suppl.
begrooting, dienst 1914. 9. Id. id. machti
ging af- en overschrijving begrooting huiszit
tende armen en Stadsarmen en ziekenhuis,
dienst 1913. 10. Id. id. vaststelling jaarwedde
eersten assistent laboratorium pathologische
bacteriologie. 11. Id. id. verzoekschrift Dag.
bestuur vereeniging „Reddingsbrigade voor
drenkelingen", om subsidie. 12. Id. id. be
schikbaarstelling gelden aanschaffing 1 je'rmid-
delen H. B. S. 3 j. c. enz. 13. Idem, idem,
id. aanschaffing baggermolen en elevator. 14.
Id. id. toetreding tot de N. V. „Gemeentelijke
Credietbank". 15. Id.-Nagtzaam-Poppe wijzi
ging art. 8 verordening samenstelling en in-
richtting Plaatselijke Commissie van toezicht
op het L.O., met schrijven B. en W. 16. Id.
B. en W. van toepassing verklaren raadsbe
sluit dd. 16 Dec. 1903 no. 16 op door H. E.
S. M. aan te leggen lijn Nieüwveen-Papenvecr.
17. Id. id. verzoekschrift machinist-voerman
gem.-reiniging, om hooger loon. 18. Id. id.
overneming voor straat bestemden grond
Kleverlaan. 19. Id. id. verlenging termijn ont
ruiming perceel Gierstraat no. 18B. 20. Id.
id. onbewoonbaarverklaring perceel Nieuwe
Kerksplein no. 12. 21. Id. id. vergunning
Werf „Neerlandia", aanlegsteiger Spaarn-
damscheweg. 22. Aanbeveling B. en W. be
noeming lid Burg. Armbestuur. 23. Id. id.
id. 4 leeraren H. B. S. 3 j. c. enz. 24.
Voordracht id. id. plaatsverv. Hoofd opl.
school voor meisjes. 25. Id. id. verzoekschrift
L. T. Swaalf, benoeming makelaar in assuran
tiën. 26. Benoeming Commissie bezwaar
schriften plaatselijke directe belasting.
GEMEENTEZAKEN".
Rekening.
B. en W. stellen voor goed te keuren de
rekening en verantwoording over 1913 van
den Armenraad, bedragende in ontvangst en
in uitgaaf f 1600.—; en alsnog beschikbaar
te stellen, ingevolge suppletoire begrooting
voor 1914, een som van f 1.269.071/2.
Personalia.
Voor de benoeming van leeraren aan de
drie). H. B. S. en daaraan verbonden 2-jarige
Handelsschool worden van B. en W. aanbe
volen
A. voor leeraar in de wis- en natuurkunde:
1. J. M. Hillenius, te Schiedam; 2. J. Hir-
schig, te Hoorn; 3. Dr. W. F. de Groot, te
Voorschoten.
B. voor leeraar in de Nederlandsche taal en
geschiedenis: 1. J. Pot, te Middelburg; 2.
Dr. H. Bouwman, te Hoorn en 3. H. de Graaf
Jr., te Assen.
O. voor leeraar in de Fransche taal: 1. R.
Borggreve, te Middelburg; 2. P. H. Walle, te
Utrecht; 3. K. J. Riemens, te Gouda.
D. voor leeraar in de Duitsche taal: 1. J.
van Hessen, te Schiedam; 2. J. W. Weehuizen,
te Heerenveen; 3. S. Anholt, te Winschoten.
DE AANNEMERS-KWESTIE MET
'T GESTICHT MEER-EN-BERG.
Aan hetgeen wij reeds mededeelden in ver
band met de besteding van 12 blokken wo
ningen bij Meerenberg voegen we nog toe, dat
door de onderstaande firma's instemming is
betuigd met de besluiten der gehouden ver
gadering op jl. Donderdag en betrekking
hebbende op deze besteding. Zijn we mede
juist ingelicht dan werd door verschillende
firma's voor een beduidend lagere som inge
schreven, dan het eenige geldige biljet ver
meldde dat werd ingestuurd door de firma
Oudshoorn en Slingerland.
Hieronder volgen de namen der aannemers
en firma's, die zich verbonden alleen onder
voorwaarde in te schrijven:
J. N. Swaan Jr., Hilversum; Möliringer,
Raam vest, Haarlem; D. van Kampen, Bloe-
'mendaal; Firma V. Ph. Braun en Zn., Be-
Iiboven 18 jaar,
komt heden-avond 7 uur in grooten ge- *j
tale in St. B A VO op, voor de Prop.
Fietstocht, want onze Caudidaat
moet gekozen worden.
l3&i^ag£^SSIIi
verwijk; Matthijs Nederkoorn, alhier; Bru-
seker, Brandstraat, Schoten; Isse de Vries,
Purmerend; L. A. Rings, Santpoort; Kroon
van Dicst, Haarlem; P. Creemers, Haarlem;
Metselaar en de Paus, Haarlem; P. M. ten
Pierik, Zaandijk; W. Hoek, Haarlem; Wa-
jcr en Schuurman, Overtoom 452, Amster
dam: Gebrs. Wind, Bosboom Toussaintstr.
47, Amsterdam; Hulleman, Oosterbeek; Mo-
lewijk en Nijman, Arnhem; van Wagenin-
gen, Spaarndam; A. C. Leijen, Wassenaar;
F. L. Smit, Haarlem; Phiiippeau en Zn., Hil-
legom; M. v. 't Wout, Haarlem; P. Heere
en Zn., IJmuiden; A. N. Cornelisse, Haar
lem; L. v. d. Wiel, Dordrecht; P. van 't
Veer, Velsen, Meiklaan, aannemer Zuidergas-
briek; H. Aardcma Jr., Doodweg 24, Vel
sen; A. Th. Kreuger, W. Saeijs, J. P. van
Emmerik, 2e Zuidpoldersiraat 52r.; J. Ma-
chielsc, J. W. v. Santé, B. Hagen, Bakker
en Brecvoort, firma W. A. van Zanten, allen
te Haarlem; J. C. Dunnebier, Unfuiden; C.
de Maijcr, IJmuiden; J. Feitsma, Bloemen-
daal; P. Rings Jr., Santpoort; P. Rings.
Groencweg, Santpoort; J. Wittebrood, Beem-
ster; G. J. v. Slingerland, Haarlem, Park
straat 5; J. A. v. d. Zalm, Amsterdam, Bre-
derodestraat 8211, P. Voorman, Schagen; G.
van Nes, Amersfoort; Vlaer, Castricum; G.
L. Zantvoort, Haarlem; J. N. v. d. Vlerk,
Haarlem; Th. M. van Deursen, Haarlem;
Joh. de Vos, Verwulft 4b, Haarlem; A. Groot,
Woude bij Westgrafdijk; Lelieveld en v. d.
Pol, Hillegom; A. Liefoort, Arnhem; Schram
Beverwijk; B. Groenewegen, Schiphorst en
Philips, P. van Duuren, Joh. Mizérus, J
O. Cramer, allen Haarlem; Th. Krom, Uit
geest; M. N. van Aken, H. London, enGebr.
Ransdorp, allen Haarlem.
Begrijpen wij den geest der aannemers
goed, dan zal dit geval nog wel een staartje
hebben
HET BELASTINGPERCENTAGE.
B. en W. stellen aan den Raad voor om
het belastingpercentage dit jaar voor de ge
meentebelasting te stellen op 5.4 pet
In 1913 was het 5.2 pet.
AANBESTEDING.
Gisterenmiddag werd door den garnizoene
commandant aanbesteed:
de levering van aardappelen voor de sol-
datenmenage van 't garnizoen alhier en van de
omliggende forten. Ingeschreven werd als
volgt: S. de Beer, Haarlem, 1.94 per H.L.;
firma G. Bos en Co., Amsterdam, 2.48 per
H.L.
CURSUS EN" TUINAANLEG.
Wij vestigen de aandacht op de advertentk
in dit nummer, waarin de afdeeling Haarlem'
van Üe Ned. Maatsch. van Tuinbouw en Plant
kunde de insteRing aankondigt van een cur
sus in aanleg en onderhoud van tuinen.
OORLOGSSCHEPEN IN DE STAD.
Gisterenmiddag zijn hier ter stede gearri
veerd drie kanonneerbooten n.L de „Das", de
„Havik" en de „Ever".
Op deze schepen worden met de adelbors
ten der marine oefeningen gehouden. De sche
pen blijven tot Maandag hier en hebben lig
plaats genomen in het Noorder-Buiten-Spaarne
bij de z.g. „Kikkert-."
Behalve 'deze drie monitors is ook nog aan
gekomen H. M.'s zeilkotter „Astria" die ook
ligplaats heeft genomen bij de „Kikkert"*
OPPASSEN, WIELlMJUERS I
Men schrijft ons uit Halfweg:
Talrijke proeessen-verbaal worden th&na
door de gemeente-politie te Halfweg opge
maakt wegens het rijden zonder licht. Fiets
rijders, zorgt er toch voor dat uwe rijwielen
op den tijd daarvoor gesteld, behoorlijk zijn
verlicht. De politie is waakzaam en gij zijt
geknipt voor gij er erg in hebt
1100
400
300
IS
0/4
Hl
