Lener en V'oot.
Reehtszafeeiii
Letteren en Kunst.
Van Overal.
Sport en wedstrijden.
Landbouw en Visscherij.
Kwartjes Advertenfiën
Kerknieuws.
ON D E R W IJ S.
DE CATACOMBEN TE VALKENBURG.
Van onze
plaatsen wij er jaarlijks tiendui
zenden. Een bewijs dat zij geven
wat men er van vraagt.
iigd; de kweekers hebben toegegeven aan den
risch, de groenten behoorlijk uit te stallen.
vVoensdagmiddag was de veiling dan ook
druk bezocht. Het kort geleden gestichte vei-
lingsgebouw is nu vrijwel doelloos geworden,
daar de producten er niet kunnen worden uit
gestald, zoodat de veiling buiten het gebouw
plaats vindt.
Verdronken. Woensdagavond 8 uur ging
de 24-jarige Jansje R. te Kockengen zich be
kwamen in het fietsrijden; zij was vergezeld
van een jonger broertje. Plotseling schijnt zij
haar stuur te zijn kwijt geraakt en reed zij
in de vrij breede doch ondiepe sloot, die langs
den stillen weg loopt. Niemand was evenwel
in do nabijheid om haar te redden. Toen men
haar na een kwark er vond, kon de genees
heer slechts den dood constateefen.
EEN MILITAIRE OEFENING.
Men meldt uit Den Haag- aan de „N. R. O."
Van Vrijdag tot Maandag heeft er een mili
taire oefening plaats gehad. De deelneming
daaraan was geheel vrijwillig: van do onge
veer .70 man sterke jagercompagnie, com-
•mandant kapitein Wagner, gaven er zich 64
op. Vrijdagmiddag half drie werd er afgemar
cheerd, 's avonds 8 uur werd Srssenheim be
reikt, waar in schuren op stroo geslapen werd.
Zaterdag ging het over. Haarlem naar Am
sterdam; te Halfweg stelde de directie der
suikerfabriek Holland een groot lokaal ter
beschikking voor het middageten (uit den keu
kenwagen), hetgeen door den troep zeer werd
gewaardeerd.
Om half zes 's namiddags werd de Marine
werf te Amsterdam betreden, van waar om
3 uur met een afdeeling der Kon. Ned. Weer
baarheid (luit. dr. Meijers) en het Amsterdam-
sche vrijwilligerscorps een oefening aanving,
uie een lading bij Edam bedoelde. Daartoe
werd de troep irigescüeept in marincslcepen,
die door den sleepboot, bij vrij onstuige zee,
naar de plaats van bestemming werden ge
voerd; deze werd om half één 's nachts be
reikt. In do Fransche school te Edam werd op
stroo overnacht; zoowel van 'de zijde der bur
gerij als van het stedelijk bestuur werd buiten
gewone welwillendheid ondervonden.
Nadat aan de militairen van alle gezindten
gelegenheid was gegeven hun godsdienst
plichten te vervullen, had een landingsoefe-
ning plaats, die vlot verliep en eindigde met
een aanval op Edam; om half drie werd de
terugreis over zee aangevangen, het centraal
station te Amsterdam werd ongeveer half
zeven bereikt, en de jagers aanvaardden hun
terugmarsch. Door Amsterdam werd getramd,
te fort Aalsmeer kwam de troep om kwart
vóór twaalf 's nachts aan, waar de keuken
wagen weer marktte. Na een verkwikkende
nachtrust van 7 uur, weer op stroo. werd
's morgens om 9 uur afgemarcheerd en om
12 uur 's nachts defileerde de troep de Oran
jekazerne in Den Haag binnen in volkomen
gevechtwaardigen toestand zonder één ach
terblijver.
In 81 uur waren 130 K.M. afgelegd onder
moeilijke omstandigheden. Dat de stemming
er nog in zat, bewees de troep bij de voor
laatste rust om half tien in 't Huis ten Deyl,
en vóór het inrukken brachten de mannen
een warme ovatie aan hun kapitein, dank
wiens bekwame leiding zij in staat waren
geweest deze kranige proeve van militaire
geoefendheid af te leggen.
PRlOEVEN PER VLIEGMACHINE.
De luitenant-aviateur Van Heyst vloog
Woensdag van Soesterberg naar de legerplaats
bij Oldebroek en keerde vandaar te 6.30 in het
vliegkamp te Soesterberg terug. De tocht,
waarbij de aviateur vergezeld was door den
luitenant-aviateur Roeper Bosch, had ten doel
medewerking te verleenen bij geschutoefe-
ningen. Al vliegende boven de batterijen,
moest het doel bepaald en de uitwerking van
de schoten worden opgenomen en direct van
de vliegmachine uit aan de commandanten
worden gemeld, Werd bij laatstgenoemd waar
nemen de oude, beproefde methode door het
uitwerpen van kaartjes gevolgd, de eerstge-
melde verrichting geschiedde volgens een
nieuw uitgevonden systeem. Hierbij werd na
melijk een spiegel met electrische lantaarn
gebezigd, waarmede afgesproken lichtseinen
werden gegeven naar de bediening van de ka
nonnen. Deze wijze van seinen zal bij verkre
gen routine van practischen aard getuigen.
Het resultaat van de werkzaamheden van den
aviateur is hierbij ook weder van on
misbaar nut voor het artillerie-vuur gebleken.
zegt, dat het met belangstelling heeft kennis
genomen van de wijzigingen, welke bij nota
van wijzigingen door de regeering zijn aange
bracht in het wetsontwerp tot wijziging der
leerplichtwet; i
dat het echter met leedwezen ziet, dat niet
tegemoetgekomen is aan de volgende wen-
schen:
a. de leerverplichting worde met twee jaar
verlengd en eindige nimmer voor het einde
van den cursus;
b. kinderen van hen, die een vaste woon
plaats missen, zijn gedurende een bij de wet
bepaald aantal jaren leerplichtig in dien zin,
dat zij gedurende een bepaald aantal schooltij
den het onderwijs moeten bijwonen;
c. leerlingen, die bij het lager onderwijs of
bij het herhalingsonderwijs den geregelden
gang bemoeilijken, moeten kunnen worden
verwijderd
'd. de artikelen 13, 14 en 15 vervallen;
c. de postvrijdom worde uitgebreid tot de
correspondentie van de hoofden van scholen
met de oudere en verzorgers der leerlingen en
die hoofden van scholen onderling;
f. het herhalingsonderwijs worde verplicht
gesteld gedurende het tijdvak van twee jaren,
onmiddellijk volgende op het eindigen van den
leerplicht wat het gewone onderwijs betreft;
g. aan de gemeentebesturen worde de ver
plichting opgelegd, voedsel en kleeding te ver
strekken aan schoolgaande kinderen voor wie
daaraan behoefte bestaat.
Het verzoekt daarom de Tweede Kamer,
mede te werken tot een dusdanige wijziging
der leerplichtwet, dat ook bovengenoemde
wenschen in vervulling komen.
zoek, dat de groote prov. tentoonstelling in(Hennion, prefect van politie, met eenige'in-
19116 daar ter stede zal worden gehouden. Ook genieurs in het gat af. Rioolwerkers hadden,
heeftt gemeentebestuur zich tot het hoofdbe- onder leiding van een stadsingenieur het
stuur der Hollandsche Maatschappij van Land- 1 groote riool afgesloten, dat zich voor de ka-
bouw gewend met een schrijven, waarin werd zerne de la Pepinière bevindt. Te middev-
verzocht het verzoek aan de „Koninklijke" j nacht bereikten spuitgasten het lijk van den
krachtig te willen steunen en waarin het chauffeur dat zij in een zeil wikkelden en
gemeentebestuur zich bereid verklaarde tot door het riool naar hoven brachten. Het werd
de meest mogelijke medewerking. jan de kazerne neergelegd. Met houweelen
In het hoofdbestuur der Hollandsche Maat- balde men daarna de auto los, die bedolven
schappij van Landbouw is, naar 'de „Alkm. lag onder aarde en steenen. In het rijtuig
Cl." verneemt, na breedvoerige bespreking vond men het lijk eener vrouw, een 48-jarige
besloten, dat, indien door de Kon. Ned. Land- rentenierster, in de avenue Friedland woon-
bouw-Vereeniging Noord-Holland wordt aan- achtig,
gewezen onder nadere goedkeuring der a.s. j Om halftwee 's nachts vonden de brand-
algemeene vergadering m 1916 de pro- j weermannen in een instorting bij de kerk
gehouden door de Hollandsche Maatschappij'van Saint-Philippe-du-Roule twee vormlooze
vinciale tentoonstelling te Alkmaar zal worden massa's vol aarde en slijk. Men vreesde dat
met medewerking van de Koninklijke Neder- het twee lijken waren, maar het bleek er
landsche Landbouw-Vereeniging.
VAN ELDERS.
ZIJN DARMEN VLEESCH?
slechts één te zijn. De andere was een klomp
aarde, waaruit een prop gehavende kleeding-
stukken en een gebroken parapluie staken.
Het lijk was van een man, wiens hoofd on
der een steen half verpletterd was. een 43-ja-
r:ge winkelbediende uit de rne l'Argonne.
Zijn broeder was op het oogenlblik, dat het
In hooger beroep heeft de rechtbank to geW6e6 had
Arnhem de vraag behandeld, of darmen onder j 1?n' denvplM™
v 1 eesch mogen gerekend worden. m denzelfden tuü nog het
De dannenhandelaar de W„ die door den I'S «en 60-jarige vrouw. Achtereenvol-
kantonrechter te Arnhem was veroordeeld tot fa, "g ™]£ende ]«kc11 °Pf"
f 15 boete, subs. 5 dagen hechtenis wegens i ZZ] een 65- arxge weduwe uit de rue Ma-
het invoeren van darmen in de gemeente Arn- g wiei J herkend werd dooi haar
hem. znmler dat de™ „.«n yL schoonzoon; een stalhouder uit de rue de Gre-
nelle en een nog onbekend lijk, m het geheel
De Brusse's :he correspondent van de Frank
furter Zeitung bezocht onlangs de Romeinsche
catacomben te Valkenburg en zegt er o.a.
het volgende over:
Wij meenden een soort kermismerkwaardig-
heid te zullen zien en wilden ons aanvanke
lijk de ernstige herinneringen niet laten be
derven, die het bezoek aan de Catacomben
van Rome bij ons had achtergelaten. Slechts
aarzelend daalden wij de trappen af, doch
werden aanstonds ten hoogste verrast. Met een
zorg en getrouwheid zonder weerga, die al
leen aan den vroomsten geloofsijver ontsprui
ten kan, zijn hier steen voor steen in kilo
meterlange rijen de grafgangen van het oud
christelijke Rome nagebootst. Urenlang strekt
zich dit verbijsterend wonderwerk der na
bootsing uit. Met de grootst mogelijke fres
co's, die de muurvlakken der Catacomben
versieren, door kunstenaarshand gecopieerd
en daarna in de Catacombenkapellen te Val
kenburg gereproduceerd.
En zoo was het ons werkelijk, alsof wij
ronddwaalden in de geheimzinnige wereld van
het onderaardsehe Rome. En om ten volle
het gevoel van echtheid te ondervinden, ont
braken eigenlijk alleen de druk babbelende
Amerikaansche en de evenmin zwijgzame
Trappistenbroeders, die daar den bezoekers
tot gids dienen en zich met ijver toeleggen
op hun kleinen handel in devote herinnerings-
voorwerpen.
hem, zonder dat deze gekeurd waren, be
weerde, dat zulks niet behoefde to geschic-
den, omdat darmen geen vleesch zijn, doch
alleen als worst-omhulsel dienen. De ver
ordening spreekt alleen van keuring van
vleesch.
Eenige slagers werden als deskundigen ge
hoord, Allen verklaarden, "dat de darmen al
leen als omhulsel worden gebruikt en voor
zoover hun bekend nimmer in de worst wor
den gestopt; dit zou ook te duur zijn, omdat
de darmen geen gewicht aanbrengen.
D>e officier van justitie meende echter, dat
darmen óók de worstomhulsel wel als voedsel
gebruikt worden en eischte bevestiging van
het vonnis a quo.
DE LEERPLICHTWET.
Het hoofdbestuur van het Nederiandsch On
derwijzers-Genootschap heeft een adres ges-
zonden aan de Tweede Kamer, waarin het
DWAZE VERTOONING.
Tot welke excessen en waaghalzerijen men
tegenwoordig gekomen is in de vliegwereld,
moge blijken uit het volgende bericht uit
Weenen
Maandag werd een weddenschap gesloten op
het vliegveld te Asperen tusschen eenige
sportliefhebbers en den vlieger Konschel. Deze
nam aan zich tijdens een vlucht zonder hulp j
van eeu ander te scheren. Het ging om 500 j
kronen. De waaghals steeg op zonder pas
sagier tot op een hoogte van 1000 meter.
Terwijl hij kringen beschreef om het terrein,
zeepte hij zich in en schoor zich. Hij stuurde
de machine intussehen met zijn beenen. Hij
vloog tamelijk stabiel en landde na 21 minu
ten goed geschoren en 500 kronen rijker.
Er staat niet bij of 't met een veiligheids
scheermes is geweest.
Dat zal wel!
MET 10 PASSAGIERS OP 2000 METER.
Reuter seint uit St. Petersburg: De vlieger
Sikorski bereikte met 10 passagiers in 1 uur
26 minuten en 11 seconden 2000 Meter hoogte,
daarmede een wereldrecord makende.
LANDBOUWTENTOONSTELLING 1916.
Het gemeentebestuur van Alkmaar heeft
zich onlangs tot de Koninklijke Nederlandsche
Landbouw-Vereeniging gewend, met het ver
vijf.
Op het oogenblik dat hij' de kerk van St.
Ph;lippe-du-Roule de grond instortte, had
den juist 5 koorknapen de kerk verlaten. De
ouders verkeerden in groote ongerustheid,
maar 4 hunner kwamen om 9 uur thuis. Een
5e aan den boulevard de Courcelles woon
achtig, 11 jaar oud, is niet teruggekeerd. Men
vreest dat ook hij is omgekomen.
f 12.000 weggeworpen. In een sanato
rium te Gharlottenburg bij Berlijn had het
bestuur voor 12.000 gulden radium besteld,
dooh nog niet betaald, om daarmee een ziek
te te behandelen. Een bediende zag het
buisje op een schoteltje liggen, en, niet we
tende welk een waarde het vertegenwoor
digde, wierp hij het in de goot. Toen de
artsen kwamen en het radium zochten, was
het verdwenen en tot hun ontsteltenis ver
haalde nu de bediende, wat hij met liet nie
tige buisje gedaan had. Er werd onmiddellijk
een belooning van 12O0 gulden uitgeloofd
voor hen, die het buisje tereohtbrachten en
de Charlottenburgsche gemeentereiniging liet
onmiddellijk de riolen nauwkeurig onderzoe
ken. Tot heden is echter liet radium nog
niet teruggevonden.
Een kerk afgjebraml. Te Grossezyste in
Hongarije is de Katholieke kerk afgebrand,
doordat de organist een zwerm bijen, welke
zich in den toren had genesteld, wilde uit-,
rooken. Het houtwerk van den toren vatte
daarbij vlam en deze ging, met de geheele
kerk, verloren. De organist is omgekomen
bij pogingen om het vuur te blusschen.
Omniensdielijik. Op de spoorlijn Brussel
Luik heeft een moeder haar jong kindje
vermoord door het uit den trein te werpen.
Spoorwegarbeiders, die langs de lijn aan het
werk waren, zagen het vreeselijke feit ge
beuren en vonden toen de trein voorbij was,
een vermorzeld kinderlijkje.
Stakingen in Dnitscliland. Het „Reichs-
arbeitsblatt" publiceert een statistiek der
stakingen, welke in het jaar 1913 inDuitsch-
land hebben plaats gehad.
Volgens deze statistiek omvatten de 2127
stakingen 254.206 stakers, 9007 bedrijven
met 572.842 werklieden werden daardoor ge
troffen; 2074 fabrieken moesten het bedrijf
geheel neerleggen, waardoor 11.369 werkwil
ligen tijdelijk ontslagen werden. Van de 2127 I
stakingen slaagden er 356 geheel en 899
gedeeltelijk, terwijl er 872 zonder succes j
bleven.
Het aantal uitsluitingen beliep in hetzelf
de tijdsverloop 337, waardoor 6579 bedrijven, i
welke 82.556 arbeiders in dienst hadden,
getroffen werden; 56.842 werklieden werden j
uitgesloten; 39 uitsluitingen slaagden, en 15
mislukten, terwijl er 283 op een gedeeltelijk
succes konden wijzen.
Een tunnel door den Kaukasus. Reeds 40
jaar heeft de Russische regeering het plan
een tunnel door den Kaukasus te horen voor
den aanleg van een spoorweg Wladiswostok
Tiflis. Staaslieden, militairen en economen
hebben reeds herhaaldelijk op de uitvoering
van dit plan om deszelfs belangrijkheid aan
gedrongen, doch steeds had de regeering uit
vluchten. Thans publiceert een oommissie
van deskundigen haar opinie over de even-
tueele moeilijkheden, aan den houw verbon
den, hetgeen hier op neerkomt, dat er zoo
De straatinstortingen te Parijs. Dezer
dagen hebben we bericht gedaan van de ramp
want daarvan mag gerust gesproken worden
- die Parijs getroffen heeft, tengevolge van
een hevig onweer en geweldige regens.
Er zijn hij de uitstortingen van straten op
verschillende punten der stad vele ongeluk
ken gebeurd.
Gelijk men weet, wordt Parijs onder den
grond doornsenden door tunnels enz. en blijk
baar kon de grond op meerdere plaatsen niet
weerstaan aan den bevigen druk.
Aan het R. Nbld. ontleenen wij nog en
kele bijzonderheden betreffende deze instor
tingen.
Op een plaats waren een kiosk en een lan
taarn in een gat weggezonken
Iedereen vluchtte heen.
Voor de gesloten luiken van de magazijnen
hoopt zich de menigte op. De angst neemt
nog toe, doordat een groot geraas uit de diep
te opstijgt en eensklaps persen er vlammen
uit iet water op.
Het gas brandt! wordt geroepen en dat
brengt een paniek te weeg, wild vlucht men
naar alle richtingen, vrouwen worden onder
den voet geloopen, een woedend gedrang ont
staat hij de afzettingen, men zoekt een toe
vlucht in de huizen van de rue Tronéhet en
de rne Auber. De politie verricht een reuzen
werk om de menschen in bedwang te houden
en de orde eenigszins te herstellen.
Het blijkt, dat niet de gasbuis is gespron
gen, maar dat er kortsluiting is ontstaan in
de electrische geleiding.
Om 7.40 maakt de brandweer .zich gereed
om voorzichtig het gat té naderen, hij het
licht der acetyleen-fakkels. Hoog slaan de
vlammen uit het gat op, alle electrische ge
leidingen branden, een rosse gloed weerkaatst
zich tegen de lage regenlucht en in andere
wijken van Parijs loopt het gerucht, dat de
geheele 6traat in brand staat. Het is geluk
kig niet waar.
Intussehen is het niet mogelijk in het gat
dat een helsche afgrond gelukt, af te dalen
en men weet niet of daar lijken liggen. Om
9 uur is men evenwel erin geslaagd, den toe
voer van electriciteit af te sluiten, maar nu
heerseht er in den geheelen omtrek een diepe
duisternis, overal worden de lichten gedoofd.
Eerst om 10 uur kan men het water bij het
licht der acetyleenvlammen, in den afgrond
zien afdalen.
Om halftwaalf was het gelukt het water af
te dammen, dat in den kuil op de place Saint- goed als geen moeilijkheden te verwachten j
Augustin stroomde, zich door de tunnels vanzijn.
den Metro verspreidde en ook het plein deed j Stads- en plattelandsjeugd. Dr. Free-
onderlocrpen. Op dat oogenblik daalde de heer mantle, een schoolarts in Herefortshire, heeft
een onderzoek ingesteld naar den betrekke-
lijken gezondheidstoestand van stadsjeugd en
plattelandskinderen. Het onderzoek liep ge
durende vijf jaar over 75,000 kinderen. Zoo
wel wat lengte als gewicht aangaat, winneh
dorpsjongens het van stadsjongens, vooral tot
het zesde jaar. De meisjes loepen niet veel
uiteen, behalve op twaalfjarigen leeftijd: dan
winnen de dorpsmeisjes het. 't Aantal geval
len van ondervoeding is in de steden dubbel
zoo groot als huiten en is onder de meisjes
grooter. Tandziekten komen buiten meer
voor, vooral onder de meisjes. Opgezette
amandelen en adenoïde woekeringen, harü-
hoorendheid en kortzichtigheid komen buiten
het veelvuldigst voor. Spraakgebreken vindt
men vooral in de steden tot het twaalfde jaar
doch ook buitenmeisjes van twaalf jaar zijn
bijzonder behept met deze kwaal. Zwakzinnig
heid komt meer in de steden voor, tubercu
lose in stad en land in gelijke verhouding,
maar besmettelijke ziekten lieerschen meer
buiten.
Over vijf jaar zal eenzelfde rapport over
dit onderwerp word en uitgebracht.
Aardstorting in een mijn. Maandag had
er in een kolenmijn hij Cawdor in Wales een
aardstorting plaats, waardoor 200 mijnwer
kers opgesloten zaten. Men vond na eenigen
tijd een spleet, waardoor men voedsel voor
hen kon aanreiken, maar spoedig sloot door
de persing- van de grondlagen die opening
zich weer. Intussehen ging men hard aan het
werk om de versperring op te ruimen. Het
donker viel in en honderden angstige men
schen, bij de schacht verzameld, hieven den
ganschen nacht zingen om er bii de opgeslo-
teneu den moed in te houden. Woensdagmor
gen vroeg was de massa eindelijk uit den weg
en de 200 mijnwerkers kwamen ongedeerd
weer te voorschijn. Zij waren 20 uur opgeslo
ten geweest.
Verpleegsters op zee. De Noord-Duitselie
Lloyd heeft sedert eenigen tijd ziekenverpleeg
sters op zijn schepen aangesteld. Zoo'n scheeps-
zuster heeft de zieken gedurende de reis te ver
plegen en tevens te zorgen voor 't reinhouden
enz. der kinderen van tusscliendeks-passagiers,
hetgeen veel tijd in beslag neemt.
Dat zij bovendien nog wel eens anderen nut
tigen arbeid verrichten kan, moge het feit be
wijzen, dat onlangs een dier zusters een meisje
uit de handen van een „handelaar in blanke sla
vinnen," aan wien het zich had toevertrouwd,
lieeft weten te ontdukken. (Nosokomos.)
Revolutionaire wijven. In een vergade
ring der suffragettes werd een rede van haar
leider Revinson levendig toegejuicht, In die
rede kwam o.a. voor: „Als ik koning was, zou
ik niet altijd zoo met mijn domkoppen van
ministers achter de schermen zitten. Als de
koning ons niet ontvangt in tijden van crisis,
waar dient hij dan voor, waarvoor betalen
wij hem, waarvoor houden wij hem er op na?
Hij moet toch de plichten vervullen, waartoe
God hem helaas geroepen heeft?"
In het Lagerhuis vroeg de Schot Cowan
den minister-president, of het niet beter .yas
den beroemden kroningssteen van Scone in
de Westminster abdij, die onlangs door suV-
fragettes werd beschadigd, naar Schotland
terug te zenden, waar hij beter bewaakt zou
worden, evenals de koning onlangs bij zijn
bezoek aan Parijs oude ornamenten had te
ruggegeven, die vroeger door zijn voorvade
ren uit Frankrijk medegenomen waren. As-
quith meesmuilde en de Schotten betuigden
hun bijval.
De waterreservoirs van Londen, waarop de
suffragettes het schijnen gemunt te hebben,
worden op last der autoriteiten strdng be
waakt.
Zeker hebben zij iets buitengewoons in den
zin, zooals mevrouw Hoilli onlangs te Ports
mouth reeds verkondigde. Maar er worden
allerlei schijnmanoeuvres ondernomen om de
aandacht der politie af te leiden.
Op de paardententoonstelling in de Olym-
pia-hal werd een als ziekenverpleegster ver-
kleede suffragette met een zuigeling op den
arm gearresteerd. Bij onderzoek bleek zij een
hom onder haar mantel verborgen te hebben.
Z. D. H. de Bisschop van 's-Bosch heeft, op
voordracht van den Hoogeerw. heer Prelaat
der Abdij van Berne, benoemd tot kapelaan te
Berlieum den Weleerw. heer G. C. Versteeg
Ord. Praem.
feet doelde den jongeling- het voorgevallene
mede, en zeide ten slotte dat alles in het werk
gesteld moest worden om haar dood of le
vend op tc 6poreu.
Gennorix beminde zijne zuster in weerwil
van de koele bejegeningen welke hij steeds
van haar ondervond. Na eerst eenige oogen-
blikken aan zijne smart te hebben toegege
ven, beijverde hij zich onmiddellijk maatrege
len te nemen, om te ontdekken waar het lijk
der priesteres gebleven mocht zijn.
De nieuwe prefect beloofde hem met al zijn
vermogen te ondersteunen, iets waartoe hij
thans meer dan ooit iu staat was.
Wat echter ook in het werk werd gesteld
om Excelsa dood of levend terug te vinden,
het bleek alles te vergeefsch te zijn.
Wie zou er toch belang bij kunnen heb
ben om het lijk der priesteres weg te voeren?
vroeg de prefect aau zijne vrienden.
Zonder twijfel Minucius, om de sporen
van zijn misdrijf uit te wisschen, antwoord
de Victorious.
Ik kan het niet begrijpen van welke
handlangers hij zich daarvoor heeft kunnen
bedienen, want. de soldaten hebben van het
eerste oogenblik af van mijn aankomst mijne
bevelen gehoorzaamd.
De prefect zond terstond soldaten door de
geheele provincie, teneinde met de nasporin-
geu een begin te maken.
De volgende dagen werd Leodorich door zij
ne vrienden verzocht hen deelgenooten té ma
ken van hetgeen hem op zijne reis naar Ro
me wedervaren was.
Hij had die reis op last van zijn voorgangen
ondernomen. Deze was hij keizer Claudius
\an oneerlijkheid in zijn beheer beschuldigd
en had dientengevolge Leodorich naar Rome
gezonden, om zijn taak met alle kracht te
verdedigen. Leodorich vond echter den kei
zer zoozeer vooringenomen tegen den procon
sul van Senones, dat elke poging om zijn vai
to voorkomen ijdel bleek te zijn. Van een
zwak verstand, ofschoon niet zonder zekere
ontwikkeling, stond Claudius erop dat met;
hem alleenheerscher kon noemen. Het was
daarom zeer moeilijk hem van eenig besluit
af tc brengen, en de geringste tegenspraak
bracht hem soms tot dc onmensclvelijkste
wreedheden.
De vader van Leodorich had reeds onder
Tiberius hooge staatsambten in de provin
cie bekleedt. De weigering echter van deol
te nemen aan den eeredienst van de staats-
goden had hem in verdenking gebracht dat
hij de romeinsche regeering vijandig was, en
hem eindelijk de ongenade des keizers berok
kend. De laatste jaren zijns levens bracht
hij in 6tille afzondering door, zonder zich met
de openbare aangelegenheden in te laten.
Bij den diepen weemoed waarmede de grijs
aard de verloren vrijheid, zijns vaderlands
beklaagde, zocht hij troost in den godsdienst,
der Druïden, als het laatste bolwerk der Gal
lische nationaliteit. Hij begaf zich meermalen
in het jaar naar het gebied der Carnuten
en volgde daar de oude zeden eu gebruiken.
De eeredienst der Druïden was intussehen bij
de Romeinen zeer in verachting. De eenheid
en hooghartigheid welke onder de priesters
heerschte en vooral hun groote invloed hij 't
volk, vervulden de Romeinen met vrees, en
lokte dan ook het eerste vervolgings-edict on
der keizer Tiberius tegen hen uit. De Druï
den bleven standvastig en vervolging diende
slechts om hen in de achting des volks to
doen rijzen en hunnen invloed te vergrooten.
Toen nu ook Claudius trachtte dien invloed
van do Druïden op het volk te verzwakken
en zij dientengevolge opnieuw aan vervolging
blootgesteld werden, verlegden zij hun zetei
naar de noordelijke zeeproviuciën des lands
en naar de eenzame heidestreken, doch behiel
den overal hunne vertakkingen en hieven
door het gansche land heen met het volk
in gemeenschap, trots de keizerlijke edicten
ontzagen zij noch moeite, noch gevaar om
overal hun invloed te doen gelden, en na
eenige jaren gevoelden zij zich zelfs krachtig
genoeg om een opstand tegen Rome te wagen,
Het was algemeen hekend dat Leodorich
een trouw aanhanger was van den godsdienst
en de overleveringen zijns volks, en men kon
in zijne benoeming tot stadhouder slechts den
wenseh van keizer Claudius zien, om zich,
door eerbewijzingen, de machtige Gallische
aristocratie tot vrienden en aanhangers te
maken. Wat zijn vrienden Victorinus, Sero
tinus en Eobald betrof, dezen waren wat men
in onzen tijd liberaal noemt. Zij waren den
godsdienst der Druïden evenmin toegedaan
als dien der Romeinen en twijfelden voor het
oogenblik nog aan alles. Zij hadden zonder be
zwaar den eeredienst der Druïden voor het
veelgodendom vaarwel gezegd, omdat dit
de officieele godsdienst der Romeinen was,
an met uitzondering van Eobald hadden zij
zelfs aan hun naam een romeinsChen uitgang
gegeven. Volgens hun gevoelen, was men ver
plicht, dewijl Gallië nu toch eenmaal zijne
'vrijheid en nationaliteit verloren had, zooveel
I mogelijk hij te dragen tot de samensmelting
I tot één volk. Toen nu de keizev op een zeer
vereerende wijze daartoe de hand bood, meen
den z« dat het onverstandig zou zijn die hand
af te wijzen. Zij waren daarom over de be
noeming van hun vriend Leodorich tot stad
houder zeer verheugd. Een geheim voorge
voel zeide hun dat zoodanige uitgebreide
macht in zijne handen beslissend zou zijn
voor het lot des vaderlands.
Leodorich was met het bepaalde voorne
men iu zijn vaderland teruggekeerd om, zoo
veel dit in zijn vermogen was, heimelijk de
vereering der nationale goden te begunstigen.
Hij wist dat de oude godsdienst bii bet volk
diep ingeworteld was, en hoe hardnekkig 't
aan de taal en zeden zijner vaderen gehecht
bleef, terwijl de rijke en voorname Galliëig
als om strijd om Rome's gunst wedijverden,
bij voorkeur de taal der Romeinen bezigden,
en de officieele staatsgoden, ten nadeele van
godsdienstige gebruiken des vaderlands op
den voorgrond stelden. Leodorich wilde zich
in de gunst des volks verwerven, en zonder
aan zijne plichten als stadhouder des keizers
te kort te doen, wilde hij ernaar streven, om
de strenge wetten, die tegen de Druïden en
hun godsdienst vastgesteld waren, zooveel
als hij vermocht te verzachten of geheel bui
ten werking te laten.
De prefect deelde dit voornemen onverholen
aan zijne vrienden mede, die hem daarvoor
hunne ingenomenheid te kennen gaven.
Ook zal ik, zoo vervolgde Leodorich, alle
pogingen in het werk stellen om tot de ont
dekking te komen, waar het lijk van de onge
lukkige Excelsa gebleven is. Ik zal haar eeno
eervolle begrafenis schenken; hare strenge
deugd verdiende zulks.
Dit laatste werd door al de aanwezigen be
aamd. Een hunner zelfs gaf als zijn ineenin#
te kennen dat zelfs de christenen den zil
veren levenswandel en den moedigen dood
vau Excelsa zouden toejuichen.
Wat dat betreft, sprak de nieuwe pre
fect, zoo geloof ik dat wij te weinig van df
leer en zeden der Christenen kennen, or
daarover te kunnen oordeelen; doch het za
niet lang meer duren, of wij zullen in de gM
leger.heid zijn om daarvan heter ingelicht te
worden, dewijl wij binnenkort leerlingen van
Christus binnen deze muren zullen zien.
Is dat inderdaad waar? vroegen als één
mond Viet or inns en de overigen.
Niets is meer zeker. De zendelingen van
het opperhoofd dezer joodsche secte, dat zich
te Rome bevindt, zijn met mij in Gallië aan
gekomen. Ik verliet hen te Ferières, alwaar
zij met de prediking hunner leer begonnen
zijn, terwijl zij besloten hebben zeer spoedig
deze stad te bezoeken.
Ik zal mij de eer veroorloven, bun een
verblijfplaats in mijn huis aan te bieden,
sprak een der aanwezigen.
Niemand van ons zal u die onderschei
ding betwisten, edele Victorinus, zeide Leo
dorich, die daarmede tevens een einde aar
het onderhoud maakte.
(Wordt vervolgd).
