DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. OORLOG? Oostenrijk mobiliseert gedeeltelijk. Nog géén algemeen oorlogsgevaar. L2Ï Witte Schoentje» P. W. TWEEHUIJSEN, S T A 0 S Pil E U VVS. I Van f EERSTE BLAD. GEMENGD NIEUWS. ÜJMH3DÜG 27 JULI 6314 39, •gang 8499 en Administratie -'ZÈÊMé Bureiux vaia Afzonderlijke nummers - 0.03 0 IntepcomifDsisaai Telefoonnummer 1428. ot Lt). I dit nummer bestaat uit iwse bladen. BARTEL JORIS STRAAT 27, Haarlemsche Alledajjes No, 1390. [ABONNEMENTSPRIJS»; Voor de^Iaotsen, waar een agent Is gevestigd (kom der gem.) -1.35 I |^littI©l®ltli§§SW©S'l 2®B3f*"33j H 31511*1 ©Stl Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post -1.80. g Buit PRIJS DER ADVERTENTIëNt 8 regels 60 cent (contant 50 cent). Iedere regel meer 10 efe Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 ct. per regeL Buitenl. 20 ot Dienstaanbiedingen 25 ct. (6 regels), driemaal voor 50 ct. coDtant), 1000 'Alle betalende abonnê's op dit blad, die in bet bezit eener verzekcrlngspollfi zlln, *Ha volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor, GULDEN bij levenslange onge schiktheid tot werken, 400 GULDEN bij overlijden. 300 GULDEN bij Verlies van een hand of voet 150 GULDEN by verlies van één oog. ISO GULDEN b« verlies van één duim. GULDEN by verlies van één wijsvinger. GULDEN by verlies van één anderen vinger. Se aitkeerlng dezer bedragen wordt gegarandeerd door de MAATSCHAPPIJ „HOLIiANDSCHE ALGEMEENE VERZEKERINGSBANK'' te Schiedam, AGENDA. 28 Juli Sociëieit „Trou moet Blycken" 8K uur Haarlem's Muziekkorps. Strijkorkest. Bisschoppelijk Museum Jansstraat «9 Geopend eiken dag van 10—5 uur, tegen betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zaterda gen en R. K. Feestdagen. Europa verkeert in crisis. De groote tweespalt der volkeren van Europa, die de Germaansche natiën steeds scherper stelt tegenover de Latijnsch-Slavische volkeren, is opeens verscherpt en gevaarlijk geworden voor den wereldvrede, nu de Oostenrijksch-Iiongaar- sclie monarchie op volkomen-gerechtvaardigde gronden maatregelen heeft genomen tegen een volk, dat door de wijze waarop het intrigeert en kuipt, toch eigenlijk zichzelf den naam van beschaafde natie onwaardig heeft gemaakt! Servië, waar moord en doodslag naar het schijnt de gewone middelen der staatkunde zijn, waar de koningsmoordenaars van gisteren, die Alexander en Draga in koelen bloede neerscho ten, op de verantwoordelijke posten des lands hun bloedige „staatkunde" vervolgen door den troonopvolger der monarchie te doen vermoor den, Servië heeft jaren lang met het geduld van' Oostenrijk gespeeld. Herhaaldelijk en altijd weer heeft het plechtige beloften gedaan, zich van alle agitatie te onthouden, en de gewel digste schending van die beloften is wel de moord op aartshertog Frans Ferdinand, die zooals nu duidelijk blijkt met medeweten der leidende Servische staatslieden, zoo niet met hun medeplichtigheid, plaats vond. Geen wonder, dat nu Oostenrijk's geduld is uitgeput. En dat het nu een einde wil maken aan dit ergerlijk bedrijf. De zaak is echter maar: hoe daar een einde aan te maken. Het ultimatum van Oostenrijk was streng en geweldig. En het moet gezegd: de onafhanke lijkheid van Servië was erbij in het spel. Doch tevens werd duidelijk uit Weenen gezegd: als Servië den werkelijken wil toont, voorgoed dit moordenaars-systeem te verafschuwen, is er nog over te praten, dochte praten tusschen Oostenrijk en Servië-alleen. Géén buitenstaanders hebben zich erin te mengen. Zoo was de toestand gisteren De „buitenstaanders" die Oostenrijk eruit wil hebben, zijn natuurlijk Rusland (dat altijd met Oostenrijk om de macht op den Balkan heeft gewedijverd) en diens bondgenoot Frankrijk Rusland heeft het in handen, of 't oorlog wordt in Europa En nu is het groote lichtpunt in dezen drei genden tijd, dat Rusland, aarzelt om den strijd te ontketenen! De Russische kranten schelden en schimpen wel, en voeren een dreigende taal, doch de regee ring heeft besloten, af te wachten. En tijd ge wonnen, is alles gewonnen! Servië moet niet vernietigd worden, doch het is toch ook niet waard, dat men er een alge- nieenen Europeeschen oorlog om voert, ziet- daar de gedachte der Russische regeering, die ook door de Fransche bladen, blijkbaar officieus, wordt vooruitgeschoven. In Londen zegt men hetzelfde. Tijd gewonnen, alles gewonnen. Waarschijnlijk zal Belgrado bezet worden, zonder strijd, daar de Servische troepen naar het Zuiden zijn afgetrokken. Doch dan is er Er is tot op het oogenblik dat we dit schrij ven, nog geen oorlog uitgebroken tusschen Servië en Oostenrijk. De diplomatieke betrek kingen zijn afgebroken, maar Oostenrijk heeft den oorlog nog niet verklaard. Het wil dan ook, naar de berichten luiden, geen eigen lijken „oorlog", doch het zal een deel van Servië's grondgebied gaan bezetten om de regeering en het volk te dwingen tot toe geven. Ziehier de gebeurtenissen van Zaterdag en gisteren duidelijk geteekend. HET CONFLICT IS ER! Per bulletin 'hebban we hier en daar in de stad Zaterdagavond al bekend gemaakt, dat Oostenrijk-Hongarye het antwoord der Ser vische regeering op de nota onbevredigend achtte, en dat de Oostenrijkscbe gezant met bet personeel van bet gezantschap Belgrado verlaten beeft. Om 6.20 reeds ging de gezant heen, door alle andere gezanten (behalve die van Rus land en Frankrijk 1) vergezeld naar de ha ven.... DE OOSTENRIJKSCHE MOBILISATIE. Oostenrijk heeft slechts gedeeltelijk zijn le gers gemobiliseerd, wat er op wijet dat het oorlogsgevaar in Europa voor een algemee- nen krijg nog niet dreigend wordt geacht te Weenen. Dat is bemoedigend alvast. En men meldt dan ook dat deze mobili satie niet bedoelt om Servië geheel te bezet ten, doch om maatregelen te nemen waardoor Servië nog tijd gelaten wordt, om over bet antwoord na te dienken. Waarschijnlijk zal dit wezen een bezetting van Belgrado, dat door den koning en de re geering verlaten is, om zóó druk uit te oefe nen op het Servische volk. SERYIë MOBILISEERT. Servië wachtte het conflict! Al om drie uur was bet bevel tot mobilisatie gegeven, en een part. bericht aan de_N. R. Ct. meldt dat dit op eenigszins zonderlinge wijs toe ging. Tot een uur of twee waren allen in Belgrado van meening, dat de Servische re geering de Oostenrijk-Hongaarsche. no ik moest aannemen en de stemming was daar om zeer gedrukt. Om 2 uur kreeg bet Ser vische ministerie van buitenlandscbe zaken een lang cijfer-telegram vanuit St. Peters burg. Nauwelijks was dat ontcijferd, of het bericht, dat Rusland zich op de zijde van Servië stelde, ging als een loopend vuur door de stad. Het gevolg van dit telegram was het onbevredigende antwoord van Servië! Kroon prins Alexander gaf onmiddellijk bevel tot mobiliseeren Staande in zijn automobiel reed hij door de straten en nam ovaties van de bevolking in ontvanget. De gedrukte stemming had plaats gemaakt voor een algemeene geest drift! Het Hof en de regeering vertrok des mid dags naar Kragoejewats in 't Zuiden en liet Belgrado onverdedigd achter RUSLAND'S EERSTE DAAD. Het verluidt dat de Russische minister raad, die Zaterdag werd gehouden, de vol gende besluiten nam: le. Rusland kan zich niet buiten deze kwes tie houden; 2e. Rusland wensdht oprecht een minnelijike schikking; 3e. Rusland vraagt vanwege het verrassende van de gebeurtenis sen, dat in de eerste plaats een verlenging van den termijn aan Servië toegestaan zal worden, blovenclien brengt de Russische di plomatie in berinnering, dat de verklaring van het Servische kabinet van 1909, waar Oostenrijk zich op beroept, gegeven was op verzoek en onder het oog van alle mogend heden en dat dus ook de grieven van Oos tenrijk-Hongarije gebracht moeten worden voor die mogendheden, welke moeten beslis sen, welk gevolg eraan gegeven zal worden. De Oostenrijk-Hongaarsche regeering heeft reeds een verlenging van den termijn beslist geweigerd. Zij staat op het standpunt dat het geschil alleen Oostenrijk-Hongarije en Servië aan gaat en zal dat standpunt, zoo heet het, on- w der alle omstandigheden handhaven. Elke tijd om te praten, wellicht zelfs om te bemidde-pog!ng tot tussdhenkomst zal zij afwijzen. len: de Heilige Vader heeft Zich daarvoor aan Illtuesehen: de berichten van gisteren luiden geboden en 1 p daarvoor aan- over detl eersten rainisterraad te Petersburg u „Figaro zegt reeds, dat Oos-,wat gunstiger! Volgens deze zou er besloten lijk alleen van Z. H. den Paus bemiddeling zün, om voorloopig af te wadbten. De Navaarden zou. j stemming is zoo seint Reuter wat opti- Hopen wij dus op een vredige oplossing vanmM5?cher! mTTT<5Pm ,Nm5 TIftrnmr 2e schrikkelijke crisis. God beware Eumm -n DUITSCHLAND S HOUDING. Voor een ontzettenden krijg. tenrijk siaat «cheel en al naast Oo«- Dat bewijst vooreerst biet weekoverzicht van de officieele courant, de Norddeutsche Allgemeine Zeitung. Dit blad zegt woor delijk: „De op grond van bet onder zoek naar den moord op den Oostenrijk- sdhen troonopvolger te Sarajewo door Oos- tenrijk-H on gar ije aan Servië gestelde eischen moeten gerechtvaardigd boeten, indien men de motiveering dezer eischen met gepasten ernst beschouwt. „De deelneming van Servische onderdanen ook van autoriteiten aan de reeds lang voor bereide samenzwering tegen bet leven van den aartshertog en de intrigues tegen de een heid der Habsbnrgsche monarchie is bewe zen. De Ooetenrijk-Hongaarsdhe regeering heeft zidhi bereid verklaard, den mogendhe den inzage te geven .van het bewijsmateriaal. Dat is een hewna, dat zij de uitkomsten van het onderzoek niet te loochenen cht en haar eischen als volkomen rechtmatig. „Indien tegen verwachting Servië deze eischen mocht weigeren, dan hopen wij dat, in het besef van den ernst van den toestand» de regeeringen der mogendheden gezamen lijk zullen tradhten te verhinderen, dat uit het onvermijdelijke conflict tusschen Oostenrijk- Hongarije en Servië verdere verwikkelingen ontstaan." Voorts heeft von Schön, de gezant te Pa rijs (zooals we Zaterdag al meldden) aan de Fransche regeering een mededeeling gedaan, waarvan volgens de meest zekere inlichtin gen de juiste beteekenis deze is; le. Oosten rijk-Hongarije kon niet anders te werk gaan dan bet deed; 2e. het debat moet gelocali- eeerd blijven tusschen Weenen en Belgrado en niet een kwestie van bondgenootschappen worden; 3e. indien het anders loopt, zou men de ernstigste gevolgen moeten vreezen. De algemeene zin van deze mededeeling is dus zeer duidelijk: elk tussehenbeide komen van een derde mogendheid in het Oosten- rijksch-Servisohe conflict moet vermeden worden. Zal Rusland dit zich laten gezeggen?.... GEESTDRIFT TE BERLIJN. Zaterdagavond, toen de mededeeling kwam dat Servië de eischen van Oostenrijk afsloeg, heerschte er te Berlijn al een opwinding, als of Duitschland zelf reeds in oorlog gewikkeld was! Over de breede boulevard „Onder de Linden" zoo meldt een telegram aan de N. R. Ct. trok een troep van verscheidene duizenden menschen onder bet zingen van vaderlandsche liederen. Voor het Oostenrijk sche gezantschap werd het Oostenrijksche volkslied gezongen en „Die wacht am Rhein". De gezant en zijn gemalin kwamen voor het venster en stonden te buigen en te danken. Meer dan een kwartier bracht het volk hem ovaties. Vervolgens trok de optocht naar bet Bismarck-standbeeld en door de Sieges-alles naar het Italiaansclie gezantschap, voortdu rend onder het zin£en van vaderlandsche liederen. Men trok ook naar het Russische gezant schap, om te fluiten, doch de politie wist dat te keeren. Ook uit Keulen, Straatsburg, Munchen en andere Duitsche steden komen berichten van geestdriftige betoogingen en sympathie manifestaties voor Oostenrijk. Men zingt overal de vaderlandsche liederen. De keizer, die op was in Noorwegen, komt heden direct naar Berlijn terug. Ook de chef van den generalen staf von Moltke komt Weden van een verlof te Karlsbad naar de hoofdstad weder. t I MANIFESTATIES TE PARIJS. De redacteur van de Msb. te Parijs seint: Parijs beleeft sinds gisteren uren van on- gekende opwinding. De tijding uit Weenen sloeg het hier beerscliende optimisme aan flarden. In de straten werden enthousiaste betoogin- i gen gehouden. „Naar Berlijn! Naar Berlijn!" j zoo schreeuwden de manifestanten. Gisterenavond heeft een groep Slavische studenten een betooging gehouden. Zij poog- den voor het Oostenrijk-Hongaarsche gezant schap een Oostenrijksche vlag te verbranden, maar werden door de politie in hechtenis ge nomen. j HET OOSTENRIJKSCHE LEGER. Het Oostenrijksche leger bestaat, sinds de legerwet van 12 Juli 1912 uit bet „gemeen- i schappelijke leger", de Oostenrijksche „land- welir" en de Hongaarsehe „Honved" en de „Landstorm". Het actieve leger en de Land- weihr hebben elk een zoogenaamde ersatz- reserve. Het gebied van de monarchie is voor mi litaire doeleinden in 1909 districten verdeeld. Het effectief op oorlogsvoet wordt door de legeralmanak geschat op 900.000 man (de re serve inbegrepen) op 320,000 man voor de Landwehr en Honved samen en op een half millioen reeruter. De landstorm bestaat nit 2 millioen man. Onnoodig te zeggen dat deze cijfers, vooral het laatste, slechts theoretische waarde heb ben. Het Oostenrijk-Hongaarsche leger is ver deeld in 16 legercorpsen. Ieder corps bestaat uit twee divisies actief dienenden en één di visie van de landwehr" of 49 divisies infan terie (33 van het gezamenlijke leger, 8 van de landwehr en 8 van de Honved) omvattend 94 brigades (62 van het gezamenlijke leger, 16 van de landwehr en 16 van de Honved) en 14 berghrigades. De cavalier ie bestaat uit 10 divisies van 2 brigades exi 21 onafhankelijke brigades. De artillerie bestaat uit 14 batterijen veld- TELEFOON 1770. EEN BETER ADRES. Daar gaat nu letterlijk geen dag voorbij, of we krijgen brieven, en vaak ook persoonlijk geschut, 3 batterijen berggeschut en 5 afdee-bezoek van advies-vragende dienstmeisjes, lingen vesting-artillerie. Heel dikwijls kunDen ze op het verschijnen van Het actieve Oostenrijk-Hongaarsche leger, de „Vragenbus", die toch geregeld tweemaal dat het eerst naar de linies moet, beslaat dus per weeij uitsluitsel geeft, niet wachten. 2"en batalj0BS' 252 escadr0P6 en 366 bat" En dan gaat het meestal zóó: „meneer, heeft 8Daearhü komen 119 bataljons, 41 eseadrons een mevrouw het recht om en 16 batterijen van de Oostenrijksche .land- j -^u f^11 WJJ» ^at spree fc buitengewoon wehr en 96 bataljons en 60 eseadrons van gevoelig voor het vertrouwen dat de dienst- de Honved. j meisjes die met hun mevrouwen in onmin zijn, Het ge'heele keizerlijke en koninklijke le- in ons wel willen stellen, ger van de Donau-monarchie dat in tijd van Maar er wordt van ons toch dikwijls een nood op het slagveld kan opereeren bestaat 80ort Salomons-oordeel gevorderd om in al die nit 682 bataljons, 353 eseadrons en 382 batte rijen» waaronder 62 batterijen berggeschut. HET SERVISCHE LEGER. Het Servische legert telt volgens de be richten in de bladen, in vredestijd 80,000 man en in oorlogstijd 300,000 man, terwijl door de formatie van de tweede linie een leger van meer dan 500,000 man op de been kan ge bracht worden. De onmiddellijk na den oorlog ter hand ge nomen reorganisatie van bet leger is met groote energie uitgevoerd en reeds tot een goed einde gebracht. Tevens legt bet een groot gewicht in de schaak dat het grootste gedeelte der officieren en manschappen reeds kruit geroken heeft en tijdens den laat- sten oorlog zijn sporen op het slagveld ver diend beeft. De stemming van het geheele volk is anti-Oostenrijksck. Het Servische leger is (wij ontleenen dit aan de Tel.) in tien divisies verdeeld waar van in vredestijd ieder bestaat uit 4 regimen ten infanterie (12 bataljons), 1 regiment veld artillerie met 3 batterijen en de daarbij be- hoorende genietroepen. De cavallerie is tot een afzonderlijke divisie vereenigd en bestaat uit 4 regimenten, 4 afdeelingen mitrailleurs en 2 rijdende batterijen. Bovendien beschikt het Servische leger nog over bergkanonnen en zware artillerie. Aan de uitrusting en bewapening van deze Hen divisies ontbreekt niet het minste. In geval van mobilisatie wordt bij iedere divisie een nieuw geformeerd regiment cavalerie, nit 4 eskadrons bestaande, ingedeeld. Het contingent der mobiele divisie in oorlogstijd bedraagt: 17,000 geweren, 530 man ruiterij, 36 kanonnen en 16 machine-geweren. Door de eerste ban wordt aldus een con tingent bereikt van 170,000 man voetvolk, 5300 man ruietrij, 360 kanonnen en 160 mi trailleurs. Daarbij komt nog de divisie cava lerie met 3200 man ruiterij 12 kanonnen en 16 machinegeweren. De tweede ban brengt divisies onder de wapenen, ieder bestaande uit 3 regimenten infanterie (12 bataljons tellende), 2 eska drons cavalerie en 9 batterijen. Van elk de zer mobiele divisies bedraagt dus het con tingent: 12,000 man voetvolk, 200 man ruiterij, 36 kanonnen en 12 mitrailleurs. Indien dit noodig blijkt, zal men deze tweede ban tot 10 divisies verhoogen. Dit zou echter slechts langzamerhand kunnen geschieden door het oproepen der reserve. Voorloopig kan men dus slechts rekenen op vijf divisies met to taal 60,000 man voetvolk, 1000 man cavalerie, 180 kanonnen en 60 mitralleurs. De infanterie is bewapend met Mauser- repetitiegeweren van 7 millimeter, de cava lerie met Mauser-karabijnen. De artillerie heeft snelvuurkanonnen van 75 millimeter, berggeschut van 70 millimeter en snelvuur- veldhonwitsers van 120 tot 150 millimeter. Alle kanonnen zijn van Frausch fabricaat Seh neider-Cre nsot) In den laatston oorlog werden nog oude De Bange-kanonnen gebruikt. Deze zullen echter in dien tusschentijd wel door modern geschut vervangen zijn. Het veldgeschut heeft een groote draagkracht, n.l. van 6300 meter, het berggeschut draagt 4000 M. ver. Volgens de laatste berichten hebben de Serviërs reeds sedert eenigen tijd reservis ten opgeroepen en zich tot den oorlog toege rust. Moordaanslag op den Khedive van Egypte. Een telegram uit Konstantinopel meldt, dat Zaterdagmiddag om vijf uur toen de Khedive na een bezoek bij den grootvizier de Porte vor- gevallen uitspraak te doen te meer, omdat we natuurlijk op zoo korten termijn maar éón partij hooren.en iedereen weet dat vooral bij een verschil tusschen mevrouw en dienst maagd in den regel allebei de partijen wel iet» te zeggen hebben. Wij geven dus in den regel aan de meisjes een beter adres: dat van het Bureau voor arbeidsrecht, dat immers eiken Donderdag van 89 uur in Sint Bavo zitting houdt. Het zou ons aangenaam zijn, als in kwesties waar het niet gaat over uitleg van de arbeids overeenkomst, maar om uitgebroken con flicten, ruzie en wat dies meer zij, dat adre» het eerst werd opgezocht! liet, een jong Egyptenaar verscheidene schoten op hem heeft gelost. De Khedive werd in het gezicht en aan den arm licht gewond. Zijn schoonzoon, die hem vergezelde, is ook gewond. De dader is door den adjudant van den Khedive gedood. Het proces te Parijs. De volgende zin van den liberalen redacteur der „N. R. C." te Parijs teekent voldoende dit vuile zaakje, dat nog altijd loopt: „In deze fantastische en steeds minder ver kwikkelijke affaire-Caillaux wordt van tijd tot tijd, in een verloren oogenblik tusschen de po litieke en amoureuse evoluties van Caillaux door, soms ook heel even gesproken van het overlijden van een zekeren heer Calmette, hoofdredacteur van de Figaro, maar dat is een onderwerp, dat blijkbaar voor gevoelige zielen als de procureur-generaal; de president, de heer Caillaux en mr. Labori wat pijnlijk is en dat dien maar liefst zoo veel mogelijk buiten het debat houdt en waar men vooral de gezwore nen zoo min mogelijk aan wil doen denken" Het Eucharistisch congres De dag van gisteren wordt door den redac teur der Maasbode te Parijs telegrafisch aldus beschreven: Hedenmorgen om 10 uur cele breerde de kardinaal-legaat Granito di Bel- monte de H. Mis, niet bij de Grot, gelijk het program aangaf, maar aan het altaar voor da Rozenkranskerk. Het weêr was prachtig. De zon scheen vol luister en gaf de plechtigheden een nog schit terender aanzien. Vergezeld van alle kardinalen en bisschop pen schreed de kardinaal-legaat van het bis- sclioppelijk paleis naar de Rozenkranskerk om het H. Misoffer op te dragen. Duizenden personen volgden ingetogen en godvruchtig do processie. Donkere wolken kwamen in den middag op zetten maar het bleef bij dreigen; de laatsta dag van het Eucharistisch congres bleef voor regen bespaard. In de groote sluitingsprocessie werd vooral een groep Katholieke spoorwegmannen met 400 vaandels geestdriftig toegejuicht. Honderden priesters in soutane en superplis en acht kardinalen, woonden de plechtigheid bij. De processie maakte een diepen indruk en duurde meer dan een uur. Om 6 uur na de terugkomst op de Esplanado gaf do kardinaal-legaat den zegen met het Al lerheiligste vanaf het altaar voor de Basiliek boven de Rozenkranskerk. Een geweldig groote menigte verdrong zich lamzs den weer. die de processie volgde.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1914 | | pagina 1