DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
Èl©pl©g in hef Oosten.
5
SCIitdertiuisve&i i9-3l-^3, Haarlem
Witte Schoentjes
P. W. TWEEHUIJSEN,
STADSNIEUWS.
BINNENLAND.
EERSTE BLAD.
GEMENGD NIEUWS.
WOEHSDAG 29 JULI 1914
39ste Jaargang No. 8301
'li
abonnementsprijs»
Per 8 maanden voor Haarlem
Voor de plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom der gem.) 1.35
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1.80
Afzonderlijke nummers 0.03
Bureaux van Redactie en Administratie
Intercommunaal Telefoonnummer 1426.
PRIJS DER ADVERTENTIëN»
Van 6 regels 60 cent (contant 50 cent). Iedere regel meer 10 ofc
Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 et. per regel. Buitenl. 20 ct
Dienstaanbiedingen 25 ct (6 regels), driemaal voor 50 ct. contant).
GULDEN bij
levenslange onge
schiktheid tot
werken.
Alle betalende abonné's op dit blad, die in bet bezit eener verzekeringspolls ziin, zlln volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor»
GULDEN bij frg| GULDEN bij f Él f l: GULDEN bij flfl GULDEN bÜ
Verlies van een 1 B11 verlies van verlies van Vei^S Van
hand of voet. «wU éénoog. 8 $0 Ha één duim. U fj wijsvinger.
GULDEN bij
overlijden.
GULDEN bij
verlies van
één anderen
vinger.
De uitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de MAATSCHAPPIJ „HOLLANDSCHE ALGEMEENS VERZEKERINGSBANK** te Schiedam.
Uit nummer bestaat uit
twee bladen.
AGENDA. 30 Juli.
Gebouw Sint Bavo R. K. Volksbond
8—9 uur R- K. Bureau voor rechts
kundig advies inzake arbeidersbelangen.
Rederijkers. 8ka uur Mariavereeniging
vergadering.
Brongebouw 8 uur Haarl. Mu
ziekkorps. Concert.
Groote Kerk 2—3 uur Orgelbespe-
speling door den heer Louis Robert. Zie
programma Stadsnieuws.
Bisschoppelijk Museum Jansstraat
<9 Geopend eiken dag van 10—5 uur, tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zaterda
gen en R. K. Feestdagen.
OOSTENRIJK VERKLAART SERVIë DEN OORLOG. - ONTZAGLIJKE GEEST
DRIFT IN OOSTENRIJK. - ALLES HANGT NU VAN RUSLAND AF. - GEHEEL
EUROPA IN DE WAPENEN!
Oorlog in het Oosten!....
Zooals we gisterenavond per bulletin heb
ben bekend gemaakt, en hedenmorgen al uit
voeriger konden melden, is de oorlog dan
toeb losgebarsten
Oostenrijk, gedwongen door zijn levensbe
langen en zijn eer, beeft 12 uren gewacht op
toenadering van Servië, doch deze is niet ge
komen.
Nü beeft het 't beslissende woord gespro
ken en den oorlog verklaard.
In het Oostendus oorlog.
Zal het blijven bij het Oosten?....
Dat hangt van Rusland af!
Rusland heeft den vrede van Europa in
houden. Zegt de Czaar heden of morgen het
beslissende woord: oorlog tegen Oostenrijk,
worden de móbilisatreplaimen die al gedeel
telijk zijn uitgevoerd, voltooid1, dan is het
oorlog in Èuropa, en algemeeen.
Zal Rusland het zwaard willen en durven
opnemen, om de Servische koningsmoorders
(e beschermen?
Wij gelooveu het steeds nog niet.
Men late zich door het groote woord „oor
log" niet verblinden!
Het k a n zijn dat de oorlogspartij in Rus
land den weifelenden Czaar meesleept, dat
werkelijk de fakkel van den krijg wordt ge
worpen in het tot herstens gevulde kruitma
gazijn dat Europa lieet.... doch vóór uit, St.
Petersburg de tijding komt dat daar de oor
log is verklaard, mogen en kunnen wij niet
aannemen dat de Rus zóó groote onheilen en
jammer over Europa en de wereld zal bren
gen om zóó luttel zaaks
Wij geven in dit nummer, aan het hoofd
?an het Tweede Blad, een heele reeks tele
grammen, de oorlogsverklaring en wat er
aan vastzit betreffende.
Aan het Hbld. ontleenen wij nog de volgen-
Ie telegrammen uit Duitsche bladen over
Oosteurijk's optreden:
TJit den Berliner Lokal Anzeiger van gis
terenavond vermelden wij het volgende tele
gram nit Weenen:
„De opening der vijandelijkheden heeft
zooals officieel wordt verklaard alle mo
gelijkheid op vrede afgesloten. Oostenrijk-
Ilongarije laat zich door niets meer weerhou
den en verwacht ook van geen enkele zijde
meer eenige interventie, wijl die toch volko
men doelloos zijn zou. Oostenrijk gaat nu ge
heel volgens een vooraf vastgesteld plan te
werk. Reeds de eerste uren zullen gewichtige
voorbereidingen doen zien, want men is reeds
veel verder dan algemeen gedacht wordt."
En uit een later telegram: „Voor hedenmid
dag 12 uur wordt de algemeene mobilisatie
verwacht, mits voor dien tijd geen neutrali-
teitsverklaring van Rusland ontvangen ie,
waarop wel niet meer gerekend kan worden."
„Het overtrekken van Donao en Save staat
nu voor de deur. Iedere verdere tusschen-
komst van staten, ten doel hebbende de voor-
kemiug van den oorlog, is buitengesloten.
Oostenrijk zal die „unbedingt" terug wijzen.
Een toegeven van Servië zou. zooals hier is
hekend gemaakt, eveneens doelloos zijn. Oos
tenrijk gaat nu nergens meer op in.
„De Servische gezant verliet Weenen gis
teren.
„Hedennacht hebben stormachtige demon
straties plaats gehad voor het Servische con
sulaat. Het wapenbord werd afgerukt en in
bet water geworpen.
„De Servische generaal Marinowitsj, die in
Karlsbad een kuur deed, is gevangen geno
men, doch onmiddellijk weer vrij gelaten".
De Berliner Lokal Anzeiger van gisteren
avond bevat een telegram uit St. Petersburg,
volgens hetwelk keizer Nicolaas zich naar
h inland 'heeft hegeven, nadat hij machtiging
had gegeven, dadelijk 14 legercorpsen, en in
Leva] van mobilisatie van het Duitsche leger
i gansdbe legermassa in Rusland op oor-
h'Sssterkte te brengen.
Bef Berliner Tagoblatt bevat een telegram
uit Athene van den volgenden inhoud:
„De ochtendbladen zijn eenstemmig van
oordeel, dat er voor Griekenland geen grond
tot deelneming bestaat in het Oostenrijkseh-
j Servische conflict, zoolang Servië door Oos-
i tenrijk alleen wordt aangevallen."
DUITSCHLAND'S HOUDING.
Volgens een telegram uit Berlijn, machtigde
de Duitsche regeering een Berlijnsch Persbureau
tot de mededeeling dat Duitschland de Engel-
sche bemiddelingspoging heeft afgewezen.
Duitschland zal niet aan de voorgestelde ge-
zantenconferentie deelnemen, daar de Duitsche
diplomatie het beter acht de gebeurtenissen
haren loop te laten.
Duitschland had van den beginne af een gere
serveerde houding aangenomen tegenover dit
voorstel van minister Grey en de Duitsche regee
ring bleef vasthouden aan hare opvatting, dat
alleen, indien Oostenrijk-Hongarije met de plan
nen van minister Grey accoord gaat, deze door
Wilhelmstrasse gesteund kunnen worden.
Waarom wees Duitschland Engeland's be
middelingspogingen af!
Dat wordt duidelijk uit een officieus arti
kel van den Berl. Lokal Anz., dat door den
Hbld.-correspondent te Berlijn wordt mede
gedeeld.
„De Duitsche regeering zoo heet het
Ihierin heeft met het oog op den huidigen
toestand niet het besluit kuunen nemen, het
voorstel van den Engelsohen staatsman zon
der voorbehoud te aanvaarden. Men betwij
felt hier, of een zoo gecompliceerd iets als
een ambassadeurs-conferentie in de gelegen
heid zou zijn, onder den druk der politieke
gebeurtenissen zoo spoedig het geschikte mid
del te vinden om alle moeilijkheden uit den
weg te ruimen. Ook verheelt men zich niet,
dat de instelling van zoo'n vierstaten-aro-
page, die geroepen is de aangelegenheden van
twee niet aan de conferentie deelnemende
mogendheden te regelen, een novum zou
zijn op het gebied der internationale poli
tieke gewoonten. In de leidende kringen ge
looft men daarom, met volkomen waardee
ring van het vredesplan van sir Edward Grey,
dat de zaak van den vrede wellicht nog beter
zou kunnen worden gediend, indien de reeds
miet goed gevolg begonnen bemiddelings
voorstellen van kabinet tot kabinet worden
voortgezet. In dezen zin is het Engelsohe
voorstel dan ook beantwoord. In het hijzon
der mag hierbij niet over het hoofd worden
gezien, dat tot op het oogenblik ook do di
recte diplomatieke onderhandelingen tusschen'
Weenen en St. Petersburg worden voortge
zet Men zal daarmede misschien spoediger
tot het doel geraken, indien de mogendhe
den hetzij te zamen, hetzij afzonderlijk, haar
bemoeiingen op die plaatsen wilden richten^
die daarvoor in de eerste plaats in aanmei*-
king komen, n.L te St Petersburg en te Nisj.
Duitschland is in ieder geval besloten, met
alle kabinetten van gedachten te wisselen1,
ten einde tot dat doel te geraken."
GEESTDRIFT IN OOSTENRIJK.
De vaderlandsliefde der Oostenrijkers uit zich
op frappante wijze in de groote offervaardig
heid, die in de monarchie met het oog op den
oorlog onder alle lagen der bevolking aan den
dag is getreden. Vooral toont zij zich, naar wij
in de Msb. lezen, in de talrijke inzamelingen,
die voor de in het veld staande soldaten en voor
hun familieleden worden gehouden, en de aan
zienlijke schenkingen, die te hunnen voordeele
worden gedaan.
Het ministerie van oorlog neemt alle giften in
ontvangst.
De rijksorganisatie der huisvrouwen van Oos
tenrijk-Hongarije heeft een oproeping gepubli
ceerd tot het organiseeren van een groote hulp
actie, welke o. a. beoogt: De stichting van een
hulpfonds, alsmede het scheppen van bronnen
van inkomsten voor de vrouwen der reservisten,
die zonder middelen van bestaan mochten ge
raken en het gratis verstrekken van levensmid
delen.
De Duitsche studenten in Praag hebben be
sloten een inzamelingsbureau voor het Oosten-
rijksche Roode Kruis op te richten.
De Boheemsche geneesheerenorganisaties zijn
5a Cac
HET OORLOGSGEBIED: DE GRENZEN VAN OOSTENRIJK
EN SERVIë.
Wij geven hierboven een kaartje van de Oostenrijksch-Servische grens
met de spoorlijnen. De brug tusschen Belgrado en Semlin is opgeblazen
door de Serviërs. Bij Mitrovitch hebben de Oostenrijkers de grens
gisteren reeds overschreden.
tot het ondernemen van een geneeskundige hulp
actie opgeroepen.
De 62-jarige president van het heerenhuis,
vorst Windischgratz, die majoor van de land
weer is, heeft zich bij den minister van de lands
verdediging: aangemeld voor den vrijwilligen
troependienst in het legerfront.
Ook het 54-jarige lid van het heerenhuis, vorst
Karl zu Auersberg, heeft besloten, tegelijkertijd
Ook onder de Serviërs en Kroaten in Oos
tenrijk-Hongarije openbaart zich groote geest
drift voor den oorlog.
Vermelding verdient, dat de firma Gebroeders
Gutmann te Weenen een som van 100,000 kro
nen beschikbaar heeft gesteld voor het Roode
Kruis, terwijl nog voortdurend groote giften blij
ven inkomen.
Wat de mobilisatie van Oostenrijk betreft,
hierover is het volgende ontleend aan particu
liere berichten uit Weenen aan de bladen, o. m.
de Telegraaf.
Het 3de legercorps te Graz, het 8ste te Praag,
het 9de te Leidmeritz, het 15de te Serajewo, het
7de te Temesvar, het 4de te Boedapest, het 13de
te Agram en het 16de te Ragusa bevinden zich
reeds geheel op voet van oorlog. Een groot aan
tal andere corpsen werden verder op oorlogs
sterkte gebracht. Waren tot eergisteravond 6
uur ongeveer 270,000 man aan de Servische en
Montenegrijnsche grens geconcentreerd, dit
aantal zou gisteren tot 500,000 stijgen.
Het spreekt vanzelf, dat alle treinen thans
groote vertraging ondervinden. De spoorweg
directies hebben de handen vol met het enorme
transport van troepen, paarden en kanonnen.
Het goederenvervoer is ten deele gestaakt. He
den zou het passagiersverkeer op verschillende
spoorweglijnen stopgezet worden.
De mobilisatie verloopt uitstekend. Rustig en
kalm, zonder overijling worden de bevelen door
officieren en manschappen opgevolgd. Iedereen
weet zijn plaats en men schijnt van vroegere
mobilisaties veel geleerd te hebben. Men ziet
reeds overal soldaten in hun grauwe velduni-
form met ruwe leeren schoenen, riemen en band.
Het publiek toont zich zeer sympathiek jegens
de militairen. Het geeft hun allerlei geschenken,
zooals sigaretten en sigaren. Het enthousiasme
stijgt van uur tot uur. De troepen toonen zich
verlangend, zich met de zoo gehate Serviërs te
meten.
ITALIë BLIJFT SOLIDAIR*
De officieuse „Tribuna" verklaart, dat als
Oostenrijk door een der groote mogendheden
wordt aangevallen, Italië zonder aarzelen en
met geestdrift aan de zijde van zijn bondge
noot zal staan.
HET SERVISCHE LEGER.
Door het annexeeren van groote gebieden in
Macedonië, zegt, volgens het A. H., de „Köln.
Ztg.", heeft Servië sedert verleden jaar een be
langrijke uitbreiding ondergaan; en de regeering
was juist bezig die nieuwe gebieden te organi
seeren en van een militaire indeeling te voorzien.
Vóór den oorlog met Turkije was Servië ver
deeld in vijf divisie-districten: Morsoa met Nisj;
Drina met Waljewo; Donau met Belgrado;
Schoemadja met Krajoegewatsj, en Timok met
Saitsjar.
Hierbij zijn sedert vijf nieuwe divisie-distric
ten gekomen: Ibar met Novibazar; Kossowo
met Pritsjina; Wardar met Ueskjoeb; Vitolj met
Monastir, en Bregalnitza met Istip.
Bij de mobilisatie moest in ieder district een
velddivisie van vier regimenten worden gevormd,
met toebehooren, zoodat dan 17,000 geweren,
530 sabels, 36 kanonnen en 16 machinegeweren
in gebruik kunnen worden genomen.
In het oude Koninkrijk gaat die mobilisatie
vanzelf, voor de vijf daar bestaande divisies.
Maar of in het nieuwe gedeelte de zaak even
gemakkelijk zal gaan is te betwijfelen. Reeds
sedert eenige weken, zoo melden Fransche bla
den, heeft Servië in de nieuwe provincies proef
nemingen gedaan, in Mitrowitza, in Kossowo,
in den ouden Sandjak Novi-Bazar. Met welk
resultaat is niet bekend.
Het Servische leger uit het oude rijk zal zeker
200,000 man sterk zijn; is de mobilisatie in het
nieuwe gedeelte goed geslaagd wat echier
met het oog op de daar wonende Bulgaarsche
elementen en de onbetrouwbare Turken en Alba-
neezen aan twijfel onderhevig is, dan kan
Servië het brengen tot 300,000 of 400,000 men-
schen.
Hiertegenover Stelt Oostenrijk onmiddellijk een
millioen troepen en wanneer de beide bans van
de landweer en de aanvullingsreserven of land
storm onder de wapenen zijn, ruim twee millioen
troepen.
Het gevaarlijkste echter wordt de toestand ge
maakt door de werkzaamheid der Servische ben
den, de Komitadjis. In den Sandjak, in het
moeilijke bosch- en bergland, zal een volksstrijd,
een kleine oorlog, een guerilla ontstaan, die door
de geheime genootschappen in Servië sedert lang
is voorbereid. Daarvoor zal Oostenrijk niet al
leen een voortdurend sterke troepenmacht moeten
beschikbaar hebben, het moet uitgebreide maat
regelen nemen om den opmarsch zijner troepen
en de etappelinie te beschermen.
(Men zie voor verder nieuws onze bulletins
in de stad, en onder „Nagekomen Nieuws".)
BARTELJORISSTRAAT 27,
TELEFOON 1770.
Haarlemsche Aliedacjes Uo, 1392.
OORLOGS-BELANGSTELLING.
Heele lappen bulletins hangen er voor de
ramen van onze sigarenwinkels, die het mono
polie schijnen te hebben van de bulletin-
ophangerij.
En daar verdringt zich in de laatste dagen
geregeld het publiek voor, dat commentaar geeft
Slagersjongens hoort men de houding van
Servië bediscussieeren en de Amsterdamschf
waterlinie mitsgaders deszelfs geheimen is een
geliefkoosd onderwerp voor iedereen, die een sol
daat in de familie heeft.
Toen vanmorgen de troep met muziek uit de
kazerne rukte, had hij buitengewoon groote be
langstelling overal, en de jongens lachten met
een ergje, of ze zeggen wouënwe worden in
deze dagen belangwekkend!
Inderdaad: er is oorlogs-belangstelling, ook
bij ons volk. Hopen we, dat de belangstelling
niet.... bezorgdheid worde voor eigen belangt
den oorlog. Hun kreten werden overstemd dooi
de enthousiastische menigte die „leve Oostenrijk"
riep.
De moordenares van CafHniH vrijgesproken!
Het ongeloofelijke feit (althans voor ons, die
van dergelijke verkrachting van het recht geen
hoogte hebben) is geschied: de jury heeft op de
vraag: „heeft mad. Caillaux met voorbedach
ten rade Calmette vermoord geantwoord
Neen!
Het vrouwmensch is op dien grond vrijge
sproken.
Als men nog één bewijs noodig had hoe rot
de toestand in Frankrijk is, dan geeft deze vrij
spraak dat!
Er zijn redenen (e over om te denken, dat de
jury te vorenbewerkt was, laten we maar
zeggen.
En wat de magistratuur betreft: de redac
teur der Msbd. te Parijs seint zeer terecht:
„Caillaux's macht en invloed, zijne geldmacht
vooral, zijn te sterk, dan dat hij bij de huidige
algemeene ontreddering niet zou kunnen berei
ken wat hij wilde. Hoe men het wende of keere,
Caillaux heeft een machtige partij achter zich,
welke in het parlement over bijna een derde
der stemmen beschikt en aan invloed de mach
tigste partij van het land kan worden genoemd.
Door de macht dier partij, gesteund door de
vrijmetselarij, kan Caillaux beschikken over de
carrière van duizenden en duizenden en de ma
gistraten zijn als was in zijne handen."
Protest tegen Oostenrijk.
Het Internationale Bureau voor den Vrede
heeft besloten, bij wijze van protest tegen de ma
nier, waarop Oostenrijk zijn minachting te ken
nen heeft gegeven voor de verplichtingen, te
's-Gravenhage aanvaard, om vredelievende mid
delen te baat te nemen bij het oplossen van con
flicten met andere naties, het wereldcongres voor
den vrede, dat in September a.s. te Weenen zou
bijeenkomen, thans te Bern te houden.
Socialistische relletjes te BerlUn.
Te Berlijn hebben gisteren socialistische rel
letjes plaats gehad van protesteerenden tegen
DE TERUGKEER VAN PRINS HENDRIK.
H. M. de Koningin is gistermiddag met
de Prinses per extratrein om 4 uur 13 in
een salonrijtuig naar IJmuiden vertrokken,
ter verwelkoming van den Prins bij zijn aan
komst aldaar aan boord van de Zeeland.
H. M. liet zich op dezen tocht alleen verge
zellen door den gep. vice-admiraal jhr. Röoll,
adjudant b. d. van H. M. en oud-minister
van marine.
Uit IJmuiden meldt men hierover nog het
volgende:
Precies om 5 uur is de Koninklijke trein
hiep aangekomen. Op het perron waren tor
begroeting aanwezig baron Van Geen, parti
culier secretaris van H. M., en da burge
meester van .Velsen, mr. dr. Verloren van
Themaat.
In gereedstaande auto's werd naar het sema
phore aan den ingang van de haven gereden
om de Zeeland te zien binnenkomen, d.e tus-
Bchen 5 en 6 uur verwacht werd. De Konin
gin en Prinses Juliana, vergezeld van baron
Van Geen, vice-admiraal jhr. Röell, adjudant
in buitengewonen dienst, jonkvrouw v. d. Poll,
hofdame, en zuster Marting, welke laatsten
met den koninklijken trein waren medegeko-
men, hebben nabij het semaphore in de auto's
ongeveer een uur op de aankomst van de
Zeeland gewacht, waar H. M. zich omtrent
de omgeving en de in- en uitgaand - schepen
liet inlichten door den burgemeester.
Precies te 6 uur 15 stoomde de Zeeland
de pieren binnen, om even later het sema
phore te passeeren. Toen stapten H. M. en
Prinses Juliana uit de auto om een eersten
groet te wisselen met den Prins, die aan
stuurboordszijde van de Zeeland stond. Van
den oorlogsbodem werd het Wilhelmus ge
speeld.
Bij het passeeren van de Zeeland langs het
pantserfort werden de gebruikelijke saluut
schoten gelost. Nog voor de Zeeland aan den
toeristensteiger ligplaats had genomen, waa^
reedis twee auto's voor den Prins en zijn ad
judant gereed stonden, waren de auto's met
H. M., Prinses Juliana en gevolg van he#
zeestrand teruggekeerd. Op den aanlegstei
ger waren ter begroeting van den Prins aan
wezig vToe-admiraal Tydeman en diens ad
judant, luitenant ter zee Bakker, en de ha
venmeester van het Noordzeekanaa), de heep
De Brueijs Tack. Met het uitzetten van de
scheepstrap en het leggen van den loopefl
ging nog eenige tijd gemoeid. j
Onafgebroken werden, zoo meldt do N,
R. O. de Koningin en Prinses Juliana uit
bundig toegejuicht floer een dichte menschen-
massa.
De Koningin was gekleed In een licht beigal'
manteloostuum en witten hoed' met voeren eaj
fle Prinses droeg een lichtblauw zijden man
feitje en witten hóed met bloemenkrans
linten. Herhaaldelijk Wuifde ze terug bij
stormachtige toejuichingen en dartel trippel*
ze op en van den aanlegsteiger.
Een hartelijke begroeting had aan boord
van de Zeeland plaats tusschen de vooraten
lijkte echtgenooten fetn Prinses Juliana.
Na eenigen tijd aan boord van de Zeeland
vertoefd te hebben, vertrokken H. M., de
Prins en Prinses Juliana te ruim 7 uur pet
f
I
400
300
15
Want dan. steunt liet Duitsche Rijk zijn
Bondgenoot, Clan grijpt ook Frankrijk naar
Je wapenen om Duitscihland aan te vallen,
dan zal Engeland met zijn machtige vloot niet
werkeloos kunnen blijven toezien. dan
slaat héél Europa in den oorlogsbrand!....
Zal de Czaar dat aandurven?
ovtcfi
fitrAor/
M6a.dK.no L'QfiC
met zijn zoon, die voor den troependienst op
geroepen is, op te rukken.
