DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. Oorlog In het Oosten. Kindephuisvesf 29-3f-S3y Haai*!@m EEÜSTE BLüy. Witte Schoentjes P. W. TWEEHUIJSEN, STADSNIEUWS. Hit da Statenzaal*. GEMENGD NIEUWS. bOMBERDJIG 30 JULI 4914 39ste Jaargang Mo. 8502 Bureaux van Ékodaetia en Administratie intercommunaal Telefoonnummer 1426. Hit egumsvser twse ibfiaden. bestaat uit Nalezing van de Raadsvergadering, BABTfcLjaai&STRAAT 27, TELEFOON 1770. Haariemsche AHeüagjes No. 1393. ABONNEMENTSPRIJS»/ Per 8 maanden voor Haarlem i 9! 1-35 Voor de plaatsen, waar een agent Ia gevestigd (kom der gem,) 1.85 Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1.80 Afzonderlijke nnmmera 0.03 PRIJS DER ADVERTENTIëNi Van B regels 60 cent (contant 50 cent). Iedere regel meer 10 cA Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 ct. per regel. Buitenl. 20 ct Dienstaanbiedingen 25 ct. (6 regels), driemaal voor 50 ct contant). Alle betalende afconné's op dit blad, die In bet bezit eener verzekeringspolis zHn, *Un volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor» GULDEN bij levenslange onge schiktheid tot werken. 400 GULDEN bil overlijden. 300 GULDEN bij verlies van een hand of voet ISO GULDEN by verlies van één oog. li GULDEN bü verlies van één duim. 61 GULDEN by verlies van één wijsvinger. 15 GULDEN bü verlies van één anderen vinger. De nitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de MAATSCHAPPIJ „HOLLANDSCHE AIJ3EMEENE VERZEKERINGSBANK*" te Schiedam. AGENDA. 31 Juli. Gebouw Sint Bavo R. K. Volksbond Hoofdbestuur. Propagandaelub. Groote kerk 7—8 uur Orgelbespe ling door den heer Louis Robert. Zie pro gramma Stadsnieuws. P a 1 c i s van Justitie half 2 Bureau van Consif.tatie. Bisschoppelijk Museum Jansstraat i'9 Geopend eiken dag van 10—5 uur, tegen betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zaterda gen en R. K. Feestdagen. Een geheime zitting van anderlhalf uur, midden in do raadsagenda Het is niet, dat we den vroeden vaderen 't misgunnen zouden, dat zij in biet geheim som mige zaken voorbereiden, of in knus „onder onsje" gewichtige dingen bespreken die bet groote publiek pas naderhand moet vernemen. Voor ons partvergaderde de Raad ge regeld „in comité-generaal", wat waarscbyn- lyk aan den duur van de raadszittingen ten goede zou komen, doch voor do hoeren; socia listen bovenal een leelijke klont uit de pap zou zijn! Doch dat is een vrome wensch. Om evenwel op do zaak terug te komen: waarom werd deze geheime vergadering ge houden midden in de behandeling der agenda en piej- zooals toch gewoonte is en oirbaar aan het slot? Indertijd had burgemeester Borael van Ho- gelanden óók zoo'n bevlieging, om de verga deringen met gesloten deuren midden in de raadsagenda te strooien, doch welwillend is bij daarvan teruggekomen, toen de pers hem op liet ongerief hiervan voor de verslagge vers wees. Wij twijfelen er niet aan, of burgemeester Sandberg zal, als het mogelijk is. óók hier mede rekening houden in den vervolg,. Wat de raads-agenda-zelf betreft: veel, „na te lezen" valt er niet ditmaal. 'tWas een vrij onbelangrijke vergadering. We boorden by de ingekomen stukken in handen van B. en W. om prae-advies stellen bet verzoek van de verschillende onderwijzersvereenigin- gen (met rapport) over bet bioscoopbezoek door kinderen. Wy hopen dat B. en W. te dezen opzichte wat spoed zullen betrachten, opdat vóór het komende winterseizoen een verordening als die, welke door ons en door de onderwijzers ver eenigingen gevraagd wordt, zal kunnen worden behandeld en vastgesteld! De bewoners van de Kruisstraat krijgen, wat de verlegging van de tram aangaat, hun zin, de bewoners van de Jansstraat echter krijgen nul op hun rekest.... 'twas te voor zien. Toch lijkt bet ons wat hard, dat er voor de Jansstraat heelemaal niets op te vindeni is! De heer Poppe zeide terecht, dat de Cein tuurbaan van de E. N. E. T. slecht is als er dan niets is te verbeteren, dan zou de vraag van verlegging der Cein tuurbaan, dunkt ons, aan de orde gesteld moeten worden. Het is evenwel de kwestie, of de Jansstraatbewoners niet liever nog een lustige tram in de straat willen houden;, dan géén tram!.... Ons jongste raadslid, de beer Joosten, bezit alle kwaliteiten om een goed socialistisch raadslid te zijn naar bet hart van de tribune- bewonderaars. Hy laat zich flink hooren, en als er maar iets is dat Iheel in de verte zweemt naar een voordeeltje voor werklui, dan is by erbij! 't Wordt voor de (hoeren! Bregonje en Slingenberg een heele toer, om te blijven con- curreeren. Dat zagen ze gisteren allebei: aan Mr. Slingenberg werd een amendementje om aan een of andere gunstige bepaling voor een paar werklui terugwerkende kracht te geven, afgesnoept door den heer Joosten, die ermee kwam, terwyi de beer Slingenberg om zoo te zeggen het voorstel op de lippen had! En de heer Bregonje, die tegen die „terug werkende kracht" was, verontschuldigde zich op vreesacktigen toon, dat hy er niet vóór kon wezen: (hy zou tegen het voorstel-Joosten) stemmen „al klinkt dat vreemd", zei hy. „Al klinkt dat vreemd", inderdaad, zóó ver gaat de tribune-speculatie al, dat de heer Bregonje zich excuseert, als hy principieel tegen een voorstel is, dat een sociaal-demo craat indient! RUSLAND MOBILISEERT GEDEELTELIJK MOET NEDERLAND INTERVENIEE- REN? ONEENIGHEID ONDER ITALIAANSCHE MINISTERS. De eerste dag van den krijg is voorbijge- laner zijn al gevechten geleverd. Oostenrijk dringt krachtig op Servië in, doch Rusland heeft zich nog niet gewapenderhand verzet. Dat is bemoedigend. Elke dag gewonnen, beteekent minder kans op een algemeenen oorlog! Rusland mobiliseert wel, en heeft een 14-tal legerkorpsen opgeroepen, doch tot dusverre is dat niet op te vatten als een toebereidsel tot den oorlog. De publieke opinie in Rusland moet óók ont zien worden, doch het blijkt voor bet overige al meer en meer: Rusland is niet gereed, en zoo min Frankrijk als Engeland denken eraan om op eigen handje Rusland tot een oorlog te drijven, waaraan zijzelf zouden moeten meê- doen Wie klaar zyn, dat zijn Duitschland en Oos terijk, de andere zijn niet gereed. En daar om gelooven wij, en blijven wy gelooven, aan bet behoud van den vrede in Europa! In De Telegraaf doet „een diplomaat" een beroep op de Nederlandsche regeering. „De Europeesche crisis, zoo schrijft hy, heeft baar hoogtepunt bereikt. Een Europeesche oor log k&n nog vermeden worden, maar de toe stand is van dien aard, dat elke minuut de noodlottige tyding ons kan bereiken over het afbreken der diplomatieke betrekkingen tus- scben de groote mogendheden. Het is volkomen nutteloos geworden, nog naar den schuldige te zoeken, die dezen hache- lijlcen toestand in het leven heeft geroepen. Of bet in Europa vrede dan wel oorlog zal zyn, hangt geheel af van de houding der Russische bogeering tegenover Oostenryk-Hongarye. Blijft die houding neutraal, d. w. z. laat Rus- ®nd de straf-expeditie van Oostenrijk-Honga- *Üe tegen het Servische ryk toe, zonder te in- ervonieereu, dan kan, zooals reeds uitdruklce- l van Duitsche en Italiaansche zyde ver kondigd werd, weldra een basis gevonden wor- waarop men de vredesonderhandelingen tusschen Servië en Oostenryk-Hongarye kan openen. O.i. ligt het zwaartepunt wel degelijk te St. Petersburg en slechts ten deele te Berlijn. Duitsohland is verplicht, om zijn bondgenoot, nu de bekende stappen tegen Servië gedaan zyn, tot het uiterste te ondersteunen. Dit zegt art. 2 van het bondsverdrag tusschen beide keizerrijken. Doch tegelijkertijd meldt de Duitsche regee ring, dat zij alles in het werk wil stellen om den Europeeschen oorlog te voorkomen en haar goede diensten wil bewijzen by pogingen om te Weenen den weg voor vredesonderhande lingen te effenen. Rusland mobiliseert aan de Duitsche en Oos- tenryksche grenzen. Dit feit is thans bekend. Het moet nog eens uitdrukkelijk gezegd wor- den, dat uit alles blykt, dat de Driebond geen j aanleiding wil geven om de staten der Triple Entente op de een of andere wijze te froisee- ren. Sir Edward Grey, de leidende staatsman van het Britsche ryk, heeft reeds het eerste bewys gegeven van zyn vredelievendheid. Is er geen tweede stap mogelijk? Nederland heeft met dit conflict niets te maken, doch zou direct, even als andere staten, by een Europeeschen oorlog betrokken kunnen worden. Als neutrale en hoog in aanzien staande staat, zou Nederland de zaak van den vrede ten zeerste bevorderen, wanneer het op vriendschappelijke wyze de Engelsche regeering kon overhalen, om met meerderen of minderen druk op Rusland een vredelievenden en kalmeerenden invloed uit te oefenen. Slaagt Engeland hierin, dan is de Europee sche vrede gewaarborgd. Ligt het misschien op den weg van Hare Majesteit, die bekend staat als een groot voor vechtster van den wereldvrede, bij het Engel sche hof pogingen in het werk te stellen om dit doel te bereiken? Zietde dagen, die wy thans beleven, doen tronen schokken en volkeren sidderen De wereldmarkten hebben de gevolgen daar van reeds ondervonden. Milliarden staan op het spel, de cultuur van beschaafde naties wordt voor jaren achteruitgezet. Het bloed der volkeren zal de aarde met stroomen drenken, wanneer een algemeene Europeesche oorlog uitbreekt. Laat H. M. de Koningin en de Ne derlandsche regeering voor het laatst beproe ven in Engeland gehoor te vinden. Gelukt het den storm te St. Petersburg te bezweren vóór het te laat is, dan is er nog niets verloren. Ge lukt dit niet, weel de gevolgen. Kan schooner taak voor een klein volk zyn weggelegd In Frankrijk, Italië, België, Engeland gaat het zooals hier te lande: men neemt maatrege len, men bereidt zich op alle eventualiteiten voor, doch men gelooft niet aan uitbreiding van het conflict. (Voortreffelijk heeft aangedaan de verkla ring van de Oostenryksche regeering, dat zy het Servische grondgebied onaangetast zou laten, en dat zy ook Belgrado zelfs niet wil bezetten. Die verklaring men zie de telegrammen in ons Tweede Blad ontneemt aan Rusland elk voorwendsel om zich in het conflict te men gen. tEn het schijnt óók, dat de keizer van Duitsch land de vredeskeizer 1 met alle macht werkt om den vrede te behouden en persoon lijke tusschenkomst daartoe by den Ozaar zelfs niet versmaadt. Intusschen bereikt ons hedenmorgen het be richt, dat Belgrado tóoh is ingenomen. Zonder stryd evenwel, daar de Serviërs de stad hebben verlaten. DE EERSTE GEVECHTEN. Nader wordt door telegrammen aan Ide Duitsche bladen (aan de Tel. overgeseind, uit Berlyn) een en ander no# bekend over de eer ste gevechten waaromtrent wy in het Tweede blad (en in onze bulletins) reeds een en ander hebben gezegd. De bijzonderheden komen uit Semlin, de Oostenryksche stad tegenover Belgrado. Men w>eet dat de brug, die beide steden verbindt, is opgeblazen. „Om één uur des nachts zoo meldt dit verhaal werden de bewoners van Semlin door schoten uit den slaap gewekt. Eerst knetterde een geweldig geweervuur en kort daarop donderden de kanonnen. Men vernam» dat een Donau-schip door Serviërs met mi trailleurs beschoten was. De Oostenryk-Hon- gaarsohe troepen beantwoordden het vuur. Dit gevecht duurde slechts korten tijd. On- dertusschen lieten de Serviërs de Save-brug in de lucht springen. Van den oever by Sem lin ziet men» dat het ijzeren geraamte der brug in tweeën gebroken is. De eene helft Ikangt ten deele over den stroom neer. De py- lers schijnen echter behouden te zyn geble ven. Om half vier kwamen de drie Donau- monitoren, Ternes, Bodrog en Samos, in actie. Te Semlin snelde iedereen naar den oever, om de beschieting van Belgrado te kunnen gadeslaan. Uit het Westen vernam men een hevige geweervuur i°en de drie monitors in slaglinie den Servisclien Donan-oever by de vesting Kalymagdain, den ouden Turkschen naam voor den citadel van Belgrado, nader den. De Ternes vuurde het eerst. Men zag een granaat boven de hoog gelegen vestingka zerne ontploffen. Thans openden ook de an dere schepen een geregeld vuur. Van het dak der vestingkazerne stegen zwarte rookwol ken op. Het dak was getroffen en in brand geschoten» Ook op een andere plaats, onder de vesting Kalymagdam, in de nabijheid der fclectr i ci teitswerkenzag men vuur oplaaien. Deze brand werd gebluscht, maar de kazerne, die telkens opnieuw door granaten getroffen werd, staat in lichtelaaie. Nu en dan mengt zich onder de granaten een schrapnell, kenbaar aan de kleine, witte wolkjes. Het vuur der monitors werd van den Oostenlrykscben oever door batterijen gesteund. Van Servische zijde werd slechts met ge weervuur geantwoord. Juist op het oogen- blik, dat een (hevige kanonnade losbrandde, verlichtten de eerste zonnestralen den Donau. De monitors naderden den Servischen oever steeds dichter onder het voortdurend gebul der der kanonnen. De rook der schepen lag als een zwarte sluier over den Donau, terwijl de witte rookwolkjes der ontploffende schrap- nells hoven de vesting van Belgrado hingen. Om half vijf staakten de monitors het vuur en verlieten zij den Servischen oever. Daar op trad voorloopig rust in. ONEENIGHEID IN ITALIë. i Een nogal curieus conflict is ontstaan in Rome, tusschen de Italiaansche ministers. Reuter seint daarover: „Ik ben in de gele genheid het gerucht, volgens hetwelk er on een igheid bestaat lussehen Salaudra, den Ita- liaansdhen premier en markies di San Giu- liano, minister van Bui tenlandsche Zaken, omtrent de houding van Italië, ten opzichte van het Servisch-Oosteuryksche conflict en de hieruit eventueel te volgen algemeene ver wikkelingen te bevestigen. Di San Giuliano wil, wat ook gebeurt, den Oostenrijkseken bondgenoot ter zijde staan. Salandra, rekening houdend met de fille anti- Oostenrijksahe gevoelens van verreweg het grootste deel der natie, wat, indien de minis ter van Buitenlandsche Zaken zijn politiek doordrijft, tot uitbarstingen van revolution- naire beweging aanleiding zou geven, wil Ita- lië's onthouding. Vandaar het geschil van ernstigen aard tusschen heide ministers." PROCLAMATIE VAN DEN OOSTENRIJK- SCHEN KEIZER AAN ZIJN VOLK. De proclamatie door keizer Frans Joseph gericht aan zijn onderdanen luidt in zijn geheel als volgt: Aan mijn volken! Het was mijn innigste wensch om de ja ren, die mij door Gods genade nog bescho ren zijn, aan de werken des vredes te wij den en mijn volken voor de zware offers lasten van den oorlog te behoeden. In den raad der Voorzienigheid was het anders be schikt. De intriges van een met haat be zielden tegenstander dwingen mij, ter hand having van de eer mijner monarchie, ter bescherming van haar aanzien en machtspo sitie, ter beveiliging van haar bezit, na lan ge jaren van vrede naar het zwaard te grij pen. Het Servische koninkrijk, ondankbaar als liet ia, heeft het al heel gauw vergeten, hoe het sedert het begin van zijn staatkun dige zelfstandigheid tot op den jongsten tijd toe door mijn voorvaderen en mij is ge steund, en toch reeds voor jaren in het openbaar vijandig tegen Oostenrijk-Honga- r(jfe is opgetreden. Toen ik na een zegenrijk vredewerk van dertig jaren in Bosnië en Herzegowina mijn rechten als heerscher op deze landen deed gelden, heeft deze daad in het koninkrijk Servië, welks rechten op geen enkele wijze geschonden werden, een uitbarsting van de meest teugellooze harts tochten en verbitterden haat opgewekt. Mijn regeering heeft destijds van het schoone voorrecht van den sterkere gebruik ge maakt en met de meeste toegevendheid en zachtheid slechts van Servië geëischt, zijn leger op voet van vrede te brengen, en de belofte verlangd, om in de toekomst slechts den weg van vrede en vriendschap te be wandelen. Met denzelfden geest van gema tigdheid bezield heeft mijne regeering zich, toen Servië voor twee jaar in den Turk schen oorlog gewikkeld was, tot de hand having van het blijven bestaan van de ge wichtigste levensvoorwaarden der monarchie beperkt. Deze houding heeft Servië in de eerste plaats te danken aan de bereiking van het krijgsdoel. De hoop, dat het Ser vische koninkrijk zich de lankmoedigheid en vredelievendheid mijner regeering waar dig zou maken en zijn woord houden, is niet vervuld. Steeds meer wakkert de haat aan tegen mij en mijn huis, steeds driester is het streven om het onschendbare gebied van Oostenrijk-Hongarije met geweld uit el kaar te rukken. Een misdadig drijven is het, waarvan de kracht toeneemt, om in het Zuidoosten der monarchie de grondves ten van de staatkundige organisatie te on dermijnen, het volk, waaraan ik met de liefde van oen landsvader al mijn zorgen wijd, in zijn trouw aan het vorstenhuis te doen wankelen, de jongeren op een dwaal spoor te brengen en tot schandelijke daden van krankzinnige geestdrijverij en hoogver raad op te zetten. Een reeks moordaansla gen, een systematisch voorbereide en uitge voerde samenzwering, waarvan het vreese- lijk gelukken mij en mijn trouwe volken in het hart getroffen heeft, vormen het ver volgbare, bloedige spoor van die geheime machinaties, die in Servië op touw worden gezet en geleid. Aan dit onduldbare drijven moet weer stand geboden worden, aan deze onophoude lijke uitdagingen van Servië moet een einde komen, zal de eer en de waardigheid van mijne monarchie ongedeerd bewaard en de staatkundige, maatschappelijke en militaire ontwikkeling voor voortdurende schokken behoed worden. Vergeefs heeft mijn regee ring nog een laatste poging gedaan, om dit doel met vreedzame middelen te bereiken en Servië door een ernstige vermaning tot in keer, te brengen. Servië heeft de gematigde en rechtvaardige eischen van mijne regee ring van de hand gewezen en geweigerd die plichten na te komen, waarvan do vervul ling in het leven der volken en staten de natuurlijke en noodzakelijke basis van den vrede vormt. Dus moet ik er toe overgaan met kracht van wapenen den noodzakelij ken waarborg te verschaffen, die mijn sta ten de rust in het land zelf en den duurza- men vrede in het buitenland verschaffen zal. In dit ernstig uur bon ik mij de gelieele draagkracht van mijn besluit en mijne ver antwoordelijkheid voor den Almachtige ten WAAR BLIJFT DE UITBREIDING VAN ONS POSTKANTOOR Nog steetin hooren wij maar niets van de uitbreiding van ons postkantoor en toch zal niemand ontkennen dat deze broodnoo- 'dig is. Er is zelfs geen plaats om de meest noodige ambtenaren te bergen, Zoo moeten die voor de uitkeering der ouderdomsrente zich behelpen in de Nobelstraat. Het tele graaf- en telefoonkantoor is veel te klein, en nu spreken wij maar niet van het confort dat het publiek mag geschonken worden. Hoe staat het met de plannen? Wij weten "het niet. De regeering heeft plannen ontworpen. Een geruimen tijd ge leden meldden wij dat deze zoo goed als gereed waren, maar dat het toch nog eeni- gen tijd zou duren voordat zij tot uitvoering zouden komen. Een en ander zou verband houden met aankoop van perceelen aan de Nobelstraat en verbreeding van die straat. Met dit al zit Haarlem met een te klein Post- en Telegraafkantoor. Een spoedige op lossing is hoogst wenschelijk. Wellicht dat de gemeente van haar kant veel kan doen om de uitvoering der plannen te bespoedigen, vooral Jn verband met de bepalingen der bouw verordening», volle bewust. Ik heb alles getoetst en over wogen, en met een rustig geweten betreed ik den weg, dien de plicht mij aanwijst. Ik vertrouw op mijne volken, die zich iu alle stormachtige tijden 3teeds eensgezind en trouw om mijn troon hebben geschaard en steeds bereid waren voor de eer, groot heid en macht van het vaderland de zwaar ste offers te brengen. Ik vertrouw op het dappere en met de grootste geestdrift be zielde leger en ik vertrouw op den Almach tige, dat Hij mijn wapenen de zege za! verleenen. (w.g.) FRANZ JOSEPH, (w.g.) STüRGKH. BELGRADO INGENOMEN. FRANKRIJK IN OPWINDING. Men seint ons uit Weenen: Belgrado is ingenomen. De vreedzame bevol king werd door de troepen gespaard. Tegen den middag bezetten de troepen alle wegen in den omtrek. De krijgswet werd hierop door de Oos tenrijkers uitgevaardigd. Uit Parijs meldt men ons: Hedennacht laat had onverwacht op initiatief van president Poincaré een ministerraad plaats. Heel Frankryk is in ontzettende opwinding. Goudgeld wordt niet meer uitgegeven, men vreest het ergste. Een Fransch aviateur in Duitschland geland. Uit Neunkirchen a/d. Saar komt het vol gende bericht: Bij Wiebelskirchen is Dinsdag avond een tweedekker, bestuurd door een Fransch aviateur geland. Hij beweerde, dat (hij van de Ooslenrijksche grens naar Frank ryk terugkeerde. Hij was Dinsdagavond opgestegen, om zic'hl naar Frankryk te begeven, maar tengevolge van den nevel en den tegenwind moest hij bij Wiebelskirchen landen. In de vliegmachine werd niets verdachts gevonden. Evenmin ie bewezen, dat zich nog een passagier in de vliegmachine bevond, die onmiddellijk 11a de landing gevlucht is. De aviateur blijft onder bewaking in het hotel, tot hem toestemming wordt gegeven om t« vertrekken. DEMI-FINALE. Onze Brnsselsche correspondent schrijft: Een zaal vol menschen wachtten Dinsdag de uitspraak Wilmart af. Men had echter vergeten Nestor uit do gevangenis naar het paleis van Justitie over te brongen. De zitting moest wachtten tot dat men hem in haast gehaald had. De rechtbank evenwel had hem niet ver geten en Nestor Wilmart werd dan ook ver oordeeld: a. tot 6 jaar gevangenisstraf voor het maken en in omloop brengen van val- sche obligatiën; b. tot 5 jaren voor valscii- heid in geschriften en gebruikmaking daar van (vervalschen der balansen). Rasquin voor dezelfde feiten lot resp. t en 3 jaar.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1914 | | pagina 1