DAGBLAD voor NOORD» en ZUID-HOLLAND
Sfjnderfauisvest 2fS«@f-33y üaapfciti
Oproep Isode Kruis-Comité's
vüor Haar'es en Omstreken.
Ontspanning
BUITENLAND.
De Oorlog.
Witt e Schoentjes
P. W. TWEEHUIJSEN,
EEÜSTE BLAD.
DINSDAG 4 AUGUSTUS 1914
39stc Jaargang No. 8506
SisF£ii3i& wstn il©sisa-sfi© ®bs Admisigsi^afia
Bntereeminuiiaai TeiafaaBsaMiiisaer I4S6.
Dit
wra
«iiïïisvssr
bladen.
bestaat uit
Oosp de Hollandsche Algtmeene Ver
zekeringsbank is aaa onzen aiiosné-
oiishouder CHR, KOSTER, alhier, een
jiikeerinij toegekend van dartïg
gulden, wegens een aan hem over
tomen ongeval.
DE ADMINISTRATIE.
Dr. L. C. PROOT.
i
3&aT£LJ9jllSST«AAT 27.
f 'Y_/
-
ABONNEMENTSPRIJS!)
Per S maanden voor Haarlem ..„r y 1-35
Voor do plaatsen, waar een agent Is gevestigd (kom der gem,) - 1.35
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1.80
Afzonderlijke nnmmers 0.03
PRIJS DER ADVERTENTÏëNi
Van 1—5 regels 00 cent (contant 50 cent). Iedere regel meer 10 cfc
Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 et per regel. Bnitenl. 20 ct.
Dienstaanbiedingen 25 ct (6 regels), driemaal voor 50 ct contant).
GULDEN bij
levenslange onge
schiktheid tot
werken.
Alle betalende abonné's op dit blad, die In het bezit ecner verzekeringspolis ziin, zijn volgens de bepalingen op dc polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor:
GULDEN bij f GULDEN bij f f!#*! GULDEN bij
400
GULDEN bij
overlijden.
verlies van een
hand of voet
101
verlies van
één oog.
verlies van
één dnim.
GULDEN bij
verlies van
één
wijsvinger.
GULDEN bij
verlies van
één anderen
vinger.
De nitkeering dezer bedragen wordt gegarandeerd door de MAATSCHAPPIJ „HOLIiANDSCHE ALGEMEENE VERZEKERINGSBANK'' te Schiedam.
De omvangrijke bemoeiingen van het Roode
Kruis tot oprichting van een hulp-hospitaal te
Haarlem, waartoe het gewezen instituut Prins
wordt ingericht, vorderen aanmerkelijke kosten.
Wij doen een beroep op U allen ons daarbij te
telpen.
De dames van het Vrouwencomité zullen deze
veek eene collecte aan de huizen houden, zoo
wel in Haarlem als in omliggende gemeenten en
rijn voorzien van Roode Kruisband en identi
teitsbewijs. Ook kunnen gewenschte toezendingen
geschieden aan het adres van Mej. M. Pijnacker
Hordijk, Dreef 42.
De Commissie van Uitvoering
der beide Comité's.
Dr. A. A. G. LAND.
W. M. TEN HOUTE DE LANGE.
Mevrouw F. GUéPIN.
Jonkvr. C. C. Ph. v. d. WIJCK.
Generaal W. HINGMAN.
o
Er kan gezegd worden, dat de sombere,
magische stemming van gisteren, die haar
hoogtepunt bereikte toen in den namiddag
,iet (vrij dwaze!) telegram kwam dat de
burgemeester van Antwerpen verklaard zou
hebben dat Hollandsch Limburg al door de
Duitschers bezet was, er kan gezegd wor
den dat deze stemming door de latere be
richten is omgezet in eenige ontspanning
en eenig optimisme.
We hebben reeds vanmorgen in onze bul
letins gemeld: de berichten over een Duit-
schen inval in België zijn... sensatienieuw-
tjes geweest. Wij zijn hier te lande blijkbaar
minder juist ingelicht geweest dan dp Bel
gen, want de Belgische bladen uit Brussel
van gisterenavond, die wij vanmorgen weer
eens ontvangen hebben (in de laatste dagen
waren ze spoorloos zoek) weten van dien
z.g. inval bij Visé absoluut niets.
Daar staat echter weer tegenover de pi
ramidale dwaasheid van den Antwerpschen
burgemeester, boven gemeld.
Daar is dus wat gefantaseerd, en dit voor
opgesteld, zal men erkennen dat het dege
lijke nieuws wat heden tot ons komt, eeni
ge hoop geeft.
Eenige hoop althans op beperking van
den oorlog, en óók op een vrijloopen van
ons vaderland.
De gewichtige verklaringen van Sir Ed
ward Grey in het Engelsche Lagerhuis zijp
zelfs in het vrij onvolledig en hier en
daar cytsamenhangend overzicht dat Reuter
er van geeft in dit opzicht van het aller
hoogste belang!
En al lezen we hier en daar van „groota
geestdrift" voor den oorlog te Parijs, en
„ontroerende betogingen" van het volk,
het is duidelijk genoeg, dat cle Fransche
regeering allerminst gesteld is op oorlogvoe
ren, en ook Duitschland, ondanks alle sen
satienieuwtjes, onthoudt zich van aanvallen.
Als het ertoe zou kunnen komen, dat men
elkaar zoo ongeveer in bedwang houdt
dan zou Duitschland zijn grootste macht
overhouden om samen met Oostenrijk den
Verraderlijken Rus te breidelen... wie weet
of dan niet binnen den korst mogelijken tijd
"rk?
.Leuven
en/iera
PGR .HER
lTOGDOM
S
'4-UXE.MBURGJ.'
Arloi
»Sedan
Verd.iL n
CofTrclM*
k
Stttyhtura
>vJk TamsMsaanrvr^taai^Mm
KAARTJES VAN HET OORLOGSVELD.
Een overzicht van het terrein waar men den Duitschen
aanval op Frankrijk verwacht. Verschillende plaatsen wor
den al in onze berichten genoemd.
Intusschen, dit alles hangt in de lucht.
Ook Duitschland's tactiek tegen Frankrijk
is een geheim, duidelijk is alléén, dat
Engeland niet bijster gesteld is op vechten,
dat Duitschland Engeland blijkbaar ontzien
wil, dat de neutraliteit van Belgie e n v a n
ons Vaderland minder gevaar loopt dan
eerst werd gedacht.
En wellicht kan hierbij worden gehoopt,
dat de strijd zich hoofdzakelijk zal beperken
tot Post-Europa, dat West-Europa dus van
ontzettende veldslagen althans vrij zal blij
ven
Dit alles meenen wij te mogen afleiden
uit de tijdingen, die hedenmorgen tot
kwamen.
Hebben wij geen gelijk, te spreken
eenige ontspanning?
Een ontspanning, die bij ons volk dat
wel door een paniek leek aangetast in de
vorige dagen ongetwijfeld ten bate van
de rust en van den algemeenen toestand
weerklank zal vinden!
ons
van
de oorlogsbrand
n
zou gebluseht kunnen
IS ER ONTSPANNING? WAT WIL
DUITSCHLAND? OOSTENRIJKS ACTIE
IN HET OOSTEN. WAAROM DÜITSCH
LAND AAN BELGIë EEN ULTIMATUM
250ND.
In ons hoofdartikel spreken we er van, dat
er ontspanning is gekomen. Is dat geen ver
beelding, zal men zich afvragen?
Wij gelooven van neen.
Ziehier den tekst van de belangwekkende
verklaringen, die minister Grey gisteren in
het Lagerhuis heeft afgelegd, volgens Reu-
ter's telegrammen. In ons le bulletin hebben
we van morgen al een overzicht van deze
rede gepubliceerd.
MINISTER GREY'S VERKLARINGEN.
Geen enkel land zeide de Engelsche mi
nister was minder geneigd in het Oosten-
rijksch-Serviseh conflict dan Frankrijk. Het
was er echter bij betrokken door verplich
tingen van eer (toejuichingen). Groot-Bri-
tanje verkeert met Frankrijk in langdurige
vriendschap. Hoe ver die vriendschap ver
plichtingen oplegt? Laat ieder zijn eigen
hart laten spreken (toejuichingen). De Fran
sche vloot is in de Middellaiwlsche Zee en
de overige Fransche kusten zijn onverde
digd. Indien een vijandelijke vloot die kus
ten aanviel, zou Engeland niet werkeloos
kunnen blijven (luide toejuichingen). Frank
rijk had er.recht op, onmiddellijk te weten
of hot in dat geval op Britschen steun kon
rekenen.
Daarop deelde Grey mede, dat Engeland
aan Frankrijk de verzekering had gegeven,
dat indien do Duitsche vloot in het Engel-
jsche Kanaal of door de Noordzee kwam om
de Fransche koopvaardij of de Fransche kust
aan te vallen, de Britsche vloot alle be
scherming zou verleenen waartoe zij in staat
was (luide toejuichingen).
Deze verklaring voegde de minister er
bij vereischt de goedkeuring van het
Parlement. Het was geen oorlogsverklaring
en hij wilde aannemen, dat Duitschland be
reid zou zijn te begrijpen dat Engeland
zich niet zou willen verbinden tot neutra
liteit indien de Duitsche vloot de noordkust-
van Frankrijk aanviel. Dat ware te veel
verlangd van Engeland (toejuichingen).
De neutraliteit van België besprekende, zeide
Grey, dat Engeland daarbij even groot belang
had, als in 1870 en dat wij onze verplichtingen
niet minder ernstig konden opvatten, dan dit
in 1870 geschiedde.
Toen de mobilisatie begon had de minister
naar de Fransche en Duitsche regeeringen ge
telegrafeerd om te weten, of de neutraliteit van
België zou geëerbiedigd worden.
Frankrijk antwoordde, dat het bereid was ze
te eerbiedigen, indien ze niet door een andere
mogendheid werd geschonden.
De Duitsche staatssecretaris van buitenland-
sche zaken antwoordde, dat hij geen antwoord
kon geven alvorens den rijkskanselier geraad
pleegd te hebben, maar hij gaf te kennen, dat
hij twijfelde, of een antwoord mogelijk was,
daar dit de plannen van Duitschland zou ont
hullen.
Grey zeide verder, dat de Engelsche regee
ring de vorige week gepolst werd, of, zoo België's
integriteit na den oorlog hersteld werd, dit En
geland zou bevredigen.
Wij antwoordden overeenkomstig onze belan
gen en onze verplichtingen. (Toejuichingen).
Grey las daarop een telegram voor van den
koning van België aan koning George, waarin
een beroep werd gedaan op diplomatieke inter
ventie om de onafhankelijkheid van België te
waarborgen.
Deze interventie had de vorige week plaats.
Als de onafhankelijkheid van België te niet
gaatzoo zeide Grey, verdwijnt die van Holland
eveneens.
Indien in een oorlog, welke thans Europa be
dreigt, de neutraliteit van deze landen geschon
den wordt, indien troepen van een der strijdende
partijen de neutraliteit van België schenden en
geen tegenactie wordt ondernomen, dan zal de
onafhankelijkheid van dit land, hoedanig ook de
toestand er van op het einde van den oorlog
moge zijn, te loor zijn gegaan. (Toejuichingen).
Ik vraag het huis uit het oogpunt van de
Engelsche belangen te beraadslagen over het
geen gedaan moet worden indien Frankrijk op
zijn knieën geworpen wordt en ondergeschikt
wordt aan den wil en de macht van een mogend
heid, grooter dan het zelf is, gevolgen, die ik
niet voorzie (toejuichingen) omdat ik er zeker
van ben, dat Frankrijk de macht heeft, zichzelf
te verdedigen met al de macht, de flinkheid en
de vaderlandsliefde, die het zoo vaak getoond
heeft. (Toejuichingen).
En indien België, Holland en Denemarken
onder denzelfden ovërheerschenden invloed kwa
men, zouden wij in een crisis gelijk deze moeten
verdwijnen.
Men weet, dat indien een groofe mogendheid
onzijdig blijft in den oorlog gelijk deze, zij
daardoor in de gelegenheid zal zijn om op het
einde haar invloed uit te oefenen. (Toejuichin
gen). Indien de toestand in België werkelijk is
zooals uit de inlichtingen der regeering blijkt,
is Engeland verplicht alle pogingen in het werk
te stellen om de gevolgen, waartoe genoemde
feiten zouden kunnen leiden, indien men geen
weerstand bood, te voorkomen.
Tot dusverre heeft Engeland nog geen enkele
verplichting op zich genomen om een expeditie
corps van Engeland naar het vasteland te zen
den.
Engeland heeft alle pogingen in het werk ge
steld om den Europeeschen vrede te bewaren,
op het oogenblik is het echter duidelijk, dat die
vrede niet langer kan bewaard blijven.
Betreffende de Engelsche verplichtingen zeide
Grey: tot op gisteren hadden wij aan Frankrijk
nog geen enkele belofte gedaan dan van een
diplomatieke hulp.
Daarna las hij een brief voor van den 23sten
December 1912, waarin hij de toestemming gaf,
dat indien een van beide regeeringen een ern
stige reden had om een niet geprovoceerden aan
val te verwachten, zij er over zouden beraadsla
gen, of beide regeeringen te zamen zouden han
delen om den aanval te voorkomen.
Tot zoover do redo van minister Grey...
V/at blijkt hieruit?
Wij meenen vooreerst dit: clat Engeland
niet zal ingrijpen met de wapens, a!s de
Fransche kusten niet door een Duitsche
vloot worden aangevallen en België's en Ne-
derland's neutraliteit niet wordt geschonden.
Voor Duitschland is dit ontzaglijk veel
waard, hetgeen al blijkt uit een mededeeling
van den kanselier van de Duitsche ambas
sade te Londen, waarin wordt gezegd, dat
Duitschland bereid zou zijn zich te ver
plichten om Frankrijk niet op zee aan te
vallen en de kusten van Holland en België
niet voor oorlogsdoeleinden te gebruiken,
wanneer Engeland zich neutraal zou verkla
ren!
Eén gevolg daarvan zou wezen, dat al
thans óns land vrij liep, en ten tweede dat
de oorlog zéér gclocaliseerd zou worden.
HET ULTIMATUM
i AAN BELGIë.
Wat hebben we hierbij te denken van het
ultimatum aan België, dat gisteren tot zulke
opzienbarende en verontrustende dingen ge
leid heeft?
Eenvoudig:, dat Duitschland niet zoozeer Bel
gië heeft willen attaqueeren, dan wel Enge
land uit z$n tent lokken!
En dat is dan precies gelukt!
Engeland's houding is voor Duitschland van
het allergrootste gewicht, en dat wéét En
geland ook zeer goed.
Niet alleen voor de macht ter zee, maar
ook voor den Ihandel van Duitschland, die
enorm zou lijden onder ©en algemeenen we-
reldaanval van het Engelsche ras.
Het blijkt intusschen óók, dat het ulti
matum aan België niet zoo maar klakkeloos
is doorgegeven.
In het ultimatum stond dat de Fransehen
bij Givet (onder D'inant) in het Maasdal al
de grens o vergetrokken waren, en dat Duitsch
land daartegenover zijn troepen dóór België
voeren wou.
TELEFOON 1770.
H aarletnsche Ailedagjes No. 1397.
GEEN KERMIS.
Met groote voldoening heeft ieder Haarlem
mer ongetwijfeld het besluit van den Raad ver
nomen, dat er dit jaar géén kermis zal zijn.
Geen kermis, die zou tóch wel niet „ge
vierd" worden, dat spreekt onder deze omstan
digheden.
Maar de beteekenis van dit raadsbesluit zit
meer hierin, dat we nu vooréérst bevrijd zullen
zijn van zelfs een poging om een kunstmatige
pretniakerij op touw te zetten, en dat ten tweede
de kermisreizigers weten waar ze aan toe zijn.
Doch met dit raadsbesluit zijn we er nog niet.
In den Raad is gisteren incidenteel nog wat
anders besproken, dat in dezen tijd toch wel
behoort bij het niet-vieren der kermis: het steu
nen van degenen die door dezelfde oorzaken
welke de kermis deden afstellen, gevaar loopen in
ellende te raken.
Als straks de Commissie, die tot dat doel
wordt samengesteld, een beroep gaat doen op
de ingezetenen, dan moge niemand, letterlijk
niemand achterblijven, z'n offertje te brengen,
Door 't besluit om géén kermis te houden wordt
heel wat bespaarddaarvan sta ieder dan weder
een deel af aan degenen die zoo zwaar worden
getroffen
DUITSCHLAND'S CORRECTE
HOUDING.
Duitschland schijnt er vóór alles voor te
willen zorgen, correct pp te treden.
Het (officieuze) bureau van Wolft' maakte
b.v. gisteren bekend, dat terwijl zich nog
geen Duitsch soldaat op Fransch grondgebied'
bevond, de Franschen volgens ambtelijke be
richten, voordat een oorlogsverklaring was(
geschied, eompagniegewijs de grens zijn over
getrokken £n de plaatsjes Gotbesthal, Net-
zeral en Markirch (ten N.W. van Colmar)
benevens den Schluchtpas (ten W. van Col
mar) bezet hebben.
Voorts is het een schendingvan de onzij
digheid geweest, dat Fransche vliegers in
igrooten getale over België en Nederland naar
Duitschland zijn gevlogen, zoo zegt men in
Duitschland.
Trouwens, ook tegenover Rusland heeft
Duitschland de correctheid betracht.
Stipt volgens de voorschriften van het vol
kenrecht zijn den Russrsehen gezant zijn pas
sen overhandigd: Swerbejew zal met zijn per
soneel met ©en extra-trein naar Eydkuhnen
reizen.
Groot opzien wekte daartegenover het be
richt, dat Fransche vliegers bomme» hebben
geworpen in den omtrek van Neurenberg op
het traject NeurenbergKissingen, zonder
zonder schade aangericht te hebben. Men is'
verbitterd over de onhoffelijke behandeling,'
manrxi
i
J-* «/bfc.-mnGlu-g-
^Kjr/Ac t
KAARTJES VAN HET OORLOGSVELD.
Het oorlogsgebied in het Oosten van Duitschland, waar zoowel Russen
als Duitschers reeds de grenzen overschreden hebben.