NOPRD*
L™
De dood van
Z. H. den Paus.
Z. H. PAUS PIUS X
overleden.
De Oorlog.
BEENKAPPEN.
P. W. TWEEHUIJSEN,
Kiadcrhulsmi 28-3I43, HaaHsm
400 GULDEN bij overlijden.
150 GULDEN bij verlies van één oog.
IOO GULDEN bij verlies van éèn duim
Onze Gratis-Ongelnkken Verzekering.
'ftORBEKDAG to AUGUSTUS 1914
39ste Jaargang Mo. 8SO2
i
ABONN M E N T S P RIJ S
Per 8 maanden voor Haarlem ->„» i«*
Voor da plaatsen, waar eon agon] la gevestigd (kom der «call X.35
Voor de overige plaatsen in Nederiand franco per poet 18
A fTonderlijbe nnmtnera
na Mta»8*3ètrwti«
isstaffiomniuti^ai Tala^oonnuminep 1499.
i Van
1 Buil
A la een donderslag uit een helderen hemel
kwamen gisterenavond de telegrammen uit
Rome, die meldden van een ernstige ziekte
van Z. H. de Paus
En hedenochtend volgde daarop nog ernsti
ger berichten, en ten slotte die droeve tijding
die wij helaas reeds verwachtten, zij het
niet zóó spoedig: Z. H. de Paus is heden
nacht half twee zacht en kalm overleden
De Paus dood, de Kerk verweesd.
En dkt in dezen tijd, nu de heele wereld
als door een geweldige aardbeving ujt haar
voegen gerukt wordt, en de wereldbrand op
laait aan allen kant
Bij al de ellende en de vreeeelijke bezoekin
gen van den oorlog komt nu ook nog deze
Jobs-tijding de wereld in droefenis en rouw;
zetten
Inderdaad: het ia een ontzettende mar®,
die daar plotseling uit Rome ons komt op
schrikken Nog zooeven klonk de attain van
Sen Paus over de wereld, toen Hij de ka
tholieken opwekte tot het gebed om uitkomst
in den nood der tijden. En het is ïllet stoult
te onderstellen, dat de vreoselijkje ramped
die de wereld teisteren, dit edel, zachtmoedig
cn liefdevol hart zóó hebben aangegrepen,
idat het ten slotte onder de aandoeningen ls
besweken.
De Kerk Gods treurt nu dubbel.
Haar herder en bestuurder op aarde la
heengegaan, als gevende voor den vrede der
wereld zijn 'leven, in een tijd van den hit
tereten nood.
- Val) kooge figuur, deze Plus KI.
Deze Koninklijke verdediger van het (Je-
loof en van 'de rechten der Kerk, deze van
liefde brandende ijver aar voor de heilige
Eucharistie, deze herschepper 'der wereld In
Christus is waarlijk! een der gïoofete Pau
sen geweest die den Stoel van St. Petrual
hebben bezet.
Juist hij, de eenvoudige van geboorte, die
ondanks zichzelf en zijn eigen wil schrede
voor schrede door zijn wijsheid, godsvrucht
eu hc-age gaven van geest en gemoed is op
gegaan in de hiërarchie der Kerk tot de
hoogste waardigheid toe, juist hij is er een
bewijs van dat de Keirk Gods algemeen in
en voor allen, dat geen geboorte of fortuin
in haar het aanzien geven, 'doch dat God
voor de Kerk de bestuurders aanwijst, om
dat God met Zijn Kerk is en- wezen zal tot
het einde der tijden.
En dat is dan óok weer de groota troost
voor ons bij dit plotseling en droef sterven
van Piue X.
God verlaat de Kerk niet!
En deze heilige, die reeds bij zijn leven
het aureool droeg der uitverkorenen Gods,
aal ongetwijfeld nu reeds voor den troon
van het Lam zijn veelvermogende bede stor
ten dat God de Kerk beware in deze ernstige
dagen, den vrede doe weerkeeren, en Onder
«He beproevingen die kinderen der Kerk ze-
gene
Wij onzerzijds, die voor den Paus tot plicht
hebben te bidden heel ons leven door, wij
knielen neer aan dit sterfbed en bidden nu
voor de zielerust van den heilige die heenging,
dat God hem groot en gelukkig make in de
rust der hemeleche heerlijkheid, waar zijn
Vijanden hem niet meer deren kunnen, en
waar hij nu vereenigd is met Christus, Wie us
plaats be kleeder hij was onder ons
De telegrammen omtrent de ziekte en den
dood van den H. Vader hebben elkaar1 vlug op
gevolgd.
Reeds Maandag publiceerden wij een ietwat
bnrustbarend telegram uit Rome, dat Z. H.
Ziek was.
Doch sedert dien hoorden we er niet meer van,
en de Oiornale d'ltalia berichtte Dinsdag alleen,
"dat de Paus zwaar verkouden was, en te bed
lag.
De „verkoudheid" blijkt echter, naar Reuter
nu meldt, een longontsteking te zijn geweest, die
nog met andere complicaties werd verzwaard.
Gisterenmorgen trad plotseling een vererge
ring van den toestand in. Omstreeks 10 ure
kreeg de Paus een flauwte, die het ergste deed
vreezen.
De Kardinalen Ferrata, Gasparri, Billot en
Bisleti, die zich gistermorgen in het Vaticaan
bevonden toen de crisis in den toestand des Pau
sen intrad, werden getroffen door de gelaatstint
des Pausen en het feit, dat de pols zeer zwak
was.
De Paus maakte op dat oogenblik een crisis
van zwakheid door. De geneesheeren werden
dadelijk gewaarschuwd en kwamen onmiddellijk
naar het Vaticaan.
Zij wisten een uithoesting te doen plaats heb
ben, die weldoende resultaten had en de Paus
werd dan ook een weinig beter.
Op het oogenblik van de crisis werden alle
aanwezige curie-kardinalen gewaarschuwd.
De meesten van hen begaven zich dadelijk
naar het Vaticaan.
Behalve de bovengenoemde kardinalen bega
ven zich ook de kardinalen Granito di Belmonte
en Gotti naar den Paus.
Ook ae zuster en de nlcnt des Pausen bega
ven zich naar het Vaticaan.
Insgelijks werd de broeder des Pausen tele
grafisch gewaarschuwd.
Sacramenten toe, daar kardinaal Serafino Van-
nutelli, poenitentiarihs major, zich op het oogen
blik niet te Rome bevindt.
In de basiliek van St. Pieter werd het Aller
heiligste uitgesteld en kwamen verscheidene zus
tere en geloovigen bidden.
Natuurlijk was de consternatie te Rome groot.
In alle kerken werd het H. Sacrament uitgesteld
en snelden de geloovigen toe om voor den ster
venden Ópperherder te bidden. De kardinalen
werden zooveel mogelijk telegrafisch gewaar*
schuld; de kardinaal-camerlengo Delia Volpe,
die in den tijd tusschen den dood van den Paus
en de intronisatie van den nieuwen Paus het
bestovr der Kerk voeren moest, was óók afwezig.
Tegen 4 uur verliet Monseigneur Zampim,
refect van de Apostolische kapel, de kamer des
'ausen.
De geneesheeren Marchiafava en Amid, als
mede de zusters en de nicht des Pausen, vete
lieten de kamer niet.
Om 8 uur gisterenavond publiceerden de dok
toren het volgende bulletin:
„De toestand van den Paus blijft zeer ernstig.
„De temperatuur was 39.8, de pols 140 en on
regelmatig, de ademhaling 60. De uithoesting
„wordt moeilijker. De toestand is nog door een
„nierontsteking gecompliceerd. De Paus behoudt
„zijn gewone helderheid van geest."
w. g. MARCHIATAVA.
AMICI.
Dit bulletin deed wel zien, dat de toestand
van den hoogen lijder hopeloos was.
Hedenmorgen ontvingen wij dan ook het vol*
gen de telegrafisch bericht:
Z. de Bans is om 1.20 uur dezen nacht
overleden
(Men zie voor eventueele nadere bijzonder
heden ons „Laatste Nieuws" en „Nagekomen
berichten".)
Paus Pius- was bijna 80 jaren oud. Hij werd,
als zoon van den gemeenteveldwachter Giovanni
Sarto, den 2en Juni 1835 te Riese in het Vene-
tiaansche geboren.
Giuseppe (Josef) Sarto had van den beginne
af grooten aanleg. Op Paaschfeest van 1846
ontving hij de eerste H. Communie, en sedert
dien dag kreeg hij van den pastoor van het
dorp, die zijn buitengewonen aanleg had opge
merkt, nog eenig bijzonder onderricht. Doch
dat ging al niet verder dan de gewone vakken
der lagere school en wat latijn, daar pastoor
Fusarini den jongen Sarto op het gymnasium
van Castel Franco wilde plaatsen.
Daar verwijdde zich de gezichtskring van den
jongen knaap.
Eiken dag ging hij den weg van Riese naar
Castel Franco heen en weer met een niaiskoek
als mondkost in den zak.
In 1850 werd Joseph Sarto opgenomen in het
Seminarie te Padua, door een beurs, die de
Kardinaal-patriarch van Venetië aan onbemid
delde doch begaafde knapen kon toekennen.
In 1858, op 23-jarigen leeftijd, werd de jeug
dige Leviet priester gewijd, en weinige dagen
daarna werd hij kapelaan te Tombolo, op 3 of 4
uur afstands van Riese. Negen jaar was hij daar
werkzaam, in Juni 1867 werd hij benoemd tot
pastoor in Salzano. Wederom na negen jaar
volgde zijn benoeming tot Domheer m°Treviso.
In deze betrekking trad de groote wetenschap
en geleerdheid van den kanunnik Sarto iu het
volle licht, en de eene bevordering volgde dan
ook op de andere. De gewichtigste van alle was
de benoeming tot directeur van het Seminarie en
vicaris-generaal van het bisdom. Na den dood
van 'den Bisschop van Treviso in 1882 werd
Mgr. Sarto vicans-capitularis, en in 1884 werd
hij geroepen tot de Bisschoppelijke waardigheid
In Mantua.
In 1891 kwam de Patriarchale zetel van
Venetië open door het overlijden van -Z. Em.
rAgostlnl: de Bisschop van Mantua werd ver
kozen, en tegelijkertijd tot Kardinaal verheven
In het Consistorie van 12 Juli 1893.
Op 20 Juli 1903 stierf Z. H. Paus Leo XIII,
cn op St. Dominicus-dag van datzelfde jaaf
(4 Augustus) koos het Heilig College den
patriarch van Venetië tot Paus, en deze nam
den naam aan van Pius X.
DB DUITSCHEHS TREKKEN OP. - VOOR
BRUSSEL? OFFICIEELE BERICHTEN.
HOE HET IN LUIK IS.
OVERZICHT.
Do Duitecha see van soldaten relt voort,
rolt voortonweerstaanbaar.
Het is een jaimmeir, aan wêe zonder grens,
'deze oorlog.....
'AI die heerlijke, welige, vruchtbare streken
van het ifiooie Relgenland, 't Sappige
yiaamsche land dat we allen zoo wèl
kennen, het weelderige land van den Dei-
mer envde Dyle met z'n coquette kerktorentjes
in 't midden van vredige doirpjes..., dat alles
is nu overstroomd door soldaten, en platge
brand, en uitgemoord, en neergeslagen, en ge
ruïneerd
De Duïtsohe macht, die België overstroom^
gaat dan gestadig voort. Ia 'i noorden dea
lands omzwaait de rechtervleugel der Dult-
schers met ijzeren greep rde Belgen, welken het
Buitsche leger vóór zich nit-jaagt, telkens
terug doet wijken, eu ze nü reeds tot bij!
Brussel heeft achteruitgeworpen.
AÏ de Belgische „overwinningen" die uit
Brussel dag in dag uit zijn geseind, sifn een
voudig afwisselende schermutselingen geweest
die den voortgang der Duitschöra niet hebben
kunnen beletten.
We hebben de voornaamste plaatsen vaa
Noord-België, met de spoorwegen die ze vete-
binden, hiernevens Schetsmatig afgefceekend,
opdat de leger zien kan en begrijpen hoe
geweldig het opschuiven van de Duitse he
hiacht naar 't Westen is!
Als men nu nagaat, dat de Duitseke voor
hoede haar voelhorens uitstrekt tot Turnhout
toe (aooals we gisteren hebben gemeld) en
dus ól maar vorder de Belgische macht, die
op Leuven steunde -als generaal punt, omvatte
In haar greep, dan begrijpt men ook hoe de
Belgen ertoe moesten komen, om een terug-
Waartsche beweging te maken; djO Duitsche
krijgskundige overwinning, waarvan we
gisteren spraken.
Men behoeft er niet aan te twijfelenda
Duitocher is hier de meerdere.
Hoe ihet nu gaan zal?
1 Het is niet te zeggen
Uit België komon natuurlijk nü volstrekt
geen berichten meer: alles staat stop.
Alleen dit: dat Brussel al door de Belgen
te ontruimd, eu open ligt, waarschijnlijk al
door de Duitschers bezet ia.
Of er een groote slag geleverd zul worden
PRIJS DER ADVERTENTIëN»
,Van 1—9 regels 60 cent (contant 50 cent). Iedere regel meer 10 cé.
Bulten Haarlem "en de Agentschappen 15 ct. per regel. BuitenL 20 et.
Dienstaanbiedingen 25 ct. (6 regels), driemaal voor 50 ot. (4 contant).
- .*3 -
BARTELJORISSTRAAT 27,
TELEFOON 1770.
Alla betalende abonné's op dit blad, die in
het bezit eener verzekeringspolis zijn, zijn
volgens de bepalingen op de polissen vermeld,
tegen ongelukken verzekerd voor;
IflflH GULDEN bij levenslange onge-
V W schiktheld tot werken.
Qftn GULDEN bij verlies van een
hand of voet.
f&fl GULDEN b|| verlies van één wijs-
ÖW vinger.
15 GULDEN bij verlies van één an-
deren vinger.
Haariemsche Alledagjes No, 1411.
ONTSLAG VAN WERKLIEDEN.
Als we de klachten zoo -doorzieni, dan bei-
merken we dat in alle werkliedenvereeni-
gingen wordt gevraagd, en gewenecht, en ge
hoopt, dat dë patroons in deze dagen hua
werkvolk niet zullen ontslaan. Liever een
beetje korter werken, maar in dienst blijven.
Dat is ihet wachtwoord.
De patroons wenschen al niet andera.
Van bijna alle vakken krijgen we circulai
res thuis: laat ni\ uw buis schilderen, koop
nü uw meubels, iaat nü uw rep ara l::ie werk
doen, dan kunnen de patroons hun werk
volk In dienst houden.
Dat alles is heel mooi en zeer juist.
Maai-
De patroon» vragen natuurlijk daarbij: con
tante betaling. Althans zoo zeggen eenigen
van hen er al hij.
En nu i® het juist bat leelijke van desien
toestand, dat de burgerij die alles opeens
contant moet betalen, geen geld te missen
heeft voor werk dat misschien niet nóódig ia,
De banken daarenboven berekenen een bo
venmatig hoog peroentage en geven moeren-
deel» geen geld terug van de deposito'» dl»
men er iheeft: hoe wil men dan dat het pu
bliek aan de bazen werk geeft dat niet hoog
nooclig is?
Wij zitten hier in een lastig parket, dat al
leen door den geldhandel kan worden opga-
loet, Als de banken wat coulanter wordenv
gaat het den middenstand heter, de burgerij
zal den hazen werk .gewen, en de arbeider»
blijven in dienst.
Zoo hangt de 'heele maatschappij af van
wat de banken doen!
voor de poorten van Brussel, of dat do Belgen
op Waterloo aantrekken (Zuid-West van Leu
ven) en zoo "dekking! zoeken bij de nu wel
aanmaracheetrende Engelschen en Fransehen,
het is een geheim.
Zeker is het dat er al fel wordt gevochten.
Maar wat de uitslag zal wezen bij een
strijd over zulk; een breed en geweldig front,
dat zullen we pas later hoorenof lieveps
Uit de bewogingen der troepen dün pas kun
nen zien.
&NTWERPEM
O cvrvcie, ru
M/fn
t*rimi 11 iii U
if-S'vr T5V2
