DAGBLAD voor NOORD* en ZUID-HOLLAND.
De oorlog.
BEENKAPPEN.
P. W. TWEEHUIJSEN,
DE PAUS
OVERLEDEN.
Onze Gratis-Ongeiikken Verzekering.
ISO
IOO
60
Kiiislei4iui9¥est29>3l>i|3y Haaplem
fOOO
400
300
15
*fr.
ÉNk
m.
18
k
VRiiDUG 21 AUGUSTUS iSI*
39ste Jaargang Mo. SS&3
Sureaus van ftedaoiie en Administratie
Intercommunaal Telefoonnummer 1426.
HET COLLEGE VAN KAR
DINALEN.
BARTEL JORISSTBAAT 27,
TELEFOON 1770.
All« betalende abonné's op dit blad, die in
het bezit eener verzekeringspolis zijn, zijn
volgens de bepalingen op de polissen vermeld,
tegen ongelukken verzekerd voor:
GULDEN bij levtnsLnge onge
schiktheid tot werken.
GULDEN bij overlijden.
veilies van een
GULDEN bij
hand of voet.
GULDEN bij verlies van één oog.
GULDEN bij verlies vanéén duim
GULDEN bij verlie» van één wijs
vinger.
GULDEN bij
deren vinger.
verlies van één an-
Haarlemsche Aliedagjes No. 1412.
18
18
17
18
18
>r-
:|r*
i>.
•i-
rr'f/
ABONNEMENTSPRIJS»;
Per 8 maanden voor Haarlem _r aA
Voor de plaatsen, waar een agent Ia gevestigd (kom der gem.) 1.85
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1.80
Afzonderlijke nummer» 0.03
PRIJS DER ADVERTENTIëNi
Van 1—8 regels 60 cent (contant 50 eent). Iedere regel meer 10 c4>
Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 ct per regeL Buitenl. 20 et
Dienstaanbiedingen 25 ct (6 regels), driemaal voor 50 ct (k contant).
HET GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD
Van deze week bevat de volgende
PLATEN: Oorlogsfoto's van verre en van
dichtbij (13). Bedevaart naar Heiloo (3). N. van
Paridon. Onze Hollandsche mobilisatie (4).
Revue der Engelsche hulptroepen. Generaal
Leman. Oorlogsleed. Zuster Ewalda en Zuster
Bertilia.
TEKSTDuitsche reuzenkanonnen. Laags ver
schillende wegen (vervolg). De Albatros. De
wereldoorlog. Voor onze jongens en meisjes.
AGENDA.
22 Augustus.
sistorie van 25 Me: j.l., thans 65 leden. Is
het College geheel voltallig, wat bijna zelden
het geval is, dan bedraagt het aantel 70.
Het H. College bestaat nu uit 34 Italianen
en 31 niet-Italianen; zelden is het niet-Ita-
liaansche element zoo sterk geweest.
In het H. College zijn thans niet minder
dan 14 verschillende naties vertegenwoordigd.
Behalve Italië namelijk: Zuid-Ameri.kade
Vereenigde Staten, Canada, Ierland, Enge
land, België, Nederland, Portugal, Duitsch-
land, Oostenrijk, Hongarije, Frankrijk en
Spanje.
Het conclave in 1846, dat Pius IX tot Paus
uitriep, bestond uit 42, het jongste conclaaf
in 1903 uit 62 Kardinalen.
Gebouw Sint Bavo R. K. Volksbond
Hulpspaarbank Schoterkwartier. Half ne
gen Spaarbank. Steuncomité. Inschrijving
Bakkerij. Spaarkas St. Nicolaas.
Sociëteit „Trou moet Blycken" 8K
uur Haarl. Muziekkorps. Concert.
Proveniersgebo uw Consnltatiebur.
voor drankzuchtigen 78 uur voor vrou
wen 8—9 uur voor mannen.
De geweldige beroering der tijden beeft
toch niet kunnen verhinderen, dat het oor-
-ïogsgerucht even is verstomd bij het hooren
de droeve tijding: de Paus is dood
Daar is een rilling gegaan door de wereld,
en zelfs de oorlogvoerende partijen hebben
een oogenblik de opwinding van den reuzen
strijd vergeten, om te denken aan den groo-
ten doode van bet Yaticaan: van de keizers
van Oostenrijk en DuitscMand, van de ko
ningen van België en Engeland, zijn reeds
betuigingen van hartelijke deelneming op het
Vaticaau ontvangen.
Kardinaal Francesco-Salesio Delia Volpa,
bisschop van Ostia en Camerlengo der H.
.Boomsche Kerk, heeft gedurende het in ter-
T g u ii m s e d e vacante, totdat de opvol
ger van rloo Paus zal zijn gekozen, het be
stuur over het Vaticaan en den H. Stoel aan
vaard.
En nu zullen de Kardiualen bijeengeroe
pen worden, om den opvolger van Pins X te
kiezen
Een telegram meldt, dat hedenochtend (vol
gens het ritueel) het lichaam des Pausen zou
worden overgebracht naar de H. Sacraments
kapel van Sint Pieter.
HET CONCLAVE.
Volgens de voorschriften moeten van de
zen dag af 10 dagen verloopen, voordat het
Conclave een aanvang mag nemen. Waar
schijnlijk komt het Conclave dus op 31
Augustus of 1 September voor het eerst, bij
een. In den tusechentijd vergaderen de Kar
dinalen dagelijks om alles voor het Conclave
in orde te maken. Vanaf den derden dag na
*s Pausen dood wordt eiken dag een plechtige
rouwdienst geoelébreed in Sint Pieter. Op
den negenden dug na zijn dood wordt in de
N.^erneene vergadering der Kardinalen de
Jr^ede op den Paus uitgesproken, waarmede
^V'grafenispleehtigheden zijn geëindigd.
nis X -heeft den wensch uitgesproken in
de Cl;ypte van sint Pieter te worden begra
ven. Het is «ebruil. dat liet liik van een over
leden Paus gedurende één mar m de koor
kapel van Sint Pieter wordt bijgezet, waarna
het definitief in den gekozen grafkelder wordt
begraven. Do oh het lijk van wijlen Leo XIII
bevindt zich nog altijd in Sint Pieter, daar
de Kerkelijke overheid een herhaling van de
goddelooze en ergerlijke tafereelen bij liet
overbrengen van bet stoffelijk overschot van
Pins IX voorgevallen, vreesde.
Het II. College, dat binnenkort een nieu
wen Paus heeft te kiezen, telt door de benoe
ming van de dertien Kardinalen in bet Con-
ROME, 20 Augustus. Reuter meldt: Het
lichaam van den Paus ligt nog op het bed als
op het oogenblik van zijn afsterven. Het gelaat
is ernstig, vreedzaam en kalm, de lippen schij
nen te glimlachen.
Het lijk ligt nog onaangeroerd: men wacht
op den kardinaal-camerleugo, mgr. Delia
Volpe, die liet overlijden moet constateeren met
de gebruikelijke formaliteiten.
De Paus heeft de armen gekruist op de borst
en houdt in de handen een klein kruisje.
Rondom het bed staan vier groote branden
de waskaarsen.
Twee leden dor edelwaeht in groot uniform
houden de wacht.
In de antichambre bevindt zich een piket
der edelwaeht.
ROME, 20 Augustus. Precies om 10 uur ar
riveerde de kardinaal-camerlengo, mgr. Delia
Volpe, op bet Vaticaan, waar bij op het Danm-
susplein ontvangen werd door Martinucci, den
magister van liet H. Hospitium van het apos
tolisch paleis.
Hij ging naar de vertrekken van den Paus,
waar hij het lichaam van Pius X in bezit nam,
in tegenwoordigheid der kardinalen Oassetta,
Cagiano. Van Possum, De Lal, 'Gottl, Ferrata,
Granito Pignatelli di Belmonte, Tecchi, Sera-
fini, Eisleti en Merry del Val. De kardinaal-
camerlengo constateerde den dood volgens de ^no>e]s(»hen
ritueele formaliteiten.
Dr. Amiei had om 9.30 uur, geassisteerd door
andero geneesheeren van het Vaticaan, conser-
veerende inspuitingen op het lijk gedaan.
ROME, 20 Aug. De minister van bnitenland-
sehe zaken zond een telegrafische circulaire
aan de koninklijke vertegenwoordigers in den
vreemde, waarin verklaard wordt, dat Italië de
vrijheid van het conclaaf waarborgt en dat
men alle mogeleijke faciliteiten zal verleenen
en egards zal bewijzen aan de kardina
len, die er aan deelnemen.
ROME, 20 Aug. De dood des Pausen werd
door de geneesheeren van het Vaticaan aan het
gemeentebestuur van Rome medegedeeld. Bur
gemeester prins Colonna, zal persoonlijk de
overlijdensakte opstellen.
De neef des Pausen, Mgr. Parolin, kwam
hedenmorgen om 10 min. over 11 uit Flo
rence aan. Hij begaf zich niet dadelijk naar
de arme Belgen heelerué&l het kin-d van de
rekening geworden, en het is wel te begrij
pen dat zij, die al te Luik hadden gerekend
op een Franschen hulpleger, en voor Leuven
de Engelschen wachtten, woedend moeten
zijin dat de „bondgenooten", die zoogenaamd
voor België'» onafhankelijkheid juist ihun
troepen zonden sturen, hen zoo smadelijk in
don steek hebben gelaten!
Of de Duitechers nu Antwerpen zullen be
leger exil
Wij zouden 'het niet denkeu.
Doch.... hij do onzekerheid waar die ge
lande Engelscben nu eigenlijk uithangen, wat
de Franschen zullen doen en hoe de Duitsche
legermacht zich richten gaat. valt hierover
niets, letterlijk niets, te profeteeren,
Intusseken is dit wel duidelijk, dat het
uitblijven van Duitsch offensief in de Vo
gezen en den Elzas en het zoo langzaam-
voortrukken der Duitsche troepen in Zuid-
Limburg, klaarblijkelijk samenhangt met de
actie in België.
DE INTOCHT DER DUIT-
SCHERS IN BRUSSEL.
Wij ontvingen de volgende berichten, die
wij gedeeltelijk hedenmorgen reeds per bulle
tin hebben gepubliceerd:
In aansluiting hieraan zij nog overgenomen j
het volgende telegram van een part corr.
van het Hbld., dato 20 Aug. (dus van gisteren-
avond)
ANTWERPEN, 20 Aug. (Van onzen Bel
gischen correspondent). De DuRscliers heb
ben ten 11 uur hedenmorgen hun intocht ge
houden in Brussel. De stad was uiterst kalm.
De Duitsche commandant zetelt op het stad
huis. De stemming- der bevolking te Brussel
en Antwerpen, is heftig tegen Frankrijk en
Engeland. Men beschuldigt de Franschen en
ervan, de Belgen smadelijk Li
den steek gelaten te hebben. Hier te Ant
werpen is alles iuo orlogstoestand.
bet Vaticaan, maar naar do zusters van den
Paus.
Het lijk des Pausen zal niet gebalsemd wor
den, met. het oog op den nauwkeurig uitge
sproken wil des Pausen. Men zal het lijk sterk
bederfwerende injecties geven.
De overbrenging van het lijk uit de kamer,
waar de Paus ontslapen is, naar de troonzaal
zal lieden om 5 uur plaats hebben.
Morgenochtend zal bet lijk des Paus naar
ANTWERPEN, 20 Aug. (V. D.) Om 11 uur
kwamen de eerste troepen cavalerie bij de
Leuvensche Poort de stad Brussel binnen.
Burgemeester Max was de Duitsche troepen
tegemoet gegaan eu 'twas een pijnlijk oogen
blik, toen bij de aankomst de witte vlag om
hoog werd gehouden, ten teeken dat de be
scherming van de stad gevraagd werd. Toen
de Duitsche troepen waren genaderd, trad
een comma ndeerend officier naar voren, die
zich eenigen tijd met den burgemeester op
vriendelijke wijze onderhield. De officier gaf
den burgemeester de absolute verzekering,
dat de stad geen leed zou geschieden, indien
de inwoners zJeh kalm zouden gedragen en
niet tot vijandelijkheden zouden overgaan.
Dee morgens had burgemeester Max reeds
de volgende proclamatie gepubliceerd:
„Medeburgers,
Ondanks den heldbaftigen tegenstand van
onze troepen, geholpen door de verbonden
legers, is 'het te vreezen, dat de vijand in
Brussel zal binnentreden. Indien deze moge
lijkheid werkelijkheid z°n worden, hoop ik,
op de kalmte en koelbloedigheid van de be-
Toen deze proclamatie werd aangeplakt,
verdrongen ziich honderden er voor. Zij kon
den zich niet begrijpen, dat bun stad biunen
enkele uren iu banden van de vijanden zou
zijn. De stemming was eene van berusting.
In de laatste dagen was de opgewondenheid
reeds erg gedaald. Sinds gisteravond was
alle telegrafische gemeenschap van de hoofd
stad met de provincies, enkele plaatsen uit
gezonderd, reeds verbroken. Aan de beide
stations verdrongen zieb duizenden om nog
intijds te kunnenvluchten, doch de aandrang
van 'het publiek was zóó sterk, dat do groote
deuren van de stations moesten worden ge
sloten. Desniettegenstaande kon een groot
aantal menschen met de treinen naar Gent,
Edinghen enz. meekomeu.
Gisteren leverde de burgerwacht te Brussel
de geweren in bij het gemeentebestuur en
werden de opgeworpen barricaden verwijderd.
Hedenochtend te elf uur werd de stad door
den burgemeester aan de Duitsehers overge
geven. Gisteren en eergisteren is bloedig ge
vochten tueschen Leuven en Aerschot. Het
hoofdkwartier van den Koning verplaatste
zieb Dinsdag van Leuven naar Mechelen. De
offieieele communiqués blijven geinststellend
luiden, doch de feiten wijzen er op, dat do
terugtocht op Mechelen gedwongen was. Het
is nog niet bekend hoeveel Dnitsdhers in
Brussel zijn, doch naar vermoed wordt, ib hun
aantal niet groot. Een uitval naar Brugge
ter bevrijding der gevangenen wordt moge
lijk geacht.
EEN SLAG TUSSCHEN
LEUVEN EN THIENEN.
In het communiqué van den Belgischen
staf dat wij gisteren publiceerden, staat dat
eerst „na een moorddadig gevecht" besloten
was, bet hoofdkwartier van Leuven naar Me
chelen, later naar Antwerpen over te brengen.
Er is dus hard gevochten.
Eu wel, zooals trouwens uit al-lerlei berich
ten van correspondenten blijkt), op de vlakte
vóór Leuven.
De Belgische offieieele berichten laten hier
over niets door: uit Berlijn hooren we echter
een offieieele medecleeling, dat bij Thienen
een paar batterijen licht en zwaar veld*
schut, vaandels enz. zijn veroverd, en vele
krijgsgevangenen gemaakt
Een andere mededeeling van Belgischen
kant zegt dat de gewonden die te Antwerpen
aankomen, schrikkelijk eruit zien.
Het is dus duidelijk: er is een groot gevecht
geleverd.
Maar niet de groote slag, die verwaoht
werdde Engelscben en Franschen zijn
n.L de Belgen niet ter hulp gekomen.
In hoeverre dat opzet of onmacht is, k niet
te lies lis sea.
volking te kunnen rekenen
„Dat men zich wacbt'e voor alle opwinding,
voor alle paniek. D® gemeentelijke autori-
in, uci o. uaa, teiten zullen hunne posten niet verlaten. Zij
de St. Pieter gebracht worden en in de Sacra- zullen dooigaan luinn® functies te bekleeden
w. n 4- Hm r, !✓-. ,!-!/* WH VPn
mentskapel worden opgebaard.
Om negen uur zal de St. Pieter voor liet
publiek geopend worden voor de tentoonstelling
van het lijk.
Hedenmorgen werden in alle kerken van
Rome gebeden voor den Paus gehouden.
In den omtrek van de St. Pieter heeracht
een zeer opmerkelijke beweeglijkheid. De ven
sters van de kamer dea Pausen zijn geheel
geopend.
BRUSSEL DOOR DE DUITSCHERS BEZET. - EEN VELDSLAG TUSSCHEN LEU
VEN EN THIEN-EN. OFFIOIEELE DOCUMENTEN GEPUBLICEERD. DE
DUITSCHE ACTIE TER ZEE.
OVERZICHT.
Het overzicht van de gebeurtenissen van
Jbeden kan kort zijn. De Duitechers zijn in
Brustel, hebben de stad genomen zonder slag
of stoot: de burgerwacht is ontwapend én
alle versperringen zijn weggeruimd. De heele
feelgische legermacht, verslagen in bet veld
Aan Leuven, is op Antwerpen teruggetrok
ken en beeft zich in die sterke vesting ver
schanst: Leuven eu waarschijnlijk ook Me
ubelen zijn genomen.... België is zoo goed
W-te geheel in handen van d'e zegevierende
jOuitechei-s.
iWat zal er nu gaan gebeuren?
Wfj zullen ona niet wagen aan voorspel
lingen.
i De Duitecliere werken naar een vast plan
en zullen ongetwijfeld al bezig zijn, met de
methode die al bun doen en laten kenmerkt,
aan het volgende nummer van hel program
ma, waarvan bet laatste zijn zal: de intocht
in Parijs
Volgens een telegram van onzen Belgischen
correspondent (die ons schrijft dat bij vreest
waarschijnlijk spoedig uitgewezen te worden,
daar in Antwerpen niemand blijven mag die
er niet noodzakelijk behoort) is er een ern
stige ontevredenheid onder de Belg-en over
het uitblijven van Franscbe en Engelsc/be
hulp. Het lijkt er dan ook wel duidelijk op,
dat de Franschen en de Engelschen heel
kalmpjes de Belgen de spits hebben laten
afbijten, onder betuigingen van erg veel hoog
achting'en Tof,terwijl ze zelf zioli op hun
gemak thuis klaar-maakten! Op d,'ie wijs zijn
met die sterkte, die gb "van ben in zoo ern
stige omstandigheden nioogt verwachten.
„Het zal nauwelijks noodig zijn, mijne
medeburgers te herinneren aan de plichten
van alleu tegenover het land. De wetten van
den oorlog verbieden den vijand de bevol
king er toe te dwingen inlichtingen over bet
nationale leger en over zijne middelen van
verdediging te geven. De bewoners moeten
weten dat zij in hu O recht zijn te weigeren,
wat dan ook aan den indringer betreffende
dit punt mede te doelen. Deze weigering is
ihun opgelegd in het belang van het vader
land.
„Dat niemand van u aanneme als gids aan
den vijand zijne diensten te verleenen.
„Dat ieder zich hoede tegen spionnen en
vreemde agenten, die zouden trachten in
lichtingen in te winnen, of manifestaties in
zekeren z-in te verwekken.
„De vijand kan wettelijk geen aanval doen,
noch op het leven van de burgers, noch op
liet particulier eigendom, noch tegen de gods
dienstige of philosofische overtuiging, noch
tegen de vrije uitoefening van den eeredienst.
„Dat ieder misbruik door den indringer ge
maakt mij direct worde medegedeeld.
„Zoolang ik in leven en in vrijheid zul zijn,
zal ik met al mijn krachten de rechten en de
waardigheden van mijne medeburgers be
schermen.
Ik verzoek dén inwoners mijn taak te ver
lichten, door zich te onthouden van alle da
den van vijandelijkheid, van alle gebruik van
wapenen, van alle tusseh en komst iu gevech
ten of ontmoetingen. Medeburgers, wat er
gebeure, hoort naar de stem van uw burge
meester en behoudt het vertrouwen in hem,
hij zal het niet verraden.
„Leve het vrije en onafhankelijke België,
leve Brussel."
19 Augustus 1914. ADOLF MAX."
OFFIOIEELE STUKKEN.
De offieieele Nordd. Allgenx. Ztg. bevat
stukken betreffende dë politieke gedachten-
wisseling tueschen Duitsohland en Engeland
onmiddellijk vóór het uitbreken van den
oorlog.
Daaruit blijkt, dat DuiteCbland bereid was
Fj-ankrijk te sparen, wanneer Engeland neu
traal bleef en Frank rij k's neutraliteit waar
borgde.
Wij laten de stokken, die welsprekend ge
noeg zijn, en de aanwijzing, dat keizer Wil
helm den oorlog heeft geforceerd, nog eens
geheel te niet doen, bier volgen:
Een telegram van prins Heinrieh van Prui
sen aan den koning van Engeland van 30
Juli 1914 luidde als volgt: ..Keizer Wilhelm,
die zeecr bezorgd is, doet al het mogelijke om
te voldoen aan het verzoek van Czaar Nico
la as om te werken voor het behoud vau den
vrede; hij is in doorloopend telegrafisch ver
keer met den Czaar, die lieden het bericht
heeft bevestigd, dat hij militaire maatrege
len heeft gelast, die gelijkstaan met mobili
satie en dat deze maatregelen reeds vijf
dagen geleden zijn genomen. Bovendien ont
vangen wij berichten, dat Frankrijk militaire
toebereidselen treft, terwijl wij nog geen
maatregelen hebben genomen. Wij kunnen
echter elk oogenblik daartoe gedwongen zijn,
wanneer onze buren daarmede voortgaan. Dat
zou dau een Europeesoben oorlog beteekenen.
Als gij werkelijk en oprecht wenscht dit
vreeselijke ongeluk te verhinderen, mag ik
u dan voorstellen door uwen invloed op
Frankrijk en Rusland te zorgen, dat zij neu
traal blijven? Dat zou, volgens mijn meening,
van het grootste nut zijn. Ik hond 'het voor
de misschien eeuige mogelijkheid om den
vrede te handhaven en voeg daaraan toe, dat
Duitsehlnnd en Engeland elkander thans meer
dan ooit behoorden te steunen om het vree-
selijk onheil te verhinderen, dat anders on
afwendbaar schijnt. Geloof mij. de pogingen
vau den Keizer ten gunste van handhaving
van den vrede zijn zoo oprecht mogelijk ge
meend; de militaire toebereidselen van zijn
buren kunnen hem echter ten slotte noodza
ken om ter wille van de veiligheid van_ zijn
eigeu land, dat anders weerloos zou blijven,
hun voorbeeld te volgen."
Telegram van den koning van Engeland
aan prins Heinrieh van Pruisen van 30 Juli:
„Het verheugt mij zeer te hooren vau de
pogingen van den Keizer om met den Czaar
ten hate van het behoud van den vrede tot
overeenstemming te geraken. Het is mijn
innige wensch dat zulk een groot ongeluk
als een Europeesche oorlog, een ongel uk, dat
niet weer goed te maken zoude zijn, worde
verhinderd. Mijn regeering doet al het rno-
ALS DE BURGEMEESTER DhT EENS
GEDAAN KREEG!....
Steeds gaan er méér stemmen op, die betoogen
dat het bij de tegenwoordige omstandigheden
toch eigenlijk een schande zou wezen, als
iemand een kwart millioen weggooien ging voor
een onnut en onnoodig doel alshet bouwen
van een schouwburg, en dat het nog méér
schande zou wezen, als de gemeente Haarlem
het onzalige raadsbesluit om dien schouwburg
tegen hooge jaarlijksche onkosten te gaan
expioiteeren, uitvoerde
Er is reed3 op gewezen hoe vreemd het is,
dat geen enkel raadslid jl. Woensdag daarop
de aandacht vestigde.
Doch dat zal nog wel komen.
Er kan nu reeds gezegd worden, dat ver
schillende raadsleden, die voor de aanneming
van den nieuwen Schouwburg waren onder nor
male omstandigheden, nu het ten uitvoer leggen
van hun besluit ernstig zouden betreuren.
't Wordt echter, en terecht, gezegd: de bur
gemeester is de man, die het recht heeft 't eerst
deze zaak aanhangig te maken. De burgemees
ter heeft de onderhandelingen met den schenker
gevoerd, het zou voor den burgemeester nu een
ware glorie zijn en hem werkelijk door de ge-
heele gemeente, niemand uitgezonderd, op de
meest enthousiaste wijs doen toejuichen, wan
neer hij nü den Raad mededeeling kon doen,
dat het geld voor den Schouwburg (of een ge
deelte ervan) mocht worden gegeven voor den
algemeenen nood
Als burgemeester Sandberg dat nu eens ge
daan kreeg!
gelijke om Rusland en Frankrijk over te ha-
en verdere militaire toebereidselen op to
schorten, als Oostenrijk zich met de bezet
ting van Belgrado en het nabijgelegen Ser
visch gebied als onderpand voor een bevre
digende regeling van zijn eiscken tevreden
zou willen stellen, terwijl tegelijkertijd de
andere landen hunne oorlog*toebereidselen
staken. Ik reken er op, dat de Keizer zijn
grooten invloed zal aanwenden om Oosten
rijk tot aanneming van dit voorstel te bewe
gen. Daardoor zou lui bewijzen, dat Duitseh-
land en Engeland samenwerken om datgene
te verhinderen, wat een internationale ramp
zou worden."
Uit het telegram van den Keizer aan den
koning van Engeland van 31 Juli: „Ik heb
zooeven van den Rijkskanselier bericht ont
vangen, dat hem is medegedeeld dat de Czaar
hedennacht de mobilisatie van zijn geheeto
leger en zijn geheele vloot heeft gelast. Hij
heeft zelfs de resultaten van de bemiddeling,
waaraan Ik werkte, niet* afgewacht en mij
totaal geen bericht gezonden. Ik ga naar Ber
lijn 6m maatregelen te nemen voor de ibe
veiliging van mijn oostelijke grenzen, waar
reeds talrijkeRussische troepen zijn opge
steld,"
get. Wilhelm.
Telegram van den Keizer aan den Koning
van Engeland van 1 Aug.: „Ik ontving da
mededeeling van uw regeering. waarbij zij
de neutraliteit van Frankrijk onder waarborg;
van Groot-Brittannië aanbiedt. Dat, aanbodi
ging vergezeld met de vraag, of Duifschlandi
onder deze voorwaarden zou afzien van een
aanval op Frankrijk. Om technische redenen
moet de reeds hedenmiddag gelaste mobili-
seering van mijn leger in overeenstemming
met de reeds getroffen toebereidselen worden'
voortgezet, wijl uw telegram helaas te laat
kwam. Wanneer Frankrijk mii echter neu
traliteit aanbiedt, die natuurlijk gewaarborgd!
moet worden door het Engelsche leger en dei
Engelsche vloot, zal ik afzien van een aanval
op Frankrijk. Ik hoop, dat Frankrijk niet
zenuwachtig zal worden. De troepen aan mijn
grens worden juist telegrafisch en telefonisch
gewaarschuwd tegen overschrijding van de
grens."
Telegram van den koning van Engeland
aan den Keizer van 1 Aug.: „Ik geloof, dat
