DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND
De oorlog.
Vetleeren Schoenen
mm
m
Kinderhuisvest 29-31-33, Hasrism
telegrammen.
BINNENLAND.
P. W. TWEtHUIJSEN,
Onze Gralis-Ssigeibkken Verzekering.
isto
ee
Ksrt Verslag van u Verpdei luy
der Tweede Kamor.
400
300
130
•DGNDEÜEBftG 3 SEFTESiÜEü 1914
Saste Jaargang 80. össi
a i
Surssux van ffiedaotie en Administratie
Esitercontnasins^S Telefeonnnnasner I426t
liïl HShasnië»
KORTE BERICHTEN
Dum-dum. Da Duitecho berichten laten
geen twijfel over, dat de Engelschen en
Fianschon duin-d urn-kogels gebruiken. Pak
ken mot het stempel der fabriek erop, zijn
gewonden.
BARTELJUHlSSTfiAAT 5*7.
TPLEFOON 17 70.
GULDEN bij overlijden.
GULDEN bij ve lies van een
hand of voet.
GULDEN bij verlies van één oog,
GULDFN bij verlies van één duim.
GULDEN bij verlies van één wijs-
GULDEN bij verlies van één ?n-
deren vinger.
Haarienmha AUeclarjes tëo, 842
ABONNEMENTSPRIJS#,
Per 8 maanden voor Haarlem t m
Voor de plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom der gemj 1.85
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
Afzonderlijke nummers
1.80
0.03
PRIJS DER ADVERTENTÏëNi
Van 6 regels 60 cent (contant 50 cent). Iedere regel meer 10 eé
Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 ct per regeL Buiten! 20 ct
Dienstaanbiedingen 25 ct. (6 regels), driemaal voor 50 ct. contant).
=s*»nra5SSB
AGENDA. 4 September
G ebouw Sint Bavo - R. K. Volksbond
Hoofdbestuur Zitting Steuncomité van
19 uur. t ie o
Paleis van Justitie nau
Bureau van Consultatie.
Meisjecpatronaat St. Rosa Nassaulaan
50— 7K—8K uur Spaarbank.
Bisschoppelijk Museum Jansstraat
,9 Geopend eiken dag van 10—5 uur, tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zaterda
gen en R. K. feestdagen.
OVERZICHT.
Sommige Duïtsche couranten meldden in
hevig optimisme onlangs gehoopt, dat de
Duitschers op 2 September, de dag der her
denking van Sédan, voor de poorten vau Fa-
rijs zouden staan.
Als de' Belgen er niet geweest waren, dan
was dat wel héél zeker zoo gebeurdl
Want stap voor stap gaan de Duitschers
verder in Frankrijk.
Met den Keizer nu aan het hoofd rukken
ze voort: tussehen Rhemis en Verdun is de
geweldige linie van het Fransch-Engelsche
'leger doorgebroken, naar een telegram van
den Geueral-Quartiermeistér meldt
De waarheid van deze officieels berichten,
die zoo sober mogelijk gesteld zijn, kan niet
'worden betwist.
Derhalve is het nu te verwachten, dat eer
lang de geheele nederlaag zal worden bericht
i T-i i_ "TTi l ,1rK/» rïnn vv"l 1 -
van de Fransch-Engelsche linie, die dan wij
,ken moet voor den geweldigen drang der
•Duitschers, wier strategie en doorzettings
vermogen, bij den aanval tegen een zóó ge
weld ig-sterke verdediging door een over-
Ünaöht van Franschen en Engetedh'en, toch
ondanks alles bewondering wekt.
Hieronder in bizonderheden méér over dit
krijgsbedrijf, dat van groote beteekenis is.
Over de verdere plannen der Duitschers
zijn slechte onderstellingen te maken: alléén
is dit duidelijk, dat ze dag aan dag nader
kom«n bij liuu doel: Parust v
Misschien is dit doel al nader bij dan men
denkt: wij ontvangen althans onder het schrij
ven van dit overzicht het bericht, dat de
Fransche regeering van Parijs verplaatst is
naar BordeauxIs het beleg reeds zóó
nabij *2
In bet Oosten zijn ook belangrijke feiten
'te melden.
De Oostenrijkers bobben een schitterende
zegepraal behaald in Ruseisok-Polen, en
dringen steeds noordwaarts op. De Bug
(waarover in het telegram sprake is) is een
rivier ten O.-W. vanWarschau: wij zitilen
dus, als we ons niet vergissen» binnenkort
wel van een bezetting van Warschau hoorent
wat voor de Russen een geweldige nederlaag
bet eek ent.
De Pruisische overwinning, die den Russen
70,000 man kostte, wordt nu van Russischen
kant erkend: ,,'tis echter maar een lokale
gebeurtenis" zegt dè Rus heel leuk!
Van den anderen kant dringen do Russen
in Gaücië (dat onbeschermd is en open ligt)
door naar Lemberg, en hebben Zij hij die
stad een groote victorie behaald,
DE DUITSCHE OVER
WINNING IN NOORD-
FRANKRIJK.
BERLIJN, 2 Sept. De groote generale staf
meldt, naar een telegram van Wolfs bureau,
officieel liet volgende:
„Het middelste Fransche leger, ongeveer
zeven legercorpsen omvattende, Is gisteren
tussclien Rheiius en Verdun door onze troe
pen teruggeworpen. Vandaag wordt de ver
vclging voortgezet. De Fransche aanvallen
uit Verdun worden afgeslagen.
Gedurende de gevechten is de Keizer bij
het leger van den Kroonprins geweest. Des
nachts bleef liU te midden van de troepen,
(w. g.) VON STEIN,
General-Quar lier meister."
Dit telegram is wel een der meest-gewichtlge
'die in deze phase van den oorlog zijn gepu
bliceerd
De Duitschers hebben dus met macht, en
geweld de Fransch-Engelsche linies doorge
broken
De geweldige slag, die eigenlijk al sinds 21
{Augustus, na de besetting van Brussel, aan den
frang is, en die gevoerd werd over de geheele
lime van Rijssel af tot de Luxemburgsche
(pens toe, geeft nu eindelijk een resultaat!
Of hiermee de yiotorie aan de Duitschers is?
Geen «zin».
Over de vleugels der geweldige legers die
legen elkaar in actie zijn, vernemen wij niets.
Intusschen is het zeker, dat door da over
winning op het middenfront der Franaohen, de
ïbütecncrs den lafatsten stap hebben gcfor-
Ruben», De aanbidding der Koningen en de
Gekruisigde» P®r auto naar Antwerpen ge
bracht en geborgen in een bomvrije zaal van
bet museum. Ook bet drieluik van Simon do
Vos: De aanbidding, is aldus gered.
Ook het carillon is vernield.
Een telegram meldt ons in den loop van den
De vervolging wordt voortgezet. Bij Grida
Lipa had de vijand een sterke stelling bezet,
die hij onneembaar achtte. Sindsdien heeft de
vijand een aanval gedaan op de flank aan de
zijde van Lidliez. Ka een hevig gevecht hebben
wij de Oostenrijkers met groote verliezen
teruggeslagen. Wij hebben 4800 lijken van Oos-
morgent De beroemde Sint Romboutstoren tenrijkers begraven. Wij hebben vaandels en 32
dreigt te vallen. De granaten der Duitscherskanonnen genomen en vele Oostenrijkers ge-
scbijnen hem als doelwit te hebben gekozen.
i ceerd om naar Parijs op te rukken, terwijl daar
mee tevens de sterke linkervleugel der verbon
denen van het centrum is afgesneden.
Wat er nu gebeuren zal? Wij mogen als vrij
zeker aannemen, dat het Fransche leger niet
binnen Parijs zal wijken ,maar, indien bet in
derdaad nog verder achterwaarts gedrongen
wordt, en den vijand niet van Parijs kan af
houden, zich zal terugtrekken ten zuiden der
hoofdstad, zoodat deze verdedigd zal worden
door zijn geduchten fortengordel, bezet door
zijn eigen garnizoen.
Parijs wordt, naar men weet, beschermd door
een dubbele rij van forten, de oude van 1870
en een nieuwe, die sindsdien gemaakt is en
die een kring vormen met een middellijn van
veertig kilometer, dus een omtrek van 140^ kilo
meter. Dat is dus veel grooter dan de stelling
van Amsterdam en bat observatieleger, dat de
Duitseliors eromheen moeten leggen zal ont
zaglijk groot moeten zijn.
De .Times" rekent uit dat de Duitschers
hiervoor niet minder dan 500,000 man noodig
zullen hebben, zoodat de legermacht die verder
optrekt tegen hot Fransch-Engelsche leger be
langrijk verzwakt wordt. Wanneer nu maar het
Parijsche garnizoen zich wakker houdt 1
daarop rekenen Franschen en Engelschen vast
dan kunnen de Duitschers op deze wijze lan
gen tijd worden vastgehouden. Verdediger van
de vesting is, naar men weet, generaal öal-
lioni, die in den oorlog van '70 heeft meege
vochten en die precies voor vier en veertig
jaar te Sedan gevangen genomen werd!....
Over de verdere krijgsbedrijven in Noord-
Frankrijk valt voorals nog niet veel te melden.
Givet is reeds Maandag gevallen, en een
grooten voorraad krijgsbehoeften is daarbij
door de Duitsohers veroverd.
Ei* is een Fransch communiqué van den Mi
nister van oorlog, dat eohter niet veel zegt.
Op den Lotharingsche vleugel „teekent zioh
een v'oorwaaïtsche beweging der Franschen af"
heet het, zonder meer bijzonderheden.
Wat in het centrum geschiedt, wordt door
de Fransohe verzwegen, alleen zeggen ze, dat
hun Hnksche corps „minder gelukkig" was, en
dat de Duitschers oprukken in de richting van
La Ferè.
Nu wet,a men dat La Ferè ligt tussehen Saint
Quentin en Oompiegne, dus op den grooten weg
naar Parijs!.
Neemt men daarbij in aanmerking dat reeds
eergisteren de verbinding tussehen Amiens en
Parijs verbroken was, en de communicatie met
Engeland niet noordelijker kon geschieden dan
over Havre, dan zal men, alles samennemende,
toegeven dat de zaak er voor de hoofdstad van
Frankrijk dreigend genoeg uitziet
„PETROGRAD."
Waarom Sint Petersburg tegenwoordig
„Petrograd" moet heeten? Omdat dit een
zuiver Russisch woord is, en St. Petersburg mitrailleuses en duizend gevangenen. Volgens
vangen genomen, waarbij een generaal, Ten
zuiden van Warschau zijn alle aanvallen met
gunstig resultaat afgeslagen. Wij dwongen de
Oostenrijkers tot den aftocht door een aanval
van onze rechtervleugel. Wij namen kanonnen,
eigenlijk van Duitsche samenstelling is.
Petrograd is Peter-stad (grad 3tad, zie
Bel-grad enz.)
Valona is door de opstandelingen, die de
Turksehe vlag voeren, bezet. Durazzo wordt
gebombardeerd, althans: er zijn eenige kanon
schoten afgevuurd, die in de buurt van het
paleis zijn terecht gekomen. De internationale
commissie van controle schijnt er nog te zijn,
althanszij heeft besloten, eens te gaan pra
ten met de opstandelingen in Sjak. De Vorst
zou vandaag definitief vertrekken. Maar af
stand-doen van den „troon" wil hij niet! 't Is
eigenlijk onnoodig, dunk ons!
ö©3BcS®we«
Gisterenmorgen wachtte een ontzaglijke me
nigte op het St. Pietersplein op den uitslag der
stemmingen. Om 11 uur precies en om kwart
over elf verkondigde de rook, die opsteeg uit
den schoorsteen boven die Sixtijnsche kapel, dat
dé stemming plaats had gehad, doch de Paus
nog niet gekozen was.
Italië. Volgen» berichten uit Romo doet
Duitschland voortdurend uog pogingen om
Italië zijn neutraliteit te doen opgeven.
Turkije mobiliseert. Algemeen wordt ge
dacht dat het de partij van Duitechland en
Oostenrijk kiezen zak
Een aanslag op den Czaar! Te Kopenhagen
ls bericht van een aanslag op den Czaar ont
vangen uit Petrpgrad (St. Petersburg). Na
een troepeninepeetie reed de Czaar over de
Newsky-Prospekt. omgeven door een cordon
van kozakken* toen van een afstand van 50
pas eenige revolverschoten op hem wérden
afgevuurd door een jongen man. Een kozak
werd gedood. Do Czonr bleef ongedeerd. Do
dader werd door een rechercheur gearres
teerd!. Het is een student van de Technische
Hoogesehool te Petrograd, Aksakoff genaamd
Er zijn nog tal van andere arrestaties ge
daan, De politiechef vau „Petrograd" is ont
slagen.
DE VERNIELING VAN LEUVEN.
ANTWERPEN, 2 Sept. (Van onzen eigen
correspondent). Ik ben nn in staat u eenige
volkomen vertrouwbare mededeelingen te
doen over de vernieling van Leuven. Helt
Stadhuis ig bijna gaaf, doch van binnen Is
het een vernieling om te huilen. De kathe
draal van Sint Pi eter is gedeeltelijk vernield.
De Sint Geertrui a#n de Mechelsche straat
«iet den mooien toren is geheel vernield, en
ook de St. Jacques kerk, waarvoor het stand
beeld van pater Damiaan staat, is één groote
puinhoop. Ook de overige kerken zijn zoo
goed als alle uitgebrand. De abdfj van Mont-
César is niet verbrand, doch geheel vernield,
zegt men mij: de Universiteit in de Namen-
scho straat, is vernield en uitgebrand.
IN GALICIë.
Terwijl zooals In ons „Overzichtf' al is
gemeld de Russen in Oost-Pruisen en Polen
tegenslag hebben (men zie de telegrammen)
rukken zjj in Galioië vooruit.
Een telegram, dat arriveert terwijl wij dit
overzicht schrijven, bericht, dat bij Lemberg
(zooals trouwens reeds het comuuniqué van den
generalen staf deed vermoeden) de Russen een
belangrijk voordeel hebbeu behaald.
De Russen deelen daarin mede:
„Na een gevecht van zeven dagen "heeft hef
Russische leger zioh meester gemaakt van de
zeer versterkte voorgeschoven stellingen van
Lemberg, 15 20 west ten oosten van de stad
en is genaderd tot de hoofdforten.
„Na een verwoed gevecht werden de Oosten
rijkers op 1 September in wanorde teruggesla
gen, Zij lieten hun groote en kleine stukken,
geheele artillerieparken en geheele veldkeukens
in de steek.
„Onze voorhoede en cavalerie vervolgden den
vijand, die aan dooden en gewonden ontzaglijke
verliezen leed en veel gevangenen in onze han
den moest laten."
BRUSSEIi
Volgens de verschillende brieven van cor
respondenten uit Brussel wordt de toestand
daar met den dag méér gespannen. De haat van
de Belgen tegen de Duitschers is gewéldig, en
men zegt algemeen de opinie, dat er „iets ge
beuren zal".Zeker is het dat de Duitschers
vastbesloten zijn om alle aanslagen in bloed en
vuur te smoren' Wat zal dat nog worden!
MECHELEN.
Mecliolen is en wordt steeds beschoten. Men
vreest voor den St. Romboutstoren. De prach
tige glasramen zijn-vernield. Gelukkig heeft
men veel kunstschatten kunnen redden. De be
roemde reliqüiënschrijn van 8t. Rombout is
overgebracht naar St. Katholijne te Waver, j
TJit de St. Janskerk werden de sohilderijen van beneeöig» kanonnen en munitU buitgemaakf.
de verhalen der gevangenen zijn de Oostenrijk-
sche verliezen zeer groot.
DE RUSSEN IN OOST-PRUISEN.
LONDEN, 2 Sept. Het officieel commu
niqué van den Russischen minister van Oor
log luidt volgens Reuter als volgt:
In het Noordelijk deel van Oost-I'ruisen
duurt ons offensief voort Onze troepen ver
woestten de stations van Landsberg, Roessel
Btechofsfcein on den spoorweg bij Neilsberg-
zinten, Bartenstein en. in de nabijheid van
Koningsbergen.
In het midden van Oost-Pruisen Ihiebben
de Duitsche troepen over bet geheele front
aanzienlijke versterkingen verkregen; met
een aanzienlijke sterkere troepenmacht viel
de vijand onze twee legerkorpsen aan* die
ernstige verliezen léden. Deze werden vooral
veroorzaakt door het zware geschut, dat de
Duitschens uit de nabijgelegen forten langs
de Weichsel lieten aanrukken. In deze ge
vechten werd generaal Sassonoff gedood.
Ons contact met den vijand blijft echter
voortduren en nieuwe versterkingen rukken
aan.
Over het gdh'eele Oostenrijksche front wordt
hevig gevochten.
DE RUSSISCHE BEVESTIGING DER
GROOTE NEDERLAAG IN OOST-PRUISEN.
LONDEN, 2 September. Betreffende het
telegram, meldend, dat de Russen eeu neder
laag hebben geleden iu Oost-Pruisen, waarbij
drie P.ussi3che generaals gesneuveld zijn, ver
neemt Reuter-bureau te Londen dat een tele
gram, te Londen van den Russischen generalen
staf ontvangen, verklaart, dat deze nederlaag
zuiver plaatselijk is. Zij is veroorzaakt door de
plotselinge versterking der Duitschers, en de
aankomst van bet zware Duitsche belegerings
geschut.
- KEIZER WILHELM BIJ HET LEGER.
BERLIJN, 8 Sept. Een offioieus bericht
deelt mede: Het groote hoofdkwartier is van
Ooblenz verlegd en dichter in de nabijheid van
het leger gebracht. Nauwelijks had de keizer
het nieuwe hoofdkwartier betrokken, of hij
begaf zich dadelijk naar het leger van den
kroonprins, die in het felste gevecht tegen het
Fransche middenleger stond, hetwelk minstens
10 legercorpsen sterk was.
De keizer woonde den heelen slag bij in het
leger van den kroonprins en verbleef den heelen
naoht te midden van het leger. De geestdrift
van het leger was buitengewoon groot.
EEN OOSTENRIJKSE!IE ZEGEPRAAL.
WEENEN, 2 Sept. Wolfs bureau seint: Na
een slag, die een geheele week geduurd heeft,
heeft ons leger gisteren in de streek tussehen
Ramose en Tyszowes® een schitterende vol
ledige overwinning behaald. Duizenden Rus
sen zUn gevangen genomen, meer dan 150
kanonnen zijn in onze handen gevallen. De
Russen zijn in vollen terugtocht over de ri
vier de Bug, Ook het leger dat Lublin aan
valt, strijdt met succes. Lemberg iu Oost-
Galicië is nog in ons bezit, doch de toestand
is daar gevaarlijk tegenover den zeer over-
naaclitsgcn vijand.
(w. g.) Gen.-maj. HöFER,
plaatsvervanger van den Chef
van den generalen staf.
DE RUSSISCHE OPMARS OH IN GALICIë.
ST. PETROGRAD, (St. Petersburg), 2 Sept.
Onze leger», die Galicië overstroomen, zetten
hun Opmarsoh voort in de richting yan Lem
berg. De vijand trok geleidelijk terug. Wij heb-
VOOR DE MILITAIREN.
H. M. de Koningin-Moeder heeft 100 ge
zonden aan de commissie, die de soldaten te
volde en in de forten van sigaren en tabak voor
ziet.
EERSTE KAMER-VERKIEZING.
De Provinciale Staten van Utrecht zullen
Maandag 14 dezer bijeenkomen ter verkiezing
van een lid der Eerste Kamer in de vacature
Jh. Bosch van Drakestein.
STAATSLOTERIJ.
Omtrent de trekking der Staatsloterij ver
nemen wij, dat deze naar alle waarschijnlijk
heid weer spoedig is te verwachten. Er wor
den nog eenige besprekingen gevoerd, waar
van men hoopt, dat een niéuw plan der trek
kingen voor de overige klassen binnenkort zal
kunnen worden vastgesteld.
Naar wij voorts vernemen, wordt door den
Minister van Financiën de indiening van een
noodwetje overwogen om den termijn van het
inwissel van klassikale loten van een week
te verlengen om dengenen, die tengevolge van
de mobilisatie de loten niet tijdig kunnen in
wisselen, daartoe gelegenheid te geven.
DE AMSTERDAMSCHE WETHOUDERS
BENOEMINGEN.
De heer Den Hertog heeft zijn benoeming
tot wethouder aanvaard. Hij treedt af als
hoofdredacteur vau „De Telegraaf.
UITVOER RIJST UIT INDIA
Het verbod van uitvoer van rijst door den
Gouverneur-Generaal Van Nederl.-Indië dient
om te waarborgen, dat de inlandséhe bevol-
Alle betalende abonné's op dit blad die in
hei bezit eener verzekeringspolis zijn, zijn
volgens de bepalinge op de polissen vermeld,
tegen ongelukken verzekerd voor;
GULDEN bij levens! ngc onge
schiktheid toi werken.
De uHkeering dezer bijdragen wordt gega
randeerd door de Maatschappij „HOLLAND-
SCIIE ALGEMEENE VERZEKERINGS
BANK" te Schiedam.
Wij herinneren onze ahonné's eraan, dal
abonnementen op het Kort Verslag van de
Tweede Kamer uiterlijk op 10 SEPTEM
BER A.S. moeten worden opgegeven mei
betaling van 50 cents.
DE ADMINISTRATEUR.
KOMBSA*
LANGS DE DEUR.
Het Steuncomité stuurt ons (we nemen die
stukjes natuurlijk geregeld op) aanmaningen
aan de Haarlemscke ingezetenen, o.a. om niet
aan de deur te geven. Dat is uitnemend.
Vooral in de buitenwijken is de verkeer
de bedelarij zeer groot! En de gewone aan
zegging aan al die ongelukkigen of zich on-
gelukkig-noemende vra.gers en vraagsters
moet zijn; „Wendt u tot het Steun-comitó in
de Kroon!"
Er wordt aan de deur nu veel te veel ge
vraagd. Eén staaltje ervan willen wie eens
hizonderlijk signaleeren: deze week liepeu
héél nette jonge meisjes deur aan deur met
een extra-blad, dat ze aankondigden met d«
booctedhap: „Wilt u de drankbestrijdingiscou-
rant koopeiiT en de aanbeveling: „Ten voor.
deele van de steunbeweging!"
Menigeen liet zich overhalen.
Maar als men dan het „drankbestrijders-
blad" opensloeg, dan bleek het te zijn
een anti-kermis-courant, die natuurlijk vóór
den kermistijd was gedrukt, die niet noodig
bleek toen er geen kermis was in Haarlem,
en die nn op die wijze onder valseho vlag
moest binnengesmokkeld worden!
Als men de goêgemeente' nu nog op zulke
bed r iegelijk» wijze geld uit den zak probeert
te kloppen, waar tóch al zooveel gegeven
moet worden, bedertf men het voor anderen!
kink, Indien rijstinvoer in Indië uit andere
landen moeilijkheden mocht ondervinden in
verband met de tegenwoordigo bijzondere om
standigheden, zich kan voeden met de fijnere
rijst, die in normaio tijden uaar Eeuropa wordt
uitgevoerd.
LECTUUR VOOR MARINE-PERSONEEL.
De vereeniging ten behoeve van R. K. Ma.
rinepersoneeï is voornemens onder nadere goed
keuring van de marine-autoriteiten tijdens de
mobilisatie aan boord van de Noderiandsohe
oorlogsschepen goede lectuur te verschaffen ter
gebruike van de bemanningen.
Het zal niet noodig zijn, dit voornemen bij
onze lezers aan te bevelen. De bemanningen
onzer oorlogsschepen toch, zijn veel meer dan
het personeel van de landmacht verstoken van
afleiding, vandaar, dat het ontvangen van leo-
tuur hun zéér zeker hóógst welkom zal zijn,
Voor toezending van goede boeken en vooral
óók van actueele geillustreerde tijdschriften
houdt de vereeniging zioh ten zeerste aanbe
volen.
Zendingen gelieve men te riohten aan de»
secretaris den heer A. E. Leo, Beeklaan 87Ü
Den Haag, of aan het adrea van een der oüS
derstaande personen, dia zich hebben bereid
verklaard, eveneens boeken In ontvangst tg
nemen
O. A. E. Öourbois, te Nijmegen. Paul Qoulmjr,
pr. te Druten. O. M. F. Hafmans, te Helden,
Limburg en J. B. F. Hooglugt, pr. te Amers
foort.
DE KLEEDING DER AALMOEZENIERS.
N4ar men verneemt zullen einde dezer*
week de aalmoezeniers en veldprediker3. ir*
