DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND
Bezorging der Courant
Sterke Schoollaarzen
m
BLfiü.
IO@ Oorlog.
P. W. TWEEHUIJSEN,
üjra«8@i»hafiis*f©sf: 21-31-33, üaarfeiti
De Troonrede»
Onze Örafis-ÖpgelikkeH Verzekering.
400
300
150
100
60
15
OIMSDAQ 15 SEPTEMBER 1914
SSsfe Jaargang S8a. fSSfi
Üieretiisx van Redactie en Administratie
Imtsrcomniunaal T©lefecnnummee I42@.
Oil numoisr
twee bladen»
bestaat uit
EEN ENGELSCH DES
KUNDIG OORDEEL OVER
DEN TOESTAND.
BARTELJORISSTRAAT 27.
Alle betalende abonné's op dit blad, die in
het bezit eener verzekeringspolis zijn, zijn
volgens de bepalingen op de polissen vermeld
tegen ongelukken verzekerd voor:
IHO£l GULDEN bij levenslange onge-
55 schiktheid tot werken.
GULDEN bij overlijden.
GULDEN bij vexlies van
hand of voet.
een
GULDEN bij verlies van één oog
GULDEN bij verlies van één duim
GULDEN bij verlies van één wijs
vinger.
GULDEN bij verlies van één an
deren vinger.
Haarlemsehe Alledacjes No. 14321
t-
ABONNEMENTSPBIJS»;
Per 8 maanden voor Haarlem
Voor do plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom aer gem,J 1.J5
Voor de overige planteen in Nederland franco per poet 1.80
Afzonderlijke nummers 0.03
PRIJS DER ADVERTENTIëNi
Van (6 regels 60 cent (contant 50 cent). Iedere regel meer 10 ds
Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 ct. per regel. Bnitenl. 20 ot>
Dienstaanbiedingen 25 ct. (6 regels), driemaal voor 50 ct. contant).
OVERZICHT.
Het Duitsche leger in Frankrijk bekent zich
geslagen. Niet in de berichten of offieieele
communique's, want die zijn er absoluut niet!
Maar in de gedragingen en bewegingen der
verschillende armee-korpsen.
- De geheele linie der Duitsehers is achteruit
trokken, nog méér dan wij gisteren meenden.
Een telegram uit Parijs spreekt zelfs van een
terugtrekken, achter Eeims," doch het laat zich
Nog eens verzoeken wij onze abonné s zeer
Dingend ook onze post-abonné's klachten
over de bezorging der Courant BIJ EERSTE j moeielijk denken dat de Duitsehers deze gewei
VOORKOMEN dadelijk ter kennis van onze
administratie te brengen.
Klachten die een gevolg zijn van den beperk
ten loop der spoortreinen zullen intusscben
niet alle eu uict geheel verholpen kun
nen worden.
dige vesting zonder slag of stoot hebben opge
geven of geïsoleerd hebben laten liggen.
Blijkbaar zullen de eerste dagen door de
Duitsehers gewijd worden aan het innemen van
een nieuw strategische stelling, en zullen we
dan ook over vechten weinig hooren, tenzij.
Wjj
doen al wat maar mogelijk ia om een de bondgenooten na den grooten slag zóóveel
regelmatige bezorging der Courant te verze
keren.
DE ADMINISTRATIE.
„Onder zeer buitengewone omstandigheden"i
Inderdaad, het koninklijk woord in de Troon
rede wordt vandaag wel onder zeer buitenge
wone omstandigheden tot ons gesproken.
élan en kracht hebben overgehouden dat zij
het Duitsche leger op den voet kunnen volgen.
Doch daar lijkt het nog niet op. Het terugtrek
ken der Duitsehers is het blijkt uit de be
richten voldoende geen vlucht, maar het is
een algemeene verzetting van de lijn naar ach
teren, bij volkomen instandhouding van de goede
o i'de.
Doch dan ook een héél eind naar achter!
t)e beschieting van Verdun van den Zuid
en Westkant af is nu gestaakt. Men weet dat
lukt. Het is mislukt meent de medewerker van
de Times omdat de bondgenooten in het Wes
ten niet verpletterd zijn binnen den tijd, die voor
het Duitsche offensief beschikbaar was, en om
dat middelerwijl het Oostenrijksche leger versla
gen is en zoodoende de voornaamste, zooal niet
de geheele last van den veldtocht op Duitsch-
land's schouders komt te rusten
IN DE FRANSCH ENGELSCHE
VUURLINIE.
De oorlogscorrespondent van de „Daily
Mail" vertelt over de gevechten bij Meaux
lo.m. de volgende bijzonderheden:
Van een groenen heuvelrug af had ik een
uitstekend gezicht op den veldslag, want
deze was aan alle zijden rondom mij aan
clen gang.
Er staat een krachtige Fransche batterij1
in het woud aan mijne rechterzijde; ge kunt
meer voelen dan hooren hoe de schoten kra
kend losbarsten. En ongeveer 2 mijlen ver
der, aan gene zijde van de Mar no, ook ver
scholen achter, die vervloekte bosschen, die
alles verbergen, staat eene Duitsche batterij'
haar, donderend antwoord to geven. Het is.
gelijk een spel met vaste spelregels.
„Krak, krak, krak, krak", doen de Fran
sche kanonnen; en dan een paar seconden
later, springen vier rookkolommetjes in den
vorm van paddestoelen bovén de verre wou
den op en traag komt het geluid „pong,
pong, pong, pong", van da ontploffingen in
de verte tot u.
Maar nu komen de Duitsche kanonniers
aan de beurt.
„Boem" doen hunne kanonnen en twee
mijlen ver klinkt hun dof geluid; een oogen-
4 blik slaat men onbehaaglijk te huiveren in
ademlooze stilte onbehaaglijk, omdat er.
veel kans, is, dat zij' juist den afstand ver
anderd hebben, en dan, heel dichtbij1, bo-
En het draagt dan ook van die „buitengewone deze zegepraal van het leger van den kroonprins
omstandigheden" ten volle het kenmerk. j dat hier had weten door te breken, nogal blijd- j ven 't woud, waar de batterij' staat, barsten
De Troonrede van dit jaar is een constateeren schap verwekt, heeft in Duitschland: de teleur- j^akeM de felle,granaten dtoeiL Hetja dB
van den toestand, een overzicht van wat gedaan
is en van wat gedaan moet worden, een woord
tot het volk vooral, géén program van een
partij-regeering.
Precies wat ze wezen moest.
En dat woord tot het volk, waarin de Koningin
ZOO duidelijk méér van Haar-Zelve heeft gelegd
dan anders wel eens in „politieke" troonredenen
te doen gebruikelijk is. spreekt tot ons hart.
Met voldoening hooren wij onze Voistinne
verklaren, dat de vriendschappelijke betrekkingen
met alle mogendheden ongestoord zijn. Deze
verklaring op dit oogenblik is van hooge waarde,
evenals in het buitenland overal de vorstelijke
verklaring „met dankbaarheid" vastgesteld,
dat onze volstrekte neutraliteit tot dusver „op
geen enkele wijze geschonden" is voldoening
zal verwekken. Wij wisten het reeds, elders wist
men het niet, nu bevestigt de Koningin het
Zelve.
Een roerende zinsnede, waarin het hart der
Vorstinne spreekt, is die, waarin gezegd wordt
dat Nederland gewillig de lasten draagt van den
zwaren tijd, maar dat het tevens diep begaan is
.net het lot der andere volkeren en met open
armen de ongelukkigen die hier een toevlucht
zoeken, ontvangt.
Inderdaad: ook hier staat héél het volk naast
zijn Koningin en Hare regeering!
Voor zoover het de uiteenzetting geldt van
den toestand des oogenbliks en van de maat
regelen die onze regeering reeds nam, verwijzen
wij naar de Troonrede-zelve, elders in dit blad
opgenomen.
Met dankbaarheid en instemming hooren wij
de Koniuginne constateeren dat er eenige ver
stelling-, dat het voordeel weer moest worden
prijsgegeven zal te grooter zijnl Te Nancy is de
Duitsche macht óók teruggeslagende aanval
zou hier nog wel onder de leiding van den kei
zer hebben plaats gehad! Voorts dringen de
FranscherL voort op de geheele linie naar den
Boven-Elzas en naar I^otharingpen, en moeten
zelfs Thann en Altkircli weer in hunne handen
zijn.
Het resumé is: de Fransch-Engelsehe over
macht heeft onder generaal Joffre op den be
paalden en goedgekozen tijd .den hoofdaanval
met succes gedaan. Weliswaar is de Duitscher
niet verslagen in dit gevecht, maar.... te moeten
terugtrekken is óók een vernedering, en vooral
voor de zoo zelfbewuste Duitsehers! Wij moeten
nu afwachten hoe in de tweede fase de Duit
sche generale staf zijn troepen zal opstellen
(men vergete niet dat alle groote vestingen
in 't Noorden van Frankrijk nog door het Duit
sche leger zijn bezet) en waar generaal Joffre
zal pogen „door te breken". Want dat moet nu,
volgens de tactici, het plan wel zijn.
Van de andere deelen van het oorlogsveld is
er absoluut geen nieuws.
De militaire medewerker van de Times ge
looft, dat de Russische groote generale staf nog
een groote strijdmacht bij de hand heeft voor
krijgsverrichtingen, waarvan nog niet is gerept.
Hij rekent dat er 14 Russische legercorpsen voor
den veldtocht tegen Oostenrijk gebruikt worden,
en acht of negen tegen Oost-Pruisen; maar dan
lichting komt in den druk, en met vertrouwen blijven er nog ruim 4 millioen soldaten over,
die in de aanvankelijke mobilisatie inbegrepen
waren. Als men er een millioen van aftrekt voor-
depóts en garnizoenen en aanneemt, dat som
mige troepen uit het Verre Oosten nog onderweg
zijn, blijft er nog een aanzienlijk overschot aan
soldaten, aangaande wier bewegingen de Duit
sche legeraanvoerders vermoedelijk meer weten
dan wij.
Ongetwijfeld is er in Russisch-Polen een
groote concentratie van de Russen. Zeer waar
schijnlijk zijn vandaar de troepen noordwaarts
en zuidwaarts aangevuld en heeft men daar
nieuwe troepen vandaan moeten halen, om de in
Oost-Pruisen verslagene te vervangen. Maar het
gros van de troepen zal vermoedelijk naar de
linie Kalisz-Tschenstochau-Mystowitz gebracht
worden, waar er op drie plaatsen spoorwegver
binding naar Duitschland is.
De man van de Times rekent met de mogelijk
heid, dat het Duitsche hoofdkwartier tot de over
tuiging is gekomen, dat het thans in Frankrijk
met verder kan komen en dat de Duitsehers nu
het best zullen doen, partij te trekken van de
verdedigingsmiddelen vau het rijksland en den
Rijn, zoodat zij in het Oosten troepen kunnen
samentrekken, om den gsvreesden inval van de
zien wij, dat de Regeering voor den, nood zoowel
hier als in de koloniën, maatregelen neemt.
De „toon" van heel dit vorstelijk staatsstuk
is er eene, die blijk geeft van zoowel een juist
inzicht van den ernstigen toestand, als van
krachtige, zelfbewuste energie om die maatrege
len te nemen die noodig zijn.
Dat is troostend bij alle eliende en zorg.
En de slot-zinnen van deze buitengewone
Troonrede zijn dan weer geheel een woord tot
'ut volk: een ernstige aanmaning tot heel
ons volk, om clen vrede te bewaren door liet
streng handhaven der neutraliteit, óók
*an den handel, die zelfs „den schijn be
hoort te vermijden" van een der oorlogvoe
rende mogendheden boven andere te stel
lenwien het aangaat, zal deze Ko
ninklijke waarschuwing niet ontgaan! Ten slotte
hcoren wij niet zonder diepe aandoening de be
ziging van frouwe plichtsbetrachting, die de
koninginne Zelve aflegt, als Zij zegt verblijd
e zijn dat heel het volk met Haar het vader
end in
hieuen
het geluid van slagen van eèn titan op een
reusachtigen ketel, gevuld met bonken oud
ijzer.
Wij zijn nog steeds in de nabijheid van
Meaux, maar de Duitsche granaten vallen
niet meer op de buitenste grenzen der stad
zooals gisteren. Op dezen vleugel ten min
ste trekt de vijand terug.
Maaideze vleugoi is slechts de uiterste
hoorn van het gevechtsfront, dat den sik
kel-vorm heeft van een wassende maan, en
zich uitstrekt van hier bij Meaux, slechts
•25 mijlen van Parijs, in rechte lijn naar de
Duitsche grens bij! Verdun.
(Wat we vandaag zagen was het dekken
door, de Duitsche kanonnen van liet terug
trekken van hun rechtervleugel, terwijl de
Fransche artillerie antwoordde en de Fran
sche infanterie voorwaarts trok om den te-
rugtrekkenden vijand te verontrusten.
Meaux was nog een stad van witte blin
den en ledige straten, toen. wij er vanmorgen
kwamen, maar; de Fransche sappeurs had
den een weg van planken gemaakt over de
gapende opening in de verwoeste oude brug,
die in het jaar, 800 gebouwd was, en alle
groote Fransche oorlogen sinds de 16e eeuw
had doorstaan, om ten slotte in dezen krijg
ten onder te gaan. Wij' konden er met onzen
auto nu zoetjes en voorzichtig over rijden.
Doch toen wij er over waren, vroegen de
sappeurs ons hoe zwaar de auto woog, want
ze hadden met groote belangstelling toege-
:kelcen, zooals, bleek, daar de overtocht, van
:den auto door. hen ate een proef was be
schouwd, of de brug We'; in zou storten.
Wij' reden dan weg naar Trilport op. Eeni
ge voorbijgangers waarschuwden ons: „Er
is geen brug in Trilport en 't zou best kun;
nen, dat er daar op u geschoten wordt;
ten minste werd er. op ons vanmorgen ge
vuurd."
Wij verzekeren hen, zonder echter zelf ge
trouwe plichtsbetrachfino- u-arht j Russen in Silezië te keeren. De Duitsche linie
pucntoDetrachting tracht te langs den Rijn is zeer sterk en kan lang verde-
I digd worden. Aan de Oostelijke grens staat geen
\oningin Wilhelmma zij verzekerd, dat Haar i dergelijke slagboom en ofschoon de Duitsche
"T in deze moeielijke dagen de Koningin heeftforterl sterk ziJn. in deze dagen wordt de oorlog
'(en te waardeeren méér dan ooit te voren gevoerd met een vloed van menschen en als die
l-n wat betreft de opwekkiim tot eendnrkt- vloed te Bresiau> Glogau, Posen en Thorn komt
fcve Ood rlJ l l tot eendracht, j opzetten, zullen die steden niet meer dan rotsen
0"» dat die verwachting worde vervuld! i in de rijzende golven zijn
1 Het Duitsche veldtochtsplan is dan ook mis-
lieel ervan overtuigd te zijn, (Jat cr geen
Duitsehers meer. in Trilport, konden zijjn en
rij|den behoedzaam verder, terwijl wij zoo nu
en dan stoppen om de^ stad, met den verre
kijker; te bekijken, vóór we nader komen.
En ja, er, is, een gapend gat in de spoor
brug, waar vroeger een boog stond, terwij'l
nog één rail van de poor lijp. erover heen
ligt. En tusschen vernielde stukken der brug
beneden ligt op zijjn kant en half onder,
water, het neergesmakte en versplinterde
overblijfsel van een gesloten auto.
Daar zaten drie Duitsehers in, legt een
Fransche schildwacht, die aan 't andere eind
der, gaping tegen de brugwering leunt, ons
uit, twee soldaten en een officier; zij1 wis
ten niet, dat de brug opgeblazen was en
zijI kwamen vannacht in volle vaart den weg
af, in de richting van Meaux, totdat zij'
plotseling, toen zij' tot hier gekomen wa
ren.en een gebaar, van zijn hand gaf
de vermoedelijke vaart van den auto aan
door de lucht naar heneden naar de bedding
van de rivier. „Het was een aardige kleine
^verrassing voor hen", voegde de schildwacht
er, met een humor van voldoening aan toe.
Terugkeerend door Meaux zochten wij! een
anderen weg naar den heuvelrug, waarop de
Fransche batterijen stonden opgesteld. Wij
konden de ammunitie-wagens. zien opeen
gehoopt op de helling van den heuvel ach
ter. lien. Nog andere wagens, naderden om
zich bij! de eerste te voegen en om het te
vermijden, dat wij op den engeu weg wer
den opgehouden, moesten wij' een grooten
omweg maken. Het dorp verder Pen:
chard was, vol troepen en opgestopt met
ambulance-wagens en ammunitie-karren.
Wij! wendden den auto langs een ,weg. die
uitliep op een stoppelveld. Door het weel
derige gras- ter zijde kwam een lange rij be
stofte, zweetende, vermoeide mannen aan
stappen. Zij! droegen lange spaden en hou-
weelen en ook geweren. Zij' kwamen uit de
vuurlinie en gingen terug naar Pencliard om
te eten.
En van den eerstvolgenden heuvelrug zien
wij! dan eindelijk in werkelijkheid een vuur
linie. De heuvel helt steil naar, beneden
naar. het gehucht Ohambéry, juist beneden
ons. De batterij', waarvan ik daareven sprak,
staat in het woud op deze zijde van den
heuvel rechts vanons. De vuurlinie der
Zouaven ligt plat tegen de heuvelhelling een
klein eindje verder dan het dorp, en achter
hen, verder den heuvel af, liggen dichte
linies, versterkingstroepen achter verschan
singen verborgen.
Het is een volmaakt typeerend gezicht
van een modernen veldslag, want er is nau
welijks, iets te zien. Zoo die granaten, die
daar, rechts heen en weer vliegen, en liet
onregelmatig geknetter van geweervuur er
niet waren, zou men goed kunnen gelooven,
dat de linie van mannen in blauwe unifor
men, die daar overal op 't stoppelveld ver
spreid liggen, in de heete namiddagzon wat
liggen te dutten.
Zelfs, wanneer er eenigen van hen zich
bewegen, schijnen ze dit loom te doen, ze
schij'nen meer te slenteren dan te loopen
en doen of ze in 't geheel niet weten, dat
daar ginds, aan gene zijde van de Marne
Duitsche kanonniers zijn, die hun best doen
om hen te dooden. Alleen in de bioscoop
en in andere dergelijke zeldzame gelegenhe
den van gevechten op korten afstand, ren
nen de manschappen zoo dramatisch vooruit.
Want één ding is, zeker, zij' zijn veel te moe
omh ard te loopen; en daarbij', wat hebben
ze er aan hard te loopen, indien een granaat
ieder oogenblik uiteen kan barsten op de
vierkante mijl, waar ze zich juist bevinden?
Wij' hebben de officieren gesproken, die
met de kaart in de hand een nieuw plan van
vooruitdringen beraamden. Zij' hadden het
dorp, waarin wij! dien morgen waren, bezet,
maar, met geweldige verliezen.
„Van mijn compagnie van 220 man, zeide
een kapitein, zijn er maar 100 overgebleven.
Van onze vier, officieren zijn er twee ge
wond en één gesneuveld. Ik bleef alleen
voor 't commando over." Set was. weer de
zelfde geschiedenis de Duitsche machine
geweren. „Hun vuur veegt den grond schoon
alsi een scheermes", zei de kapitein, ,,'t Is
onbegrijpelijk, hoe iemand er nog levend
afkomt. Ik zag mijn mannen vallen aan
mijn rechter, en aan mijn linkerhand. Men
kan geen enkelen kant uitkijken, terwijl ge
voorwaarts gaat, of men ziet mannen val
len."
NOG EEN LEUVENSCHE
VLUCHTELING AAN HET
WOORD.
Te Arnhem zijn uit Leuven aangekomen de
ZeerEerw. Pater-Overste, Dr. Geerts, en een
twintigtal theologanten van het klooster der
Paters Missionarissen van het H. Hart.
Een berichtgever van „Het Centrum" heeft
hen uitgevraagd en een en ander vernomen.
Wij nemen daarvan het volgende over:
Over de verwoesting sprekend, deelde Pater
Geerts mede, dat voor zoover Z.Eerw. bekend
was, naar hij bij geruchte heeft vernomen, van
de kloosterinstellingen alleen het klooster der
Dominicanen verwoest is.
De Keizersberg is nagenoeg ongeschonden.
Slechts de deur ervan is beschadigd. Terwijl kerk
en klooster der Conventueelen op de Graan
markt niet te lijden hadden, werden eenige scho
ten gelost op het klooster derzelfde orde in de
Brusselsche straat, waar de beschadiging even
wel gering is.
De beschieting had bij vergissing plaats en
toen de officieren het bemerkten, riepen zij:
„Hier nicht schiezen!"
De Eerw. Overste wist mede te deelen, dat
door Pater Swarte van de orde der Norbertijnen
en door autoriteiten een deel van de kunstschat
ten uit de St. Pieterskerk in veiligheid was ge
bracht.
Aan het Gemeentehuis is noch inwendig noch
uitwendig van verwoesting iets te bespeuren.
Over de ambulancediensten door de Paters
van het H. Hart deelde Pater Geerts mede, dat
hem de verpleging der gewonden voor wat de
nachtploeg betreft, in Kardinaal Mercier's insti
tuut voor philosofie „Leon XIII" was toever
trouwd. Daar waren zij in staat om tal van wel
daden aan Belgische zoowel als Duitsche gewon
den te bewijzen, waarbij hun uitstekend te stade
kwamen de lessen, welke de Paters op geregelde
tijden van Dr. Tits, het hoofd van geneeskundige
dienst van „Leon XIII" ontvangen hadden.
Met die verpleging hebben zij zich tot Dins
dag 1.1. belast en kunnen niet dan bewonderen de
organisatie van de Duitsche ambulancedienst.
Eenige Paters zijn nog te Leuven achterge
bleven en het vertrek van Paters en theologanten
geschiedde alleen om hun de noodige rust, na
weken van inspannenden arbeid te verzekeren.
Z.Eerw. meende, dat voo> het verblijf in Leu
ven geen vrees voor gevaren behoeft te bestaan.
Trouwens het gewone leven gaat er vrijwel zijn
gang, terwijl de trams den dienst weer hebben
herval.
Toen men Woensdagmorgen vertrok is Pater
Geerts aan de ordonnance dank gaan betuigen
voor de bescherming en goede behandeling,
welke zich nog deed gelden bij de reis van Leu
ven naar Aken: men kou gebruik maken van
juist gereedstaande salon- en le klasse rijtuigen.
TELEFOON 1770.
De nitkeering dezer bijdragen wordt gega-
SCHE ALGEMEENE
BANK" te Schiedam.
BELASTINGBETALER
Wat we nog niet gezien hadden, maar in
dezen tijd van de alleronmogelijkste dingen
werkelijkheid is geblekende gemeente-ontvan
ger doet per advertentie een beleefd „v e r-
joek" aan de ingezetenen, om asjeblieft ge
meentebelasting te betalen.
Anders gaat dat per dreigement van 5 en 10.
ets of meer. nu wordt het vriendelijk ver-
zocht. In de fiscus zoowel vriendelijker gewon,
den? Och neen, maar de tijden zijn veranderd»
en wij zijn laten we maar bekennen voor
zachtere indrukken veel gevoeliger dan anders.
Dat is een psychologische verklaring van dit
„verzoek," dat anders allicht bij sommigen den
laclitlust zou hebben opgewekt.
Laten wij dan in den geest van dit verzoek
handelen.
Met blijdschap mag geconstateerd dat het
maatschappelijk leven in ons land meer en meer
in de gewone banen begint te loopen.
Het verkeer wordt hersteld, de handel leeft
weer wat op, de middenstand krijgt moed en
het publiek krijgt vertrouwen.
Laten wij daarbij onze openbare instellingen
in die opleving doen deelen, en zooals de
Ontvanger terechj; zegt ons eigen belang
bevorderen door aan de gemeente nu reeds de
middelen te verschaffen die zij noodig heeft,
en anders tegen grof geld op onze kosten moet
leenen1
Wie dus kan, bctale nu wat belasting vooruit.
't Moet tóch gebeuren, en nu betalen is voor
deel voor allen.
terwijl de reis zonder eenige betaling werd ge
maakt. In geen opzicht werd eenige onaange
naamheid ondervonden.
Hoe men het onderweg van Leuven naar Aken
had bevonden
Voor zoover uit den trein te constateeren viel,
was op het geheele traject niet zooveel verwoest
als in Leuven alleen.
De reis werd langdradig door het aanhou
dend stoppen, teneinde Duitsche militaire trei
nen te laten passeeren, welke van Oost naar
West gingen.
Nog een bijzonderheid deelde Pater Geerts
ons mede, welke wel de vermelding waard is.
Toen Z.Eerw. Maandag 1.1. te Leuven was,
passeerden daar groote troepen marine-soldaten
uit Kiel, terwijl, naar werd medegedeeld, ook
den vorigen dag het doortrekken van zeemilitie
was waargenomen.
DE OOSTENRIJKSCHE
SOCIAAL-DEMOCRATEN
OVER DEN OORLOG.
De Weensche sociaal-democratische „Arbeiter
Zeitung" heeft een hoofdartikel, waaruit ..Het
Volk" het volgende overneemt
„De volle waarheid over den wereldoorlog is,
dat hij nimmer zou zijn uitgebroken, indien ook
maar één der mogendheden van de drievoudige
Entente ernstig den vrede had willen bewaren:
zóó ernstig namelijk, dat zij vierkant zou hebben
geweigerd, om Servië de Europeesche mensch-
heid te onderwerpen aan het nameloos onheil
van den oorlog van allen tegen allen. Toen de
heer Poincaré (president der Fransche Repu
bliek) in Rusland was, was het Oostenrijksche
conflict volop in gang. Indien de president den
Czaar had verklaard, dat Frankrijk den oorlog
niet wilde en zich niet in den oorlog zou laten
voeren, dan zou de Czaar zich wel hebben ont-i
houden van inmenging in het Oostenrijksch-Ser-
visch conflict, want dan, namelijk zonder Frank-
