DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
Sterke Sch ooilaarzen
P. W. TWEEHUIJSEN,
8ündea*tinisw@si 29-3f-33iy Haarlem
Haagsche Brieven,
Da Oorlog.
DlisSDAG 22 SEPTEÜBE^ Ï984
SSst© Jaargang ü©8. 599
Suretsiix van ftetiaotie m Adaiinidraiie
Snlorcominynaal Teltfooimumtiier 14S8.
DE kathedraal van
BARTELJ6IHIS5TRAAT 27,
Haarlemsche Alledaojes No, 1436.
HE HURLEKCHE CONFUIIT
ABONNEMENTSPRIJS»
Per 8 maanden voor Haarlem Ï!L85
Voor de plaatsen, waar een agent fc» gevestigd (kom der gem.) - 135
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post 1.80
Afzonderlijke nummers «0.03
PRIJS DER ADVERTENTIëNi
Van 1—6 regels 60 cent (contant 50 cent). Iedere regel meer 10 cê,
Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 et per regel. Buitoni. 20 ot
Dienstaanbiedingen 25 ct (6 regels), driemaal voor 50 ct contant).
AGENDA. 2:1 September.
In den Hout 8 uur Haarlem's Mu-
ïiekkorps. Concert.
St V in centia s-bibliotheek N. Groen
markt 's avonds van 7J4—9 uur geopend.
Bisschoppelijk Museum Janestraat
79 geopend eiken dag van 10—5 uur tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater
dagen en R. K. feestdagen.
XLV.
Zooals den lezors beteend ia, is het parle-
•tnentaire jaar wederom geopend. En wel op de
gebruikelijke wijze. Dit laatste is gelukkig
en schonk vooral den Hagenaars, zoo manne
lijke als vrouwelijke, groot© voldoening. Ge
moet n.l. weten, dat hier het hardnekkig ge
rucht fond ging, dat Hare Majesteit dezen
keer de plechtigheid niet in eigen persoon
zou verrichten. Zooals ik schreef, is deze
profetie gelukkig niet uitgekomen. Het
had maar noodeloos weer aanleiding gegeven
tot meerdere ongerustheid. Juist in tijden
afo do tegenwoordige, haakt het volk ernaar,
orn Hare Majesteit te zien en toe te juichen.
•De hartelijkheid was dan ook grooter nog
dan andere jaren. Vooral bij het Koninklijk
Paleis brak een ware ovatie los, toen de
Vorstelijke familie zich vertoonde. De Prins
stapte natuurlijk mee in het rijtuig de
beroemde .gouden" koets maar Juliaantje
«noest thuis blijven. En zij deed dit heel zoet.
Zonder traantjes. Zij wuifde Hare ouders
Vriendelijk na. Voor de Haarlemschc en an
dere lezers, die niet, zooals wij, Hagenaars,
het voorrecht hebben, do Koningin en het
Prinsesje herhaaldelijk te zien, deel ik mede,
dat zij 'er beide kostelijk uitzagen. Blijkbaar
laat H. M.'s- gezondheid niets meer te wen-
seheu over. En Juliaantje groeit als kool,
om het eens heel familiair te zeggen. Aan
het verslag van de plechtige opening, be
hoef ik niets toe te voegen. Alleen wil ik
<■-: ffi> wijzen, dat de z.g. neutralibeitestrofle
n.» de troonrede mót klem werd voorgelezen.
Vet duidelijk merktere stemverheffing' las
U.li.;
„De volstrekte neutraliteit, die Neder
land in acht neemt en met al zijn krach
ten zal handhaven, is tot dusver op geen
enkele wijze geschonden."
Dat deze koninklijke verklaring, op plech
tige wij zo afgelegd in een officieel staats
stuk. in het buitenland nuttig effect heeft
gesorteerd, valt nu reeds te eonstateereu.
Het was in de buitenlandsche bladen vaak
mm geklets van je welste. Daaraan is nu
voorgoed <*-u einde gekomen. Wie nu nog
met praatjes komt over onze bijzondere voor
keur* yoor Duitschland, over overschrijding
onzer grenzen e.d. kan niet meer geacht
worden te zijn van goeden trouw. Laat ik
hier in ééne-n adem aan toevoegen, dat ook
de Belgische vluchtelingen, die hier zoo'n
vreedzaam oir1 rkomen en velerhande onder
steuning vinden, van hun kant die weldaden
trachtten te vergelden, door betere berichten
aan de Belgische bevolking te zenden. Een
<m ander was trouwens hoognoodig, want niets
is zoo hardnekkig als kwaadsprekerij en het
spreekwoord van, „al is de leugen nog zoo
snel, de waarheid achterhaalt haar wél" gaat
werkelijk niet altijd op. Tenminste duurt
die wedstrijd soms veel te lang. Om nog even
bij „den derden Dinsdag" te verwijlen, de
zitting der Staten-Generaal is dan weer ge
opend. Voorloopig is er echter nog drommels
Weinig te doen.
Naar verluidt, zal Woensdag a.s. dc Tweed©
Kamer beginnen rnet het onderzoek in de
ai'deelingen van de Indische Begrooting. Oor
spronkelijk was die opgemaakt met hét oog
op normale omstandigheden. Kooals ze daar
lag is ze echter nu geen cent meer waard.
Juist hedenmorgen bereikte ons dan ook eena
uitvoerige nota van wijzigingen. Sapristi; wat
is geducht het mes gezet in de cijfers; Eb
bet resultaat is inderdaad verbluffend.
Ten gevolge van de voorgestelde wijzigin
gen zullen de gewone en de buitengewone
Uitgaven onderscheidenlijk een vermindering
*an f 11.441.276 en f 6.980.250 ondergaan, ter-
Wijl de middelen met f 405.120 worden ver
hoogd.
Dat maakt dus in ronde cijfers een verschil
van ongeveer négentien millioen, wat zelfs
op een bedrag van ruim 337 millioen (totaal
uer voorgestelde uitgaven) nog- wel iets be
rekent. Toch is 't lang niet genoog, want
het geraamde nadeelig saldo geeft toch
oen. cijfer van 28f/g millioen.
Da Tweede Kamer zal wel in de eerste
blasts te hebben te overwegen, of er nog niet
Aas meoar bezuinigd kan worden. Wel vallen
ramingen altijd tneê, maar zoo ooit, dan
®*>U men nu toch in het a.s. jaar cense moeten
jjjén rond te komen. Die Vraag zal voor de
jtederlandache Staatsbegrooting nog met meer
moeten gesteld worden. In de eerste
£jrt#ing. der Tweede Kamer werd de Staatebe-
kteoting met de daarbij behoorende Slukken
1 beaoheiden aan de Volkss ver tegenwoordi
gs overhandigd. Die heele begrooting1 is
'Sutler Op het oogen blik niets dan een fictie.
iSlua geen. cijfer er van heeft daar zij nog
den oorlog i» opgemaakt nu nog eènigie
En ook ten aanzien van dit staata-
pT**- sullen nog vóór de behandeling der Ka-
SJ kel&ngrijke medfedeelingen bereiken. Een
^*7 h:an flus wel begrijpen, dat er van een
one behandeling der bégrootingen geen
sprake kan zijn. Nog afgezien van het'feit,
dat men wijs zal doen, de Ministers en hun
departementen aan 'hun besturend werk te
laten. De Kamerclubs hebben nog geen defi
nitieve 'beslissingen ter zake van hun aan te
nemen houding genomen, maar, als mijne in
lichtingen juist zijn, dan heerscht algemeen
het gevoelen, dat er dezen keer lo geen
plaats is voor het z.g. groot politiek debat,
2o. geen tij/d en gelegenheid, om de diverse
hoofdstukken en artikelen A fond te behan
delen.
In een paar weken kan alles afgeloopen
zijn. Mits alle partijen eens van zin zijn.
Tot nog toe was 'dit het geval en dit geeft,
dus alvast ©enige waarborg voor heb vervolg
Onder ©enige reserve wil ik echter meedee-
len, wat mij ter oore kwam van voornemens!
der Soc. hem. Kamerfractie. Oolc deze is
bereid, om met de begroo tings behandeling
spoed te maken, maar onder voorwaarde, dat
het algemeen politiek debat zal worden uit
gesteld.
Onmiddellijk na den oorlog zou men aldus
de gelegenheid willen hebben, om zijn po
litiek en propagandistisch hart op te halen.
Ik snap echter niet goed, waarom men dit
nu al zal moeten gaan bepalen. Niemand weet
immers nu, boe lans of het nog duren zal.
En is eens eenmaal alles afgóloopen, dan
heeft ieder waarachtig zijn tijd noodig) om
wat op verhaal te komen'.
Natuurlijk zal een grondige nabetrachting
over, den huidigen toestand en d© maatregelen,
welke hij noodig maakte in het parlement
op zijn plaats zijn, maar, wil dat werkelijk
zijn nut afwerpen, dan dient men het a
tête reposée te 'doen en als men kan be
schikken over alle noodige gegevens.
Een opzettelijke bespreking kan trouwens
worden uitgelokt. Bij wijze van interpellatie
b.v. Ik weet wel, dat daarvoor verlof van de
Kamer noodig is, maar ik weet ook, dat dit
verlof nooit geweigerd werd.
Hoe deze zaak intusschen loopen zal, zullen
we moeten ondervinden. Als de Kamerleden
zich er alvast maar van overtuigd houden, dat
ons Volk "in de huidige tij dsoms tand igheden op
niets minder gesteld is dan op politiékjé
harrewarrerijen. Mocht het noodig zijn
wat ik intusschen niet geloof dan zouden
do -velschillendebonden, van kieïmeenjgio-
igöii in cliënt geest inisschiön een "vpaaïfidiuwing
kunnen laten weerklinken. Laten de leiders
daarover eens hun gedachten laten gaan. Om
nog even bij heb Parlement te blijven, hot
mag wel eens geconstateerd worden, dat de
parlementairo oppositie 'dus in casu do
rechterzijde een bewonderenswaardig- voor
beeld van opofl'erings- en verzoeningsgezind
heid geeft en een buitengewone zelfbeper
king en ingetogenheid in acht neemt. Ik heb
mij zeiven wel eens afgevraagd, of de lin
kerzijde ook tot zoo iets in staat zou zijn
geweest, als in plaats van C o r t nog
H e in s 'k e r k had geregeerd. Speciaal klemt
'dié v'raag voor de S. D. A'. B. die nu metter
daad een meegaandheid vertoont, als waarvan
men do weerga in de parlementaire annalen
niet zal ontdekken. Laten wc intusschen van
onze politieke tegenstandei's het beste maar
aannemen. In tijden als do onze voelt men
zich overigens maa'r heel, heel weinig partij
ganger. .Vóór alles zijn we allemaal vader-
1 a nde rs.
's Gravenhago, 20 Sept. '14.
OVERZICHT.
Het dreigt een strijd te worden, die tot
g-een beslissing voert de reuzenkamp waar
van Reims bet centrum vormt, en die links
en rechts vnn deze stad op een afstand van
100 K.M. of meer wordt gestreden.
Tien dagen lang, misschien nog tan gier,
donderen de reuzenfcanonnea van beide kan
ten in praehtlg-verschanete stellingen, waar
tegen de infanterie, of tbet Dnitsche is of
Fr a use h-Enge 1 s eh e, zich te pletter loopt als
ze probeert tot het offensief over te gaan.
Zoo Ihooren we dan ook van „terugslaan",
waar allebei de partijen zich om beurten op
beroemen, maar iets definitiefs gebeurt
er niet.
En altijd maar gaat liet ontzettende artil-
lerie-dufil voort
De „omtrekkende" bewegingen, die bij zulk
een grooten slag als deze is, de beslissing
plegen te brengen, zij» blijkbaar aan weers-
zi.id en tot nu toe mislukt: gisteren werd er
weer va a ZOo eene gemeld in de telegram
men, die spraken van heftig vechten bij Pé-
ronne (dat Noord-West ligt van het Duiteebe
front) maar ook dat is blijkbaar op mol
uitgeloopen.
Het ie dus al maar wachten, wachte
de Duitechers die verleden week Vrijd*,
„zeker van de overwinning waren"
baar veel te optimistisch geweest!
Eu intusschen is de Kathedraal v
verwoestM»
Dat alleill: eerlijkste bouwwerlfyfc Frank
rijk, het symbool dei- kathrp^^.èepheid,
waar sinds eeuwen de kóningei? va?i .Frank
rijk werden gezalfd dat.'^radlitMhouw
is verwoestEn waarschijnlijk onherstel
baar..., althans: de berichten lijken zeker.
Wat zouden de Duitechers hebben gezegd,
als een Fransch leger den Dom van Keulen
in vlammen schoot?...,
In 1870 hebben de Dnitsche generaals den
Dom van Straatsburg gespaard die van
1914, naar het schijnt, zijn minder aesthe-
tiseh-aangelegd- Wij moeten echter aanne
men, dat degenen, die de verantwoordelijk
heid voor dit schrikkelijk feit hebben te dra
gen de noodzakelijkheid dee oorlogs of een
andere „verontschuldiging'" zullen inroepen,
want zóó „ungebildet" ia geen Duitscih offi
cier of hij lcent. de kooge cultuurkistorisclhie
en bouwkundige waarde van dit prachtju-
vveel dier architectuur. Doch óók dan: hoe
rampzalig en verfoeilijk, dat zoo een „nood
zakelijkheid des oorlogs" tot zulke dingen
voert l
REIMS.
Een verslaggever van de Evening News sein
de Zondagnacht naar de N. R. Ct. meldt
het volgende over de verwoesting' van de kathe
draal te Reims:
Hij herinnert er vooreerst aan, dat Donderdag
nu en dan een granaat door het dak was gesla
gen. Doch gisterenmorgen begon een Duitsche
batterij op een heuvel bij Nogent l'Abesse, vier
mijlen ten Oosten van Reims, liet groote gothi-
sehe bouwwerk, dat hoog boven de stad uitsteekt,
met opzet tot haar doelwit te kiezen. Granaat op
granaat verbrijzelde het oude metselwerk, dat
den storm van eeuwen had getrotseerd. Lawine
op lawine van steenen en puin kwam met een
donderend geraas in de verlaten straat neer.
Eindelijk vatte om half vijf de steiger aan de
Oostelijke zijde van de kathedraal vuur. Bran
dende stukken hout stortten op het dak, dat
weldra een loeiende haard van vlammen was.
Fransche geneesheeren redden met moeite de
twintig Duitsche gewonden, die in de kathedraal
lagen. Een tweehonderdtal verbitterde burgers,
die zich verzameld hadden, namen een dreigen
de houding tegenover de Duitschers aan, doch
de priesters Ic&liucerden de menigte.
De kathedraal is mi niet meer dan een ge-
raamte van zwarte, verkoolde muren."
Aan een part. telegram in de N. R. Ct. is nog
het volgende ontleend:
Zondagmorgen om 6 uur ben ik met den
Parijschen hoogleeraar dr. Jeannin per auto op
een heuvel bij Reims aangekomen. De vlakte
van Reims bood in de stralende zonneschijn een
aangrijpenden vredigen aanblik. Maar boven
dit zonnige betooverende landschap zag men
rookkolommen opstijgen boven de stad Reims.
In 't midden van die doorschijnende, zonbelichte
rookkolom bemerkte mers de omtrekken van de
torens der kathedraal. Het ongeloofelijke ,vas dus
waar. De beroemde kathedraal van Reims stond
in brand.
Wij naderden snel de stad. Ons hart kromp
ineen van ontroering, toen wij onderweg den
somberen uittocht van tal van inwoners voorbij
kwamen. Wij bemerkten spoedig dat verscheidene
gedeelten van de stad in brand stonden. Toen
wij haar binnenreden, vonden wij die schoone
stad in een treurigen toestand. Tal van architec-
tonisch-mooie gedeelten waren op onbeschrijfe
lijke wijze beschadigd en vernield.
Beangst door het bombardement, hadden vele
burgers een schuilplaats gezocht in de hospi
talen, waar de gewonde burgers en militairen
waren opgenomen.
Nauwelijks een uur na onze aankomst in de
stad was er een vreeselijke granaat-ontploffing
in de straat waar wij ons bevonden. Een huisje
in de nabijheid van het jndphospitaal, waarvoor
wij stonden, werd vernield en een vrouw met een
kind in de straat werden gedood.
Het bombardement werd hervat. Het somber
gefluit van de zware granaten, gevolgd door
vreeselijke ontladingen, verschrikte opnieuw de
arme stad. De granaten ontploften soms op vijf
meter afstand van ons. Ze deden de portier
raampjes van de auto's die de gewonden ver
voerden springen, muren ineenstorten, zetten hui
zen in brand.
Gedurende een tijd van^ betrekkelijke kalmte,
tenVijl dr. jeannin er moedig op uit ging om in
verschillende hospitalen hulp te bieden, heb ik
mij naar de kathedraal begeven. In de mooie
straten, die er heen voeren, waren verscheidene
huizen in puin geschoten Zij brandden nog. Uit
de kathfMijaal zelve steeg rook op. Door de open
deuren 'heep' zag men de vlammen, het puin en
het brandende steigerwerk. Met linker portiek
was aan d erbuiten zij de vrij ernstig beschadigd.
Het oude vernielde bisschopspaleis terzijde van
de kerk boock-een hat'tverscheurenden aanblik.
Ik beti^dJjcerk binnengegaan. Wat er nog
brandde afcgjftte waren vooral de rieten stoelen
in heli4fln®Bft was er om te stikken. Alles
was rook en er was zware schade
aangfï^Sfr algemeene indruk, dien ik Zon-
10 uur en later nog weer in den
toen ik de stad heb verlaten, was
pwChnge kerk verscheidene ernstige, wel-
t onherstelbare beschadigingen heeft onder-
n, éu dat zij altijd de droeve litteekens zal
jjven dragen, maar dat zij, afgescheiden van
de omgeving en den staat waarin de kunstschat
ten in 't inwendige der kerk verkeeren iets,
waarover wij niet konden oordeelen in haar
architectonisch geheel is behouden gebleven.
In een huis dichtbij de kathedraal, waren 180
Duitsche gewonde krijgsgevangenen onderge
bracht, die oa 't ooffenblik dat het bombardement
begon in de kathedraal werden verpleegd, waar
boven dan ook de Roode Kruis-vlag woei. Deze
Duitschers waren zeiven uit 't veld geslagen
door het gebeurde.
De pastoor van Reims, dien ik ontmoette aan
de kribbe van een stervenden jongen soldaat in
een wankel gebouwtje dat schudde door de ont
ploffingen, zeide mij geen woorden te kunnen
vinden voor hetgeen er gebeurde."
„Zooals men weet (teekent de N. R. Ct. hierbij
aan) is volgens nadere berichten, te half-vijf
's middags de kathedraal in vlammen opge
gaan."
D« Engel.sche bladen, zoo seint Reuter,
kunen geen woorden vinden, sterk genoeg
om hun verontwaardiging uit te drukken
over de vernieling van de kathedraal van
Reims, een misdaad die, volgens ihen, zelfs
nog grooter is dan de verwoesting van Leu-
i ven.
De bladen verklaren, dat dorgelijike mis
daden niet alleen den geallieerden aangaan,
maar ook allen volkeren, die de ©kristelijke
beschaving niet vernietigd willen zien door
bo m ha rd ism e en vandalisme.
De vernieling van de kathedraal van Reims
heeft ook in de Italiaansehe pers ©en kreet
j van afschuw doen opgaan. De G lor na Ie d'Ita-
lia zegt, dat de macht der Duitschors, die
I meegesleept worden door de opwinding van
dón krijg, in bruut geweld ontaardt.
Do Amerikaanscke bladen bespreken de ver
woesting van do kathedraal van Reims in
denzeifdon geest,
RUSSEN EN OOSTENRIJKERS.
De elkaar telkens vlakaf tegenspreken da
berichten van do Russen en Oostenrijkers
brengen de publieke opinie loelijk in de war.
Daarom zal hiel. goed zijn eens mede fe dee-
TELEFOON 1770.
VOOR ONZE ROOMSCHE VROUWEN.
De R.K. Vrouwenbond heeft besloten de
zen winter hare leden in de gelegenheid
te stellen, kosteloos een cursus te volgen in
Gcloofs- en Zedenleer, die 1 October aan
vangt en om de 14 dagen zal worden gehou
den. Leider van dezen cursus is de Weleerw.
heer L. J. Willenborg, kapelaan van de Ka
thedrale kerk.
Wij zullen wel niet meer noodig hebben,
dringend op te wekken om aan dezen cursus
deel te nemen I Voor zoover we gehoord
hebben, is er onder de leden van den' R.K.
Vrouwenbond bijzonder veel sympathie en
animo voor dezen cursus.
Doch er zullen onder onze Roomsche vrou-
inen en meisjes, die niet hij den R,K. Vrou
wenbond zijn aangesloten (en helaas zijn dat
er nog maar steeds veel te v'celt) toch zeker
óók verschillenden worden gevonden, die de
zen cursus willen bijwonen! Wat begrijpe
lijk is. Men kwam ons dezer dagen dan ook
vragen, wat te doen in zoo'n geval.
Nu zal de R.K. Vrouwenbond voor katho
lieke vrouwen niet-leden, als er plaatsruimte
is, tegen betaling van f 1 gelegenheid go-
i V t-t -o ni i„ ven 0,u nog den cursus te volgen,
len wat de corr. van de N. R. Ct te Buda-
pest die een reis naar het oorlogsteoneelwefcen| JVoor óén mklon jaar is nu,u
(heeft gemaakt, om de zoo tegenstrijdige ooi- U(l den R- {x- Vrouwenhond-ztef 1
Laai men dan liever zich opgeven als lid
(mej. Loomeijer ,de secretaresse, woont Kin
derhuis vest 37rood!) en dan verzoeken, als-
logshrrichten te oontroleeron, uit eigen er
varing weet mede te deelen. Hij schrijft o.m.
het volgende:
Ik heb hier liet volk zien feestvieren na j
de overwinningen van d© generaals Dankl noS den cursus m die quahteit kosteloos te
on Anffeuberg, en zag xm in de Nederland-mogen vo,^en! Dan snjJdfc het mes dubbelI
scho couranten uit. d«e offieieele herich'tlen
van den Rus-slad' ©n geuernlen stat' dat dat
/jï«w.r k 1 iur twsðipn (he1 i'i'fisi-Ji-., g-rens begint te naderen, de zwftilge-
voorposfen zdjn geweest! Vandaag is mij ge- brande huizen, ineengestorte kerken en oiage-
bleken dat generaal Hötzenöorf althans vallen torens als armzalige wachters met je op-
wat het aantal gevangenen betreft do i .trekken, dan frappeert het je des te intenser
waarheid heeft gezegd en niets heeft over- j dat deze teekende getuigenis van hot oorlogs-
aspect oogehschijnlijk stopt, zoodra Belgisch
dreven: 41,000 Russische gevangenen zijn m
Hongarije, dat staat vast, en zooveel heeft de
generale staf ook opgegeven. Van die 41,000
zijn er eventwel en dat is van belang
1.0,400 in de vorige week gevangen genomen,
toen het Oos'tenrijkschi-Hongaarsehe leger
ziah: voor de overmacht terugtrok om, .zooals
grondgebied verlaten wordt. Tusschen de greas-
streop, ongeveer twintig kilometers vóór Mau-
beuge tot Soissons, het einddoel van onzen
tocht, hebben we geen verwoesting gezien, van
géén een brand gehoord en nérgens verhalen
het heette, beter verdedigbare posities in te j gekregen van mishandeling of plundering,
nemen. Of hier dus van een vlucht sprake) Alleen dat einddoel, Soissons ligt in puin,
is zooals men het in Rusland doet voor
komen is nog de vraag.
Want ook het veroverde Russische geschut
werd meegenomen! Driehonderd Russische
(bouwiteera en andere kanonnen werden buit
gemaakt; ook dat -staat vast, want zij zijn
te Weenen, Praag, Krakau en hier voor een
ieder tentoongesteld on te tellen, met uit
zondering van 41 stuk», die 't Oost emu. jteahr
Hongaansehe leger bij Hemberg veroverde en
die eerst hedenavond hier zijn aangekomen
en morgen worden gelost,
Maar hoe staat het nu eigenlijk met liet
reusachtige aantal gevangenen, waarvan in
de offieieele medé deelingen van den Russi-
echen genei-alen staf sprake is? De officier
van gezondheid in T kamp van Eeztergom,
die in Lemberg aan het front was. verzeker
de mij dat méér dan de fcelft was gelogen,
en dat van de rest neg- het groote aantal
gewonden moet worden afgetrokken, dat in
Lemberg en dè omliggende plaatsen in de
militaire ziekemhuizen en veldlazaretten
Werd verpleegd en volgens dc bepalingen van
de conventie van Genève aan de goede zor
gen van 't Russische leger werd overgege
ven1. Dat aantal schatte mijn zegsman op
7 tot 10,000.
EEN NEDERLANDER IN
DÉN SLAG BIJ SOISSONS.
De heer Carl Corvey, hoofdredacteur van
„Het Leven," heeft in het bezit van een keizer
lijk vrijgeleide, dat hem in zijn auto vrije bewe-
maar dat vindt zijn oorzaak in het feit, dat deze
plaats nu al twee maal Duitsch geweest is en
op don dag van onze komst weer Franscli werd
Doch daarover straks.
Tic wou eerst nog even op die verwoesting en
die niet-verwoestmg terugkomen.
Tk heb er met heel wat mensolicm over ge
sproken. mannen uit- allerhande klasseu dot
maatschappij, een dokter hebben we onder
vraagd, een kapelaan stonds ons te woord, ecu
hoefsmid hebben we aan 't praten gekregen en
een autoverhuurder heeft zijn verhaal gedaan,
en al lag er in al wat ze me vertelden de. nn-
tuuljjk, aangeboren, van vader op kind overge
gane haat tegen Duitschland, nergens troffen
we den individueelen afschuw van mensch op
nrensch: deze Fransehen haten de Duitschers
enkel on alleen omdat het Duitschers zijn, de
doortocht dat bedoel ik er mee heeft geen
ménschenhaat aangewakkerd, omdat er niet ge
roofd en niet geplunderd en niet gebrand is. Ts
dat .niet merkwaardig, die tegenstelling met
België? Is het aannemelijk dat het, doortrekken
de leger plots, op de grens af, eentransforma
tie zou hebben ondergaan? Dat uit een bende
roovers een ordelijke troep krijgers gemétar-
mopboseerd zou zijn
Na de verhalen dezer Fransche dorpelingen,
die zich in hart en ziel één-voelen met het "Bel
gische ras, en tóch over ze spreken als over kin
deren, die domme dingen gedaan hebben en mot
girig waarborgde door Duitschland en door alle kinderlijke 'naieveteit stout opgetreden zijp,
streken van België en Frankrijk, welke door de
Duitsche troepen waren bezet een tocht ge
maakt naar Noord-Frankrijk, en is in de Duit
sche linies geweest tot bij Soissons.
Aan zijn verhaal ontleenen wij een paar
karakteristieke gedeelten, die natuurlijk geheel
voor de verantwoording van den schrijver bllj-
Wat den heer C. bizonder opviel, dat was de
totale „ongedeerdheid" van het landschap in
Frankrijk, waar de Duitschers zijn:
„Nergens verwoesting! De overgang is mar
kant. Als je van België komt, vooral als je zoo
als ik dat gedaan heb, uit Aken gestart bent
waar je, zóó buiten de landgrens, tien kilome
ters van de stad do vernieling op slag beginnen
ziet, verwoeste dorpen je mijlpalen zijn in on
afgebroken reeks, je Luik doorrijdt met zijn
Place de l'Université, waar niets heel gebelveu
is, Namen met zijn Maaskades, .waar, enkel
ruines noflMuJecreleT» 'n het- water, als je zoo d»
wellicht ganschelijk onwetend hun eigeu gla
zen dan in den meest eigenlijken zin des
woords ingegooid hebben, gaan we twijfelen
of die ordelijke troep krijgers wel ooit roovers
geweest, zijn
De men «ehen wisten van de verwoest i ng van
België, maar ze putten hun nieuws niet uit
kranten, want die zijn er niet al in geen weken,
ze hebben het evenmin gehoord van vrienden
en kennissen! Wit ze weten, is hun verteld
door de Duitschers zelf, toen ze doortrokken;
en wanneer nu deze mensch en mij herhalen wat
ze gehoord hebben', klinkt daaruit telkens en
telkens wéér het feit, dat de Duitschors geheel
tégen hun zin in, de slechting volvoerden, dat
de verwoesting, een naar hunne meening nood-
zakelijke straf» geweost is, lijfsbehoud naar!
hunne ïneériiiig zulke krasse maatre .bleu gei'
biedend''maakte en tot eisch stelde.
We zilllen den geschiedschrijver, die eenmaal
over de Belgische gruwelen te oordeelen krijtjj
Ke»! werk niet
dh bami
