DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND
De oorlog.
Sterke Sctieo'Saarzen
P. W. TWEEHUIJSEft,
iün«lei*taMisv®»i'M-3l-33f tfa^i*8©ü3
OQHDERBIAG 24 SEPTEMBER 1914
33st8 Jassfgamy Ho. 8SS4
Hys*@^!ix van Aedaotio en Administratie
<2«af®pe®misaMiiaal TeleteennuntBnes» 14^S»
SA&Ti£LJiilKI54TfijlAT 27»
TELEFOON 1770.
Haarlemsche AHedar jes No. 1438.
EUWE HAARLEMSCHE COURANT
I I I
ABONNEMENTSPRIJS»!
Per 8 maanden voor Haarlem "/L®
Voor de plaatsen, waar een agent U gevestigd (kom der gem,) 135
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per post
A fzonderli.ike nummers
PRIJS DER ADVERTENTIëNi
Van 8 regels GO cent (contant 50 cent). Iedere regel meer 10 of.
Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 et per regel, Buitem. 20 et
Dienstaanbiedingen 25 et (6 regels), driemaal voor 50 et (a contant).
AftFiSmA 25 September.
Gebouw S i n t B a v o - R. K. Volksbond
Steuncomité van 7L9 uur. TilW
Qroote Kerk 8-9/» uur Tilly
Koenen en Louie Robert - Concert ten bate
van het Haarl. Steuncomité.
Bisschoppelijk Museum Jansstraat
79 geopend eiken dag van 10—5 uur legen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater
dagen en R. K. feestdagen.
OVERZICHT.
Nog altijd geen beslissing in Frankrijk....
Wij gaan overhellen tot de onderstelling, dat
de Duitsehe generale staf zijn plannen heeft
veranderd.
Tot dusver was het duidelijk: in Frankrijk
liet offensief, naar Rusland toe het defensief.
Toen heeft, von Hindenburg, door de om-
•standig'heden ertoe gedwongen, toen het de
fensief in Oost-Pruisen spaak liep, het offen
sief genomen..... He nederlagen der Oostenrij-
kers'"kwamen daarna, - en Duitschland moet
in Galicië bijspringen.
Welnu zoo onderstellen wij toen heelt
de groote staf door den loop der gebeurtenis
sen de kaart omgekeerd: in Frankrijk hebben
de Duitschers een geweldig sterke defensieve
linie gebouwd, waarvoor zelfs de Franschen
l ie wondering' hebben, en ze zullen nu eenige
legerkorpsen losgemaakt kunnen hebben, tot
liet versterken van hun legermachten in het
Oosten.
De Franschen en Engelschen, die al zoo
ontzaglijk veel offers hebben gelaten, heb
ben zich daartegenover even geweldig ver-
terkt, en nu zal men voorloopig wet niets
- liooren van een beslissing, al blijft men na
tuurlijk heen en weer steeds vechten.
Ziedaar onze onderstelling.
Of ze waar is, zullen de feiten moeten lee-
ren.
De telegrammen van lieden over den toe-
tand van Frankrijk zijn wederom zooais de
rige dagen: kleine successen aan weerszij,
r schoon volgens de Duitsehe voorstelling (zie
ieronder de berichten van onzen S-corres-
ndént te Berlijn) de Duitöoliers wat meer
■jii" opgeschoten.
De verrichtingen van'dé Duitsdie duikboot,
1 aan de Engelsehen zulk een geweldigen
aap toebracht, worden natuurlijk door de
r3 der geheele wereld druk besproken.
(Van onzen eigen correspondent.)
DE NEUTRALITEIT VAN NEDERLAND.
Antwerpen, 21 September" 1914.
Zooeven ontvang ik de „N. H. Ct.' van
riderdag 17 Sept. en lees daar het navol-
rende:
BERLIJN, '16 September. De „Nordd,
Allgern. Ztg." schrijft: De Koningin der
Nederlanden wees ju de troonrede op de
ernstige tijdsomstandigheden, waarin de ka
mers weder bijeenkwamen. Met bijzondoren
nadruk wees do Koningin haar volk nog
maals op de plichten der neutraliteit.
Wij willen gaarne on met volkomen vol
doening vaststellen, dat JSfedorïand deze
plichten met de grootste stiptheid-tracht na
te komen.
Deze verklaring schijnt ons te gewichti
ger, wijl van alle kanten pogingen in het
werk gesteld worden orn onder lmt Neder
landsche volk de juiste begrippen van het
geen de neutraliteit in den tegenwoordigeu
:orlog eischt, te Verdoezelen. Daartoe moet
vooral gerekend worden de lage belastering
onzer troepen, welke voortdurend uit En-
gelsche, Eransche en Belgische bron de
ITollandsche pers binnendringt.
Kenden de Hollanders de laatste gebeur
tenissen en de Duitsehe'troepen niet be-
ter, dan zouden zij onze soldaten voor ben
den rcovers, dieven en dronkaards moeten
houden.
Het is to hopen, dat deze troonrede be
werken zal, dat de Hollandsche pérs, niet-
I genstaando de kuiperijen onzer vijanden
om het Hollandsche. volk tegen ons op te hit
sen, onpartijdig zal blijven oordeelen'
Togen bovenstaande laffe verda.--htmakin.gen
vil ik ernstig protest aanteekenen.
De redactie van de „Nonid. 'Allgern. z&i.
lung" zou heel wat verstandiger gedaan heb-
'oen, indien zij gezwegen had over „lage be
lastering der Duitsehe troepen" en over „kui
perijen om het volk op te hitsen."
Ik ben Nederlander, ben als journalist werk
zaam, leef hier ganseh onafhankelijk van de
Belgische Regeering, sta daardoor volkomen
objectief.
Maar als ik zou moeten neerschrijven wat
openbaar gemaakt tc worden.
De wijze waarop te Aersehot lage hartstoch
ten zijn uitgewerkt, is zoo infaam gemeen, dat
ik mij voor dien tijd nooit had kunnen in
beelden dat „zulke onzedelijkheden mogelijk
waren.
Wil de redactie der „Nordd. Allgem. Zaei-
tung" mij toestaan in hare kolommen deze fei
ten openbaar te maken, dan ben ik bereid zulks
te doen.
Ik zal dan de namen der slachtoffers, en
ook die van eenige der beulen, noemen.
Weet de „Nordd"-redactie dat men hier
oen Duitsch soldaat gearresteert heeft, die in
een zijner zakken eene vrouwenhand gewikkeld
in een stuk papier, had zitten waaraan nog
eenige gouden ringen bevestigd waren?
Is het misschien in hare oogen „laster"
als men de waarheid zegt? Zoo ja, dan zwijg
ik, want dan zal er nog heel wat, ook door
ninj, „gelasterd" worden.
Over de beschuldiging van „kuiperijen"
wensch ik niet veel to zeggen. Dit is al
laf. Ik zeg nog eens, ik sta volkomen onaf
hankelijk van -de Regeering.
Evenwel mijn geweten als katholiek ver
plicht mij om te spreken en om telkenmale
openbaarlijk aan te klagen, als er hier door
Duitsclie troepen feiten gepleegd worden, die
uitingen zijn van lage hartstochten of van
haat tegen ons katholieken.
Laat ik er bijvoegen dat ik hetzelfde zou
doen, indien zulke feiten door welke troepen
ook gepleegd zouden worden.
Oorlog is oorlog. Zijn er burgers "die schie
ten, dan heeft een vijand „recht" orn wraak
te none ui. laat ik maar zeggen om te be
straffen. Doch als die bestraffing bestaat in
zwijmel par tij git en het op -do melts t V61*-
scTirildv'Clïjke wijze onteoren van vrouwen en
Kinderen dan zeg ik: die bestraffing is slechts
een voorwendsel geweest, en lage hartstochten
op te halen.
Meent de Nordd."-redactie dat het Duitsehe
volk onrechtvaardig beschuldigd wordt, wel
nu, laat zij dan aandringen altijd als zij
vrijheid van spreken heeft, iets wat ik be
twijfel op de instelling' van eene interna
tionale commissie van oud -rzoelc welke door
de neutrale Staten gevormd zou kunnen wor
den. Hiermede zou zij iets kunnen bereiken
en dan behoefde zij in het vervolg ons, de
in België verblijvende Nederlandsche jour
nalisten, niet meer te beschuldigen van go-
achter, zendt het Roode Kruis slechts geoefen
de en ervaren zusters. Maar in het bezette ge
bied, aan de grenzen en in alle Duitsehe steden,
is een heirleger van ambulances dat nog dage
lijks uitgebreid wordt ingericht.
Bij het Roode Kruis meldden zich veertig
duizend vrouwen en meisjes om de Roode
Kruiscursus te doorloopen, die uit een theore
tisch en praktisch gedeelte bestaat, en daarna
te helpen verplegen. Een groot gedeelte is reeds
aan liet werk getogen, want in Berlijn zijn al
meer dan tienduizend gewonden. Voorloopig
staan echter 25000 bedden ter beschikking.
Wie hier voor niet meer aangenomen werd,
of de noodige lichaamskrachten niet bezat, of
niet over de middelen beschikte, zonder eenige
vergoeding, en zelfs nog met onkosten voor
lcleediiig en kost werkzaam te zijn, zocht naar
iets anders. Polswarmers en kousen breien,
zooals de winkelmeisjes en schoolkinderen doen,
is niet voor ieder afleiding genoeg. En een reu
zentaak drukte op de schouders der thuisblij
vers, de taak der sociale organisatie van een
volk in oorlogsnood. Immers, talrijke bedrijven
stonden als verlamd stil, de overgang tot enkele
andere, waarin juist door en om den oorlog' veel
te doen was, was niet gemakkelijk en hielp ook
veel te weinig, scharen van vrouwelijke en
mannelijke employé's werden ontslagen en ston
den dus op straat, schrijvers en tooneelspelers,
beeldhouwers en schilders hadden niets meer
te doen. Het eerste en noodigste wat gedaan
werd was dus voor voedsel te zorgen. Het Roode
Kruis, vaderlaudsche vrouwenvereenigingen,
particulieren, hebben in groote getale volks
gaarkeukens en verscheidene zoogenaamde
„Mittagstisclie" in het leven geroepen. Voor
tien penningen (zes centen) krijgen in de groot
ste dier gaarkeukens, die in den vorm van een
restaurant in geweldige tentoonstellingszalen
ingericht is, vierduizertdvijfhonderd menschen
dagelijks een vol diep bord met voet-
zame spijs: onderwijzeressen, machineschrijf
sters, vrouwen van soldaten, werkeloozenallen,
die behoeftig zijn. En de dames uit Berlin W.
zijn de kelners, die brood en water, messen en
vorfcen vordoolojot 011 inb* y vor op «lJos letten.
Voor de beschaafden zijn vooral de „Mit
tagstisclie" ingericht, die dertig penning kos
ten. Daar krijgt men soep, groente en een stuk
vleesch en vaak nog iets toe, daar staan bloe
men op tafel en 't avonds krijgen de kostgan
gers voor tien penning brood met thee en de
zoo welkome courantenleetuur. En overal, niet
het minst in de kindereethuizen, onderhouden
door een vereeniging die het getal dat in vre
destijd bestaat verdubbeld heeft-, en waar elk
kind, dat zich aanmeldt eten krijgt, zijn scharen
van vrijwillige helpsters bezig.
De oorlogspeettante is een nieuw sociaal be
roep, dat ook met de allereerste zorg voor kin-
meerie beweegredenen die, hoe het oolc zij
toch altijd doen denken aan het spreekwoord deren, de verzorging met spijs efa drank, in ver
an don balk en splinter.
Ch. A. B.
(Wij hebben het bovenstaande opgenomen,
omdat' daarin een zéér verstandige 11 raad
wordt gegeven; de benoeming van een
commissie uit onpartijdigen, die zou moe
ten onderzoeken wat er gebeurd is en wie
de schuld daarvan draagt. Wij hebben hier
onder nog een stuk opgenomen van een Bel
gischen briefschrijver van het „IJbld.", dip
waarschuwt tegen generaliseren. In verband
met do feiten die onze Belgische brief
schrijver zegt te kunnen mededeelen (en die.
o. i. in een courant van een onzijdig land
niet thujsbehooren) mogen wij wensehen
dat ie woorden van den Handelsblad-schrij
ve]' k algemeen wórden behartigdi
RED.)
cr werkelijk door Duitsehe troepen hier ge-
'Lum ia, dan, hiervan ben ik overtuigd, zouden
da lossere der „Nieuwe Haarl. Qrt." hot dag-
did met afgrijzen van zich afwerpen.
Werkelijk de rapporten, geopenbaard door
's bekende commissie
'F> schending vari het
^'"ang, élk inensch doen van veionlwaardi-
doen trillen, zjjn nog maar kinderwerk in
bonding tot dagene wat door mjj met naam
toenaam opgeschreven
UIT DUITSCHLAND.
Men selirijft ons uit Berlijn:
Zelfopoffering is de groote deugd, die in oor
logstijden bloeit. Vér van den roes der slag
velden, van tastbare oorlogswerkelijkheid, van
de massa-suggèstie der legers, die vaak een zoo
beslissend woord spreekt en den enkeling mee
sleept tot hen niets meer voelt dan een machti
gen, op éen doel gerichten wil, vér van al dit
actieve, veel dingen lichter te dragen makend
beslaan, leven zij, die thuis gebleven zijn. Hoe
bitter dit woord voor.velen was, hebben .wij hier
in de mobielmakingsdagen gezien, toen man
nen die den dienstplichtigen leeftijd reeds lang
overschreden hadden, bedelden en smeekten om
mee te mogen, toen zeventigjarige veteranen
van 1870 aankwamen en niet rustten voor zij
weer waren bij hun regiment, toen kinderen van
.14 jaren na allerlei pogingen ergens bij den
troep dienst te doen, tenslotte wegliepen naai
de grenzen toe, om daar naar een kansje te zoe
ken. Het bleek ook, toen de vrouwen, die haar
band staat. Vele gezinnen hebben dagelijks een
kind te gast aan hun tafel, andere deelen week-
manden uit aan behoeftige kleinen.
In tallooze met dit doel opgerichte oorlogs-
kinderbewaarplaatsen wordt voedsel verstrekt.
De oorlogspeet nu neemt een kind niet in huis,
doch betaalt de onkosten voor de opname van
het kind in een der genoemde inrichtingen, of
in een gesticht voor zuigelingen of oen zieken
huis. De Keizerin-zelve heeft als
protectrice van de grootste vereeniging ter be
strijding der zuigelxngsterfte als eerste een
groot aantal dezer peetschappen op zich geno
men.
Den geest van geven, van offeren-willen, kan
men overal vinden. welgestelden van hun
sigarenvoorraad aan de soldaten die zij zien
meededen, spreekt tegenwoordig van zelf. Doch
vanochtend zag ik een kleinen loopjongen, die
met liefdevolle blikken een zakje sigaretten in
zijn hand bekeek. Hij was verdiept in het toe-
•komstig genot, toen een soldaat, den arm in een
doek, langs hem heen ging. De jongen zag op.
liet gevoel: „der war mit dabei," doorflitste
hem, toen stopte hij snel de sigaretten in do ge
zonde hand van den vaderlandsverdediger en
vervolgde zonder om te kijken zijn weg. Het
zedelijk peil van het volk, dat uit allerlei groote
en kleine dingen blijkt, is datgene wat de beste
Duitschers bet. meest met trots vervult en hen
vast op eindeljjke zegepraal vertouwen doet.
Duitsehland slaat ook financieel nog lang
niet aan den rand van den ondergang. Integen
deel, dat dc toestand op de geldmarkt, zóo goed
was, als zij blijkt te wezen, heeft zelfs inge
wijden verbaasd.
De oorlogsleeniag waarvan voorloopig een
milliard uitgegeven werd schijnt meer clan vier
maal volteekend te zijn. Het geheele volk heeft
er aan deel genomen. Sport vereen iging'envak
organisaties van arbeiders, grootindustrieëlen,
man of aanstaande, haar vader of broeder, of spaarbanken, en de kleine spaarders zelf
soms allen tezamen, hadden zien trekken met
een dapperheid en trotsche vdeugde, die een met
wellust gebracht offer voor het'vaderland nabij
kwam, plotseling niets meer te doen hadden en
tot onderzoek naar werk zochten, werk, iets dat nuttig was voor
oorlogsrecht, die, na (het vaderland, iets waarin zij op konden gaan
om de marteling ter gedachten te ontvlieden.
De verpleging der gewonden, welke vrouw
dacht daaraan niet het eerst? Naar de slagvel
den. of üéver naar de ambulances vlak daar-
is, om terzijner tijd
zoo
velen, dat nog niet de helft de schatkistwissels
krijgen zal waarvoor geteekend is.
Ten opzichte der geruchten uit liet, buiten
land over verovering of vernieling van Zeppe
lins wordt hier verzekerd dat Duitschland geen
enkel luchtschip verloren heeft. Er zijn wel
eenige beschadigd, doch daar tegenover staat
dat elke week een nieuw luchtschip van de werf
van stapel vliegt en zeventig nieuwe vliegma
chines klaarkomen. Voor hun prachtige verken
ningsdiensten zijn reeds verschillende Duitsehe
vliegers met het IJzeren kruis begiftigd.
A.
VAN HET WERKELIJK
OORLOG STOONEEL.
Nieuwe overwinningen der Duitscliters.
Onze Berlijnsclhe S.-correspondent seint ons
van het werkelijk oorlogstooncel, in aanslui
ting met hetgeen reeds onder de telegram
men i® gemeld, bet volgende d.d. 25 Sept
Op den Duitschen rechtervleugel blijft de
strijd nog steeds voortduren. Herhaalde po
gingen der Franschen en Engeleehen om on
zen vleugel 0111 te rekken, zijn volkomen af
geslagen.
Westelijk van het Argonenwoud hebben
heden geen belangrijke krijgsverrichtingen
plaats gehad. Ten Oosten van het Argonen-
woud is Varennes door de Duitsehe troepen;
heden genomen.
Het Dpitscho leger rukt hier zegevierend
voorwaarts. Uitvalllcirs der Franschen, die
gelijktijdig uit Verdun en Toul plaats had
den, werden niet alleen zegevierend afge
slagen, maar zelfs door een tegenaanval der
Duitschers en een nederlaag der Franschen
beantwoord. Een groot getal Franschen werd
gevangen genomen, benevens vele machine
geweren en stukken geschut buit gemaakt.
Het zware Duitsclhe geschutvuur heeft met
veel succes het bombardement geopend te
gen de sperforten van Froyon. les Parodies,
Camp des Romains en Lerouville.
In Fransch Lotharingen en aan de Elzas-
siscbe grenzen hebben Duitsehe troepen een
groote rij stellingen met goed gevolg be
machtigd. Een beslissing is ook beden nog
niet gevallen.
Van bet Belgische oorlogstooneel valt geen
nieuws te melden. Uit Antwerpen werden
geen uitvallen gedaan.
Op het Oostelijk oorlogstooneel vonden
geen veranderingen plaats.
„OUD PAPIER."
We willen er nog eens aan herinneren, dat
bet Liefdewerk „Oud Papier" (dat geen geld
vraagt, maar ons juist wil bevrijden van last
en rommell) in deze dagen méér dan ooit....
papier gebruiken kan.
Want men weet het: „Oud Papier" beoogt,
behalve het geven van bijdragen aan Z. H.
den Paus en verschillende goede werken, op
de eerste plaats: werkverschaffing.
En werkverschaffing is ihet eerste en voor
naamste doel van alle steunverleening im
mers in deze dagen!
Welnu, waa<i' zoovele „stcun-comité's" tei
wille der werkverschaffing uw geld vragen,
daar komt „Oud Papier"- toch wel in een
heel gemakkelijk parket te staan, als het
werkt voor hetzelfde doel direct! zon
der een bijdrage te vragen!
En liet werk van „Oud Papier" is in de
zen tijd waarin b.v. zoo heel veel couranten
en bulletins worden gelezen, misschien nog
meer noodig dan anders.
Ter wille van de werklieden vooral van
„Oud Papier", die leven bij de gratie van
degenen die bun oud papier laten weghalen
vragen wij daarom in deze dagen nog eens
uitdrukkelijk, dat men dit mooie Liefdewerk
niet vergete!
GOEDE OPMERKINGEN.
De corr. van het „Hbld.", die geregeld uit
Luik in dat blad heeft geschreven, maakt naar
aanleiding van de mededeeling dat de Duitsehe
autoriteiten tegen de Nederlandsche journalisten
scherper en onwelwillender gaan optreden,
eenige wel juiste opmerkingen, die ook de lezers
van de berichten in onze Nederlandsche pers
met vrucht kunnen toepassen op hun beoordee
ling van de Nederlandsche journalistiek over
den oorlog.
Men moet, zegt hij, zoowel aan Belgische als
aan Duitsehe zijde zich vóór alles wachten te
generalised en. Er zijn aan beide zijden zeer
betreurenswaardige en niet te verschoonen feiten
voorgekomen. Maai' evenmin als alle Belgische
burgers franc-tireurs zijn (het zijn er misschien
niet y2 per duizend van de geheeie bevolking),
evenmin zijn alle Duitsehe soldaten buiten hun
boekje gegaan. Als Duitsehe bladen spieken van
de Belgische bevolking, dan plegen zij groot
onrecht, ook als zij oordeelen over de Belgische
bevolking van een bepaalde stad of dorp. En als
de Belgische burgers oordeelen over den Duit
schen soldaat, dan zijn ze er in hun oordeel
geregeld evenzeer geheel naast. Maar als die
zelfde Duitsehe bladen spreken van den Duit
schen soldaat en het voorstellen, alsof alle
Duitsehe soldaten even zoete, nette en voorko
mende jongens zijn, dan haal ik en met mij
ongetwijfeld alle collega's, die de laatste zes
weken in België geweest zijn eenvoudig de
schouders op. Men wachte zich voor generali
seeren.
De Duitsehe pers heeft, door in het begin
van den oorlog maar steeds te hameren op het
franc-tireurs onwezen in België, de gemoeds
stemming van de versch-aanrukkende Duitsehe
troepen ten zeerste verbitterd. Die zoo pas van
huis komende soldaten, waarbij vele huisvaders,
waren al vol wrok vóór er iets met ze gebeurd
was. En vol angst tevens! Want wij hebben
menigmaal uit den mond van Duitsehe soldaten
moeten hooien, dat ze onder elkaar aan het
schieten gingen uit puren angst. Zoo noodig,
zou ik daarvan treffende staaltjes kunnen mede
deelen.
Het is waarlijk heel jammer, dat de Duitsehe
pers zoo „geknebelt" geweest is en nog is. Van
het begin van den oorlog af had men de Duit
sehe journalisten vrij moeten laten rondloopen
met het parool: mond houden over de krijgs
operaties, doch geeft beschrijvingen zooveel als
ge wilt en zegt ronduit uw meening over wat
ge opmerkt Allicht zou de censuur nog heel
wat geschrapt hebben, doch tevens zouden de
militaire autoriteiten zoodoende toch mededee-
iingen ontvangen hebben van betrouwbare civiele
zijde, die groote waarde zouden hebben gehad
en veel hadden kunnen voorkomen.
I)E ONTSLAGNEMING VAN
GENERAAL BEIJERS IN
ZUID-AFRIKA.
Men weet, dat generaal Beijers, de com
mandant van ihiet leger der Zuid-Al'rikaan-
sche Unie, al® zoodanig heeft bedankt, toen
op voorstel van Botha werd besloten de
Duitschers in Duitsch Z.W.-Afrika aan te
vallen.
De generaal heeft dal gedaan in een brief
aan Botlm die op pooten staat.
„Het is u bekend zoo begint de brief
dat in den loop van Augustus ik u en gene
raal Botha mondeling meedeelde, dat ik had
gemerkt, dat er kommando's naar Duitsch
Zuidwest-Afrika werden gezonden met het
doel dat gebied te veroveren. Ik stond toen
op het punt, mijn ontslag te nemen, maar
ihoorende, dat bet Parlement bijeengeroepen
zou worden, besloot ik te wachten, hopende
dat er een uitweg uit de moeilijkheid zou
worden gevonden. Tot mijn uiterste verba
zing- echter bekrachtigde het Parlement het
be?(Suit van de regeering, ril. om Duitsch
Zuidwest-Afrika te veroveren, zonder eenige
an de zijde van de Duitsehe i s
tegenover de' Unie. Het moet de regeering
bekend zijn, dat verreweg de groote meer
derheid van dei Ilollandscli sprekende bevol
king van de Unie het besluil afkeurt, dat w(i
de grens overtrekken, en dat twee bijeen
komsten van kommandanten, onlangs te Pre
toria gr;' ouden, daarvan welsprekend ge
tuigden. Ik daag de regrering uit door een
be roep op !bet volk, zonder van dwang ge
bruik te maken, een anderen uitslag te ver
krijgen.
„Het heet', dat Engeland aan den oorlog
deelneemt om eter wille van recht en gerech
tigheid, teneinde de onafhankelijkheid van
kleine volken te verdedigen en om zich te
houden aan verdragen, maar het ft;it dai
drie ministers van het Engelsche kabinet
ontslag Lebben genomen bewijst, dat er zelfs
in Engeland een sterke minderheid is, die
niet van de gerechtigheid van een oorlog
met Dtaiisehland kon worden overtuigd. Do
geschiedenis leert ons ten slotte, dat telkens
wanneer het bij zijn belangen past, Engeland
bereid is kleine; volken te beschermen, maar
helaas weet de geschiedenis ook van voor
beelden, waarin de heilige rechten op onaf
hankelijkheid van kleine volken door datzelf
de rijk zijn geschonden en verdragen niet
zijn geacht! Ten bewijze daarvan hoef ik al
leen te herinneren, hoe de onafhankelijkheid
van de Z.-A. Republiek en den Oranje-Vrij
staat zijn geschonden en welk gewicht de
Zand rivier-conventie in de schaal legde.
„Het heet, dat er oorlog wordt gevoerd
legen de barbaarschbeid der Duitschers. Ik
heb vergeven, maar niet vergeten al wat er
aan barbaars eb héid in den Zuid-Afrikaan-
schen oorlog in dit ons eigen land is bedre
ven. Met zeer enkele uitzonderingen waren
alle boerderijen om te zwijgen van vele
steden zoovele Leuvens, waar wij nu zoo
veel van hooreu!
„Op dit kritieke oogenblik wordt er iu het
Parlement bekend gemaakt, dat de Engel
sche regie tering onze regeering een leeuiug
van 7,000,000 pd. st. heeft verstrekt. Dat is
zeer teekenend. Ieder kan daar het zijne van
deuken.
„Bij het ontbreken van rechtmatige gron
den voor de inRiviugspolitiek van de regee
ring, tracht g'u indrukt op biet publiek to
maken met te zeggen, dat de regeering in
lichtingen beeft, waaruit blijkt, dat Duitsch
land heeft besloten, als het de kans
er toe; krijgt, Zuid-Afrika in te lijven. Mijn
bescheiden meening is, dat dat zal worden
verhaast, als wij Duitseli gebied binnenval
len zonder daartoe door de Duitsclhers te
zijn getart. En wat dat zoogenaamde Duit
sehe inlijvingsplan betreft, dat is niets meer
dan het gevolg van den gewonen nationalen
argwaan, die bij zulke gelegenheden opkomt.
De beweringen, in het Parlement geuit, dat
de Duitschers reeds onze grens hebben ge
schonden, zijn ongegrond. Zie het rapport
van het Informatiebureau, bevestigd door
kolonel Maritz en zijn officieren, die op en
bij de grens staan. Naar het schijnt verlang
de de regeering ernaar, dat de Duitschers uit
Zuidwieis't-Afrika over de grens zouden ko
men, en is zij daarin teleurgesteld, want lot
dusverre heeft nog geen enkele Duitsehe sol
daat onze grens overschreden, zooals g-i.i zeer
goed weet. Het bericht is volkomen ju iel. dat
de Duitschers onlangs onwillekeurig te gr.' s
