DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
M
De oorlog.
J. H. A. GIELEM,
P. W. TWEIHUIJSEN,
&ïi*s§@B»fiiiisvesi 23-SI-S3, Hssaa*Iem
Bloemwerken
ZIJLSTRAAT
Dansle^sshoe^en @n|
Slobkousen.
VRIJ DUG S OCTOBER 1914
40ste Jaargang Ho. 97/1
•Bureaus: tan fieéaofiio ea Administratie
Intereomsnunaal Telefaonnummer I42@a
bij tie bi root o Ffflorkt.
Talephocin 1619.
Op hst Oorlogspad in Bel gë.
SAEtTEL.JSJ«ISSTRAAT £7.|
TELEFOON 1770.
Haarletnsche Aiieo'e jas Aio, 1445.
A BON NEMENTSPRIJ Si
Per 8 maanden voor Haarlem
Voor de plaatsen, waar een agent gevestigd (kom fler gem.) 1.35
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per poat Ï80
Afzonderlijke nummert
PRIJS DER ADVERTENTIëNi
Van 1—8 regels 60 cent (contant 50 cent). Iedere regel meer 10 cA
Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 ct per regel. Buitenl. 20 et
Dienstaanbiedingen 25 ct (6 regels), driemaal voor 50 ct contant),
AGENDA-. 3 October.
Huipspnarbank Schoterkwartier. Half ne
gen Spaarbank. Steuncomité. Inschrijving
Bakkerij. Spaarkas St. Nieolaas.
Proveniershuis Groote Houtstraat
Consultatiebureau voor drankzuchtigen
van 7—8 uur voor vrouwen, van 8—9 uur
voor mannen.
OVERZICHT! Lier, Duffel en Waelhem hebben beschoten.
De kennelijke t e n d.e n iz-beridhten der En- j Onze forten lieten het antwoord niet lang
•■elscto pers, dat de Dnitsche rechtervleugel j wachten en zoo kwam het, dat degenen die
Tv„ït™i,« hunne woonsteden aldaar nog niet verlaten
vermand is, en dat een groote Duitsehe 1 1J? j j_ _,._j T:__
debacle voor de deur staat, worden door
niets bevestdgcL Integendeel: de Fransehe
communiqué's zijn als het kan nog niets-
•/.eggender geworden dan voorheen, al staan
we nu al op den 18eu dag van den grooten
slag. ,die niet eindigt." Van Duitsehe zijde
hooren we intussehen óók niet veel. dan dat
men vol élan en goeden moed is, en op de
vleugels steeds kleine overwinningen be
haalt.
Met Verdun en Toul komen de Duitsohers
blijkbaar óók niet zoo gemakkelijk klaar:
de aanvallen der F,ranselden worden afge-
haddeu, tot zelfs de inwoners van de stad Lier,
gansch den nacht het kanongebulder hebben
gehoord.
Alles ging zijnen gewonen gang, toen dezen
morgen rond 9 uur het kanongebulder heviger
werd, wat deed vermoeden, dat ofwel de Duit-
sobers weer grooter geschut in positie hadden
gebracht, of ander geschut dichter hadden ge
plaatst. In alle geval, de eene zware slag volgde
den anderen, die de inwoners zeer veront
rustte.
Kort daarop werd in (Je stad een geweldige
ontploffing gehoord en het bepaalde zich er
niet bij, want andere volgden. Er bestond geen.
twijfel meer, zware houwitsers waren door de
slagen, maar van vooroeel Dekken uit de Lhütschers weer eens op de stad Lier geworpen.
doorbraak der fortenlinie bij St. Mihïel hoo
ren we nog niets.
Met. de besdbdeting der Antwerpensche
forten echijnt het nu ernst te worden: vol
gens het „Hand. van Antwerpen" geschiedt
de aanval nog steeds met de mdddelisoort
Duitsehe artillerie. Blijkbaar is men aan het
werk, de zwaardere artillerie nog op te stel
len op de beton vloeren die daarvoor noodig
zijn. Van een groot bombardement kan dus
nog niet worden gesproken.
Voor de Duitschers eenigszins verontrus
tend lijkt ons de tijding, die een onzer part.
correspondente! uit Antwerpen ons toer
«eiwit: de aantocht van een nieuw Fransdb-
Engelsch leger uit België naar Noord-Frank
rijk. Dat leger zou hij Doornik staan, dus
op den uitersten rechtervleugel der Duit
schers dezen in den rug willen aanvallen. In-
tueecton zullen wij over deze berichten na
dere bevestiging moeten afwachten,
Uit het Oosten is geen nieuws van belang.
HET BOMBARDEMENT VAN
ANTWERPEN EN T)E TOE
STAND IN BELGIë.
Wij "ontvingen gisterenavond van een bi
zonderen medewerken die ons reeds een paar
malen belangwekkende berichten uit de nu
belegerde veste heeft doen toekomen, het na
volgende bericht, dat wij reeds, per bulletin
vanmorgen in de stad hebben bekend ge
maakt:
ANTWERPEN, 1 Oct, (Van een part. corr.)
Ik verneem dat een groot Engelsch-Franseh
leger uit Oostende is aangekomen in liet Land
van Waes. Via Brugge is het voor het grootst
gedeelte zuidelijk getrokken: het hoofdkwar
tier is nu te Doornik. Dit leger moet een aanval
doen op den Dnitschen rechtervleugel in
Frankrijk, in samenwerking met de Franse)i-
Engelsehe strijdkrachten aan het front. Tevens
zyn te Oostende ontscheept zware Engelsche
vlootkanonnon, die onze Antwerpsche vesting
nog zullen versterken. De aanvallen der Duit-
schers zijn tot dusverre schitterend afgesla
gen. maar onze Zuidelijke forten moeten zeer
zwaar geleden hebben: de autoriteiten bewaren
echter een algeheel stilzwijgen en zeggen, dat
ile beschadiging niet, veel beteckent. Wij heb
ben hier nu in de stad Engelsehen, Fransehen,
en Afrikaansclie soldaten, die Toerko's ge
noemd worden. Do bevolking is op deze laat
st o niet zeer gesteld. De stroom van vluchte
lingen tiir de dorpen van de eerste linie houdt
nog aanspoedig woont er geen mensch meer,
tien uur wjjil in den omtrek! j
Over do oe tee ken is en het gewicht van de
landing Van dit leger hebben we in ons
Overzicht hierboven a-1 een en ander gezegd.
Hier onder volgt een overzicht van de eerste
lager, van het .bombardement; (Dinsdag en
Woensdag), uit het Handelsblad van Ant
werpen
A ti derm aal liebbon we vandaag ons opnieuw
in betrekking gesteld met onze troepen, die
rond onze versterkte stellingen der eerste lijn,
en gesteund door onze forten, de Duitschers
op goeden afstand houden.
Natuurlijk was het onderweg op ganscli den
8'ooten Steenweg hetzelfde gedoe als gisteren.
Honderden en honderden vluchtelingen, met
kruiwagen, kar of wagen reden in de richting
Pr stad. Het waren meerendeels buitenlieden,
H' ahe» hadden meegenomen, wat mee te ne-
Don «as, t0t zelfs hun hoornvee.
In de forteniijn gekomen vernamen we dat
e Duitacbers, ua gisteren rond den middag
«tij te- zijn geweest, 's avonds de forten van
Een der bommen is op het klooster der
Zwartzusters in de nabijheid van de kerk neer
gekomen. bad daar den lreelen boel in gruis
geslagen, tot zelfs een gedeelte der kerk. In
de Eikenstraat geraakte een huis in brand,
maar van slachtoffers hebben we tot hiertoe
niet gehoord.
In alle geval, de bevolking waande zich niet
meer veilig, het eene magazijn sloot na het
andere en het duurde niet lang of alles was
gesloten en de burgers verlieten hunne woon
sten om te voet of met den trein de richting
naar Antwerpen te nemen.
Alles wijst er op. dat de Dnitsche batte
rijen, waarmee de forten hesdhioten werden',
hunne 28-Eouwitsers zijn, die waren opget
afeld in de streek van Elewijt en Hof stade.
Indien veel hunner -hommen niet op de
forten zijn gevallen, gelooven wij dat het
niet is, omd'at de Duitschers een .andier mik
punt hadden1, maar doodeenvoudig omdat ze
slecht mikten.
Herhaaldelijk werden hunne batterijen tot
zwijgen gebracht, wat bewijst dat onze for
ten goed gemikt hadden.
Ziedaar het verschil.
Onze gepantserde trein heeft gisteren bui
tengewoon goed werk verricht en aan de
Duitschers zware verliezen toegebracht.
De eenige tegenslag, door de Belgen on
dervonden, is de ontploffing eener klfcine
kruitkamer op een der foirten, tengevolge
van een ongeval, doch de schade aan de ver
dedigingswerken is reeds dezen morgen her
steld. Geen enkel fort is erg beschadigd',
geen enkel fort is gedeeltelijk vernield.
Tevens moet. gezegd worden, en dat, weten
wij door de vliegers-verkenners, dat deze ar
tillerie-demonstratie door geen sterke infan-
teriemacht is gesteund.
Het gi-oote doel deze beschieting is te be
letten dat onze troepen nog uitvallen doen
en Ihunne communicatielijn bedreigen; van
beleg van Antwerpen is geen sprake.
Voorts wordt gemeld
Woensdagmiddag tussdben twee en drie
uur werd de beschieting van het fort van
Smt-Kathelijne-Waver hernomen
De Duitschers zonden zoo verwoed hunne
granaten op het fort, dat zij zich op zeker
oogenblik werkelijk mochten voorstellen dat
zij cms geschut, tot zwijgen hadden gebracht.
Inderdaad liet (het fort niets meer van zich
hoeren.
De vijand meende niet Beter, of de kans
was klaar, en nit al baar macht rukte een
afdeeling met veldartillerie vooruit.
Zoo gauw had echter ons fort deze niet
order schot, of daar begonnen zijn kanonnen
opnieuw dood en vernieling te maaien, dit
maal midden in de rangen van den aan
stormenden vijand.
Het werd er een ontzettend bloedbad.
Slechts weinigen, van wie de meosten dan
nog gewond, konden ontkomen.
Onze troepen deden dan een uitval en ge
lukten erin, verscheiden kanonnen naar bin
nen te Ibalen.
Daarna trokken onze pontonniers uit, om
een nieuwe brug te leggen over de Nethe.
On/.e troepen hebben M'ecbelen opnieuw
bezet en ibet fort van Sint-Ka! helüne-Wa-
vcr was buiten liet bereik van het vijande
lijk geschut.
Nieuwere bericht ui biervan hebben w no
niet. Uit 'de telegrammen, gisteren gepiibli- j
ceerd, blijkt dat er in Antwerpen een pa- j
niek heerschte in do eerste dagen, en dat1
men er zeer ongerust is.
VAN HET OORLOGSTOO-
NEEL IN FRANKRIJK.
Onze S-eoïr. uit Berlijn seint ons de vol
gende Duitsciie berichten:
De Fransche 'deden gisteren een mislukte
poging op de zelfde plek van het vroegere
gevecht bij Noyon, om de Duitschers te om
singelen. Het gelukte echter den, Duitschers, j
om aan de Fransohcu -do 'heuvels van Roy en
Fronoy te •ontworstelen. Het hoofd treffen kan
hier elk Oogenblik beginnen. De Fransehon j
hebben verder •tracht de Duitsehe true-
pen die Zuid-Oostelijk van St. Mihiel staan,
vanuit Toul in den rug aan te vallen. Deze
uitval ia echteg met succes afgeslagen: de
Franschen leden 'daarbij zeer hevige verlie
zen. De bewering jn de Engelsche bladen,
dat hier een Oostenrijkache mortierenbatte
rij in vijandelijke handen is gevallen, wordt
dóór de 'groo.be generale staf als een abso
luut verzinsel verklaard'.
(Van onzen eigen correspondent.)
III.
Antwerpen 1 October 1914.
Ik heb mijn reis toen doorgezet in de
richting Bugenhout om te trachten van daar
uit Lebekke te bereiken. Op den weg daarheen
geen incidenten. Hier en daar een enkel
mensch. 't Was al.
In het dorp zelf één ruïne. De Duitsehe sol
daten waren er Zondag gekomen en hadden
er het gewone procédé toegepast.
Waarom! Ik kan er geen antwoord op
geven. Huizen waren er met tientallen in
brand gestoken. Een der voormalige eigena
ren vertelde mij, dat het In brand steken zijner
eigendommen een werk van eenige minuten
was. Volgens hem, hebben de Duitschers een
soort penpompen die zij voor het huis rijden.
Zij bespuiten de huizen binnen en buiten met
een hoeveelheid benzine, werpen er eenige
brandende fakkels in, slaan de vensters stuk
en na een of twee minuien staat alles in lichte
oplaaiende vlammen.
Hij wilde zijn huis nog hinnen gaan om een
en ander te redden, doch er was geen gelegen
heid voor. De soldaten die er met de bajonet
op liet geweer voor stonden, duwden hem, met
de kolven van het geweer, achteruit.
De man beweerde dat zijne vrouw en kin
deren sedert eenige dagen, voor de aankomst
der Duitschers, vertrokken waren en dat hij
op het oogenblik van den brand wel tien meters
van zijn huis verwijderd was en op het land
werkte.
Er kwam nog een ander buurman van Bug-
genhout bij en deze waarschuwde mij om toch
vooral niet verder te gaan.
De Duitsehe soldaten hadden Buggenhout
wel is waaf ontruimd, doch in elk geval
slechts tijdelijk. Hij was met veel moeite door
hunne voorposten langs Lebekke gekomen,
doch had gehoord dat zij des middags of des
avonds zouden terugkomen, zoodra de algeheele
begraving der dooden daar gereed was.
Hij was in Lebbeke, tijdens den strijd, ge
weest en de verliezen der Duitschers waren
daar ongekend groot. Iljj Rad van Duitsehe
soldaten hooren spreken over 2500 dooden, doch
juiste getallen kende hij niet. Wel wist hij te
vertellen, dat zij meer dan vier en twintig uren
ach tel elkander hunne dooden begraven hadden
zonder dat dezen nog allen aan de schoot der
aarde waren toevertrouwd.
De bewoners van Lebekke waren, zoover het
mannen betreft, naar Duitschland gezonden.
De Eerw. Heer Pastoor en de Kapelaan
Eerw. Heer Cappaert, een vriend van mij, wa
ren eveneens medegenomen. De Burgemeester
evenwel was tot lieden in vrijheid gebleven.
Ik besloot terug te keeren. Als wonende in
de stelling Antwerpen wenscli ik beslist niet in
de Duitsehe linies te komen. Waar zou dat voor
dit oogenblik goed voor kunnen zijn? Ik zou
er zelf door in moeilijkheden kunnen komen,
iets wat ik niet wenscli.
Langs verschillende wegen en forten, die
ik nu niet noemen wil, reed ik tot. in Lier.
Hier was liet reeds een drukte van geweld.
Duizenden menschen welke van boven Lier
kwamen, waren daar reeds heengetrokken.
Er waren wederom belangrijke hoeveelheden
Duitsehe soldaten in de gemeenten Heijst
op den Berg, Goor en Waterplas evenals te I
Boisschot teruggekomen en de menschen zijn
er beangst voor. Zc hadden nog te onnange- i
name herinneringen van voor eenige weken. I
Toon waren zij er ook „vredelievend" gekomen j
en hadden geëindigd met een bombardement.
Mijn plan was om den nacht te Lier door j
te brengen, doch nu heb ik er geen spijt van
Men weet. dal het, slot van den vorigen
brief door den censor ia geschrapt. Red.
Dat is toch nog al begrijpelijk! In de
zone rondom Antwerpen, dat aangevallen staat
te worden hebben de Belgen zélf alles afge
broken. noergehouwen en verwoest in hunne
vuurlijnen. De Puitschors doen natuurlijk als
aanvallers hetzelfde! Red.
dat bijzondere omstandigheden mij noodzaakten
naar Antwerpen terug te keeren.
Ik had nog een leuk incidentje met een of
ficier. Deze wensehte mijne papieren te zien, dat
was zijn goed recht.
Toen hii evenwel zag dat ik Nederlander
was, zeide hij mij op strengen toon: „hier
moogt ge niet komen. U is Nederlander", en
als zoodanig had ik geen recht om mij in de
voorposten te bevinden.
Ik maakte eenige werkelijk bescheiden op
merkingen, waarop deze zoon van Mars mij
antwoordde: het is zooals ik U zeg, want het
lieeft in de gazet gestaan.
Tot op dat oogenblik had ik enkel, en het
zijn er velen, officieren ontmoet die de orders
van den Staf ontvingen en uitvoerden, nu had
ik er één die op de gazet (courant,) afging.
Nog al naief!
In Antwerpen teruggekeerd ben ik gisteren
opnieuw naar Lier vertrokken, waar de Duit
sehe kanonnen sedert den vorigen avond hunne
granaten op uitspuwden. Maar laat ik toch nog
eens vertel! n van eenige vluchtelingen die ik
in den trein ontmoette.
Zoover de treinen nog rijden, zijn er nog
tweede en derde klasse wagens doch iedereen
ziet maar plaats tevinden. Zeker de vluchte
lingen.
In den trein ontmoette ik dan eene dame
met zeven kinderen en eene dienstmeid. Dc
menschen waren chic gekleed en gaven bewij
zen geen „gewone" vluchtelingen te zijn.
We knoopten een gesprek aan.
Het bleek het huisgezin van een zeer bekend
geneesheer, voorman uit de Vlaamsche bewe
ging te zijn. De docter was op zijne post te X.
gebleven waar vrouw en kinderen waren weg
getrokken.
In liet bezit van een flink fortuin, hadden zij
veel hunner rijkdommen in huizen en lande
rijen gestoken en ook nog- wat geld op ver
schillende banken geplaatst.
Door het onverwacht uitbreken van den oor
log was liet hun onmogelijk geld van de banken
te krijgen, tenminste niet wat zij noodig had
den. Huren en pachten werden niet betaald
en zoo waren deze, voor eenige dagen nog
gefortuneerde lieden, nu op weg naar Enge
land slechts in het bezit van een zevenhonderd
franken om aldaar een nog onbekende toe
komst tegemoet te gaan....
Ach, aoli, wat is zoo'ri oorlog toch wreed en
wat maakt hij verschrikkelijk veel onschuldige
slachtoffers
Ch. A. B.
TURKLTE S HOUDING.
Hel) bericht over de volkomen afsluiting!
der Pardanellen, th et vertrek dor Russ'sehe
dagbladcorrespondenten en de c's dien door
Engeland aan den khedive, om uit Constanti-
nopel te vertrekken, bewijzen, dat do ge
spannen toestand, waarover men tot dusver
slechts met toespelingen sprak en waarvan
men zich thans nog voorzichtig moet uiten, in
zekeren zin tot rijpheid is gekomen.
Het „Berl. Tagebl." schrijft daarover: „Ter
wijl bij het uitbreken van den oorlog andere
onzijdige staten althans weifelden, of zich de
omstandigheden in stilte ten nutte poogden
te maken, bleek in Turkije al dadelijk een
bepaalde sympathie-beweging voor Duits li-
land en Oostenrijk te bestaan.
De eerste periode na het uitbreken van
den oorlog ging voorbij met onderhandelingen
tusschen Turkije, Griekenland, Roemenië en
Bulgarije. Talaat Bey en Halil Bey gingen
naar Sofia en Boekarest.
De Engelsdie pets en-de Parijs die Temps"
begonnen tegelijk een intimidatie-campagne
tegen Turkije, welke weinig uitwerkte. Tur
kije'» houding ten aanzien der Duitsehe sche
pen prikkelde de gramschap in hooge mate.
Er werden aanvallen gericht tegen En ver
Piaeha en Talaat B©yr, tegjen den Duitschen
generaal Liman von Sanders en den Duitschen
admiraal Souchon.
Het Britschc ministerie van marine riep de
officieren en matrozen, die nog in dienst van
de Turksch© marine stonden terug. Toen v er
klaarde de Porte, dat de capitulaties waren
opgeheven, waartegen Engeland, Frankrijk en
Rusland gemeenschappelijk protest aant eken
den, terwijl andere groote mogendheden haar
meening in termen, welke hiervan ©enigs
zins afweken, te kennen gaven.
tien 22sten September meldde liet ilavas-
agentschap uit Constanlinopel„Volgens de al
ge mecne opvatting moet men voorbereid zijn
op een verscherping der betrekkingen tus
schen Turkije en de Triple Entente."
Het ambtelijk bericht, dat de Dardanelleri
door mijnen versperd zijn, welk feit reeds
bekend was, bevestigt deze voorspelling".
ENGELAND» OPTREDEN
WEKT ONTSTEMMING.
De New-York Daily News verneemt uit
Washington dat de Amerikaaneche Senaat
iheden een resolutie heeft aangenomen', waar
in aan den minister van Staat, Bryan, wordt
verzocht te onderzoeken en er verslag over
uit te brengen, of Engeland schepen met
ladingen kopererts nit de Vereenigd© Sta
ten naar Rotterdam lastig valt.
De Ver. Staten zijn blijkbaar uit hun hu-
meur. Zoo ook Noorwegen: De Noorsehe mi
nister van bui tenia arische zaken heeft te
LOTISICO.
Wij hebben zoo langzamerhand al een Imeien
bundel brieven van menschen uit Haarlem
en omstreken, die een polis be'ziticn van
„Lotisioo", en ons vragen, hoe zo er nu
mee aan moeten. Die loterij-maatschappij hoefi
den menschen een schrijven gestuurd, waarin
gezegd wordt dat liet geven van prijz n zal
ophouden, en dat voor het gestorte geld êci
bewijs zal worden verstrekt, waarmee.... me
later wel eens zien zal wat men zal dooul
Wij hebben ons totnogtoe van be.intwooi'l
ding dier vragen onthouden en onderhands del
vragers geraden: stuurt uw polissen nog nio|
terug, wacht af.
Nu is er oen vereeniging opgericht, lezer!
we, en deze zal do belangen der polishou|
ders gaan behartigen.
Wij raden aan, nu af to wachten of dezxl
vereeniging ook hier te Haarlem een afdeelin J
zal vormen: zoo ja, dan is aansluiting daarbij
zeker hooggewenscht.
Londen slappen gedaan, om de EngelschJ
regeering te bewegen de verklaring, dat ertl
sen aks oorlogseontrabande zullen wordeij
j beselhouwd, te herroepen.
De uitvoer van erts over Larvik heeft gt
heel opgil houden. Men heeft in Seandinavii
met ontstemming kennis genomen van he
Engelsche standpunt, te meer, omdat dit on
vereetiigbaar is met de verklaring, welki
de Engelsche regeeving d-en 2Qsten Angus
lus, d. i. dus drie weken na het uithrekei
van dim oorlog heeft afgelegd en waarin zi
toezegde zich, behalve: voor eenige uitdruk
kei ijk genoemde artikelen, w.o. ertsen nie
opgenomen waren, te willen houden aan d
Londenistihe Declaratie van 19Ü9. Ertsen zij
daarentegen in de Declaratie uitdrukkelijl
genoemd hii de waren, welke ondeir geei
voorwaarde tot oorlogseontrabande mogei
worden verklaard.
EEN KATHOLIEKE MAN
FESTATIE TE UOURDES.
Onder dagteekeniug van 16 Sip! emir
wordt uit l.ourdes aan de Croix geschreven!
Wij hebben onvergetelijke minuten dooij
leefd.. De trompetten kondigden de konn
van twee eseadrone huzaren van Séméae
Bij groepjes, de karabijn op den schoiuUu
kwamen zij met bloemen beladen, de Heiligl
Maagd vereeren en de gezegende rots kmseij
Gewijde medailles schitterden op lnm borst
En weldra verscheen de bisschop in vol oif
naat op lift plein voor de Rozenkrans!,m l
Do ruiters waren daar opgesteld en d
commandant sprak hen toe.
Zijn ernstig ontroerende stem droeg ver. i
De gewonden onder de menigte, bezagen dl
wapenmakkers, die hen aan Iket front giif
gen vervangen en zij weenden, gelijk all
a micro toeschouwers bij het hooren van dezj
edele woorden:
Wij komen, zoo zeide de command ;n
0111 op dezen grond van mirakelen onze loi
wijding uit te spreken. Eeu groote vreugd
was ons gisteren hesehoren, de aangekondi;
do overwinning; een groote vreugde koil
morgen, het: vertrek naar het front.
Vlak voor de troepen stond onbeweeglij|
liet paard van den commandant.
Soldaten, uwe aanvoerders, waartoe oo
ik behoor, weten dat, zij op u kunnen rek'
nen. Ik geef u mijn hart, ik geef u mij
bloed; geeft mij liet bloed uwer harten, <u
dat morgen ontkiemen op onzen edelmoed
gen grond lauweren voor de overlevend.'
en palmen voor de dooden.
Een kort commando. De degens glinctej
den in de zon.
De commandant keert zich tot TI
schop en Ihet heiligdom.
Heer, Gij zijt de God der legerscharcl
Onze degens wijden wij aan U voor oil
Frankrijk en voor de zaak van het reelf
Vertegenwoordiger van den Allerhoogs'
zegent onze wapens.
De trompetten schetteren. De menig
knielt eerbiedig neer en met sidtb rende ste
geeft de Bieechop van Lourdes den zege
De officieren heffen hunne sabels omlboo
Alle manschappen volgen ton voorbeeld i
een oogst van degens glinstert op den gvoi
van do H. Maagd
EEN HERDERLlJKl
BRIEF VAN DEN PR
MAAT VAN POSEN.
Mgr. Likowsky, de nieuwe Triinnür v,j
Posen, heeft een herderlijken brief gericht n
zijn diocesanen, waarin hij een reeks verm
ningen geeft (o. a. aan de pers, om hem ti
dersteunen in liet belang der Kerk door v
spreiding van kalme, gezonde grondbeginsel
betreffende den oovlog.)
Het was ons beschoren, zegt de aartsbisse'i
