DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. Winterpantoffels. Te hulp Telefoon 998. BINNENLAND. P. W. TWEEHUIJSErt, nieuwste Modellen Kinderhulswest 29-3fl-33y Haarlem Mocp de Belgische vluchtelingen l Bartsljorisstraat, haak traste Harkt. 2ATEBDAG 10 OCTOBER I914i 40sfe Jaargang Ho. 7798 TUB .13» - 1.80 0.03 Bureaux xaa Redactie en Administratie interoommnnaal Telefoonnummer 1416. Op verzoek van den R. K. Vreuwenbond afdeeling Haarlem openen wii in onze kolommen een inschrijving voor de verzorging der Belgi sche vluchtelingen hier ter stede. oe gelden die wij voor dit doel ontvangen, zullen in onze kolommen verantwoord en door het Bestuur van den R. K. Vrouwenbond afge dragen worden aan het Comité voor de vluchtelingen, voorzitter Dr. C. E, A. Broese van Groenou. bosihre:, voor bovengenoemd doel worden vanaf Dinsdag i3 October a;'"genomen in het R. K. Meisjes-Patronaat „StROSA", Nassau ieir\ des morgens van io12 uur. (Wij zullen hierover nog verdere mededeelingen doen.) Reeds ontvangen: De stroom der Belgische vlucS telingen. Dit nummer bestaat uit uijf bla den ui. o. de Ofïiciëele Kerk lijst en hei Geïllustreerd Zop dagsblad ,in 8 bladzijden. BARTELJüüllSSTfiAAT L7 H aarlemsehe Alledarjes Ho, 1452. dienen ABONNEMENTSPBUS»? Per 8 maanden voor Haarlem - I Voor de plaatsen, waar een agent le gevestlgfl (kom oer J Voor de overige plaatsen in Nederland franco per poet 1 Afzonderlijke nnmmera II <m' M lm PRIJS DER ADVERTENTIëNi tVan 1—6 regels 60 cent (contant 50 eent). Iedere regel meer 10 et. Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 cL per regel. Buitenl. 20 et. Dienstaanbiedingen 25 cL (6 regels), driemaal voor 50 eL contant). AGENDA. 11 October. St. Al ;i rtha-vereeniging GecL Oude Gracht 111 's nam. half vier vergadering. S c li o u wb u r g Jansweg 8 uur Twee weezen. In den Hout half drie Haarlem's Muziekkorps. Concert. AGENDA. Gebouw St. Bavo 12 October. R. K Volksbond Ondersteuningsfonds. Bestuur Sclboeni- uiakers. Van 79uur Steuncomité. Schouwburg Jansweg Kon. Let tert. Vereent J. J. Cremer voorstelling voor de militairen. Bisschoppelijk Museum Jansstraat 79 geopend eiken dag van 10—5 uur tegen betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater dagen en R. K, feestdagen. Voor de Belgische vluchtelingen: van G. f 10. Ons vaderland krijgt thans méér dan 500,000, méér dan een half millioen Belgische vluchte lingen te herbergen. En wat dat beteekent?.j Komt aan de stations, wanneer er zoo'n trein1 vol gevluchten uit den vreemde aankomt, en ge krijgt er een denkbeeld van! Daar staan ze, in al de ellende van hun hutpelooze verlatenheid, in al hun weemoed van een zwerversbestaan zonder dak. Daar zijn zevan den lande, op klompen, met terhaast in 't pak gestoken; of van de-stad, de mannen groezelig, haveloos, met de jockeypet op de haren als gekleefd, de madammekes blootshoofds, de meiskes met 't onecht-sjieke van 't nu verschoten en verfomfaaide modieuze costuumpje, met veel ringen, al zijn ze koper, en veel leant, met sjeuïg-opgemaakte kapsels en bloote halzen, met bruin fluweel en hard-groen om 't lijf, en allen nu stil onder 't wicht van weê, dat heel vreemd doet als ge dit luidruchtige volkje vol breede sappigheid van taal kent. Daar zijn ze nu: bij houderden, duizenden allicht, met al hun hebben en houen in een leeren tascb en een kussensloop, met hun bezittingen op 't hoofd of onder den arm, en er loopt'vaak zoo'n oude, ongeschoren, kleine Israëliet tus- Wij hebben er gisterenavond in Haarlem zoo vijftienhonderd bijna wederom binnengekregen. En gehuisvest. En de stroom zal vooreerst niet ophouden zooveel dan mogelijk is. moet bovenaan staan op het programma. Waarheen? Mij dunkt naar alle groot ere plaateen in ons land, onverschillig of zij al of niet haar hulp hebben aangeboden. In de kleinere steden moeten (honderdtallen, in de grootere duizenden worden geplaatst. Dat moet en dat kèn. Gisteren heb ik in Amsterdam kunnen zien hoe een leegstaand huis aan de Keizersgracht in één dag is ingericht tot uitnemend nacht verblijf voor 150 vluchtelingen Electrische licht-installatie, keuken-inrichting, warm avondmaal, ligging, dekens, wasch. alles was in orde. En dit alles op één enkele aanvraag langs de (huizen in de buurt, geschonken in overvloed; zóó kan het overal. En boo moet het overal. Op ons volk rust de dure plicht de verjaagde Belgen te voeden en te kleeden. Hier is maar één ding mogelijk. Dat wij de handen ineen slaan, en helpen. Redeneeren, en filosofeeren. en bespiegelen, en jeremiades, en betoogen, dat alles kan naderhand komen. Ook critiek, of ze „afbrekende" of „opbou wende" is Éérst helpen! Er is nood, er is ellende.... Hoe lang het duren zal, of het lang zal duren of de menschen het wel waard zijn, wat het eigenlijk voor menschen zijn,dat alles kunnen we later wel eens bespreken! Nü eerst helpen. En helpen met alles: omdat er van alles noodig is. Daarvoor openen wij vandaag de inschrijving dan, die hierboven al is aangevangen, in over eenstemming met en op verzoek van den R. K. Vrouwenbond, afdeeling Haarlem. Katholieke hulpverleening doet nog méér dan anderen helpen: zij werkt ook zegenend voor wie de hulp geeft, omdat wij immers gerust mo gen vertrouwen, dat God zal zegenen dengene, die uit liefde tot Hem geeft voor de leniging van zooveel nood 1 Te hulp dan, katholieken van Haarlem en schen, die a s een echte Ahasverus langzaam 1 omstreken, te huip m den naam van God die aan al maar voor zich uit loopt, zijn stok over u j0011en zaj den schouder, en daar bungelt dan een dicht geknoopte doek vol kleeren of rommel aan Daar zijn ze, de stumperds, en zij kijken met den schichtigen blik dien ge zoudt verwachten van een achterna-gezeten misdadiger, of met al de apathie, die er ligt op 't gelaat van hem die nu niets meer te verliezen heeft, en ze wach ten, wachten, waf er met hen gebeuren zal. Hulpverleening' dringend noodig. Hij gaat dan o.m. nog voort: Hulp ter plaatse is mede dringend1, drin gend noodig. Daar moeten automobielen worden gezonden langs de groote en kleine wegen, die van België naar de streek van Roosendaal en Bergen-op-Zoom. voerern Zij moeten voedsel brengen, dat zonder verdere voorbereiding ter plaatse kan worden ge bruikt. Zij moeten dekens aanvoeren hij dui zendtallen. En eindelijk moeten zij zieken en g-ebrekkigen ophalen van de wegen en uit <lo bossdli.en, en brengen in de ziekenhuizen, die thans in ons land in zoo groot getal be staan en naar werk smachten. Want waar lijk, ook voor dit doel is het Roode Kruis bestemd. De nood pijpt Bij alle hartelijke deelneming, reeds thans bewezen, wane toch niemand dat Nederland zijn plicht al ver vuld heeft. Te Roozendaal. Een ander correspondent zegt van den toe stand in Roosendaal van gistermiddag o.m., Nu reeds komen tal van stakkers vra gen of zij ook dezen nacht weer op de ban ken van de St. Anthoniuskerk mogen slapen, Het meisjespensionnaat is ingtericht voojr ziekenlbuis. Daarheen worden de lijdenden vervoerd, want onder de vluchtelingen be vinden zich vele zwaar zieken. Ook het gast huis ligt vol. Een twintigtal gewonde Belgische solda ten zijn eveneens hier aangekomen. Een mee warig gezicht was ook een groote schare idiote kinderen, afkomstig uit een Ant werpsch gesticht; ze werden reeds verder noordwaarts vervoerd. Ook tusschen Putten en Bergen-op-Zoom is de toestand verschrikkelijk. Militairen doen wat zij kunnen om althans den honger van die menschen te stillen. Maar nog eens, hulp, en directe regeerings- hnlp kan en mag niet uitblijven. Onder de kinderen werd een groot aantal aangetroffen, die lijdende waren aan tra- de en het trillen der huizen, dat we het uit gilden van ontzetting en ieder oogenblik ver wachtten, dat het huis in puin zou worden geschoten en wij onder de steenenmassa den verstikkingsdood zouden sterven. Zóó hebben we gelegen, totdat het langzaam begon te schemeren, te dagen. Toen zagen we. tot onze verrassing, dat de geheele straat, de gansche wijk nog stond. Verderop brandde de stad, laaiden de vlammen, sloegen de rookkolom men neer, stegen vonkenzeeën op. Toen zijn we uit den kelder gekropen en wo hebben ons huis verlaten. Granaten gier den over de stad, ontploffingsgekraak steeg op, telkens weer, met biina geen tusschen- poozen; en zoo zijn we voortgeslopen langs den kant, omdat de projectielen meestal in het midden der straat neervielen en uiteen spatten. Als we een straat moesten overste ken, drongen we opeeij, vóórdat we het durf den wagen, naar den overkant te vliegen. En toen, nadat Antwerpen achter ons lag, zijn we voortgeloopen tot Capellen. Daar kregen we een trein naar Esschen Een treffend moment. Een heel h'effend moment gistermiddag, omstreeks vijf uur, schrijft het Hhld. In de marmeren Effectenbeurs te Amsterdam ko men, in haar frisch-honte japonnetjes, een aantal Roode Kruisverpleegsters binnen en daarachter eenige vrouwen. En ieder van haar droeg in een kleine wollen deken een héél, heel klein bundeltje op den arm, zoo'n nietig pakje licht als een veer. Toen do vrouwen hadden plaats genomen en de war me dekens waren teruggeslagen, kwam uit elk pakje een peuterig, wasbleek gezichtje te voorschijn, het poppengezichtje van een zui geling. Al die kleine kindertjes waren meegeno men uit het brandende ziekenhuis in Ant werpen en ze 'hadden de groote reis door staan, De namen der kleine vluchtelingen kende men niet. Nu lagen ze op den sdhoot der vrouwen en per auto werd uit het Bin nengasthuis melk gebaald voor de zieke TELEFOON 1770. LIEFDADIGHEIDSPREDIKATIE! Och heer, en dat in dezen tijd! Ja, de advertenties hebben 't al aangel digd, alle maatregelen zijn nu eenmaal g nomen: hij alles, wat in deze in-droeve tijde van de katholieken ook gevraagd word klopt op morgen de Sint Elisabeths-vere niging bij u aan In de St. Jozefskerk, Jansstraat, komt bekende katholieke redena.ar, de Zeereer\ Pater Borromaeus de G reeve, O.F.M.. liefdadigheidspredikatie houden in de Mis van 8'A uur en in de Hoogmis van ha elf waarna, ten behoeve van de St. Elis be t h®-vereeniging, een collecte zal gehoud worden met open schaal. Eu 't is daarop, dat wij op deze plaats o zen lezers willen wijzen. De nood is alom groot, hulp en steun wor van ieder gevraagd enook al in rui male gekregen. Maar en ook in dezen tijd vooral kunnen dè katholieken de St. Elisabeths- eeniging toch niet vergeten. In dezen stakkerds, zuigelingeitmclk. omdat ze vollef heeft zij ook en meer dan anders arm en zieken bij te staan en te verzorgen; katholieken mogen onze zieke en arme g 1 o o f s g en oo t e n, hij alles wat gevraa. wordt, niet vergeten. De jaarlijiksche loterij met de fancy-fa mocht zidb altijd in de ruime weldadighei van de bezoekers verheugen; laat de kath lieken ook nu niet achterblijven en in gro ten getale het begeesterend woord van Pat Borromaeus aanhooren en daarna met flinke hand in de beurs voor de Roomse armen en zieken! De ontzaglijke stroom van Belgische vluch- telingen 'houdt aan. Bij duizenden blijven zii Daar zijn ze, de moeders met vijf, zeven kin-Jons land binnenkomen. Aan de grensplaatsen weej men m£.j. veje (]ujzell(jen jjjjflg geen De oorlogsellende. i00m' Een twintigtal werd hier gehouden deren rondomme, die schei-vreemd praten en dagen, en tjenken en lastig zijn, of schuw van dat wondervreemde en die ontzettende dingen ivaarvan ze niets begrijpen Daar is ook héél een stadsbevolking uit alle achterstraten en stegen en sloppen bijeen. die ge vroeger zaagt in 't passend décor van ^ntwerpen's oud-Vlaamsche krotjes, die past in raad meer. Daar wordt de toestand onhoud baar. In Bergen-op-Zoom. Van uit Roosendaal seinde prof. II. Bur ger van gisterenavond o.m. aan het Hbld.: In Bergen op Zoom is de toestand in één woord verschrikkelijk. Terwijl in Roosendaal orde heerseht, en men ondanks de geweldige Irlrulcte v°lle treinen ziet wegrijden is de toe- ue buurt van Poesjenellenkelder of van rinke-stand daar onhoudbaar. Het wordt steeds 'epdc danshuizen met luid-schetterende orgels,erger. Alle openbare gehouwen zijn tjokvol, die thuishoort in de nauwe straatjes waar de!p?P^s a^e straten en wegen zitten de vlnch- weeë lucht van de „p'tat'frites" overal hangt I 8'en Viet hunschamele have in dichte maar die nu hier vreemd doet en vreemdte???,?? i"i'°Uj!f aantal,te sc'hatton vrcema 16 met mogelijk. Maar het moeten er tien- kijkt als ceil tooueeldecoiatie bij dag, of een duizenden zijn! En hun aantal neemt, daar kerkuil in liet volle zonlichtjer goed ate geen treinen vertrekken. Daar zijn óók de deftiger menschenwinke- Jh 'jjA. "B, Here en zakenlui koopKê en beambten en amb-nog meer nachten?taB?'?6? taüóo'ze men ienaren, die niet bij den eersten vlaag die over- schen .Japen onder den blooten hcmeT Scha- kwam zijn heengevlucht, maar die bleven vol me'> uitgehongerd volk. Want het zijn de bezorgdheid.... totdat op 't laatst met het allertmusten, dde. geen voertuig konden krij- «uiten der granaten de doodschrik over hen,VOet llie,'hce" z«a gekomeu' kw-i„, t i j I s "et op alle wegen rondom Bergen-op-Zoom wam, en ze heenstroomden, weg, weg, uit de zoo is het ook op den weg tuesdhen Esschen Nu ziet ge de ellende en het weê en liet ver-! Scbrikkelijke van nabij.... En rekent nu eens:' vijfhonderd duizend, waarvan verreweg de me(sfen geen kleeren hebben clan wat ze pakten i en ter verpleging opgenomen. De gasthuizen geraken vol. Men weet haast geen raad meer. Terwijl ik in het dorp !h,ier en daar een kijkje neem, ontmoet ik twee brancards met vrouwen van 84 en 92 jaar. De hospitaal soldaten loopen er al een uur mee rond zon der een plaats te kunnen vinden waar de oude stakkers het moc.de hoofd kunnen neer leggen. De brave jongens, die al twee dagen vau 's morgens vroeg tot diep in den nacht in de weer zijn, weten geen raad. Ik ga mee en help plaats zoeken. Wc slagen in het ge- houw van den Katholieken Kring, waar Goddank nog twee rustbedden worden ge vonden. Het is half elf en een groot© kudde men- melk niet kunnen verdragen. Wethouder Jitta liep door de groote ruim te en hij liet met teedere dóktérszorgen den heereu aanzeggen, dat ze met hun rookendo sigaren uit de huurt van die allerkleinsten moesten blijven; en hij hekeek de kindertjes en vertelde de zusters en de vrouwen, dat rust hier van alles het noodigste was. Twee eouveuce-kindertjes waren er bij en ze wer den allen met den meesteu spoed naar het Kinderziekenhuis vervoerd. Die komst en Ihet vertrek van de jonge wereldburgers bracht een traan in liet oog van allen. En met dienzelfden trein van half zes wa ren ook een paar kloosterzusters meegeko men, Fransch-sprekende vrouwen, die slechts noode waren weggevlucht, omdat klooster zusters op haar post blijven tot het aller- allerlaatste moment. Dat hadden ook zij ge daan in haar groot 'huis onder Antwerpen. Maar toen de kogels suisden en de grana ten gierden, toen hadden zii door de groote poort van het sombere, strenge gebouw haar klooster verlatenwaren ze meegegaan met den breeden stroom, voortgejaagd naai de 'grenzen en verder, verder steeds. Hier. aan de Stadhouderskade, in het huis der Franciscaner Zusters, vonden ze ruist,, voor het eerst na dagen van ellende en span ning.... In de Beurs nog vernamen de Antwerpe naren, dat de Scheldestad gevallen was. Een paar vrouwen barstten in snikken uit. „Maar nu werden geen bommen meer ge gooid," troostte haar man. „Ja, da's waar, zei de jonge vrouw, en kun nen we dan morgen teruggaan en krijgen we. ons huis en al de verlaten meubels terug?" Vervoer in goederen- en beestenwagens. In de N. li. Ct. van hedenochtend lezen wij wat aangaat den toevoer van vluchtelingen in Rotterdam o.m. De treinen met vluchtelingen worden steeds langer, en de stroom van deze diep beklagens- waardigen wordt zoo groot, dat het vervoer met personenwagons niet langer gaat. Zoo kwam te half zeven een goederentrein aan, be sehen trekt van het gebouw naar het station, staande uit 30 wagons, volgepropt met vluchte- om met den trein naar elders vervoerd telingen. Nauwelijks waren ze uitgestapt en door Worden. Anderen zijn reeds ter ruste. Een'de vele dames en lieeren van de verschillende oude suikerfabriek, pakhuizen, alles is totcomité's Roode Kruis, padvinders enz. van den nok bezet. In p kerken slapen de afge- j brood, melk, limonade voorzien, of tegen half matte mensehen tusschen de banken. En steeds sjouwen er nog menschen door de' acht liep weer een lange goederentrein het 'n koffer Jtootste gedeelte niet weet, wat Inm leven nü V£S,iFC "«^tmerno niet meer kwijt. Woi*den zal en bejt- i Hedenmiddag was in heel de stad waarvan bijna allen luns en zaak stukje brood te krijgen. En «laarbuito ung en broodwinning hebben achter-;die duizenden geen n liggen gelaten '""s c" Ulü0uwmning netmen acuter-]cue ttuizeiKien en duizenden, vrouwen, kin- ze h».r 20nder eenige weienschap of kans dat deren, zuigelingen in den konden herfstnacht. (•v icllcl \Vg(v«» i -- - I4nl er 'ets zuilen kunnen Viif honderd duizend. 'i n u;0i- «f rlo„,. i i. j. I staiou binnen, een reuzentrein van niet minder slraten, hopend hiei ot daar een plaatsje te vinden. Maar er is niets te krijgen, zelfs niet dan 15 wa»ün3' waar geüB plaatf onbezet was' voor geld en goede woorden. i E'' waren enkele beestenwagens m dezen trem, Naar elders ook stamPvo1 met vluchtelingen. In lange trainen worden zooveel het maar' ?lfs op den kol°n,wagen acktei' ,<le ]ow™' gaat de vluchtelingen naar andere plaatsent,et waren een aantal stumperds gekropen I De over heel het. land vervoerd. Te den Haag.wachtkamer, al de perrons werden door die Amsterdam, Leiden, Groningen, overal ko- duizenden uitgewekenen geheel gevuld. Wat men ze hij honderden aan. Overal groot be-do meesten zich dankbaar toonden voor de heer- loon van hulpvaardigheid. Te Amsterdam is lijke boterhammen met kaas en vleesch, voor de toevoer ontzaglijk. I (jG fi-issclre melk, die hun van alle zijden wer- Een verschrikkelijke nacht, den aangeboden. Zeven, acht uur achtereen Een jong meisje, dat met haar zusters op hadden ze in den trein gezeten: voor dien tijd een atelier had gewerkt en nu, met de broers,, hadden ze uren aan het station gestaan, bepakt naai daai IVas overgekomen, vertelde met en beiaden met kleine kinderen, eenig huisraad, zwaar benuikle oogen van duin verschrikke- i j i i t, s BU viiBcniimai. ln ,jer j,aast Jjqjj wol.(Jon meegenomen. En Jijkeu nacht, dien ze nooit, nooit zou verge-1 ,-.,i .jijii.ii- le|| al dien tijd Lad een groot deel dezer vluchtelm- „We waieu in den kelder eergisteravond,'»cn voedsel' noch drinken *ehad- dekens gewikkeld, vlak hij elkander. Te-j wVf' elken +rem komen eemge zeer zwakken Igen twaalf uur begon liet bombardement en en zieken mede. Regelmatige wegvoering van vluchtelingen Izóó verschrikkelijk was het dreunen der aar-' Een bejaarde geestelijke moest uit den trein en Roosendaal, waar-eveneens duizenden kampeeren op den kouden grond. Goddank! dat hut niet regent en sneeuwt. Maar thans ook is het lot van deze duizenden in den konden nacht meer dan verschrikkelijk. Ik kan niet trachten dit leed te beschrij- mand of hoes, waarvan het aller-jveu:dvie 'iet beeft bijgewoond raakt zijn le- uitrichten ver- er zullen versclieidenen ellendig .omkomen op den gastvrijen Ncerlaiutechen in ibodem worden gedragen en toen hij in de eerste-klas wachtkamer wat opgeknapt was. werd liij na een der katholieke gestichten geleid. Een zwa zieke vrouw, met den dood op het gelaat, w zoo verzwakt, dat liet bezwaarlijk ging haar vervoeren. Op liet bureau van den vreemdelingendien aan het hoofdbureau van politie op het ITaa: schcveer heeft een vrouw een kind van maand gebracht, dat de moeder was kwijt g raakt op een boot, toen zij met andere vlucht lingen uit Antwerpen naar Rotterdam kwa De moeder is te Scheveningen teruggevonde Uit de stelling om Amsterda Naar aanleiding van eenige geruchten, a zouden de thans in Amsterdam vertoeven Belgische vluchtelingen binnen drie dag de stelling Amsterdam weer moeten ver! ten, heeft de Amsferdamsche correspond o der N. R. Ct. zich tot een der meest ge/,;i hebbende personen om inlichtingen gewon Deze deelde mede, dat er van een bepaal termijn binnen welken de. vluchtelingen stelling Amsterdam moeten verlaten, ge sprake is. Wel, zoo werd verzekerd, besta er een streven om voor de velen, die hi thans een onderkomen vinden» de gastvr heid slechts als zeer voorloopig te hescho wen, terwijl tevens getracht wordt ze z spoedig mogelijk naar andere plaatsen zenden. Vandaar de oprichting der vele kaï pen, als anderszins, in de huurt van Ver huizen enz. De oorzaak van een zooveel mogelijk te b spoedigen vertrek uit Amsterdam spn voornamelijk uit het. feit, dat Amsterdam e stelling is, die, wanneer er staat van bel of iets anders van dien aard zon intrede bezwaarlijk andere dan haar eigen inwone de burgers zou kunnen dulden. Ten einde voorkomen, dat bij een eventueel intred van dien staat van beleg de uitzetting uit stelling een noodzakelijk feit zou worden een uittocht, zou te aanschouwen zijn in vorm en gedaante als thans de intocht h aangenomen, worden de maatregelen getr fen om allen met den meest bekwamen spo verderop te zenden. Reeds werden velen naar elders vervoe Over 1500 plaatsen in de provincie 5 vluchtelingen worden verdeeld van Amst dam uit. Te Zaanda Met de boot, die om 5 uur uit Amsterd vertrëkt, kwamen te Zaandam gisteren eerste Belgische vluchtelingen aan. Voor de ontvangst was de pastorie Doopsgezinde gemeente, aan den Hoogend' die wegens het vertrek van den predik tijdelijk onbewoond is, in gereedheid bracht. De zuigelingen werden ondergebra bij mevrouw Keg—Lindt, waar de wie keurig opgemaakt, gereed stonden

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1914 | | pagina 1