DAGBLAD voor NOORD* an ZUID-HOLLAND.
De oorlog.
ra-
Winterpantoffels.
P. W. TWEtHUIJSEN,
I
Kiiailephubvisl 29-31-33, Haarlem
MAANDAG II OCTOBER 1914»
40ste Jearga^y *«io- 7Ï9N
Bureaux van ftesfaefio an Adsninisfpafie
SiataiNBnmfinasnsafl Telefoonnummer 1426.
Ifoor da vl»£cM©2i8igen.
SARTELJGRISSTRAAT 27,
Haarlemsche 4lle'la je-t ^o, 1453'
(Wordt vervolgd).
E UuMSCHE COHRAHT
ABONNEMENTSPRIJS»
Per 8 maanden voor Haarlem
Voor de plaatsen, waar een af ent Is gevestigd (Kom der gem.) L3S
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per poet 1.80
Afzonderlijke nnmmer»
PRIJS DER A D VERTENTÏêNt
Van 1—8 regels 60 cent (contant 50 cent). Iedere regel meer 10 cé
Bniten Haarlem en de Agentschappen 15 ct per regel. BuitenL 20 ct
Dienstaanbiedingen 25 ct. (6 regels), driemaal voor 50 ct eoDtant).
AGENDA. 13 October.
GebouwSintBavo R. K. Volksbond
Commissie van Bijstand. Vergadering
Timmerlieden. Vergadering Schilders.
Bestuur Metselaars. Steuncomité van 7
tot 9 uur.
Schouwburg Jansweg 8 uur
voorstelling door de vereen. „J. J. Cremer
Tuinzaal Café Brinkmaan Groote
Markt 8 uur aandeelhoudersvergadering
V. V. De Amstel en Hollandsch Grondbezit
te Amsterdam.
Groote Kerk 1—2 uur orgelbespe
ling door mej. Barbas, a(Zie prograanm
Stadsnieuws).
Bisschoppelijk Museum Jansstraat
79 geopend eiken dag van 10—5 uur tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater
dagen en R. K. feestdagen.
Ontvangen van:
Uit onze spaarpot
N. N.
H. O.
Vorig bedrag
Totaal
2.50
0.25
2.00
2.50
10.00
f 17.25
r\ 'vw 7T own' den heer Frenck, onder bescherming van de
OVERZILH A-jwitte vlag, naar de Duitsche stellingen.
Gelukkig is Antwerpen gespaard, of zoogoed! Nauwelijks was bij vertrokken en buiten
als jde stad, of over de Groote Markt zag men
f. .'een Duitsch.commandant met een officier te
opgewonden berichten over verwoesting otpaard naderen, eveneens met een witte vlag.
verbranding blijken alle.... schrikkelijk over
dreven. Moge Antwerpen ook voor den vervolge
gespaard.
Zooals men hieronder ziet, is de bevolking
die verzocht bij den militairen gouverneur
van de stad gebracht te mogen wordieu.
Toen men hem mededeelde, dat deze met
het leger vertrokken was, bleek, dat slechts
met de militaire autoriteiten onderhandeld
uitgenoodigd terug te keeren. Wij hopen dat onze j mc,eht vvwdei]i maar bij kwam toch ten stad
Regeering spoedig maatregelen zal nemen i huize en sprak met den gemeenteraad. De
ook in het belan» van óns land om dien i stad was toen geheel verlaten, er was bijna
terugkeer mogelijk tc maken.
met den Dnitschen staf zullen daartoe noodig Belgisch of Britsch soldaat meer op den
zijn.
De „terugtocht" van Engelschen en Belgen,
rechteroever van de Schelde was, behalve in
de forten, geheel in 't Noorden, die aan hun
die volgens de Londensche telegrammen zoo] '°t overgelaten waren en aan geen tegenweer
,f dachten. In die omstandigheden was van on
geregeld mogelijk zou zijn uitgevoerd, blijkt met leerhandeling over de voorwaarden, waarop
meer of minder dan een vlucht geweest te zijn! Duitschers zouden mogen binnentrekken.
Een groot deel van het Engelsch-Belgische leger
(25000 man minstens) is op Hollandsch gebied
gevlucht, en de Duitschers, die in geforceerde
geen sprake.
De Duiltsche parlementair zal dat ook wel
ingezien hebben. Ten minste bij begaf zich
kalmpjes naar het bureau van het loodswe-
marschen optrekken naar Gent, Brugge en de Zgn en bewoog zidh in de stad alsof deze
kust, hebben nog vele duizenden gevangen ge- zich reeds- in zijn handen bevond, wat. dan
domen. Wij verwachten nu een hevige reeks ge- ook feitelijk hot .geval was, daar liii en zijn
vechten in de buurt van Ostende. adjudant deeonige soldaten waren, die de
gig,(j frezer 'riiic Ictsiv
Op den Fiansch-Engelschen linkeivleugel in! Blijkbaar hebben de Duitschers den bur-
i rankrijk liooren we weer van enkele successen, gemeester a ls gijzelaar Dij zich gehouden,
waarvan de slotsom is, dat de bondgenooten al! want dé Duitsche troepen trokken reeds tus-
hun stellingen hebben behouden. Veel vooruitschen twaalf en één uur s middags de stad
komt men dus niet! Te Beifort zou volgens ^^.j^uurSm en zicKS in Sn wSing »5»d gedaan hadden". Ze verdwenen grommend
ding afgenomen wa3.
De corr. is op zoek naar den Duitsclien com
mandant op 't Stadhuis.
En hij verhaalt:
Er staat zoo'n menigte Duitsche soldaten op
het plein, dat we te voet verder voortgaan, en
dan zonder veel moeite de breede steenen trap
pen van het stadhuis bestijgen. Daar ligt het
weer vol militairen, in de voorhallen, op de
trappen, in de zalen, en men krijgt geheel den
indruk van een soldatenkamp uit de middel
eeuwen als men die neuriënde, kaartspelende
on etende soldaten ziet. Wie er de commandant
van Antwerpen is, weet niemand. De soldaat,
die mij begeleidt, vraagt liier en daar naar den
bevolvoerenden officier, maar we worden van
't kastje naar den muur gestuurd, totdat een
Antwerpenaar ons vertelt, dat de commandant
of gouverneur, hoe men 't noemen wil, in de
gemeenteraadskamer is. Daar verwacht ik hem
aan te treffen temidden zijner officieren, maar
vind tal van gewone heeren. Belgische wethou
ders zoo als later blijkt en temidden van
hen een vriendelijk officier met golvenden baard
in schitterenden uniform I Dit blijkt Seine
Exoellenz Ereiherr Von der Schtitz te zijn.
Luitenant-General en Kommandant van de stad
Antwerpen.
Ik vertel hem, zoo zegt de correspondent van
de vluchtelingen, die ons land overstroomën,
en hij is aanstonds bereid te verklaren, dat
iedereen kan tcnigkecren en niemand een hnnr
gekrenkt zal worden!
DE SCHADE IN ANTWERPEN.
De gebade in Antwerpen-zelf door hot bom
bardement toegebracht, is onbeduidend. Men
zie ónze eigen telegrammen, die we per bul
letin hebben bekend gemaakt.
Een corr. dar N. R. Ot. seint daarvan de
volgende bevestiging: alleen het Zuidstatiou
en oen klein gedeelte van het zuidelijke ge
deelte der stad, waarop het vuur der Duit
schers geconcentreerd was, hebben werkelijk
veel schade geleden, maar dat i9 niet „Ant
werpen", d. w: z. wat de Antwerpenaar daar
onder verstaat. In die buurten komt hij zoo
goed als nooit. Hier ligt werkelijk wel wat
in puin, al is 't dan ook niet veel. Een
tramwagen scheen door oon bom getroffen,
pok lag wat verder eon wagen van het lloode
Kruis met gebroken as, en vond ik een paar
onbegraven paardenlijken, waaraan de ach
tergelaten hongerige bondon zich reeds te
telegram uit Berlijn een „algemeene uittocht van ophoudt. Zooals men weet, hadden de Bel
de burgerbevolking" zijn begonnen't voorspel gen de petroleum tanks stuk geschoten en
van de overgave der stad? Zou Duitschland j vele schepen laten zinken. Waar al de séhe-
door de linie heen zijn?.IfLen «eblewan zijn kan ik mij niet begrijpen,
n r,aiirië- He Poccw.1Je zo® ^6en e^-kel groot edrip en ten hoogste
Groot nieuws komt uit Gal cie. de Russeneen dei.ligtal Jdcine bootjes en schepen, ter
hebben het beleg van 11 zemysl opgegeven, enwijl de stukken van de schipbrug hi'er on
trekken over de heele linie terug. Een leelijkedaar half in t water hingen,
tegenslag! Zoo izet men, dat vestingen toch niet! Mijn zegsman wees erop Ihoe geregeld de
alle ineens uitgediend behoeven te hebben Trou- j^ocht »eweest was en dat de Duitsdhers in
het geheel geen gevangenen gemaakt had-
wens. de vesting Antwerpen is, ondanks alle detl
mededeelingen vooraf, zoo goed als niet verde
digd: de Noorder- en Oosterforten hebben geen
schot gelost en hun bezettingen zijn ongedeerd
gevlucht!
HOE ANTWERPEN IS GE
VALLEN.
Nu komen de verhalen.,..
'De berichtgevers zijn, zoodra het laatst©
kanonschot viel, de stad binnengetrokken,
en nu komen de mededeelingen, die lheel wat uït" hunne" fortenlelden trekken ïn"den kil
verschillen van de opgewonden verhalen die nen morgennevel. Waarheen? Ze wisten het
vluchtelingen of militairen deden en doen.... niet! Eindelijk is 'bet aantal gevangenen, dat
Een hooggeplaatst Belgisch ambtenaar ton de Duitschers hij Sb Nicolaas namen, ook
stadhuize van Antwerpen 'beeft als volgt het een bewijs der verwarring. Daar weid de
verhaal der bezetting van de stad gedaan] achterhoede afgesneden en vielen bijna tien-
aan een biz, corr. der N. R. Ct.: j duizend Belgen en Eugelsch enin de bandon
Nadat de Belgen Donderdagavond reeds der Duitsdhers, terwijl er ontelbaar onze
afgetrokken waren, volgden Vrijdag morgengrenzen overschreden'.
vroeg de Engelschen, waarvoor de schipbrug
ever de Schelde, die eerst gedurende den HOE ANTWERPEN ERUIT
oorlog gemaakt is, nog intact gelaten was. ZIET.
Manschappen van het zevende linie-regiment; Tv,
dekten den aftocht, en toen de laatste Brit-I l'Jt ccu !ci'haal van een eorr' die glstcreQ
sohe soldaat over de brug was. werd deze Antwerpen bezocht:
door de Belgen vernield. Dit móet Vrijdag- Politie-flgenten doen overal hun gewonen
morgen vroeg gebeurd zijn, want reeds om dienst, en hebben reeds hun sabel teruggekre-
tiur bega 1 zich burgemeester de Vos met gen, die luin in 't eerste oogenblik van opwin-
Ik moet bet beweren van mijn zegeman in
twijfel trekken. Van orde en regelmaat bii
den terugtocht kan niet vee Isprake geweest
zijn. Een bewijs hiervoor zijn de tallooze ach
tergelaten kanonnen op de schansen en in de
s tra a t versper ri n gen; zelfs kleine kanonne
tjes, die twee paarden hadden kunnen trek
ken. zijn achtergelaten. En dan had men ook
de bezetting der Noorderforton die ik op
5009 man schat niet aan hun lot overge
laten. Het was tragisch die kolonnes daar
bij onze nadering.
Maar, zooals ik zei en herhaalde, de ver
woesting is werkelijk onbeduidend en de paar
huizen, die in de Rue des bits en Rue des
Peignes verwoest zijn, maken den indruk
van een stads brandje. Do Duitsche soldaten
zijn met de Brusselscho brandweerlui bezig
de nog brandende en rookonde huizen to be
spuiten en ik ben overtuigd, dat dit op het
oogenblik 'alweer voorbij is.
Do (vroegere) bommen van de Zeppelin
hebben eigenlijk méér verwoesting in het
hartje van Antwerpen veroorzaakt dan de
beschieting der Duitschers, die zeker in een
paar dagen het vele glas van dc straat ver
wijderd zullen hebben, en dan zal men van
verwoesting nauwelijks moer wat vinden. Om
'alles vast te kunnen stellen, bezocht ik ook
het station, het station Central, dat iedereen
kent cn waarvoor zich de hoofd-boulevards
van Antwerpen uitstrekken. Niet. één huis
is da ;r verwoest, ofschoon alles nu gesloten
en doodsch is. Ik ging verder tot cle Place
do Meir en vond alles, alles volkomen gaaf.
Het ééne huis, mij bekend door de bom
ontploffing van de Zeppelin, in een zijstraat
schuin tegenover het paleis des Konings, is
nog altijd het ©enige huis, dat in doze heele
buurt, de beste van Antwerpen, verwoest is....
DE OVERWINNAAR.
Generaal von Beseier, de bevelhebber van
de troepen, die Antwerpen hebben belegerd,
heeft 'naar uit Brussel' gemeld wordt
dö 'volgende proclamatie gericht, tott dc be
volking van Antwerpen
„Het Duitsche leger betreedt als overwin
naar uw stad. Aan geen van uw medeburgers
zai leed 'geschieden, uw bezittingen zuilen
worden geëerbiedigd, indien gij u van elke
vijandelijkheid onthoudt. Daarentegen zal allo
verzet volgens oorlogsrecht worden gestraft,
en zou het kunnen leiden tot do vernieling!
van uw schoone stad."
In Brussel word de val van Antwerpen
door het laanplakken van biljetten door de
Duitsche militaire overheid bekend gemaakt.
De bekffldmaking wekte duidelijk waarneem
bare neerslachtigheid, wijl de bevolking van
Brussel door „do systematische leugenbarich-
ten" van do Belgische, Fransche en Enge!sche
bladen omtrent den stand van zaken tot op
het laatste oogenblik aan den tafel van Ant-
werpen's onneembaarheid hadden geloofd.
Een redacteur van de Maasbode is in Antwerpen
geweest en heeft van een Duitsch officier een
en ander gehoord.
Hij vertelde ook het volgende: „Zeg aan de
vluchtelingen in Holland, dat zij zoo spoedig
mogelijk terugkeeren. Hun zal niets kwaads
geschieden. Maar zeker zal hun huis en goed
geen schade lijden, wanneer zij weer terug
komen. Zeg hun ook, dat wij verplicht zullen
i zijn hun huizen open te breken, wanneer zij zelf
niet terugkeeren. Van de geruchten, dat wij de
mannen gevangen zullen nemen, moet u niets
gelooven."
De redacteur .zegt verderDe Onze Lieve
Vrouwekerk is niet getroffen. Alleen achter is
een projectiel ingeslagen, doeh de schade i3 zeer
gering.
Hij kreeg van den commandant ook de op
dracht mede te deelen, dat de vluchtelingen
naar Antwerpen kunnen terugkeeren. Hij heeft
een proclamatie doen aanplakken, waarin hun
veiligheid van persoon verzekerd is en wordt
meegedeeld, dat de huizen des nachts moeten
openblijven en licht voor de ramen moet .ge
brand worden. Aan dit laatste zal streng de
hand gehouden worden.
OVER DEN UITTOCHT
DER HONDERDDUIZEN
DEN.
We hebben al haast genoeg verteld over de
paniek, die de bevolking van Antwerpen sloeg
bij de wel wat ondoordachte proclamatie van het
gemeentebestuur, dat vertelde dat het de stad
„tot den laats ten steen" zou verdedigen
Ziehier nog een paar merkwaardige schetsen
van die paniek. De eerste is van een Engelsch
correspondent, die zijn correspondentie aan de
N. R. Ct. ter vertaling afstond:
Wal er vandaag (Donderdag) gebeurt zal
in Ide geschiedenis blijven als iets, waarbij
hel offer van Moskou verbleekt.
Het is prachtig en het is afschuwelijk. Ant
werpen, een stad nu met ongeveer driekwart
miüioen menschen, loopt leeg. Duizenden en
duizenden trekken er langs de noordelijke
wegen naar Nederland. Duizenden gaan er ook
mét elk vaartuig dat beschikbaar is. Stoom-
booten, jachten, lichtere, motorbooten zijn
boordevol. Vanavond om zeven uur zulten er
op zijn best enkele honderden menscheu in
de stad zijn overgebleven. Het is onmogelijk
dezen uittocht te beschrijven. Er is nooit
zoo iets in de wereld geweest. Vanochtend
heb ik er twee uur lang aan don oever van
de Schelde naar zitten kijken, hoo de drom
men langs den weg beneden mij zioh naar
do Nede.rlandsche grens bewogen.
Er liepen in don stoet nooit minder dan zes
of zeven menscheu op een rij. Do twee uur
waarin ik het gadesloeg was slechte een tien-
do van den tijd dat de uittocht duurde. Van
vanochtend vier uur lot. het oogenblik, dat ik
dit schrijf, drie uur in den namiddag, is het
al maar door gegaan. Te voet, in karren, twin
tig en dertig pienschen van alle leeftijden
bijeen. Op rijwielen en motor fietsen, zich
spoedende, voortstrompelende en op knikken.
Do bevolking van Antwerpen trekt uit, mee
nemende wat ze kan.
Ilicr zittende op de ka met de laatste
twoe- of drieduizend menschen wacht ik op
een boot om weg te komen. Het is halver
wege den namiddag van een schoonen dag, op
dezen 8en October, en de zon neigt onder,
maat' wij kunnen do zon niet zien, want de
heele lucht is bedekt door een geweldige
zwarte wolk, die in vijf kolommen van de
aarde opstijgt en zich over den hemel ver
spreidt. Dc Belgen verbranden de hoog© pe-
troleum tanks over de rivier, die het heele
land, het Noordon van Frankrijk en de Rijn-
TELEFOON 1770.
WAT DE SPIJSKOKERIJ VAN ST.
VINOENTIUS DOET.
We hebben deze week terloops al eens even
aangestipt, wat door de spijskokerij van de
St. Vineentius a Paulo' wordt gedaan voor de
arme vreemde vluchtelingen.
Dat mag nu inderdaad wel eens openlijk en
duidelijk gezegd 1
Want al is het liefdewerk der Sint V-ineen.»
tius-vereeniging uit aard van zijn instelling
een bescheiden liefdewerk, dat zoo min mogelijk
naar buiten van ophemelarij wil hooren, hot
constateeren van feiten mag dan toch in
dezen tijd nu iedereen letterlijk medewerkt, geen
kwaad heeten 1
Welnu, die feiten zijn dat de spijskokerij
van Sint Vineentius nu al dagen en dagen lang
voor 1000 arme vluchtelingen geheel kosteloos
een middagmaal levert, dat er gisteren beslo
ten is, eiken dag voortaan zeventien
honderd gratis te spijzigen, wat beteekent
dat en met man en macht, met- vollen stoom
moet worden gewerkt, en dat dan zeventien
honderd menschen eiken dag een smakelijk be
reid warm middagmaal krijgen....
Dat, dat zijn dingen, die nu wel eens gezegd
mogen worden
Wij weten, dat tal van andersdenkenden
versteld staau over wat door de Sint. Vincen-
tius-vereeniging in deze dagen wordt gepraos-
tcerd.
Dat. hadden ze nooit gedacht!.
Waarom we nu dat alles zeggen?
Niet om de Sint Vineentius-vereeniging
onzerzijds een pluim op den hoed te steken,
dat begrüpt men vanzelf. Dat is onze taak niet.
Maar om eens te vertellen, hoe men o p
andere wijze aan de Sint Vincentius-
vereeniging eenigzins kan vergoeden, wat zij
nu zoo geheel belangloo0 aan armen en ongeluk-
kieen doet.
Dat kan men doen, doör bet Liefdewerk der
Spijskokerij voor den komenden winter te steu
nen, door bons voor spijs te Loepen, die meu
zooals bekend is aan behoeftigen van welken
Godsdienst ook kan uitreiken
Zoodoende stelt, men de St. Vinceutius-ver-
eenigng in staat, haar eigen Liefdewerk zoo
krachtig mogelijk aan te vatten dezen v inter,
wat wel noodig zal wezen.
En tevens: men vergeldt aan deze vereeni-
ging, die voor niet. zoovéél doet in deze dagen,
eenigszins het goéde, dat ze nu in samenwer
king met zoQvelen verricht.
Daarom: als de circulaires voor d Spijsko
kerij u worden toegezonden, lezers, laat ze dan
juist nu niet oningevuld terughalen! Heel
Haarlem heeft aan de spijskokerij van Sint Vin
eentius een ecresehuld!
provincies voorzien. Vllceri in Gnliclë en op
de Amerikaansche olievelden kan er zoo'n
onmetelijke- brand zijn
En het volgende is een stuk over cle paniek te
Esschen.
En zoo zit de angst er in voor de Duit schors,
dat bijvoorbeeld vannacht om half vier in het
naburig Esschen huis aan huis werd aangebeld
met den uitroep: de Dutsch komt, de Dutsehl
De menschen, uit hun bedden opgeschrikt, slaan
op do vlucht. Een dokter bezweert hen, dat 't
oen loos alarm is. Geen Duitscher in veldon of
wegen. Maar zij gelooven hem niet en ijlen zin
neloos voort. De dokter holt naar den pastoor,
die klimt op den toren eu bevestigt, dat immers
Fier stond onze kleine 20-paards wagen op
Prinsengracht al op one te wachten,
bei K0U Iia^atei' met een zeker respect
da schijnbaar uit een Neurenberger epeel-
tiJ* weggehaald karretje eens te bekijken,
Wm, ïeeds viermaal door België getrokken
dit,' 01ï Du weer trouw gereed slond om ook
voorn woer de avontuurlijke reis te aan-
*taar a Baar het 200 zwaai' geteisterde land,
v,m ae totaal verwoeste steden en dorpen
Na (ieUl'me Belgen.
wense]|Qn10odigc handdrukken en goede reis
er op los f'"K het wéldra vol goeden moed
/linken eetlS kwamen we 's avonds met een
'&t te Maastricht aan, waar bet
'hiotèl cle l'Empereur zoo welwillend was ons
een kamer to maken"en zoo sliepen we
dan heel genoeglijk in het salon van den
eigenaar!
Trouwens, alles in Maastricht is clan ook
propvol!
Daar het doel van onze reis Noord-Frauk-
rijk was, zouden we trachten eerst langs den
koristen weg Brussel te bereiken, om van
[daar uit Zuidelijk te trekken. We wilden dan
J proböeren over Hasselt en Diest in Brussel
te komen. Na vreeselijk veel onnoodige en
dwaze formaliteiten, waarbij meu ons van de
marechaussee naar de hoofdwadht en van
cle hoofdwacht naar de marechaussee sleepte,
'alles ter wille van onze kleine maar dappere
automobiel, kregen we dan eindelijk verlof
cle Jandweergrens to passeeren en trokken
we, gewapend met een pas van den Dnitschen
consul te Maastricht, België binnen, het
groote onbekende tegemoet, eerlijk gezegd
wel een beetje huiverig voor cle eerste ont
moeting met de Duitsche soldaten, van wie
wé zooveel gehoord hadden, wien zooveel
wandaden worden toegeschreven.
Het was ons dap ook wel een beetje raar
te moede, toon.we plots dc eerste posten zich
dwars over den weg zagen plaatsen, met het
geweer tot schieten gereed.
I Het is niet mijne bedoeling, mijne ervarin
gen van post tot post te verhalen: slechts een
vluchtig overzicht van den tocht van de eer
ste Duitsche posten tot aan Valenciennes en
St. Armand, waar wij de laatste Duitsche
posten passeerden.
Vooraf ccnige algemeene opmerkingen over
de behandeling der Duitschers op onzen ge
heel en tocht via LuikBrusselMonsVa
lenciennes en St.. Armand.
Geen enkele maal op onzen gebeden tocht
heb ik één onhebbelijken of onbesc'hloft-op-
tredenden militair ontmoet, tenminste van de
I)uitscherp, waf ik tot mijn spijt, van de
Hoofdwacht in Maastricht niet kan getui
gen!....
Overal waar wij kwamen, op allo posten
welke wij passeerden, op alle „Kommandan-
turs" waar wijonze passen moesten laten
stempelen, werd steeds streng, maar altijd
hoffelijk en volkomen billijk opgetreden. i
Eén1 ding is zeker, bet woord „Hollander*j
ia een tooverwoord. dat. van oen grim mi gen |s
Beierschen landweerman, plots een joviaal
lachenden kameraad maakt. Ja, zelfs ia het
voorgekomen, dat op sommige plaatsen, waar
een massa Belgen stond te wachten op het
afteekenen van hun pas, wij, op een enkel
„wir siud Hollander" onmiddellijk verzocht
werden binnen te komen, en direct werden
geholpen.
Alle Duitsche militairen welke wij aan
troffen, zoowel officieren als manschappen,
waren steeds opgewekt en vol goeden moed.
en allen stonden steeds direct klaar 4flet ,Sie
Hollander eind unsere Freunde".
Dat echter niet- allen een juiste opvatting
hebben van den stand van zaken, bleek mij
uit een gezegde van een Dnitschen landweer
man in Valenciennes, met wien ik over het
ongelukkige België sprak .en die den géhee-
len tocht van af Moulant via Luik—Leuven—
Mons tot Valenciennes had medegemaakt.
„Ach", zoo zeide 'hdj, waarom heeft België
dan ook niet gedaan zooals 'Holland], en ons
kalm laten doortrekken!"
Trouwens, meermalen heli ik Duitsche sol
dalen ontmoet, die in do moeuing verkeer
dendat zü over Hollandsch grondgebied
gekomen waren, en absoluut geen benul had
den van wat „neutraliteit bewaren" eigene
lijk is.
Toen dan de eerste posten onzen pas g».
viseerd hadden, werd ons in de automobiel;
een soldaat mét geladen geweer meegegeven,
naar do hoofdwacht in Bilseu, waar onze
passen werden, gestempeld.
Onderweg kwamen we langs het stadhui*
waar zoo juist een Belgische journalist go-,
f usilleerd was. Van Bilsen ging het toen naar
Hasselt, waar we zonder opgave van rede een;
vriendelijk werden verzocht lenig te keereni,
daar de doorgang van Hasselt dien dag voor
iedereen was verhollen; ja zélfs (merkte eert
der manschappen van de wacht op, die in d«
gauwigheid een kistje met Hollandsche sW
garen in de auto opmerkte) zelfs voor HoD
landers'
Al ons jammeren hielp niets, we moesten)
terug, en sliepen dien nacht weer in het. sa
lon van. den eigenaar van dc TEmperenr.
