lilt Mil's Mrfetafc
üe Oorlog.
BINNENLAND.
BericMsü reels geplaatst ii nze
vorige oplage.
MOMS NT DEI liiTI
UIT DE ZAANSTREEK.
Sociale Berichten.
STADSNIEUWS.
aan te vallen, en de Turksche hoofdvloot, als
iij Ie kuip zou snellen, door mijnen te vernie
ten.
De Turksche vloot bemerkte het Russische
aiijnensehip en de torpedobooten tijdig1 en
orachfc de „Prnth" tot zinken. Vijf Russische
officieren werden gered, onder wie een fre-
jattenkapitein. De gevangenen zijn naar Is-
nid gebracht. -
SERVIë DOET MEDE.
KON STAK ÏINOPEL, 2 November. Het Ser
vische gezantschap heeft het Servische wapen
.an het gezantschapsgebouw verwijderd. De
Servische gezant zal hedenavond of morgen
Vertrekken.
MANIFESTATIES VOOR TERKIJE.
V EEN EN, 2 November. Zondag zijn hier ter
itede sympathiebetoogingen voor Turkije ge
houden. Een menigte van duizend menschen
hi'ok met Turksche, Oostenrijksche en Duitsehe
daggen naar de Turksche ambassade. Hier werd
stormachtig voor Turkije gejuicht. Toen de
secretaris van de aihbassade zich 'vertoonde,'
lield een van de deelnemers een toespraak,
ivelke door den secretaris in het Duitsch be
antwoord werd. Luide uitroepen voor het wel-
•ijn van Turkije, de bevrijding van Egypte en
het succes van de boudgenooten volgden op de
woorden van den Turksehen diplomaat.
GENERAAL YON MOLTKE.
BERLIJN, 2 November. (W. B.) De chef van
Jen generalen staf van het veldleger, geueraal-
iverste Von Moltke, over wiens ziekte onlangs
rericht werd, heeft voor zijn volledig herstel
ten speeiafen verloftijd noodig. De keizer stelde
hem tot dit doel het slot in Homburg ter be-
ichikking, Von Moltke begaf zieh den 2den
November daarheen. Zijn taak wordt, evenals
to-; nu toe waargenomen door den minister van
oorlog, generaaHuitenant Von Falkenhayn.
DE OORLOOS LEEN' IN G.
Een ontwerp voor een uit te schrijven lee-
ning zal waarschijnlijk ongevlrer half No
vember de Kamer bereiken.
Vernomen wordt, dat de nieuw uit te schrij
ven leening gesteld blijft op 250 millioen
gulden.
DE DEPARTEMENTEN VAN FINANTÏëN
EN VAN LANDBOUW ENZ.
stek no. 258 bevat een Kon. besluit, waar
bij is goedgevonden en verstaan, voorbetixou-
lens wettelijke voorziening: met ingang van
15 November 1914 de zorg voor de uitvoering
van de Ongevallenwet 1901, de Radenwet, de
Ziektewet, de Invaliditeitswet en de Beurs
wet 1914, alsmede van de uit die wetten
voortgevloeide Koninklijke hesluiten, voor
zooveel het Departement van Landbouw, Nij
verheid en Handel bij die uitvoering betrok
ken is, over te brengen van dat Departement
naar dat van Financiën; met dien verstande.
Jat de zorg voor de uitvoering van de begroo-
tingswetten voor de dienstjaren 1913 en 1914
voor zoover deze op bovengenoemde wetten
en besluiten betrekking hebben, voorloopig
blijft berusten bij het Departement van Land
bouw, Nijverheid en Handel.
DE TOESTAND TE LEUVEN.
De heer H. W. Rutgers, directeur der wa
terleiding te Leuven, die ontlangs, na zijn
vlucht naar on-s land, aldaar terugkeerde,
om de verwoeste of onbruikbaar geraakte
gedeelten der leiding in orde te brengen
en wiens vrouw en kinderen, benevens het
jeugdig dienstmeisje van daar, dat mede was
gevlucht, zieh nog bij familie te Tiel bevin
den is dezer dagen weder voor korten tijd,
wegens familieomstandigheden, in ons land
geweest.
Volgens zijn mededeeling is de toestand te
Leuven thans zeer rustig en een en ander
weer vrij geregeld. Wanneer nn de vele nog
afwezige inwoners maar terugkeerden en een
begin maakten ook met het weder herstellen
of doen opbouwen der verwoeste woningen en
andere gebouwen, zou de toestand spoedig
vrij normaal zijn, al zal er natuurlijk nog
veel te doen zijn, vooraleer het wederom zal
zijn alsvóór den oorlog. Van den vijand
is weinig meer te bemerken, althans in die
omgeving.
VLUCRTELINGENK AMP.
Naar men verneemt zal Ihet vluchtelingen-
ka nu», dat thans te Oldehroek is gevestigd,
naar een terrein aan den Eperweg te Nuns-
peet worden overgebracht. Er zullen voor
loopig 2000 vluchtelingen worden opgenomen.
Een villa zal als hospitaal worden ingericht.
De. regeeringscommissaris en zijn staf zul
len evenals de officieren, die met de bewa
king zijn belast, bij particulieren worden ge
huisvest.
Met den bouw van loodsen zal binnenkort
worden begonnen.
Vergiftiging. Bij twee kinderen, 4 en 5
jaren oud, wonende aan de Christiaan Bru-
ningsstraat te den Haag-, deden zich Vrijdag
avond j.L plotseling vergiftiging rednjnse-
len voor. Beide kinderen werden bet ge
meente-ziekenhuis opgenomen, waar de jong
ste, die dadelijk in direct levensgevaar ver
keerde, Zondag reeds is overleden. De toe
stand van het andere kind is thans gunstig.
De oorzaak van het plotseling ziektegeval is
nog onbekend. Tot het nagaan daarvan zijn
de spijzen, Vrijdag in het gezin gebruikt, in
beslag genomen, alsmede enkele kleeding-
etukken.
Arme stumperds. Vrijdagavond had moe
der de vrouw de kleertjes van de kinderen
in de waschtobbe gestopt, want met den Zon
dag moest het grut er knapjes uitzien.
Op 't open plaatsje van bet buis aan de
Lindengracht te Amsterdam, waarvan ze een
paar kamertjes de hare noemde, bad ze bet
goed op de drooglijn gehangen. Er woei een
stevige wind en moeder was er van over
tuigd, dat het goed Zaterdagochtend „kurk
droog" zou wezen, In den loop van den dag
even met het strijkijzer er over en dan was
ook die zorg al weer van haar af.
Maarin den nacht is iemand over 'bet
schuttinkje geklommen en toen moeder Za
terdagochtend op Ihot plaatsje kwam, waren
de hemdjes en broekjes verdwenen; waren
'de kinderen hun eenige verschooning voor
goed kwijt.
Auto-drama. Zekere K., werkzaam bij
een automobielenfirma in Tilburg, ging Zon
dagmiddag in een auto uit rijden met twee
kennissen, een uit Breda en een uit Amster
dam. Onderweg werd eenige malen halt
gehouden, niet om benzine, maar om jenever
in te slaan. Dat ging zoolang, tot het peil
boven normaal kwam te staan. De auto snor
de over den weg en vloog over het wandel
pad te Liesbosch bij Prinsenbage, toen van
den tegenovergestelden kant een fietsrijder
aankwam, K., die chauffeerde, wilde uitwij
ken, waardoior de auto tegen een boom op
vloog! K. werd verpletterd en stierf kort na
het ongeval. De beide anderen werden uit den
auto geslingerd en bleven, wonder boven won
der, ongedeerd.
Moordaanslag. Zondagavond is op de
stichting Hoogendijk te Tiel een moordaan
slag gepleegd door K. G. op zijn buurvrouw
Bc-kker. Verhit door drank drong hij in baar
woning ontnam de vrouw liaar sebilmes.
waarmede bij baar een steek gaf. Voorts
kreeg zij sneden over neus, voorhoofd en
handen. De vrouw is in het ziekenhuis opge
nomen en de dader is in bet buis van bewa
ring opgesloten. Oorzaak: buurruzie,
HAARLEM.
VERKOCHT.
HAARLEM. Uitslag der veiling van onroe
rende goederen gehouden in ,,'fc Notarishuis"
op Zaterdag 31 October, des avonds na 5 uur.
1. Een winkel- en woonhuis met bakkerij
en open plaats aan de Jansstraat, get, No. 21,
W. Bosman, q.q. 7200.
2. Een Huis met afz. opg. bovenwoning, erf
en tuin aan de Paul Krugerstraat te Schoten,
get, No. 40 zw. en rd. Opgehouden 4.000.
GEVONDEN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij:
O. ZwaTt, Zeestraat (IJmuiden), een bril. J.
v. d. Vliet, Coltermanslraat 10, een lorgnet.
M. Felix, Wagenweg 31, een lorgnet. A. Tit,
Coornhertstraat 7, een portemannaie. J. Burg
ham, Kruisweg 1, een armband. A. de Haan,
Zijlstraat &2, een muilkorf. M. Brands, Ursula-
straafc 12rd., een hond. R. van Zoelen, M. van
Heemskerkstraat 00, een parapluie. G. Brugge-
man, Bilderdijkstraat 4, een duimstok. C. Wes-
seling, Kamperzijstraat 3, een handschoen. I.
Straatsma, Voorhelmstraat 8 rd., een broche.
A. van Berloo, Gen'. Cronjéstraat 87, een porte-
monnaie. J. Rovesteijn, Gen. Joubertstraat 7,
een leesboekje. Bureau van politie, een teeke-
ning. D. Mooij, Lange Boogaardstraat 7, een
R. K. kerkboekje. Bureau van politie, een huis
sleutel. J. H. Bregonje, Casteleinstraat 8, een
kralen portemonnaio. F. van Dijk, Spaarnwou-
derstraat 76, een vrouwenzak met inhoud. R.
van Duffelen, Klein Heiligland 83, een hand-
taschje.
BURGERLIJKE STAND.
Geboren: 2 Nov. z. vau S. T. Verkruiseen—
Klnmper. 1 Nov. z. van M. J. Lamboo
van der Heuvel. z. van W. C. F. Goede
ma nsBorgers. d. van E. Wensingde
Zaaijer. 2 Nov. tl. van D. G. te Welscher
Klo&s. 81 Oct, d. van T. van der Weijden
van Egmond.'-— z. van C. E. Blom—Visser.
d. van C. H. Wielen ga—Ha ge.
Overleden: 1 Nov. A. M. A. Rietman—
Vrugt, 73 jaar, Brouwersvaart. M. Verha
gen, 45 jaar, Schotersingel. M. H. Bitter-
berg—Rector, 87 jaar, Krocb. A, A., 23
maand, d. van L. v. d. Putten, Kennemerstr.
31 Oct. J. Groenewegen, 78 jaar, Wagen
weg.
BUITENLAND.
TSINGTAU.
LONDEN, 2 Nov. (Part,) Uit Shanghai
wordt aan het Central News Agentschap ge
seind dat op het hevige bombardement van
Tsingtau door de geallieerde troepen nog
slechts het fort Huichuan antwoordt. Een
Duitseho onderzeeboot werd tot zinken ge
bracht. Olietanks in do haven zijn opgeblazen.
De overgave van Tsingtau kan elk oogenblik
worden verwacht.
UIT HET BOLLENLAND,
Men schrijft! ons uit Hillegom:
Zoo zoetjesaan worden de toebereidselen
gemaakt voor 'don bollenoogst van 1915. Al
is onder da kweekers en bloemisten tenge
volge van den wereldoorlog en da voor ben
daaruit voortvloeiende malaise niet die last
welke andere jaren hen naar de velden deed
spoeden, toch is het bedrijf niet stopgezet,
zelfs niet verminderd. Het is sinds jaar en
dag .gewoonte met do planterij te beginnen
na de (nu afgeschafte) Hillegomsche kermis,
dus begin September. Het is een merkwaardig
verschijnsel, dat met elk jaar de tijd van
'net planten wordt verlengd, zoodat het zelfs
December en later begint te worden, vóór
men gereed is. Op den zandgrond worden nar
cissen, crocussen, tulpen en hijacinthen alle
met dekriet voorzien, trrwiji men in do Haar
lemmermeer (waar het meest tulpen worden
gekweekt, terwijl duizenden narcissen ook
uit „dc Venen" komen) geen dek spreidt om
dat de ervaring geleerd heeft, dat het gewas
er daar niet slechter om is. Terwijl zachljjes
aan gemeend werd, dat men het huren van
land ïn „de Meer wel kon staken, althans
verminderen de afstand legt veel gewicht
in de schaal is men thans met meer Roe
daar doende, omdat door onvoldoenden export
of fabelachtige lage prijzen vanwege Ren cri-
tieken tijd, velen moer opplanten dan aan
vankelijk hunne bedoeling was, Wat de werk
zaamheden in het bedrijf betreft, tot heden
is er geen werkeloosheid, dooh er wordt zeer
gevreesd', dat ongeveer half December het
aantal werke-looze bloemistarbeiders reusach
tig! groot zal zijn, wijl "de finantieele toe
stand van vele patroons, die zeer groot©
geldsommen in het buitenland te goed hebben,
doch voor alsnog geen afrekening kunnen
erlangen van dien aard is, dat zij meenen,
hun werkkrachten tot de meest noodige te
zullen moeten inkrimpen. Het buitenland
schijnt ook reeds zijn invloed to doen gelden
bij de afrekening der bloemisten en expor
teurs met hunne leveranciers, _de kweekers.
November is evenals Juli datum van vereffe
ning. Eu naar hetgeen wij heden vernamen,
gaat het in dezen niet zeer schitterend. Zijn
er ook al, die het to vorderen bedrag geheel
en volgens do usance in het bedrijf hebben
voldaan, veel grooter is het aantal, die hunne
verplichtingen gedeeltelijk of iii het geheel
niet konden nakomen. Ons weid medegedeeld,
dat een kweekcr, die f 2700 te vorderen had,
met ruim f 260 huiswaarts keerde. Als d m
zoo'ii kweeker zelf niet kapitaalkrachtig is
en dat zijn verreweg de meesten niet
staat bittere armoede voor de deur, temeer,
daar ook de geldbanken óf niet al te ruim
bij kas zijn, óf niet al te royaal met het ge
ven van voorschotten.
Zoo doorleeft de bloembollenstreek een pe
riode zoo ernstig, als- zij nog nimmer door
maakte en is de gedrukte stemming van zeer
velen alleszins verklaarbaar.
HILLEGOM.
De II a n ze - b a- n k. Het hoofdbestuur
der Bank heeft tot haren correspondent al
hier benoemd de heer O. Joh. Bakker Jzn.
Deze heeft zijn kantooruren voorloopig vast
gesteld op Vrijdagavond van 7 tot 10 uur,
doch is zoo mogelijk ook bereid op andere
tijden degenen, die met de Bank in relatie
staan van dienst te zijn.
UITGEEST.
R a a d s v e r g a d e r i ng. In de jongste
raadsvergadering waren da heeren M. Roos,
(wegens voortdurende ongesteldheid) en J.
Zoujée afwezig.
Een adres van enkele jongelui om een stuk
terrein, waarop zij de voetbalsport zouden kun
nen beoefenen, wordt aangenomen voor ken
nisgeving, daar de gemeente voor genoemd
doei geen terrein beschikbaar heeft. Dc be
grooting van het Burgerlijk Armbestuur,
dienst 1915, werd goedgekeurd, op een totaal
in ontvangsten en uitgaven van f 677.64(4
en eene gemeentelijke subsidie van f 200.
Hierna komt aan de orde de derde suppletoire
begrooting voor 1914, welke wordt vastgesteld
met aan ontvangsten en uitgaven f 1750,21.
De begrooting 1915 wordt vastgesteld met
ontvang en uitgaaf van f 40982,85, waarvan
een post voor onvoorziene uitgaven van
f 876.49. De heer J. Kabel betreurt het dat
in diezen erastigen toestand de post Hoofd.
Omslag met f 2000 is verhoogd. Spr. meent
dat dit vooral bezwaarlijk zal zijn voor ne
ringdoenden, wier zaken toch al zooveel ten
gevolge der huidige omstandigheden te lij
den hebben. Een bezuiniging van verschil
lende posten had hij beter geacht. Vo or-
zit ter antwoordt dat reeds vele posten
op da begrooting zijn bezuinigd. De heer
L. Zonneveld vraagt of den ambtenaar
ter secretarie, thans onder de wapenen, het
volle salaris wordt uitgekeerd eu of da secre
taris nu voor al het werk alleen zorg moet dra
gen. [Het volle salaris zal uitgekeerd wor
den, hoe lang de mobilisatie ook moge duren.
Noch in de gemeente, noch daar buiten schijnt
bevoegde hulp voor den secretaris aanwezig
te zijn. Hierna wordt de begrooting goedge
keurd. Benoemd werd als personeel voor het
hcrhalingsonderwijs de heer Rol en Mej. Wal
raven. Bij de rondvraag Informeert de heer
Groot, wie de tijdelijke onderwijzeres te Mar-
ken-Binnen salaWeert, waarna da voorzitter
genoemd raadslid gerüststeld door mede te
doelen, dat de gemeente hiervan een gedeéité
terugontvangt. Alsnu gaat de Raad in Comité
over ter behandeling Van het suppletoir. Co-
hier van den "Hoofd. Omslag.
WARMOND.
De Vereen, „liatb. Leven" verga
derde gisterenavond in „do Zon", in welke
vergadering door vertrek van den heer J.
Zwetsloot een ander bestuurslid in diens
plaats gekozen moest worden, waarvoor ge
kozen de heer Jac. A. Zwetsloot.
Tot voorzitter werd daarop gekozen de heer
Jos. Kouwenhoven en tot secretaris in diens
plaats de heer Jac. Zwetsloot.
De WelEerw. Heer Omtzigt, werd als mo
derator geïnstalleerd eu Prof. Seijzener, die
de voordrachten deze winter zal houden gaf
een toelichting over het werkprogramma en
hef door hem gekozen onderwerp „de ge
openbaarde Godsdienst als oorsprong voor net
katholiek geloof", alzoot een apologetisch on
derwerp.
Ook de Hoogeerw. Heer Mgr. Smoulders
ter vergadering aanwezig» «prak nog een
gevoelvol woord ter opwekking en aanmoedi
ging om de vereen, en haar streven te" steu
nen.
NOORD WIJK-
Onze Vluchtelingen. Er begint
„schot" in te komen. Van de 108, dia in het
(St. Jeroengesticht aan onderkomen vonden,
zijn er nog 66 over; de anderen zijn vertrok
ken.
Verschillende villa's te Noordwijk aan Zee
zijn de laatste 'dagen betrokken door gegoede
Belgische families, waarvan allen met per
soneel, sommigen zelfs met hun auto arrf-
veerden.
UMUIDEN-
De stoomboot dienst IJmuiden—Antwerpen
voor het visclhvervoer, as met ingang van he
den door de firma van der Schuijt te Rot
terdam, hervat.
Een aangehond enschip- Van het tankstoom-
scthip Rotterdam, dat gisteren alhier is aan
gekomen onder commando van den stuur
man, zijn te Falmouth, waarheen het schip
was opgebracht, de Duitedho gezagvoerder en.
enkele matrozen aan boord gehaald en geïn
terneerd. Het stoomschip heeft 14 dagen ver
traging gehad.
Te water geraakt. Maandagmor
gen, geraakte bij het draaien, paard eu wagen
der Gebr. Boon, aan den passagiersstoiger te
water. Het paard verdronk. Met behulp van
hef hijschtoestel eener motorboot, is alles op
de wal gebracht. De voerman bekwam geen
letsel.
BURGERLIJKE STAND.
VOORHOUT. Geboren: d. van J. van Tteijn
van der Ploeg. z. van A. de Groot-
van den Nouland. d. van P. B. Zeestraten
van der Post.
f ALKMAAR. Geboren: 80 Oct. z. v. J-
Schipper en'M. Plukkel.
Overleden: 81 Oct. Louis Appels, 17 jaar,
wonende te Antwerpen.
ALKMAAR, Geboren: d. van A. van de
Kamer en G. van Diepen. d. van P. Wet-
steijn en L. G. Groen. d, van K. Klinkert
en..A- J. K°men. d. van J. W. van Riet
:-r] G. Verdonk.
Overleden: F. H. Bruin, 71 jaar.
ZAANDAM.
Gemeenteraad. Bij de behandeling van de
gemeentebegrooting in de raadszitting van
gisterenavond stelde de heer Feisser voor,
het aantal wethouders vau vaer weder terug
te brengen tot drie, waartoe het bedanken
van den heer Kamphuis gelegenheid gaf.
Na eenige bes! rijding is zijn voorstel om
deze post met 500 (het salaris van een wet
houder) te verminderen met 10 tegen 5 stem
men verworpen.
Een voorstel van hetzelfde lid om voor 1915
de presentiegelden van de leden van den
raad af te schaffen, werd na krachtige be
strijding van verschillende leden ingetrokken.
Ten aanzien van de vergoeding voor de
leden van stembureanx voor ihun bemoeiin
gen werd bepaald, dat dezen zullen kunnen
kiezen tnssehen presentiegeld van 2.50 per
dag of een diner aan het einde van den dag.
SCHAGEN.
Geen wittebrood meer. Men meldt
ons, dat, na Zaterdag 7 Nov. hoogstwa a rsehij n#
lijk ook hier geen wittebrood meer zal wor
den gebakkon totdat de voorraad tarwemeel
weer voldoende kan worden aangevuld.
DE KLOMPENINDUSTRIE.
Men schrijft uit den Geldersehen Achter
hoek aan het N. v. h. N.: Een tak van nij
verheid, welke door den oorlogstoestand geen
schade lijdt, as het klompen makersbediijf. De
klompenmaker® hebben het in de laatste we
ken bijzonder druk. omdat de vraag naar
klompen zeer groot is.
Niet alleen dat klompen meer dan voor den
oorlog door de bevolking van ons land ge
dragen worden, doch de welbekende Friesehe
klompen', die in België en Noord-Brabant
vervaardigd worden, kuhnen thans bijna niet
meer geleverd worden en zullen dientenge
volge wel door de gewone Geklerscke klom
pen vervangen wordeu.
.Bovendien de Duitschland een groote afne
mer. Naar ons wordt medegedeeld, zou dit
voor een gedeelte dienen, om de 'krijgsgevan
genen van deze voetbedekking te voorzien.
Zoo heeft Dnitecliland immers in den Fxanseih"
Duitselien oorlog van 1870—71 ook gedaan.
Dat komt goedkooper nit dan de krijgsgevan
genen van schoenen te voorzien.
RIJKS VAKSCHOOL VOOR LEER-
LOOIERS.
Te Waalwijk heeft de officieel© opening
plaats gehad van de Rijksvakschool voor leer
looiers, de school, waarnaar 'zooveel jaren
reikhal zend is uitgezien.
BChalve dat er eenige localen voor een
proefstation zijn en een ruim laboratorium.
is in 't gebouw o.m. een gehoorzaal, waar de
lessen zullen worden gegeven In de beginse
len der lederbereiding, bereiding van diverse
■leersoorten volgens plantaardig en mineraal
systeem.
De eigenlijke looierij bevindt zich in den
redhlter vleugel en bestaat uit een nathuiis,
laafhuis en een afdeeling voor de chroom-
looierij.
Uit alles blijkt, dat Nederland heeft gekre
gen een modelschool. De leerlooiers behoe
ven thans niet meer naar Londen, Weenen of
Freiburg te gaan om het vak te bestudeer en.
De linkervleugel is ingericht voor de
schoenmakerij. Deze afdeeling ie nog niet ge
reed, doordat de machines nog niet zijn ge
komen.
ARBEIDSMARKT EN OORLOG,
In de laatste dagen zijii utt verschillende
Limburgsche grensplaatsen arbeiders naar
Duitschland! vertrokken om daar te werken
aan mefcaalfabrieken en steenfabrieken.
In Venlo zijn zelfs pogingen aangewend
om arbeiders aan te werven voor het verrich
tten van graafwerken en het maken van loop
graven, welke, naar men mededeelde, aange
legd werden in den omtrek van Dusseldorf
en Keulen, Deze werving is echter gestuit.
Intusschen heeft de groote vraag naar ar
beidskrachten in Duitschland ten gevolge ge
had, dat de arbeiders, hun krachtiger stand
punt gevoelend, scherper in verzet zijn ge
komen tegen den door de vereenigde patroons
van .Venlo en omstreken in Augustus aangeno
men maatregel om het arbeidsloon in te krim
pen tot 70 pet. Te Tegelen ,werd o.a. aan
twee ijzergietijeren en een bui zen fabriek Za
terdag het werk neergelegd en de eiseh ge
steld: uitbetaling van het volle loon en bij
betaling van de over da afgeloopen weken
ingehouden 80 pet.
NED. R- E. VOLKSBOND.
Op de gisterenavond gehouden ledenverga
dering der afdeeling Haarlem van den Ned.
R. K. Volksbond hield, na de opening, de voor
zitter ©ene korte toespraak, waarin bij' deed
uitkomen, d'at 't aangenaam is, dat ook nu we
der ©en vijf-tal nieuwe leden kunnen worden
geïntroduceerd. Spr. hoopte, dat dezen zullen
medewerken tot bevordering van het katholie
ke leven in onze gemeente en van dè vakorga
nisatie.
Hij verwelkomde verder eenige aanwezige
Belgische vluchtelingen, ben voorhoudende op
God te vertrouwen, daar Hij ten slotte de
wereld regeert en den wensch uitende, dat
God hen in vrede in hun vaderland moge doen
terugkeeron en hun moge vergoeden, wat zij
nu hebben geleden.
.Vervolgens deelde de voorzitter nog mede,
dat Maandag a.s. des avonds te half 9 uur
in de kerk van den H. Antonius Lof zal
worden gehouden ter eere van den Patroon
van den' Bond, den II. Willibrordus, wiens
feestdag 't Zaterdag is. Een der paters zal dan
de feestpredikatie houden. Spr. wekte op om
getrouw op te komen, om van God te smee-
ken, dat door de voorspraak van den H. Willi
brordus Zijn zegen over. den Bond moge ko
men.
Daarna was aan 't woord' de ZeerEerw.
Heer Rector P. Stroomtw, die een kcurige-
verhaudsling hield over den oorlog en 1 recht
bot oorlogvoeren. Spr. deed opmerken, dat
de R. K. Kerk de oorlog als een ramp be
schouwt en hem op één lijn stelt met pest
en hongersnood, waar zij doet bidden „van
pest en hongersnood en oorlog verlos oms
Heer."
Hij ging pa of er een recht bestaat om
oorlog te voeren, een recht om den tegen
stander met geweld tot vervulling van onzen
wil te dwingen door hem weerloos te maken.
Sommigen ontkennen dat recht, zich beroe
pende op 't „gij zult niet dooden", doch daar
door is niet uitgesloten, achtte spr., dat oor
log geoorloofd kan zijn, waar God zelf meer
malen bevel tot dooden gaf en ook de H.
Paulus ervan geyaagt, dat de overheid 't
zwaard bezit tot handhaving van gerechtig
heid.
Bovendien hooger dan menschelijke levens
staan in de maatschappij, recht en rechtvaar
digheid, naar kardinaal Mercier dezer dagen
te Havre in een toespraak zeide. Het hand
haven van beginselen waarop da samenleving
moet busten staat, zoo zeide de katholieke
Hoogleeraar Von Munster altijd 't hoogste,
hooger dan 't verlies aan metisehenlevens.
En reeds de H. Thomas van Ac qui no kwam
er tegen op, dat oorlogvoeren altijd zonde
zou wezen. Oorlogvoeren is niet iets wat
men.wil, maar meermalen waartoe men wordt
gedwongen. De bewijzen om te betoogon, dat
oorlog onder alle omstandigheden ongeoor
loofd is, houden mitsdien geen steek, con
cludeerde spr.
Volgens hem bestaat er in 't algemeen
een reclit om oorlog te voeren, ter bescher
ming van de rechten eener Staatsg'emeen-
schap. Zoodanige bescherming is een der hoog
ste plichten van do Overheid van een Staat
een natuurlijk© plicht van 't Staatsgezag.
Daaruit vloeit voort, dat een gewapende zelf
hulp van den Staat is geoorloofd en dat-
waar vriendschappelijke besprekingen niet ba
ten, met geweld mag worden opgetreden om
de rechten eener 8taatsgemeenschap te be
schermen.
Een internationaal scheidsgerecht zal, acht
te spr. wei steeds een heerlijk ideaal, maar
een idea l blijven. En daarom, wanneer maar
aan verschillende voorwaarden wordt voldaan,
moet 't recht van ooiTogvocren worden er
kend als een noodzakelijkheid. Die voorwaar
den. onderwierp spr. aan een nadere b spre
king.
Onderscheid is er, betoogde hij, tusschea
een aanvallenden en 'n verdedigenden oorlog
Oorlog kaii zijn de noodzakelijke verdediging
van geweigerd recht. Maar daarmede schiet
men in de practijk niet op. Immers iedei
der partijen voert dan aan, dat men voert
een verdedigenden oorlog. En inderdaad beidt
partijen kunnen te goeder trouw meenen, dat
zij voeren een verdedigenden oorlog, als eer
noodzakelijkheid.
Daarom zij vastgesteld dat wie 't eerst dc
wapenen aangrijpt men dient te beschouwen
als de aanvallende partij. Do aanval moet
echter een onrechtmatige zijn, wil de ver
dedigende oorlog geoorloofd zijn.
Gerechtigd is men alleen tot eea aanval
lenden oorlog, indien 't wettig Staatsgezag
den oorlog verklaart. Om een beslist ernstige
reden moet hij worden begonnen. Rechts
gronden ©n niet doelmatigheidsgrondcm recht
vaardigen hem. En verder is een der voor
waarden, dat de ooiiog worde'gevoerd op een
manier, die voldoet aan eischen van rechtvaar
digheid en menschelijkheid van 't begin tot-
liet einde-.
Aan 't einde van zijn in zoo strengen rede
neertrant gevoerd betoog, geheel volgens de
re-gelen der logica, en daarom zoo duidelijk,
vestigde de ZeerEerw. spr. er de aandacht
op, dat onder hóiq die altijd den oorlog ver
keerd achten zijn, die in 't maatschappelijk
leven niet opzien tegen oorlog, die prediken
den onzaligen klasse,strijd, die juist daarom
zoo onrechtvaardig is, omdat ook groepen en
individuen moeten beseffen, dat er is een
Hoogere Macht, waaronder zij staan, tot hand
having van hun recht en van rechtvaardig
heid.
Men is, concludeerde spr., al verfoeit men
den oorlog, niet gerechtigd om te verklaren
dat er niet eenige omstandigheid is, die den
oorlog kan rechtvaardigen als eene noodza
kelijkheid. Hij hoopte dat zijn betoog er toe
mocht bijdragen om kennis bij te brengen tot
bestrijding van hen, die eiken oorlog afkeuren.
Nadat de voorzitter aan den spreker woor
den van dank had ge-bracht, informeerde de
lieer Klein of de Volksbond een uitnoodiging
had ontvangen om mede te doen, aan de comm.
tot ontwikkelingen aan werkloozen en zoo
niet of dan 't Bestuur geneigd is, om in
dezen in samenwerking met andere Katholie
ke vereenigingen, als de R- K. Sociale Actie
iets te doen.
De voorzitter antwoordde op de eerste vraag
in ontkennenden zin en op de tweede, dat 't
Bestuur gaarne.zal overwegen, om als Ka
tholieken in samenwerking met andere R. K
organisaties, zelfstandig iets te doen tot ont
wikkeling van werkloozen in de lijn onzer
Katholieke beginselen.
Ten 'slotte werd een „Onze Vader" ge
beden voor de zielerustt van overleden ledeD
van den Volksbond, waarna da vergadering
werdi gesloten.
KWEEKSCHOOL VOOR ONDERWIJZE
RESSEN.
In druk is verschenen het 43e verslag der
Kweekschool voor Onderwijzeressen alhier.
Wij ontleenen daaraan het navolgende:
De cursus begon niet 40 inwonende en 57
uitwonende leerlingen.
Tusecbentijds werden geen nieuwe leerlin
gen aapgenomen; een vertrok wegens voort
durende ongesteldheid en ongeschiktheid voor
de studiie.
Aan het einde van den cursus bedroeg het
aantal leerlingen 96 als volgt verdeeld over
de verschillende klassen: le klasse 23, 2e kl.
22, 8e kb 26, 4e kl. 25 leerlingen.
De toelatingsexamens voor den nieuweu
cursus hadden dit jaar plaats op 6, 7 en f
April. De uitslag was, dat weiden toegelaten.
10 inwonende en 18 uitwonende leerlingen^
waarvan een inwonende in de tweede klasse
R. K. VER. VAN POST-, TELEGRAAF- EN
TELEFOONPERSONEEL ST. JOSEPH.
Op Zondag 8 November &jS. zal door boven
genoemde vereeniging een vergadering wor
den gehouden in het gebouw St. Bavo, des
middags ten 4 uur. Onder de punten der agen
da komt voor: Installatie van nieuwe leden.
Aller opkomst ge wen echt.
