y
DAGBLAD voor NOORD' en ZUID-HOLLAND.
De oorlog.
Een reis door België.
P. W. TWEEKUIJSEN,
TELEGRAMMEN.
K!nd«rfiulsvest M«8!-38y Hmmiimm
Siobkousen.
Winfergsantoffels
MAANDAG 3 Ü01IEMBER 1314
43ste iaarga»g fiio< I82<
A B O N N MEN T S E B IJSW
Per I maanden voor Haarlem J»!®
Voor de plaatsen, waar een agent Ie gevestigd (kom der geüL) *1.33
Voor de overige plaatsen in Nederland franco per poet \,9J
Afzonderlijke nummer»
*~i£ ^fl«ux van Aëitafla mm Admlni&tpflfie
van
mm Asl®&lai®tP8sfi®
intapeomisaisnaal TaXefoonnumnsap 1438.
PRIJS DER ADVERTENTKNi
iVan 1—6 regels 60 eent (contant 50 eent). Iedere regel meer 10 cA>
Bniten Haarlem en de Agentschappen 15 ct. per regeL Boitenl 20 ct.
Dienstaanbiedingen 25 ct. (0 regels), driemaal voor 50 ct contant).
AGENDA. 10 November.
Oude Halsmuseum Pandpoort
Hildebrand-tentooustelling van 104 uur.
Toegang 10 cent. - T, t1
Groote Kerk 1—2 uur orgelbft- dagen en K. K. feestdagen.
speling door den heer Louis Robert Zie
programma Stadsnieuwe).
Bisschoppelijk Museum Jansstraat
79 geopend eiken dag van 10—5 uur tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater-
Men zou zeggen, daar is wat gaande aan
Luitschen kant, iets heel bizondera namelijk.
Er is groot bedrijvigheid in België: men zie
wat onze correspondent uit Antwerpen daar
over Zondagnacht ons berichtte. En de andere
berichten stemmen daarmee overeentroepen
vervoer van én naar België, van en naar het
Oostelijk oorlogsterrein wordt er vermeld...
in België wordt de uittocht zonder strenge
passen verbodenja, er is wat gaandei
Maar wat?
Men kan, met het oog op den Duitsch-
Oosfcenrijkschen tegenslag in Polen, (waarbij
van Hindenbrug een meesterlijken terugtocht
heeft uitgevoerd, maar.... dan tooli een terug
tocht!) wel berekenen dat nieuwe pluimen
nu worden voorbereid. Een bericht uit Rome
spreekt al"van den krijgsraad met de Keizer.
Men kan óók zooals ook blijkbaar onze
Belgische correspondent schijnt te meenon
van oordeel zijn dat de Duitschers hun veld-
toehtplau in Frankrijk vooreerst laten rusten,
zich verdedigend houden op de Yser-Aisne-
linies, en nu tot den aanval op Engeland zullen
overgaan.
Alles is mogelijk, doch zoolang aan de
Noordzee niet een versterkte plaats, Calais
of Duinkerken is genomen, gelboven wij daar
niet veel van.
Van Duitsche zijde wordt liet voorgesteld,
ais zoude von Hindenburg in Polen met tac
tisch doel zijn teruggetrokken, om het Rus
sische leger nu tot een beslissen'den slag
te dwingen. 'tKan wezen, maar de Russen
zullen hen tot dien 'terugtocht dan toch wel
geducht hebben geholpen en 'net bericht, dat
Russische ruiterij aan den YV'eichsel reeds
weer een inval gedaan heeft op Duitsch ge
bied, stemt niet overtuigender tot het aan
nemen van die Diuitsehe lezing
Al gelooven wij dan ook niet aan de al
zooveel lcceren herhaalde Engelsche berich
ten pve.r „vernietiging" van de 'Duitschers
bij Yperen en aan 'den Yser, ze staan
er toch nog, en ofschoon de Fransch-Engelsche
berichten dag aan dag spreken van „we vor
deren goed" en „we trekken vooruit", blijkt
het op de kaart dat de stellingen der beide
partijen zeer goed als niet veranderd zijn
in de laatste weektoch is het niet-
vordereu in Vlaanderen voor do Duitscho
macht een ernstige tegenslag, nu de Rus-
opdringt in het Oosten.
Zal Turkije's oorlogsdeelneming daar iets aan
'veranderen? ,Tot dusver p.og niet' Russen en
Engelschen hebben al invallen gedaan te land
on ter zee, maar het Turksche leger blijft
nog stil. Wacht het af, wat er op den Balko
zal gebeuren?Daar hangt inderdaad een
groot belang voor allen nog zwevende'
Op het 'Servische oorlogsterrein zijn. de
Oostenrijkers nu blijkbaar 'de baas: het on
gelukkige Servië wordt nu geslagen van alle
kanten
DE DUITSCHERS IN BELGIë.
Wij hebben gisteren (Zondag) .ochtend reeds
in de stad Haarlem per bulletin het volgeu-
OVERZICHT.jde bericht van een bijzonderen correspon
dent uit België gepubliceerd, onder den ti
tel: „Iets op til in België!" I)at boridht
luidde als volgt:
fde Duiteeh-OostenrJJkseh® legers. Hertog Al-
bert van Wurtemberg, en generaal von Con
rad. Er zijn lange besprekingen gevoerd om
trent een nieuw veldtoehtplan ter beëindi
ging van den Russiecken opinarsch.
TOESPRAKEN EN LEGER
ORDERS.
De Duitsdhe Keizer, die in het begin van
de maand in België vertoefde, hield tot de
verzamelde officieren de volgende toespraak,
die in verband met den modernen oorlog wel
opmerkenswaardig is;
„Mijne heeren, mot groote voldoening hoor
de ik, hoe dapper zich de eavallerie geweerd
heeft. De eavallerie is in dezen oorlog een
opdracht ten laate gevallen, zooals ik mij
nimmc-r hael kunnen droomen. Misschien is
het mijn schuld, dat ik in de oefeningen der
cavalerie in vredestijd niet datgene gezien
heb, waarvoor ze (hier nu moet slaan. Mei
bajonot eu spade heeft de cavalerie hier ge
vochten en generaal von Marwitz heeft me
vertold, dat de infanterie graag en met trots
samen met de cavalerie heeft gevochten en
aangevallen. Met genoegen mocht ik waar
nemen, dat de soldaten slechts zeer ongaarne
de loopgraven verlaten, om wat op hun ver
haal te komen. Ilc hoop echter, dat de cava
lerie nog weer eens gelegenheid zal krijgen
van de lans gebruik te maken, ak het met
ei] °P de Groenplaats een mij bekend Belgisch ,d Yan God, die ons reeds zoovele euc-
officier tegen, die bjJ Antwerpen heeft mede-j de mag gelukken deu vijand te
gestreden en die mr in zijn burgerpak^ rond-omfiingelen> Ik dank u> mijn6 ]l0eH.enI*
loopt als een particulier. De Duitsche °lf'- j Voorts heeft, volgens een telegram uit Ber-
cieren zeggen: Engeland wordt nu aangepakt!' generaal von Kluclc, de bevelhebber van
De latere berichten in de bladen van gis- het eerste legercorps* na het jongste bezoek
ANTWERPEN (via Putte) 7 Nov. (Yan een
bizonderen correspondent). Er k iets gaande
hier in de buurt, dat bij de Duitsche officie
ren veel enthousiasme wekt. Wat. dat kan do
burger en ook de mindere militair niet te
weten komen. Er worden groote treinen naar
het Westen vervoerd, vermoedelijk naar Gent
en Ostende, en zooeven verneem ik, dat het
treinverkeer naar Nederland over Ca péllen
stopgezet is: naar Nederland wordt geen pas
voorloopig uitgereikt. Men heeft Belgische
en Engekehe spionnen verrast in Antwerpen
en er loopen er nog meer: ik kwam gister
teravond en hedenmorgen hebben ten volle
een en ander bevestigd.
Inderdaad is gisteren hier ter stede een
telegram ontvangen, dat het treinverkeer
met Antwerpen stopgezet is (zie ons „Binnen
land") en ook van andere kanten komen be
richten. dat er iets gaande is.
ITit Turnhout wordt ons hedenmorgen vau
particuliere zijde gemeld: Het toezicht door
de Duitschers is ook op do Brahautsche grens
aanmerkelijk verscherpt. Zonder een goeden
„Sc-lieiu" is het nu onmogelijk geworden d»
Belgische Kempen door to reizen. Vrijdag
hadden eenige arrestaties plaats.
Heel onverwachts zijn weer groote troe
penmachten over de dorpen en steden ver
spreid. De Duitschers schrijven met krijt op
de deuren, hoeveel manschappen daar wor
den ingekwartierd.
Vooral de hoeren krijgen goed hun doel.
Het gedorschte koren wordt overal opgjei-
eischt. Varkens worden betaald evenals
koeien, maar de som is laag.
Op sommige plaatsen vindt men 20 man
schappen in één huis saamgebracht. om door
de bewoners te worden gevoed gedeeltelijk
althans, want voor het warme eten wordt
door de. Duitschers zelf gezorgd.
Men schat het aantal manschappen iu de
Belgische Kempen tlmns op 7000. Zij zeggen
daar den geheelen winter zullen blijven.
Dat dit veel onrust verwekt, kan men licht
begrijpen. Ieder, die niet bepaald moet blij
ven, probeert naar Brabant uit te wijken.
Reeds werden enkele burgers aangehouden
en door de patrouilles teruggebracht. Door
de Overheid werd verzekerd, dat hun geen
leed zou geschieden.
Gisteren was er een opmerkelijke bedrij
vigheid onder de Duitsche automobilisten.
In razende snelheid begaven zich hoofdoffi
cieren van het eene naar liet- andere dorp.
Het is een buitengewone drukte.
De bevolking wordt onrustiger. De burge
meester en de geestelijken doen alles om de
kalmte te bewaren.
Wat dit alles beteelcont. is natuurlijk on
mogelijk te zeggen. Misschien houdt het ver
band met diet volgende bericht.
EEN KRIJGSRAAD?
Eeu particulier Eeuter-telegram aan do N.
E. Ct. uit Rome brengt de mededeeling, dat
aldaar Duitsche berichten zijn ontvangen die
zeggen dat de Duitsche Keizer zeer mismoe
dige! zou ziju door de nieuwe overwinningen
der Russen.
Hij Leeft een krijgsraad doen houden, waar
aan hebben deelgenomen generaal-veldmaar
schalk Von Hindenburg, bevelvoerder van
van den Keizer de ^volgende dagorder uit
naam dee Keizers uitgevaardigd:
„De Keizer heeft gisteren ten tweeden male
aan het eerste legercorps een bezoek gebracht en
zich buitengewoon vleiend uitgelaten over den
toestand der troepen, hun flinkheid en buiten
gewone dapperheid..
De Keizer bezocht de gevechtsstelling, nam
kennis van de inrichting van de eerste vuur-
batterij, den aanleg van loopgraven en de vijan
delijke stellingen in het dal van de Aisne.
Het bezoek eindigde met een parade van het
regiment „Prinz Carl" en een toespraak tot het
regiment, dat in uitstekenden toestand was.
Op zijn tocht maafen de opgestelde treinen
een uitstekenden indruk op den Keizer.
De Keizer heef mij opgedragen aan het eerste
legercorps ziju bevrediging te kennen te geven
over den voortreffelijken indruk, dien hij bij zijn
tweede bezoek heelt opgedaan.
Mij kwijtende van die opdracht breng ik aan
de generaals en aan alle onder hen dienende
troepen mijne gelukwenschen."
DE BISSCHOP VAN LUIK.
Mgr. Rutten Bisschop van Luik, heeft aan
Z. D. H. 'den Bisschop van Roermond 'n schrij
ven gericht, waarin Z. IX II. voorschrijft
fctat de gevluchte priesters uit zijn bisdom
naar hun standplaatsen moeten terugkceren,
daar de toestand nu zoo is, dat ook de vluch
telingen naar hun haardsteden moeten terug-
keeren.
de NEUTRALITEIT VAN
NEDERLAND EN DITTSOH-
LAND.
Do vrijzinnige afgevaardigde in den Rijks
dag Gothein bespreekt in de „Voseissehe 25ei-
tung" do neutraliteit van Nederland in de toe
komst en zegt o.a.
Duitsch]and hééft volstrekt geen aanleiding
om te trachten verandering te brengen in zijn
huidige verhouding 'tot Nederland. Br mogen
bij ons ettelijke ..patriotten" zijn, die verlan
gen dat de Rijn van zijn bronnen tot. zijn
monding een Duitsche rivier zij, maar even
min als Zwitsers zulke vaderlanders au sér-
cux nemen, moeten do Nederlanders dat doen.
Een economisch, belang bij oen engere aan
sluiting van 'Nederland bij Duitschland be
staat er bij ons niet, integendeel, het heeft
voor ons in geval van oorlog niet weg te cij
feren voordeden, dat Nederland niet tot. het
Duitsche r ijk behoort. Iu '1870, toen de toen-
tertijde overmachtige Fransche vloot de Duit-
sche havens blokkeerde, is dab voor ons ver
keer met do overzeesche neutralen van groote
beteekonis geweest. Thans: echter is hot van
veel geringer beteekonis, omdat Engeland zich
niét stoort aan de bepalingen van het volke
renrecht en vooral omdat 'hot tegenover de
neutrale staten zijn maritiem overwicht op
ongehoorde manier laat gelden, waar het hun
voorschrijft hoeveel graan, wol, metaal, mi
nerale oliën enz. zij op hun eigen of op
schepen van andere neutrale staten mogen
aanvoeren.
De groote maatschappelijke nadoelen, die
'de onzijdige staten, het sterkst wel Amerika,
I thans ondervinden door die rechtsverkrach-
:ting van Engeland, zullen aanleiding zijn dat
zij allen hunne koopvaardij, maar vooral ook
hunne oorlogsvloten zullen gaan uitbreiden om
in samenwerking Engeland te dwingen de re
gelen van het volkerenrecht ta eerbiedigen.
Daarmede zal de neutraliteit van Nederland
aanmerkelijk aan beteekenis winnen.
Nederland wil zijn koloniën voor zichzelf
behouden. Diat is een gezonde gedachte, zoo
lang (hét zich sterk genoeg voelt ze te be
schermen togen Vijandelijke mogendheden,
maar daartoe zal Nederland in de toekomst
veel zwaardere lasten ten behoeve van de
vloot op zich moeten hemen.
Maar nogmaals, wij hebben geen maatschap
pelijk, noch politiek belang erbij Nederland
tot èen nauwere aansluiting aan ons op te
wekken, laat staan het zoo iets op te drin
gen. Voor-ons heeft een onzijdig Nederland
veel meer waarde dan een, dat bij ons aan
gesloten is. Bovendien is het geboste vraag
stuk eigenlijk uitsluitend van belang voor
Nederland."
IN HET VERRE OOSTEN.
.Tapnn laat weien dat het zijn belofte om
Kiau-tsjou aan China terug te geven na er
de Duitschers uit verdreven te hebben, nog
niet zal nakomen, maar dat het 't gebied zal
beboeren,, tot na afloop vau den oorlog,"
waarna er met China ..onderhandelingen aan
geknoopt zullen worden."
Van de aanvankelijke grootmoedigheid,
waarmee ook Japan bij liet uitbreken van
den oorlog bezield was, is dus al een heel
stuk afgegaan, nu het de overwinning be
haald heeft en het spreekt ook wel vanzelf
dat die „onderhandelingen" die later mot
China gevoerd zullen worden, wei op niet
veel anders zullen neerkomen dan op d'o
mededeeling aan China dat liet te berusten
heeft in het behoud vau Kiau-tsjou door Ja
pan, bij gebreke waarvan Japan zich met ge
weld er zal vastzetten- In elk geval is door
deze houding van Japan nu formeel de on
zijdigheid van liet Chinees eb e rijk geschon
den, en indien de regeering van president
Joean Sji Kai zich sterk genoeg voelt om
den strijd met Japan en Rusland te onder
nemen, (waarvan al spraak schijnt te zijn),
heeft de president geen voorwendsel meer
te zoeken!
BARTEL JOMSSTRAAT
TELEFOON 1770.
21
Haariemsche AUedagjes No, 1474.
EEN GOED BEG IN!
Onze R. K. organisatie van timmerliede
gaat reeds beginnen met iets te doen ter on
wikkeling van werkloozen. Ze gaat voor lm,
•oprichten een cursus in vakleer.
Daarmede wordt aan andere organisati
een uitnemend voorbeeld gegeven.
Ook om andere redenen is het bericht, da
wij dienaangaande in ons vorig nummei
onder stadsnieuws opgenomen hebben, vet
blijdend.
Eu wel, omdat hieruit blijkt, dat onze va.
vereenigingeu nog wel iets anders beooge
dan alleen te zorgen voor de economisch
belangen den* arbeiders, dat zij ook wille
medewerken om hun leden vakontwikkeli
bij te brengen.
Vele organisaties, meer inzonderheid di
vau onze tegenstanders, slaan op het laatst
geen acht en zijn alken strijdorganisaties.
't Is daarom aangenaam om to hooren, da
ook ten aanzien hiervan onze organisati
zich kenmerkend van vole van die onzer le
I geustanders onderscheiden,
j En 't kan goed ziju om hier thans eens d
aandacht op te vestigen, opdat men zie ho
uitnemend onze vakorganisaties zijn ing-
rieht, hoe zij aan andere ter voorbeeld kun
nen zijn.
Ook ongeorganiseerde timmerlieden, di-:
werkloos zijn, kunnen aan den cursus dee
nemen. Hopen, wij, dat ook deze dat nie
zullen Verzuimen en. dat, ziende den goede:
kant onzer vakorganisatie, zij zich daarhi
later ook zullen aansluiten!
SC0RTE BERICHTEN,
Een Pater Franciscaan-vaandeldrager. Het
achttiende regiment Fransdbe infanterie van
Pau, dat onlangs loffelijk werd gemeld in
een leger-dagorder, heeft als vaandeldrager
(pater Gonzalve de Bellaing van de orde der
'Minderbroeders. De jonge kloosterling, die
j in September uit zijn ballingschap in Cana-
da naar Frankrijk was gekomen, om aan zijn
j dienstplicht te voldoen, werd al spoedig door
"zijn kolonel om zijn flink en moedig optre-
Iden tot vaandeldrager verheven. Bijna alle
'soldaten van het 18de regiment zijn voor
beeldige katholieken.
1 De verliezen der Duitschers in Z. W. België.
'Een bericht uit België aan de Daily Mail
'meldt, dat de Duitschers hij hun teruglodht
•in Zuid-West-België ontzettende verliezen
'leden. Het was Donderdagmiddag noodig 4000
man met schoppen uit te zenden, om de doo-
den te begraven, die de Duitschers hadden
[achtergelaten. Het aantal lijken iu die streek
alleen bedroeg 37,000.
Bier! Naar een brief uit België meldt, wa
ren, onmiddellijk na den val van Antwerpen,
de bewoners van het dorp Beveren met stom
me verbazing geslagen door liet feit, dat 150
Beierse he soldaten in 2 uur tijd den inhoud
van 9 tonnen hier (1485 liter) uit een. brou
werij naar binnen sloegen!
De sluiting der Noordzee. Volgens Skandi
navisché bladen Ihebben Noorwegen, Zweel.'i
en Denemarken gezamenlijk in Londen g'
protest&erd tegen de bekende maatregels]
tot gedeeltelijke afsluiting van de Noordze
EEN DUITSCH LEGERBERICHT.
BERLIJN, 8 Nov. Het Groote Hoofdkwar
tier meldtOnze aanvallen bij Yperen en weste
lijk van Rijssel werden gisteren voortgezet.
Aan den westrand van het Argonnenwou
werd een belangrijke hoogte bij Vienne-le-Cha
teau, waarom wekenlang gestreden werd, g
nomen, waarbij twee kanonnen en twee mitraü
leurs veroverd werden.
Overigens kwam geen verandering in der
weinig helderen toestand op het westelijk oor
logstooneel.
DE FRAN SCHE BERICHTEN.
PARIJS, 7 November, liet officieel berich
van 11 uur luidt volgens Reuter:
Dc Duitschers hebben heden over liet geheel*
front bedrijvigheid ontwikkeld, doch al hun ami
vallen zijn afgeslagen, in liet bijzonder die oj
Cambria, Aix, Noulette en Le Quesnoy ia San
terre. In de streek van Thierval, ten noordei
van Albert, hebben wij eenige loopgraven geno
men en ten noordoosten van Vailly hebben wi
onze oude loopgraven opnieuw bezet. Op d<
Maasheuvels hebben wij het dorp Saint Rem
met de bajonet genomen.
PARIJS, 8 Nov. Hel officiéél communiqut
van 3 uur nam. luidt:
„De aanvallen van den vijand zijn afgeslager
in de richting van Dixmuiden en ten noord
oosten van Yperen. Over bijna dit geheele froni
hebben wij het offensief genomen. Vooral in d
II. (Slot.)
Toen wij !s morgens om acht uur Duitsche
J|jd, d. i. zeven uur Belgische tijd, Brussel ver
beten, zweefde juist een aviatfur over de stad
heen. Sierlijk stak de kleine bruingele „Taube"
tegen den blauwen hemel af, en in groepjes ston
den de menschen op straat de machine na te
kijken.
De meer dan slechte weg tussclien Hal en
Braine le Comte, doet de ongunstige reputatie,
die de wegen in België toch al algemeen genie
ten, alle eer aan. Uien lang hobbelden we maar
over de reusachtige keien, met liet prettige voor
uitzicht straks tusschen Mons en Valenciennes
een nog slechteren weg te vinden.
Het vriendelijke marktplein te Mons (Bergen)
mood een gezellig schouwspel, de drukte voor het
stadhuis, nu „Kommandantur", het af- en aan-
.njden van auto's, steeds vol militairen, liet heer
lijke weer, alles maakte een zitje op het terras
vau een vau de vele keurig ingerichte "kofiie-
i i'^Cn eene heerlijke ontspanning. De gemoe-
Mehjke eigenaar van ons cafe zette zich genoeg
lijk bij ons aan het tafeltje, en van hem hoorden
we, hoe ontzettend het kanongebulder geweest
was tijdens het bombardement van de forten van
Maubeuge, waar wij juist een week te voren ge
weest waren.
De verhouding tusschen burgers en Duitsche
militairen is hier schitterend. Een vriendelijke
Feldwebel geleidde ons naar de Belgische huza
ren-kazerne, eertijds ten minste; nu'liggen daal
de Duitsche dragonders.
Een eigenaardig schouwspel bood de binnen
plaats, waarop ongeveer twee honderd automo-
bielen stonden, allen in beslag genomen wagens,
van allerlei soort. Ook onze kleine „Ford" ont
moette daar familieleden.
Juist toen het mooie klokkenspel van de sier
lijke kerk van Mons twaalf uui speelde, verlieten
we de s'tad langs liet station, om over een weer
zeer slechten weg langs Jemappc naar de Fran-
sche grens te snorren. 1 let bordje „Halte: douane
Frangaise" stond somber in z'n eentje, en het
verlaten douaniershuisje werd door ons niet zon
der een glimlach gepasseerd, daar iu plaats van
de beweeglijke Franschmannetjes, nu een paar
doodbedaarde kippen voor liet huisje heen en
weer stapten
Toen recht op Valenciennes aan, waar wij tot
onzen grooten spijt van de eerste posten hoorden
dat majoor von Mehring hier niet meer was en,
'ii zijne plaats een andere commandant was be
noemd.
Op de Kommandantur natuurlijk ons gemeld,
en daar maakten we kennk met den nieuwen
commandant, Oberstleutnant Priesz, die ons ont
ving met de woorden: „Ich begreife gar nicht
wie sie hier sind gekommen!" Waarop ik niets
anders wist te antwoorden dan: „met onze auto!"
Niet dan nadat de man een krijgsraad van
vijf kapiteins had bijeengeroepen, die allen even
als hij absoluut niet begrepen, hoe het mogelijk
was dat wij als doodbedaarde Hollanders, hier
in Valenciennes ronddoolden, waar wij volgens
die heeren niets te maken hadden, gelukte het
ons na twee uur vóór hen te heblin gestaan,
hen eindelijk te doen begrijpen wat wij dan toch
wel van plan waren te doen in Valenciennes!
Dat wij geen spionnen waren maar heel „vrede
lievende oorlogsfotografen."
Ten laatste konden we gaan, en stelt u het
verbaasde gezicht van de heeren van deu krijgs
raad voor, toen we hen voor het verlaten van
de zaal vroegen, of ze ons niet aan een beetje
benzine konden helpen
Maar, zooals altijd, waren de heeren weer heel
geschikt en vertrok ik van de' Kommandantur
met hét alvermogende briefje in mijn zak: „Darf
benzine haben."
Het „Hotel de Flaudre", nog ever. vies als de
vorige keer. was zoo welwillend ons voor dien
nacht op te nemen, en een goed glaasje Bour
gogne verdreef weldra weer de neerslachtige
stemming, waarin we door het verschijnen voor
den krijgsraad gekomen waren.
Onze kennissen van het vorige bezoek in Va
lenciennes waren niet meer daar, die waren
alweer verder, misschien ook wel naar Nieuw-
poort en Yperen, waar juist de eene mensch de
zee op den andere had losgelaten, en waar
zoovele arme kerels een cllendigen dood hadden
gevonden in de golven, verrast als ze waren in
de loopgraven, door het plotseling aanstormende
water, dat, zooals een officier te Brussel mij
vertelde, in tien minuten tijds zijn paard tot aan
de borst in liet water zette!
In een dikken mist verlieten we den volgenden
morgen het Fransche stadje, en na een afschuwe
lijken rit van vijf uren over de hobbelige keien,
kwamen we eindelijk weer te Brussel aan.
's Middags liep plotseling op den Boulevard
bij de verschillende straten het volk le zatnen, en
bleek cr in Zuidelijke richting iets in de lucht
te zien te zijn. Voor 't eerst van mijn leven zag
ik een zooveel besproken „Zeppelin" door de
lucht varen. Het gezicht was overweldigend en
nog lang nadat het reusachtige .gevaarte statig
iu 't verre verschiet verdwenen was, stonden de
menschen in groepjes naar de lucht te staren,
als 't ware verwachtend dat er iets moest ge
beuren.
Maar er gebeurde niets en toen liet begon te
duisteren en de groote lantarens op den Bouler
vard Anspach een voor een werden aangestoken
had alles weer het gewone gezellige aanzien
liepen de café's weer vol, en slenterde het Bjru
selsche publiek weer langzaam over de breeds
trottoirs van de Boulevards.
Op de Kommandantur was men zoo welwil
lend op onzen pas te zetten, dat wij met -"eu
automobiel over Antwerpen naar Hollanq
mochten terugkeeren, en zoo kwamen we dan
weer heelhuids in Holland aan.
We hadden wèl gemerkt dat men veel stren
ger was geworden.
Passeerden we vroeger van Antwerpen naar
Esschen slechts twee posten, nu waren er wel
tien, en danig werd alles nagekeken. Te Roozea-
daal lieten we onze auto achter en vertrokken
verder met den trein, blij als we waren w<
op onzen goeden vaderlandschen bodem tei
te zijn, het roerend eens met ons Holland;
spreekwoordje: „Oost-West, thuis-best!"
F. SEIONETTE.
ee|
