De oorlog.
Gewroken.
BINNENLAND.
Sociale Berichten.
Vragenbus.
IN DE LOOPGRAVEN.
Een Frausche officier schrijft, volgens de „Cor-
riere della Sera", dat zijn soldaten achter de
ëterke verschansingen een soort badkamer had
den ingericht. De geheele compagnie kon eiken
'morgen een douche nemen. Alle generaals, zoo
vertelt hij, brachten ons een bezoek en bewon
derden het comfort in onze stelling. Wij maakten
ook een barbierswinkel en op een andere plaats
richtten we nu een soort variété in. Een onzer is
kunstenmaker en een ander geeft voorstellingen
met een gedresseerden hortti Het wild, dat dik
wijls in radeloozen angst tusscheu de vijande-
lijke stellingen voortjaagt, veroorzaakt soms deVan motor-batterijen gebruik gemaakt, en
malste situaties. Op een oogenblik weid door js Z6jfg P.eer waarschijnlijk daar Frankrijk
vriend en vijand op een haas geschoten. Het dier
viel, moest nu echter binnengehaald worden.
Plotseling riep men in de Duitsche verschansin
gen met bulderende stemmen: „Tabak! Tabak!"
Toen staakte men 'het geweervuur. Een Fransch- j vooralsnog geene mededeel! ngen doen.
man haalde toen doodkalm 't aangeschoten dier
en legde een pak tabak op zijn plaats, dat onmid
dellijk daarna door een Duitscher gehaald werd.
Eeu minuut later durfde echter geen sterveling
zijn hoofd boven de verschansing uitsteken.
AALMOEZENIERS.
De Duitsche aalmoezenier, dr. Christ, be
schrijft in de „Kölnischt Volksz." het leven van
den veldgeestelijke. 's Maandags zegt hij, rijden
wij den bosenweg af naar de afdeelingen in de
loopgraven. De officieren zijn overal zeer vrien
delijk voor ons, en deelen den manschappen mee
dat er een katholiek veldgeestelijke is. Al weder
willen honderden te biechten konten. Aan den
zoom van het woud staan ze daar in een lange
rij. Soms doen zich dan wel incidenten voor. Drie
dagen geleden was ik vlak bij onze zware hou
witsers, die iedere tien minuten een granaat in
de vijandelijke stelling wierpen.
Plotseling, hoog in de lucht, het geluid van
een motor. Een Fransch vlieger! Een wit wolkje
teekent zich af tegen de blauwe lucht: de eerste
shrapnel], die op den vijand werd afgeschoten.
Volgt een tweede, een derde, een geheele krans
van kleine wolkjes zichtbaar rondom den twee
dekker. Vergeefs! Plotseling een gekraak, een
ontploffing, de vlieger wierp zijn bommen uit op
een marcheerende compagnie.
Gelukkig misten zij. Daarop kwamen de
nieuwste wapenen in actie; de pijlen van den
vlieger; een kort bevel klinkt: mijn, poenitentgp
grijpen naar de karabijn, een salvo knettert naar
de lucht, doch wederom blijft de vlieger buiten
schot, hij is te hoog. Nu knielen ze weef bij me
neer, om te biechten, alsof er niets gebeurd ware.
Mijn collega moest eenmaal zelfs met een poeni-
ient vluchten voor de dreigende granaten. Vóór
ik de mannen verliet, beloofde ik, den anderen
dag de H, Mis te komen oodragen. Wat waren
ze daar dankbaar voor'
HET SCHOONSTE
SCHOUWSPEL.
Uittreksel uit een brief, in de loopgraven ge
schreven door een onder-officier uit Dijon en
medegedeeld door de „Croix":
„Gisteren waren wij op een uitgestrekt slag
veld, overdekt met dooden. Het was indrukwek
kend. Alle dorpen stonden in brand, men hoorde
de granaten en de kogels fluiten, de mannen wa
ren in de loopgraven. Eén schaduwbeeld slechts
bewoog zich in den dichten nevel over het slag
veld het was de bisschop van Atrecht, die naar
iederen doode ging om er de gebeden voor den
overledene te bidden. Nooit was ik zoo onder den
indruk; het was het schoonste schouwspel, dat
ik ooit aanschouwd had.
UE OOSTENRIJKSCHE
MOTORBATTERIJEN.
FEUILLETON.
Wie zegt u dat?
Ik weet het.
Zoudt ge ben willen verraden?
1 «ar denkt ge aan? Zij verraden zieh-
zei! en dat in een tijd, waarin men niet te
voorzichtig zijn kan en een kleinigheid reeds
voldoende IS om verdacht te worden. Die
menèchen spelen met hun hoofd zoo lichtzin
nig alsof ze ©r elk een dozijn te verliezen
hadden. Al wilde ik hen redden, ik zon het
met kunnen. De graaf de Trémazan doet van
harte met hen mee. Evenals de anderen
«weert by samen op zijn kasteel de la Gu-
Todmère en zijn zoon Jean is al in geen drie
maanden meer gezien; Men zegt, dat hij op
reis ig naar Amerika.
ïi®4 kij ook.
In de laatste dagen zijn de ambtelijke statis
tieken over het getal Duitsche reservetroepen af
gesloten. De vredessterkte van het Duitsche leger
is 800,000 man, inclusief officieren en kader.
Tientallen van jaren zijn er jaarlijks 150,000
weerbare mannen voor den dienst onder de
wapens niet opgeroepen geworden. Daardoor is
het te verklaren, dat Duitschland thans te be
schikken heeft over ongeveer twee millioen vrij
willigers. Dat zijn absoluut voor den dienst ge
schikte mannen, die slechts daarom niet onder
de wapens werden geroepen, omdat het verplichte
aantal manschappen niet overschreden mocht
worden. Op dit oogenblik heeft Duitschland on
geveer 41/2 millioen soldaten onder de wapens
staan. De door Engeland verspreide bewering,
dat zich daaronder talrijke lieden bevinden van
50 tot 60 jaar, is volkomen ongegrond. Het gaat
daarbij slechts om een miniem getal vrijwilligers
ia deze jaren. De Duitsche pers heeft bijna steeds
elk geval hiervan speciaal vermeld, waarin lie
den van boven 45 jaar werden aangenomen. Dit
getal is volgens vrij nauwkeurige taxatie niet
hooger dan 5000, Nu hebben in de laatste weken
preciese opgaven plaats gehad, hoeveel weerbare
mannen, d. z. mannen in den leeftijd van 18 tot
45 jaar, er nog in Duitschland als reservetroe
pen ter beschikking staan. Het resultaat is, dat
Duitschland in staat is, nog 6 millioen soldatën
te velde te zenden, zonder dat jongelingen bene
den 18 en mannen van boven de 45 jaar behoe
ven te worden opgeroepen. Onderdanen van neu
trale staten, die naar Duitschland komen, zijn
dan ook erg verbaasd als men in alle steden zulle
een geweldig getal soldaten nog steeds ziet rond-
loopen, klaar om te velde te trekken.
3.
NOG EENS: HET VERHAAL
VAN „DE TIJD."
ONS LEGER EN DE DRANK.
Wij lezen in de Kruisbanier:
De autoriteiten hadden krasse maatregelen ge
nomen op den len Augustus, den dag der mobi
lisatie.
Niemand echter clie er aanstoot aan nam.
Allerminst onze soldaten, en veel minder nog al
degenen, die hunne dierbaren naar onbestemde
plaatsen zagen vertrekken
„Gelukkig," zoo zeide me een oude man die
zijn kleinzoon naar het statioii vergezelde, waar
reeds honderden soldaten zich verdrongen om
aan den algemeenen oproep van Hare Majesteit
gevolg te geven; „gelukkig dat het niet is als in
1870. Nu ben ik gerust," zoo ging hij voort,
„doch nu zie ik ook wat goed werk door de drank
bestrijding is verricht."
Onwillekeurig dacht ik toen ook terug aan
1870. Ik zie ze nog wegtrekken uit mijn geboorte
dorp, dat twintigtal manschappen, niet vergezeld
van hunne dierbaren. En waarom niet?
Och, het was toen nog het vaste gebruik, dat
soldaten geen drankgelegenheid voorbij gingen,
op weg naar hunne garnizoenen, zónder aan te
leggen, na van te voren reeds zingend en tierend
de rondte te hebben gedaan in hurtne woonplaats,
althans zeker in de buurt.
Een vader, of moeder, eene vrouw, een kind
■kon toch moeilijk op zoo'u ernstig oogenblik een
zoon, een man, een vader vergezellen, verhit, op
gewonden en wellicht woest reeds door den
drank.
Welk verschil tusschen de mobilisatie van toen
en thans!
De jongste mobilisatie hier te lande kenmerkte
zich bijna overal door dien hoogen, heiligen
ernst, door het diepe, innige besef, dat in de ure
des gevaars een groot offer moest worden ge
bracht voor het dierbare vaderland.
Er was orde en tucht. Luidruchtigheid was
verre. Een innige vurige bede voor hun behoud,
voor Vaderland en Vorstin begeleidde onze man
schappen op hun heenreis.
Over de mobielmaking van 1870 zullen wij
maar niet spreken. De ouderen zagen wat zij
was, de jongeren weten het.
Ook de aankomst in de garnizoenen op 1
Augustus jl. kenmerkte zich door kalmte. En toen
de eerste dagen na den oproep, tot het fonneeren
der eenheden de troepen door elkaar werden ge
slingerd, ook toen deed het weldadig aan, hoe
overal aan de voorbijtrekkende manschappen ver
snaperingen en verkwikkingen in alle mogelijke
vormen werden aangeboden, behalve in den vonn
van sterken drana.
Dat teekent hoe ons volk doordrongen is van
den geest, dat sterke dranken een ramp zijn voor
het leger onzer natie.
Tevens is het een vingerwijzing voor onze ver-
eenigingen om met alle kracht mede te werken
ten einde het schenken van alcoholhoudende
dranken aan militairen ook door particulieren te
voorkomen.
Niemand zal met de ontzettende gebeurtenis
sen in naburige landen voor oogen, weigeren,
daaraan gaarne het zijne bij te dragen. Het zal
onzen drankbestrijders geen moeite kosten, ook de
menigte te overtuigen, dat ons leger drankvrij
moet zijn en blijven. Zoodoende alleen kunnen
onze zonen, geroepen tot handhaving onzer neu
traliteit, hunne zware taak naar bchooren ver
vullen.
Doch nog eens, dan moeten zij onttrokken blij
ven aan den demoraliseerenden invloed van dén
drank. Want de alcohol Is de pest voor een leger.
Ten slotte een warm woord van hulde aan de
autoriteiten die zoo krachtig medewerkten om
onze landsverdedigers, waaronder ieder onzer
SPOORWEGPERSONEEL.
Om niet de kans te loopon, dat het
1916 voor clen tijd van vijf jaar vast t
stellen reglement dienstvoorwaarden ec
getrouw: copio zal worden van het tegen
woordige reglement, waaronder het spoorweg
personeel hier te lande werkt is, naai
wordt medegedeeld, in overleg met verschil
lende Tweede Kamerleden door de Gommis
si© uit de samenwerkende spoorwegorganisa
ties per request den minister van Water
staat verzocht, zijn medewerking te willen
verleenen, i n verband met do huidige
ook voor de spoorwegmaatschappijen, ongim
stige tijdsomstandigheden Jat de directie:
er in zullen toestemmen, het vaststellen do
nieuwe reglementen en bepalingen een jaar
uit te stellen.
WERKLOOZENVER,ZEKERING.
Naar men mededeelt xjjn reeds door 31
van de 32 gemeenten, waar gemeentelijke
wcrkloozerifondsen bestaan, de door de Re
geering voorgestelde noodmaatregelen aan
vaard inzake het verleenen van geldelijke:,
steun aan de leden van vereenigingen welke,
toen da c'risjs uitbrak, tegen werkloosheid
waren verzekerd.
Bovendien hebben reeds 'n 50-tal gemeentebe
sturen, waar geen gemeentelijke werkloosheid-'
fondsen "bestonden, gevolg gegeven aan de
uitnoodiging van minister Treub, en ten be
hoeve van de werkloozenkassen in hunne ge-
meente. een tijdelijk werkloozenfonds* opge
richt. Ju 't. algemeen kan worden beweerd,
dat bijna' alle arbeiders, die voor de crisis
lid .waren van een werkloozenfonds, profi-
tieeren van deze regeling. In de circulaire van
22 Augustus van minister Treub aan do ge
meentebesturen werd o.m. bejpaald. dat in
dien het vermogen der werkloozenkas daalt
tot minder dan 25 pet. van "het saldo op 1
Aug. j.L, de geheele uitkeering voor rokv-1
ning van het gemeentefonds zal geschieden.
Tengevolge van do langdurige werkloosheid
hebben de kassen var» verschillende vereeni
gingen de-ze grens bereikt, zoodat zij in her
bovenbedoelde gevalverkeeren.
Behoudens oen enkele uitzondering werd ook
hel. bedrag der uitkeering, zooals dit door den
Minister werd voorgesteld, door de Gemeerde-1
best. vastgesteld. In de meeste gemeente»,
waar reeds gem.lijke werkloosheidsfondsen,
en meestal op den voet van het zoogenaamde
Gentsclie stelsel zijn ingericht, is de control-,
aan de vak vereenigingen overgelaten.
Er zijn echter ook gemeentebesturen die
deze controle hebben opgedragen aan de Ar
beidsbeurzen of aan daarmee speciaal belas
te personen.
In Den Haag geschiedt de controle even
eens (door do Arbeidsbeurs en de Haagselm»
Bestunrdeirsbond tracht nu de uitspraak uit te
lokketi van den door den Minister aan te
wijzen arbiter. Zooals bekend, is mr. Drunker
als zoodanig door den Minister aangewezen.
In belanghebbende kringen wordt met, be
langstelling een beslissing afgewacht.
ONZE ARBEIDERS IN DUITSCHLAND.
Vele Friesche arbeiders, die in Duitschland.
werkten, komen vandaar terug, Wel is daar<
werk, dat goed betaald wordt ook doch de prij
zen van levensmiddelen zijn er zoo buitensporig i
hoog, dat men niets kan overhouden voor het
achtergelaten gezin.
■I
V r. Naar ik meen in Amsterdam, wordt er
een weekblad (blaadje) uitgegeven, genaamd „de
Betrekkinggids", of „de Betrekkingzoekendc", (de
naam weet ik niet precies), zoudt u mij hierin
misschien eenige opheldering kunnen geven, zoo
ook het adres, enz. van een en ander?
A n t w. Te Gouda, bij Edauw en Johannis-
sen verschijnt „de Betrekkinggids" iederen
Woensdag. j
V r. Ongeveer y2 jaar geleden deelde U mij
in de Vragenbus mede, dat er in September
waarschijnlijk een uitgaaf van de Camera Ob-
scura zou verschijnen ad f 0.90. Is deze reeds
verschenen en is ze volledig? Is ze b.v. even vol-
ledig als de duurdere uitgaaf?
•Autw. Is juist uitgekomen bij de Erven F.
Boliri, te Haarlem.
V r. Een landweerman die geen verlof kon
bekomen om zijn yrouw met kortere tusschen-
poozen te bezoeken en toen een ander een brief
heeft laten schrijven als van den dokter komende
(dus een valsche doktersverklaring), niaar dat
nu is uitgekomen, wat voor straf kan hij daar
voor krijgen? Hij is in N.-Brabant in garnizoen
in een in staat van oorlog (of beleg?) ver
klaarde streek. Kan de persoon die den bewusteu
brief geschreven en onderteekend heeft, maar al
leen op herhaald aandringen en ook omdat er
den, waar hij betrokken is hij een complot
dat tegen de republiek is gericht. Hij koopt
wapenen, die hij Lof stilt met- het geld, dat-
zijn vader. Balazé, Keroual en nog zooveel
Hubert! idler jonge vrouwen .en dier jonge mannen idiefstal, erger dan een moord? Weet gij wel'
De dokter lachte spottend. j bedreigd werden, dat een vreeset ijk onweer jcl at, wanneer gij mensdhen verried, (lie u1
Welnu, wat is er? Zi.it gij misschien voor-zich boven hen samenpakte, omdat zijne! nooit anders dan goedheid en vriendschap
nemen» hen te gaan waarschuwen en u zelf schuld, zijn misbruik van vertrouwen, zijn!hebben bewezen, gij verdienen zoudt, dat ilc,'
anderen hem toezenden. Al die ei-devants,'in het verderf te storten om uw schuld-oneerlijkheid bun een doodsvijand op den
bun familie en hnn vrienden, zweren samen
en staan op bet punt buiten de wet gesteld
te worden en daar hebben die ongelnkkigen
zelf nog geen flauw vermoeden van. D© ba
ron de Guern, die famlie is van de anderen,
zooals alle Bretonsche edelen met elkaar ver
want zijn, heeft zijn geheim niet. kunnen be
waren, wat trouwens ook al heel moeilijk
zou zijn geweest, want overal luisteren ooren
en loeren oogen.
Nog voor hij den strijd heeft kunnen aan
binden, is hij al onschadelijk gemaakt. Voor
het oogenblik heeft hij nog zijn huid kunnen
redden door de vlucht, maar bil wordt nage
zet als een wild zwijn door jagers en bonden,
die wel zijn spoor nog bijster ziin,.ma.ar die
dit gemakkelijk genoeg zullen terugvinden
en dan wee hem en allen, die hij in zijn val
eiscfeers te redden? Zijt gjj dan zóó blind,(hals gehaald'had, die, in zijn streven om een
dat gij uw eigen belangen niet ziet? Veron- j verloren fortuin terug te winnen, bereid wae
dcrstel dat zij beschuldigd en veroordeeldtot elk verraad, tot elke laagheid,
worden, dan verdwijnen zij en daarmee zijt Die vijand was zijn zoon.
gij van hen ontslagen. Hun rust in hot graf Toen hij hem meedeelde hoe do stand van
is uw rust in het leven.
Op deze afschuwelijke woorden volgde een
lange stilte.
Buiten gierde de wind langs de daken; bin
nen was het alsof men het sissen van een
slang hoorde, die schuifelend door de kamer
kroop, gereed haar doodend gif te spuwen.
Nu en dan drong een rukwind door de
7,aken was, had hij het onheil gebracht óver
de hoofden, die hem dierbaar waren.
Nu kon bij dat onheil niet meer afwenden,
want daartoe had hij de booze plannen moe
ten verraden van zijn zoon, die bii maar al
te lief bad.
Wat te" doen?
Hij zag wel in dat alle woorden, die hü
spreken zou om zijn zoon tot andere gedach
ten ie brengen, ijdele woorden zouden zijn
schouw en deed de asch in den haar op
dwarrelen.
Het afschuwelijkste vau zijn toestand bad!maar toch beproefde hij bet nog.
nog nooit zoo duidelijk voor oogen gestaan.) Met bleek gelaat en starende oogen stond
Hij had zijn cliënten bedrogen, die tevens;hij op, deed een paar passen naar voren; en
Wanneer ik een woord wilde spreken of j zijn vrienden waren. juiet by machte zicli langer te bedwingen;
een regel schrift zenden aan mijn vrienden! Hun onbeperkt vertrouwen hadden zij in; bleef hij voor den dokter staan en. het ge
in de Nationale Conventie of in de. Commix-j hem gesteld. Iaat naar hem toegebogen, riep hij uit:
ne, dan zouden zij gevangen worden als pa-j Voor de moesten hunner koesterde hij een
ling in een fuik, gebracht voor een recht-oprechte vriendschap en nu zag hij dat deze
bank, die zelden vrijspreekt en alles zou ge-familiën, die zoo gelukkig geweest zouden
daan zijn. Dan hebt gij nog slechts uw boe- j zijn, wanneer de troebelen niet ontstaan wa
ken en papieren teverbranden et) al uw ren; die het geheele land hadden boroerd,
schulden zijn voldaan.
Gij wilt hem aanklagen!
Hubert, haalde de schouders op.
Met nog luider stem ging de vader voort:
Wie weet, misschien hebt gij het reeds
gedaan, maar weet gij wel dat een misdaad
i uiteengerukt zouden worden, dat de hoofden zou zijn erger dan de mijn©, erger dan een
uw vader, u in h.et gelaat spuwde en u van,
mij afstiet ais een Judas? Weet gij wel, dat
gij dan dieper zoudt zinken dan de struik-
roover, die, na den reiziger ziin beurs te',
hebben afgenomen, hem den hals afsnijdt'
om zich van zijn stilzwijgen (e verzekeren?
Gij liebt er niet aan gedacht, zulk een mis
daad ie plegen en gij zult er ook niet aan
denken, zeg liet, of ik open bet venster en
verbrijzel mij het hoofd op de steenen van
de binnenplaats om te ontkomen aan de
wroeging over zulk een verfoeilijke daad,
waaraan ik medeplichtig zou zijn.
Hij hield op. J
De stem verstikte in zijn keel.
Hij meende een snik te hoor enen tegelijk
.joeg weer een windvlaag door de schouw,
die de vlammen van het houtvuur deed
knetteren.
De dokter zat met de beenen over elkaar,
geslagen, kalm achterover geleund in zijn
steel en„ onverschillig voor de hartstochte
lijke uitbarsting van zijn vader als voor den
wind die door de schouw loeide, speelde zijm.
eene hand met de zilveren ketting die aan
zijn vest hing, terwijl de andere op de arm
leuning van zijn zetel rustte.
Let daar maar niet op. zeide bii. het i»
NIEUWE HAflRLEMSCHE COURANT
MBMMWW
wordt eene groote verplaatsbaarheid geëischt,
daar het dikwijls over zeer grrooto afstanden snel
verplaatst moot kunnen worden; afstanden zoo
groot, dat, in verband met den beschikbaren
tijd, paardentraetïe niet in aanmerking kan
komen.
De tegenwoordige oorlog heeft reeds geleerd,
wat er met dergelijk geschut bereikt kan worden
en het zijn wel, behalve dan de Duitsche 42 cen-
timetf-mortleren, de Oostenrijksche 30.5 conti-
meter-dito's, welke veel van zich hebben doen
spreken. Mogelijk wordt er ook aan Frausche
reeds geruimen tijd op dit gebied proeven lieeft
genomen, maar, door het uitblijven van Frau
sche tijdschriften, kunnen wij dienaangaande
Wc- vinden in de „Auto" nog het volgende
over de 30 c.M.'s der Oostenrijkers:
De toepassing van motortrekkracht vóór de
voortbeweging van geschut dateert niet uit de
laatste aren. Reeds in 1895 was Portugal in
liet. bezit van eene automobiele houwitserbat
terij. bestemd voor Jiet versterkte kamp van
Lissabon. Nochtans bleef er langen tijd in de
verschillende legers een zeker vooroordeel heer-
sehen tcgtn het gebruik van automobiele ar
tillerie. Eerst in den laatsten tijd is men begon
nen de groote voordeelen ervan in Je zien. Nog
met zoozeer voor de veld- en rijdende artillerie,
waarvan de vuurmonden de infanterie en cava
lerie op alle terreinen moeten kunnen begelei
den al worden er in sommige legers ook op
dit gebied reeds ernstige proeven genomen
maar meer bepaaldelijk voor geschut, bestemd
voor het vervullen van speciale opdrachten,
dat met in een bepaald permanent verband is
ingedeeld, maar dat nu eens hier, dan weer daar
zal moeten optreden. Voor dergelijk geschut
Eerst korten tijd voor bet begin van den oor
log zijn deze vuurmonden door de Oostenrijk
sche industrie vervaardigd en door het leger
beproefd. Men bad dit zoo geheim mogelijk ge
houden en er waren slechts weinig personen,
die van dze aangelegenheid op de hoogto waren.
Daar de geschutfabriek Skoda, te Pitsen, eeni-
gen tijd gelden ten deele vereenigd is geworden
met de automobielfabriek van Daimler te Wie-
ner-Nenstadt was de gelegenheid geschapen om
de motorhatterij als geheel te kunnen constru-
eeren.
Er had geene afzonderlijke vervaardiging
plaats van geschut en van raotorvrachtwagens,
maar men vervaardigde ze in verband met el
kaar, als een nieuw stelsel. Daardoor is de mo
torhatterij een goed, beweeglijk geheel gewer
den; zij kan rijden over alle wegen en terrei
nen, waarover een automobiel zieli kan voort
bewegen. Bij de voorbereidende proefnemingen
moest de batterijen zelfs over de steile Alpen-
wegen rijden, en over de wegen, waarop de in
den afgeloopen zomer gehouden Alpenrit plaats
vond, zijn voorts deze zware batterijen gekomen,
terwijl .zij ook op weiden en akkers met goeden
uitslag beproefd werden en zelfs steile berghel
lingen, zonder gebaande wegen, konden beklim
men. Zoodoende is bet mogelijk geworden, de
mortieren op vrijwel elk terrein in stelling te
brengen.
-- Zulks is vooral merkwaardig met bet oog op
bet zware gewicht van dit geschut. De trac
tors. die elk een complect stuk geschut vervoe
ren met 3 aanhangwagens: voor den vuur
mond, affuit en de bedding elk één zijn dan.
ook voorzien van zeer sterke motoren. Het ver
mogen der motoren bedraagt 100 paai'dekrach-
ten; zij zijn dus sterker dan eeuige andere motor,
welke voor vrachtwagens wordt gebezigd. Zij
zijn geconstrueerd naar het mode] der Austro-
Daimier-luchtschipmotoren, alleen zijn zij iets
zwaarder gebouwd, daar hier een eenigszins
grooter gewicht van geen nadeeligen invloed is.
Het is wel typisch, dat, waar de iuebtschipmo-
tor in 't algemeen is ontstaan uit den automo
bielmotor, men hier voor den zwaren vrachtwa-
genmotor zijn zooveel liebteren collega tot mo
del beeft gekozen.
Toch zou de motor-alleen nog niet in staat
zijn om de batterijen zoo beweeglijk te maken,
als zij thans zijn. Deze beweeglijkheid wordt dan
nok tevens verkregen door de wijze waarop de
kracht van den motor op de wielen wordt over
gebracht. De tractor bezit namelijk vierwieldrij-
ving, volgens een stelsel, ten deele uitgebracht
door den aartshertog. Leopold Salvator, die, be
halve automobilist, ook technicus schijnt te zijn.
Op de voordcelen van het stelsel van vierwieL
drijving behoeven wij bier wel niet meer te
wijzen; zij werden reeds meermalen in „De
Auto" besproken.
Men heeft zich in Oostenrijk voor den mor
tier tot een kaliber - d.i. de inwendige mid
dellijn van 30.5 c.M. bepaald, omdat een
zwaardere vuurmond minder gemakkelijk ver
plaatsbaar was. Zooals de voertuigen thans ge
construeerd zijn, kunnen zij wegen en bruggen,
ook do zwaardere pontonbruggen, goed passee-
ren. Dit is met de zwaardere Duitsche 42 c.M.
mortieren niet mogelijk en deze worden daarom
ook hoofdzakelijk per spoortrein vervoerd. Waar
bet terrein mfeer moeilijkheden bood, als bijvoor
beeld bij de vestingen Givet en Maubeuge, zijn
de Oostenrijksche mortieren, die anders naast
de Duitsche werden gebezigd, alleen opgetre
den.
Waar wij in dit tijdschrift geen artilleristi-
sclie details behandelen, zij omtrent de construc-
Niet waar.
Meent ge?
Ik weet het, zeker.
-r Waar is hij dan?
Weet ge het niet?
Neen.
Dan zai ik u het zeg'gen: bij is in ï.on-
2e. Den dag daarna zijude op het station te
Leuven voor mijn doorreis naar Antwerpen,
speelde zich alhier hetzelfde af.
'n Zeer lange trein met gewonden kwam door
naar Luik en zou het 2e perron passeeren. De
trein kwam aan, eenig-e nieuwsgierige soldaten
wilden op het 2e perron gaan zien of er vrien
den of kennissen bij waren, docb werden onmid
dellijk door den daar dienstdoeuden officier en
zijn Felwebel teruggezonden naar het le per
ron, zoodat gedurende het korte oponthoud van
den trein alleen Roode-Kruisbanden langs den
trein te zien waren.
Dit zijn twee feiten op twee zeer drukke sta
tions; het zou mij bevreemden als deze maat
regel alleen in deze plaatsen bestond, wijl der
gelijke orders meest algemeen zijn. Voorts kan
ik er aan toevoegen, dat de medische dienst
schitterend is bij onze oostelijke naburen en
vriend en vijand in de lazaretten op gelijken
voet behandeld worden.
Nogmaals, bet verhaal uit ..De Tijd" komt
mij niet zeer waarschijnlijk voor.
tic der mortieren alleen vermeld, dat zij haar
groote uitwerkingsvermogen hebben verkregen
door een groot projectielgewicbt (3S5 kilogram)
en door het hoog opvoeren der aanvangssnel-
heid. Daardoor Is eene groote valhoogte (4800
M.) en een groot arbeidsvermogen van het val
lende projectiel bereikt en kan dit zelfs door
zeer dikke betonmuren heendringen.
Bij het in stelling komen moet de mortier
natuurlijk op bare affuit, en deze weer op de
bedding, worden geplaatst. De constructie is
zoodanig, dat dit heel vlug kan geschieden. In
*10 50 minuten na aankomst in de stelling kan
de mortier tot vuren gereed zijn. Ook het de-
monteeren kan heel vlug plaats hebben, zoodat
het van stelling veranderen gemakkelijk uit
voerbaar is. Zoo noodig kan er worden gescho
ten zonder bedding.
Daar de vuurmond, in stelling staande, niet
zoo heel groot is, kan'hij gemakkelijk gedekt
worden opgesteld en vormt hij voor den vijand
een moeilijk te vinden en te beschieten doel.
Per dag kunnen de motorbatterijen marseben
maken van 20 a 30 K.M.
ZES MILLIOEN DUITSCHE
RESERVETROEPEN.
0
Dr. Van Leeuwen te 's Gravenliage schrijft
aan de Telegraaf over bot bekende verhaal van
„De Tijd" over mishandeling van gewonden
krijgsgevangenen te Landen:
Toen ilc voor oenigen tijd de mededeelingen
las in dit blad, overgenomen uit „De Tijd,"
kwam over mij een gevoel van verbazing en wel
om deze reden, dat ik gedurende mijn reis door
België, als geneesheer, geheel andere indruk
ken kreeg van de behandeling der gewonde
krijgsgevangenen van de zijde der Duitschers,
dan deze correspondent „meende" gezien tc heb
ben. Alvorens hierin één woord (in verband met
mijne ervaringen) mee te spreken, heb ik eerst
afgewacht wat de Duitsche pers, op het betoog
van dezen correspondent zou antwoorden.
Heden las ik nu in „De Telegraaf" de resul
taten van het onderzoek in deze kwestie, ge
publiceerd door de „Norddeutsche Allgcmeine
Zeitung." Naar aanleiding van hetgeen dit blad
mededeelt, kan ik verschillende feiten beves
tigen.
lo. Toen ik mij den 21sten October des namid
dags 3 uur op het perron te Sehaerbeek bevond
te midden van een massa soldaten, die, evennis
ik, per militairen trein zouden doorreizen naar
Leuven, kwam plotseling* het bevel van den
Bahnhof Hauptmann (persoonlijk de orde ge-
vonde) het geheele perron te ontruimen. Alle
soldaten, spoorwegcompagnie, civilisten, allen
werden verzocht, op het plein voor het station
to gaan wachten. Toen ik informeerde waarom
deze maatregel genomen werd. werd mij mede
gedeeld, dat er -een trein gewonden, aankwam
en dat. in deze gevallen het perron geheel ont
ruimd moest worden, door allen, alleen hot
I'oode Kruispersoneol (zeer ruim aanwezig) j een dierbare telt, Te vrijwaren voor den geesel
mocht op het perron zijn. I van liet alcoholisme
