I
'icl' ïttam-yDtaS'ri» ts wiftygss
6.
Het woord van den Paus
Bond de Liturgie.
Drankbestrijding.
Sociale Berichten.
eien»
*ij A-
]Ne,
29,
'k
CCXXXV.
HH Democratie
:,.een
.ar..
pook
HAARLE/ASCHE COURANT TJKH?^fc*S
enj
te-I
I.
tijdsomstandigheden hebben de wonderen
van telegraaf en telefoon, die ons op denzelfden
dag doen kennen, wat de Paus van Rome zegt,
voor een deel uitgeschakeld uit het wereld
verkeer
En 2,00 is jjo pas, twintig dagen later, het
eerste woord van dén Paus in bizonderlieden
en naar den letterlijken tekst bekend geworden
„Nooit wellicht is de menschelijke broeder-
lykheid zoo aangeprezen als in onze tijden!
Zelfs aarzelt tnon niet, om met ver waar] oozing
van de stem van het H. Evangelie, en met
achterstelling van de werken van Christus en
der Kerk, deze studie der broederlijke liefde
als een van de verhevenste doeleinden, welke
de huidige menschheid is ten deel gevallen,
voor to stellen.
„En tóch is er door de inensclien onderling
nooit minder broederlijk gehandeld dan tegen
woordig. Do wreede haat woedt wegens de ras-
de
op Allerbt-iligendag uitgevaardigde eerste j velschillen; de volkeren worden meer daar na-
Eueycliek van Zijne Heiligheid Paus Benedic- ijver dan door do landsgrenzen van elkaar ge
tus XV, den gezegenden Vader der Christen
heid.
Doch al komt het wat later dan in gewone
tijden: dit Pauselijk woord heeft niets van zijn
hooge kracht verloren.
Het is een wonderheerlijke brief, deze eerste
rondzendbrief van den Roomschen opperberdei
aan de Bisschoppen der wereld, een brief
scheiden. Binnen denzelfden staat, binnen
dezelfdo muren gloeien de verschillende stan
den van burgers van wcderzijdsclie afgunst; de
eenlingen laten zich in alles door de eigenlief
de als door do hoogste wet leiden."
Daar heeft men het: de standen staan tegen
elkaar op: de „klassenstrijd" is de oorzaak van
al dit wee, en de jvaro liefde tot God en den
vol kracht en diepen ernst, een woerd dat u ovenmensch wordt vergeten
grijpt in de ziel door do vaderlijke liefde, de
klare ontrafeling der gebeurtenissen en van
dier oorzaken, do heerlijke taal en óók den
scboonen vorm.
Het ware beter, dat wij op deze plaats den
Dat werkt de Paus dan nader uit in do vol
gende punten.
II. Het gezag is niet meer heilig!
..Hot onmatige vcrlangeu naar de vrijheid,
verhonden met de grootste onbeschaamdheid,
Paus-zelf aan het woord lieten, en voor héél j is langzamerhand overal doorgedrongen, en
dat krachtig en aangrijpend woord onze kolom- heeft zelfs het huisgezin, waar het gezag, zoo
men ontruimden. Doch het hetere moet wel als overduidelijk blijkt, toch uit de natuur zelf
eens wijken voor het goede, en omdat de eerste voortvloeit, niet ongeschonden gelaten; ja liet
Encycliek van Paus Benedietus XV te groot is zelfs, wat nog meer te betreuren valt, tot
van omvang is voor ons blad, zullen, wij ons in het heiligdom doorgedrongen. Vandaar dc
genoodzaakt zién, ons te beperken tot een uit- j verachting der wetten, vandaar do oproerige
treksel, dat dan naar wij liopeu cenigs- eoest. ouder do menigte; vandaar dat onophou
delijk streven om alles wat, geboden is. af te
keureu"vandaar die duizenden middelen om do
lucht te onlzenuwenvandaar die geweldige
misdaden van hen, die zich door geen enkele
wet gebonden achtend en dit openlijk verkla-
■end, cr niet voor terugschrikken om liet for
zins weer zal kunnen geven den bouw van dit.
klare, logische woord des Pausen, do zakelijke
inhoud ervan, en do lessen die Zijne Heiligheid
aan de Christenheid geeft.
Ho Paus wijst, in den aanvang van Zijn
eerste Encycliek op de ontzet,tend-zware taaie, i t"in of het leven van hun evonniensc-.Ti te ver-
dio Hem op do schouders is gelegd in dezen nietigcu."
schrikkelijke!» tijd. Hot is zegt Hij alsof; Hier wordt, alweer de leer van God en van
de dagen zijn aangebroken, waarvan Christus de heilige Evangeliën in den wind geslagen I
voorspelde „dat volk zal opstaan togen volk en Zooals do H. Pairing het zegt: men moet hun,
koninkrijk tegen koninklijk!" j die met gezag bevelen, niet onverschillig, maar
En wat wonder dan, dat het eerste woord godsdienstig, d. w. z. uit gewetensplicht, g°-
vnn den Paus een woord is van opwekking tot hoorzmnen, tenzij zij iets hevelen, wat met do
vredeGoddelijke wetten in strijd is!"
„Dat zij, wij smeeken het, in wier handen het j Doch dit voorschrift is niet aileen gesclire-
iot der staten gelegen is, Ons toch mochten ven voor do onderdanen, het brengt óók ver
boeren! Ongetwijfeld zijn er andere wogen en j pliclitingen mede voor hen, die gezag dragen:
„Roten do vorsten en do leiders der volkoren
hieraan denken, en overwegen z.fj of het voor-
andere middelen, waardoor do rechten, wan
neer zij geschonden zijn, lic-rsteld kunnen wor
den! Deze moeten, terwijl de wapenen onderwiil
zijn neergelegd, aangewend worden met goede J baar gezag, als voor do staten om van don hei-
trouw en oprechte gezindheid. Aangedreven %cn godsdienst van Jezus Christus af te wij-
zïchtig en heilzaam is zoowel voor het open-
door de liefde voor Onze en voor allo volke
ren, niet om Onze eigen zaak, spreken Wij zoo.
Eaten zij deze stem van een vriend en van een
ader dan niet. ijdel doen klinken."
Haar. deze bloedige krijg is niet het erg-
8ke> wat den volkeren ellende brengt. De o o r-
faak van den krijg en van alle tweedracht
maatschappij, zegt de Paus, moet opge
spoord.
En dan geeft Hij die ook aan: do wetten
kon, waaruit toch alleen hun gezag kracht en
steun hooft. En dat zij ook overwegen, of het
zelfs van burgerlijk standpunt beschouwd ver
standig is om de leer van het H. Evangelic on
der Kerk, van do staatstuclit. en liet openbaar
onderwijs der jeugd te scheiden. Want de ouder
vinding heeft meer dan voldoende aangetoond,
dat hot gezag der mcnschon volt, waar do gods
dienst verbannen is!"
11 f. Dan gaat de Paus in Iclaro bewoordingou
slechts tegen de rechtvaardigheid en tegen de de „arbeiders*' maar dadelijk uitschakelt. Die
liefde, maar ook tegen het gezond verstand, stakkerds kunen het niet missen, de rijken
vooral omdat ook zij door een eerlijken arbeid hebben genoeg, die moeten maar betalen,
een betere fortuin kunnen verwerven, indien zo<? bet steeds.
willen dat nu de eigenlijke „democratie iet
'V f, v jij r dèn mag men ons on-democratiseh noemen
„Welke en boe groote nadoelen doze a f- I oor ong partI Maar )iet is vaIgehe de-
gunstige klassenstrijd veroorzaakt moeratie! Aan het volk wijsmaken dat liet
zoo wol den enkelingen als de maatschappij, gleorbts rechten en geen plichten heeft óók
behoeven Wij niet te zeggen. Wij allen zien en niet plichten jegens de gemeenschap on-
betreuren de menigvuldige werkstakingen, der het voorwendsel dat bet „er niet af kan*'.
waardoor de loop van het burgerlijke en het is volks-misleiding. en opzettelijk bederven
openbare leven in zelfs de meest noodzakelijke yan bet ware denkbeeld omtrent wat plicht
bedrijven gewoonlijk plotseling wordt stop ge- den staatsburger!
zet: eveneens de dreigende menigten en oproe- 10 werkelijk niet kan, mag tot
betalen geroepen worden^ dat staat vast.
ren, waarbij n.et zelden do zaak met de wapens j Maar wie per ge arbe5der wil uit.
wordt beslecht en mengchehjk bloed wordt ge- schakelen bij het vervullen van den burger-
Hurt. i plicht, mede bij te dragen in de lasten dio
„Het schijnt Ons niet noodig zoo gaat de ten behoeve van allen aan allen moe-
Paus voort do bewijzen te herhalen, waar- ten worden opgelegd, vergiftigt de volksziel
en den gezonden volksgeest.
„Democratisch" in goeden zin is: den bur
gerplicht van een ieder, arbeider zoowel als
medo do dwalingen van de socialisten en ande
ren van dezelfde soort duidelijk worden weer
legd."
En 7, H- herinnert dan aan de Encycliek van aan te wijzen!
Paus Leo XIII (Rerum novarum enz.) die
zegt Z. H. „nooit aan do vergetelheid mogen
worden prijsgegeven, maar veeleer in de ver-
patroon, minder gegoeden zoowel als verino-
DE GEBEDEN DER STERVENDEN.
De „Aanbeveling der ziel [aan God]" of d
„Gebeden der Stervenden" beginnen met
korte Litanie van Alle Heiligen. Al de aa
wezigen knielen neder en antwoorden op d
aanroepingen des priesters. Met het oo
op bet oogenblik van verscheiden uit dez
wereld, heeft de Kerk met juisten blik di
Heiligen uitgekozen, wier aanroeping dei
stervenden troos£ en geestelijke vreugde kt
verschaffen. Of' is het niet troostend, dat
deze omstandig/heilen de voorspraak der
Maagd Maria wordt ingeroepen en d
Zij als 't ware herinnerd wordt aan den Ir
stand in het uur des doods, om welken ie
katholiek van zijn prille jeugd af Haar
duizendmaal in het Weesgegroet heeft g
(smeekt! De HH. Engelen, waaronder ook d
"f* Gasdö lactüur. j Engelbewaarder, worden aungeroepen: zf
rw„„ a:„ „i t 'zullen getuigen zijn vn'n het oordeel en ji
eenigingen en vergaderingen der Katholieken ver A daa™vSi ^XntooS/wordt E^J
in
de predikaties, in de openbare geschriften
der onzen met verstand (moeten) worden toe-is uitnemend. Maar dan goede
^verkiding blootstaan leetnur te verschaffen. dié^e^va
is uitnemend. Maar dan goede! 'alle menschen den dood heeft gesmaakt; va
gelicht en ingeprent, zoo dikwyls do omstan- le dezen opzichte dreigt gevaar, waarfee- Abrabam> by wieog dood do H. Schrift voo
dighoden dit vorderen" fm mot nadrukt dient te .worden gewaar- (]ft eerste m«al llï€eliwy,st „«ar het geloof aa
Standenvorschil i, „iot op te heffen, zegt fedhuwd, opdat, men er met mvliege. de onsterfelijkheid; van den H. Jozef, di
do Paus, maar do Christelijk© liefde zal wèl; Hollandm-clTiikkcry te ®aara volgens vrome overlevering in de armen va:
maken, dat wie in hoogeren stand leven, eeni-<>8BP«hket(en in den handel tegen een jezug en Maria den geest gaf'. Wanneer d
1<W~ -WjtakU# alkm U'wohIm. nan (If HH. Manijnar-
welwillend, voorkomend, verdraagzaam jegens €n dat> naar zo getuigt, ten koste van „aam H stenhanvis die terwi.il hii gest
hen gedragenen dezen zich verheugen m den zienlijke offers harerzijds". nigd werd; verVuld was' van den TL Gees!
voorspoed en vertrouwen op do hulp van genen;! Gebleken is echter, dat in deze pakketten en uitriep: „Heer Jezue, ontvang mijne ziel!
op gelijke wijze, als do jongere onder do kin-boeken opgenomen die allerminst ge- 1)e verder aan den H. Lauro
van een huisgezin steunt op de hescber-wenschte lectuur bevatten voor onze jon-
der
ming en de hulp der oudeien. 'zij „gelukkig*' zullen worden gemaakt!
IV. Ten slotte is de oorzaak cn do worstel van J>o aa]moei!enier dcr IIIe divisiCt do 7jmt.
alle kwaad do begeerlijkheid naar het aardseno €<,rw. beer Huys, vestigt hier de aaudücht
en liet vergeten van datgeite wat liet hoogste (>p ou ujj. jn verband daarmede terecht den
is van al: het geestelijke leven en'de eeuwigheid wenseh, dat de Hollaudia-drukkerij geen en-
De herinnering verder aan
tius, die zelfs te midden der vreeselijkst
gena. in 't geheel niet zoodanige waarmede t u'
®r..aelnkkia-" zullen worden m maakf! foUernmen ii. de liefde van Christus
hardde. Vervolgens wordt de H. August
hiernamaals'
Z. II. spreekt, dan in liet tweede deel der
Encycliek over de meer-innerlijke belangen en
verhoudingen in de H. Kerk zelve. Wij zullen
de woorden van den Paus over deze zaak in
ons tweede art.ikol wat nader boschouwen.
nue aangeroepen, die, na eerst zoo diep g;
vallen te zijn, door boetvaardigheid zulk
ihoogen trap van heiligheid bereikte en no
op zijn sterfbed vol berouw de boetpsalmer
bad; de H. Benedietus, die zich kort voo:
zijn dood naar de kerk liet dragen, en da a
vlak na het ontvangen der H. Toerspijz
rw.( i„ 1. 'stierf; de H. Franciscus van. Assisië. die vo
Dat wat ah „goed wordt aangeprezen, yreu^e den dood be(rroette met de woorden
kele bestelling krijgo en zoodoende gevrij
waard worde voor de aanzionlijko offers,
dio ze in ongekende edelmoedigheid voorne
mens is te brengen
Wij hebben deze week gezegd da't wij
helaas verwachten dat de sociale hervor
mingen die zoo noodig zijn, door den onzali
daarom nog met altijd „goedis. wanneer We ]kom broeder Doodr. de H. 0
het komt van een neutralen" ui gever bleek (lo de trooster en patroon de
ook hier weder! En plicht is het toe ts men etftryend(, die by de woorden der Aaulie
met alleen op de lec uur, diemen zelf leest „Hct millzaani en heerlijk aanschij
maar ook op dio, wolko iaën aan anderen ter - J
lezing geeft Het geestelijk heil dient boven- Jezus Christus verschüne u!" van aez,
S, «inan» aarde scheidde; do H. Johannes de Deo
(1(111 t" fslclttli1 1 1 _i i
die knielend m de omarming des kruiz
den geest gaf. Afwending van allo kwaac
wordt afgesmeekt, afwending van Go
gramschap, van de macht des duivels, va
een rampzaligen dood, van de pijnen der hel
Ten slotte wordt God bezworen een ziel t
redden, voor wie Zijn eenigo Zoon zoovee
yftl> Christus worden niet meer nageleefd, dit van 'lpt socialisme te lijf, dat do
18 oorzaak van alles.
^Tl wil meu dat nader uitgewerkt, dan on-
r,(isoheido men deze vier feiten: „dat in de
onderlinge gemeenschap der menschen alle
Welwillendheid ontbreekt; dat het gezag vau
hen, die aan het hoofd staan, veracht wordt";
dat de verschillende klassen in den staat elkaar
wederrechtelijk bestrijden; dat de onstandvas
tige cu trgankelijbe goederen /oo bogeerig
nagestreefd worden, alsof er geen andere en
veel hoogere goederen waren we'.kó den meusch
ter bereiking zyu voorgesteld."
Düirop moet zoo zegt de Paus de ver
betering der maatschappij worden gericht, ou
dat wordt dan in nadere bizoiidheden uitge
werkt.
I- Daar is vooreerst de onderlinge liefde.
D ja, do Paus weet zéér wel, dat de wereld
tegenwoordig vol is van humaniteit, van liefde,
1 nn-J.'roe^ orach ap I
gelijkheid van allen zegt te prediken en altijd
optreedt tegen degenen, die vermogender zijn
dan auderen:
„Tegenover hen, zegt de Paus, wion de for
tuin rijkdom geschonken heeft on dio door
werkzaamheid vermogen verworven hebben,
staan do proletariërs cn werklieden, die daarom
branden van afgunst, omdat zij, terwijl zij de
zelfde natuur hebben als genen, toch niet in
dezelfde conditie vorkeeren. Wanneer zjj name
lijk eenmaal door de listigheden van de op
ruiers, op wier bevelen zij zich gewoonlijk ge
heel en al vormen zijn besmet, wie zal hun dan
overtuigen, dat uit de natuur-gelijkhoid van
alle mencshen niot volgt, dat. allen ook een
gelijke plaats in do maatschappij moeten in
nemen, maar dat de stand van ieder afzonder
lijk die is, welken hij, indien cr niets in den
weg getreden is, zich zelf verkregen heeft door
zijn eigen handelwijze?
Daarom, dio armere», die strijd voeren met de
vermogenden, alsof dezo zich het goed van
anderen bemachtigd hebben, bandelen niet
}>e!,uf.fc °P, mi Paat' «uitjes vrij en een auto-
touiije, den vaandrig had aangeboden, ons
daarheen te brengen.
i Eerst op advies van „Jaapie" naar Ouden-
boscli, waar we echter niet veel meer uitrichtten
dan dat een beschaafde huzarenofficier, no^
wel een baron, ons heel onbeschaafd toevoegde:
„al had jullie papieren van de Koningin, dan
kwam je er nog niet over!"
In Oosterhout ontvingen wij in liet iioofd-
Wil men iets doen om onze jongens voor
•verveling te vrijwaren, men zie onzerzijds
eens na wat men kan missen aan goede lec
tuur (annalen, almanakken, leesboeken enz.)
gen oorlog en de gevolgen van dien voor de pakke 'tin en zende het ongef rank eer il aan
eerste jaren wel van de baan zouden zijn I den voornoemden aalmoezenier der derde
En wat maakt nu „Het Volk" ervant divisie.
Ziet bier de leugenachtige voorstolling die Deze zal dan gaanio voor de verzending g' ,au 1voor welke Hu is menedh go
bet blad van onze opmerkingen geeft: vau dat soort „oorlogspakketten" zorg dra- gorden, heeft geleden en is gestorven
Do N. Haarl. Ct. stelt de sociale hor-'gen. En zóó heeft men zekerheid, dat onze ^rinnenng aan dit alles zal den zieke
vormingen uit tot St Juttemis. als de Roomscho jongens goede kattholieko lectuur op h.efc.Pu,n1t staat deze Yereld verlaten
kalveren op bet m dansen. Z« was van krijgen, dio ben zullen vedheffen en geen <>«f twyfeld met groeten troost vervullen e
plan, het kapitalisme voor de arbeiders zinnen-prikkelen d-e, die hen naar omlaag: een gioot bet louwen de eeuwigheid doe
■bewoonbaar te maken. Na schuift zij dat trekken. tegemoet gaan.
plan op zij. Waarom? Omdat het kapita- Dan kan men in waarheid en niet in schijn 3a 9 W1J 7 Steiwende
lisine een bankroet, heeft geslagen, zoo Ihen gelukkig maken.T' En op *t eerete komt P1.011 eu '>effrjJPen* ^aIJ mukt weer eo
veredbrikkelijkf a|s xijn ergste vijanden het aan! Vergeto men toch niet, dat op ons, ^10er» 1,oe onnavolgbaar schoon e
zicii niet hadden kunnen voorstellen. Nu katholieken, de dure plidht rust to waken te- bultengewoon Praktisch de Litnrgio ie de
moet eerst de kapitalLstische maatschap- gen verbreiding van slechte lectuur.
pij weer bewoonbaar worden gemankt
voor do kapitalisten. Is hot zoo ver, dan
zal do N. Haarl. Crt. ook weer eens aan
do arbeiders gaan denken. Wanneer zal
dat zijn? Daarop antwoordt de N. Haarl.
Crt. met een vraagtceken en wat tittel-
Ij es.
JENEVER GEEN LOTEBIJPRIJS MEER!
H. Katholieke Kerk!
GEBREK AAN GRONDSTOFFEN.
Uit 's Hertogenboscb wordt aan de Msb
gemeld
Behalve de looierijen eu de sehoenfabri
ken, zijn ook vele textielfabrieken in Noord
In de Sobriëtas-aflevering van Augustus
Wij zullen over dezo totaal onware en on- 1.1. vermeldde A., dat een adres aan H. M.
edele voorstelling £ceu woord meer zeggen, de Koningin gezonden was met het verzoek
Wie zóó de woorden verdraait, veroordeelt voorstellen tot wijziging van de Loterijwot
zichzelf. 1905 te doen, in dien zin, dat geen toestem-
Maar wèl w illen wc wat zeggen over dat-'ming meer zou kunnen verleend worden tot Brabant beducht voor liet dreigend gebre
gene wat „Het Volk inspireerde tot. zulke het houden van .een loterij, waarin de prij- aan grondstoffen. Van Tilburg uit heeft mei
onwaardigo verdraaiing onzer woorden.. zen o.m. ook in alcoholhoudende dranken reeds den Minister van Landbouw. Nijver
Dat was de toeleg om 'het als „ondemocra- bestaan. (heid en Handel ingelicht over den toestan
tiseli*' voor te stellen, dat Let gebeelo Op dit verzoek is goedgunstig beschikt: De fabrikanten hopen, dat de bemiddelin
volk naar krachten moet bijdragen tot do de Minister van Justitie beeft aan de ge- der Bogeering ben in staat zal stellen hu
delging der oorlogsleening. i meentebesturen verzocht voor loterijen geen gromlstoffenvoorraad spoedig aan te vullen
Het schijnt inderdaad t toppunt to wezen vergunning te verleenen dan onder voor- Indien dit niet mogelijk zou zijn, vreest mei
van wasdhechte „democratie"' in onze dagen, waarde, dat onder de prijzen geen aleoboli- Bat de Tilburgsche industrie een gevoeliger
als men, zoodrn het op mee-befalen aankomt, sehe dranken zijn. knak zal krijgen.
naar Breda, om onze auto te halen en toen maar
weer naar de grenzen. Doch, toen waren het
niet de militairen, maar een douane-beambte,
die ons weigerde door te laten, en niet dan
nadat we van Nispen uit naar Breda hadden
getelefoneerd, konden we den eigenwijzen man,
van ons goed recht overtuigen!
Het weer was allesbehalve prettig, het was
zelfs langzamerhand gaan sneeuwen.
De wegen, toch al ontzettend slecht, waren
I.-. ^r\(\Hurnrvol Ur»
kwartier het voor ons zeer treurige bericht dat nu in een echten modderpoel herschapen' Boven
Nooit iiad ik kunuen deuken, dat wii ais om- meu ,00^ .hi.er ons niet mochl: toestaan, ons dien begon het reeds donker te worden, zoodat
logsfotografen met de Duitsche troepen door £roiidgebied te verlaten, daar het verbod „alge- werkelijk het tochtje met aangenaam kon wor-
Belgié reizend, bovendien volbloed Hollanders l "l^etn was - Doch. za<> zeide men ons, gaat u den genoemd.
nog eens last zouden krijgen met.onze ge- Zn'l hr«né^aaé hjet Ministerie van Oorlog. En Vóór we Esschen goed en wel uit waren, was
moedelijke landweermannetjes aan de grenzen! den [ënTLTr 1 ln BrËa den trein naar fiet „hondenweer", en de regen en sneeuw die
Daar stonden we op het punt bij Nispen ons willendnn Nié?iCn| ,e yai'en zoo wel- ons maar steeds iu het gezicht woeien, beletten
f°ede, ^derland te verlaten en ons te Esschen J van uit'Breda het landwrermnnmV g'ïrhe.shlur miJ voortdurend het goede uitzicht, zoo zelfs,
v-'„ .toe te vertrouwen aan de vaderlijke zorgen1 te shiren dat narlot hii m ^cer Knig dat we op een gegever. moment meenden den
gebaareBeiersche landstólmi?dfe, Shad ï?rschSw SLrf1 b,rcd,a weg kwijt te zij"' fIauw teekende zich ia het
kSS\'l'z zi'°; SS?vafdJSdiSSTSj-zg SSüZ&aTSt«BS-WK
tói', f/s 'J'ai1' Cerberussen achlcr'het nfet/fé hC'1?3'.'Je aa" de glenzen zou terug-1 M. eens even daarop 'e gaan kijken waar de
aekje staan, dat acnter net nietige biengen. Laat lie met vergeten te vertellen, dat wee naar Antwerpen was Hoe hii dit moe«t
Duitsch-België en nlKd33" tusschen ik nu bij mijn thuiskomst een ansichtkaart van zien, wist ik zelt niet. Enfin, mijn collega vviic-
lk zeide reeds, We waren 0_ vond! i kelde zich uit zijn reisdeken en stapte moedig
m,t an',t0tn dit «iet scheen overeen te ko nen fmli nflaal een dat oorlogs- terug naar den wegwijzer, dien wij een eindje
dl i de, ,aatst °«t vangen beveKnvan „„Ïn! 1 f?t°graafn°oit tevoren weet waar hij 's avonds waren voorbijgereden. Ik wachtte en wachtte
deHandsch militair béstuur Ne-j zijn moede hoofd zal ter ruste leggen, maar steeds kwam er maar geen mensch terug
dacht had de Schoenmarkt, tot nog toe een nauv
straatje, te verbreeden en daartoe de huizen aai
de rechterzijde, komende van de Meir, te ont
eigenen. En ziet, juist die zijde is totaa!
verwoest, zoodat het kanon hierin werkelijk op
een eigenaardige al is het ook zeer wreede ma
nier heeft ingegrepen. Het zooveel besproken
hotel Weber is weer heropend, en de doodge
waande eigenaar stapt weer heel tevreden dc
dc overvolle en gezellige zalen heen.
Een der Antwerpsdie café-eigenaren .heeft
lumineuze idee gehad z'n zaak te bestempelen
met den grootschen naam „Café Géneral Li'
Pan: ycu»uiug gexiee
dien niorali1'^^ n'e{s' was een ^vel va«
lier t( Oni, e!ei°neeren naar 't hoofdkwar-
Da« maar "T. Welp niets.
Öan m«j. f er Ileen! En daa>" gingen we
ÖUchtig raz^T teru^j tatapI«- 0 neen>
Pie" wn m. met achter in den wagen „Jaa-
P wn nwnnetie van de wadit uit Nisoen, die
ï"7 vj J i t i i lul ilcvci vui>i«evoejeiis vau acuici m n stuur aeeci we|J-
net Nederlanosch^ legerbestuur had anders be- kruipen, struikelen, opstaan, en zoo goed en zoo
schijet, en zoo sliepen wij dien nacht in ons kwaad als 't ging, er op af gaan.' Gauw de
TC"Ji achterlamp afgerukl, mijn vingers gebrand, en
ik wil u het verhaal van het geloop van het in de richting gehold van waar ik nog steeds
alIéVvlrftn"6 k3r hi* an,dere bLesParen- en ee« hevi£ geplas hoorde! Wat ik daar"te zien
I dat Ye slaagde« e« het kostbare kreeg was ontzettend, in het treurige licht, dat
pajner machtig werden. I het olielampje ondanks sneeuw en regen op een
volgenden moigen ging het toen eerst gedeelte van den 'grond wist te doen schijnen.
zag ik een waterpoel, die een sloot bleek te zijn,
en midden in de sloot baggerde, tot aan zijn
hals in het water, een menschelijke gedaante, het
gelaat totaal met modder bedekt, zijn haren drui
pend langs de slapen, zonder hoed,dit toon
beeld van menschelijke ellende, was mijn
vriend M.l
Plotseling begreep ik den geheelen toestand,
hij was den wegwijzer óók voorbijgeloopen, had
op den kant van deri weg aangehouden, en was
hals over kop in de sloot getuimeld. Toen ik
liein goed en wel op den wal geholpen had, en
hij daar druipend en bibberend stond, werkte'dit
inderdaad hoogst treurige beeld zoodanig op'man", een wel wat vreemde vereering van cl
mijn lachspieren dat ik liet uitgierde, en dit was dapperen held van Luik. Maar dit schijnt d
weer zoo aanstekelijk, dat ook de collega op een Duitschen soldaten niet te ergeren, want hoe'
gegeven moment stond mee te lachen, wat den er te Antwerpen een sluitingsbevel is uitgevaar-
komischen aanblik niet weinig verhoogde. t digd, te 's avonds negen uur, heb ik daar ze*'
Een beetje tot bedaren gekomen, wikkelde ik nog met Duitschers gezeten, ver na negen nu
hem stevig in onze reisdeken, pakte hem warm ja zelfs, zoo vertelde mij de gemoedelijke baa
in, en reed zoo snel als het nare en slechte weer wordt het wel eens Vijf a zes uur!
dit toeliet, naar Antwerpen, waar we ons armej We ontmoetten daar ook verscheidene Duitsche
slachtoffer in een winkel voor heerenartikelen, officieren, die vriendelijk zooals meestal, heel ge-
geheel in 't nieuw moesten steken, daar we voor i noeglijk met ons een glaasje bier dronken, elf
iiet gemak zonder bagage reizen, en zoo'n dui- nog steeds even enthousiast en vol goede hoop en
kerspakje als het zijne nu geworden was, afge- vast vertrouwen op de overwinning waren, als
zien van verkoudheden enz., nu juist niet ge- altijd.
schikt was, om in Antwerpen aan 't diner tel De eigenaar, die het geheele beleg had mede
verschijnen. Al deze wederwaardigheden hadden gemaakt, vertelde ons, dat hij één nacht met zij:
onzen eetlust niet weinig verhoogd, en onder een gezin in den kelder had geslapen, en hij, eves
smakelijk Hollandsch sigaartje hebben we samen als ook de meeste Antwerpenaren, was hevig g"
nog eens hartelijk om 't heele geval gelachen, j beten op de Engelschen, die zoo we'nig voor d
In Antwerpen is het duidelijk merkbaar dat er verdediging vanr Antwerpen hadden gedaa
steeds meer vluchtelingen terugkeeren. De stra- J Zooals trouwens overal, verzekerde men mij o
ten, die in de eerste dagen na de inname verlaten weer in Antwerpen van verschillende zijden, d{
waren, zijn nu weer met menschen gevuld, en de de Duitschers correct tegen de bevolking optr
Keizerlei en de Meir herkrijgen weer hun ge-den en niets nemen of vragen, zonder hieivo
woon gezellig aanzien (contant te betalen. Aan de haven merkte ik cr„
Een zeldzame gril van het noodlot is, dat men dat er een dagelijksche stoombootdienst is geor
te Antwerpen er vóór den oorlog juist over ge- ganiseerd tusschen Antwerpen en Vlissingcn, J
