i isjnt? sff-ö ST T, rd: ,eobe"e we,dd ,cr-
STADSNIEUWS
Le^er en Vloot.
KERKNIEUWS.
ïleisttitssaik en»
Lettaran en Kunst
pater sombroek, t
BEGRAFENIS DER SLACHTOFFERS VAN
DE RAMP TE WESTOAPELLE.
ROOMSCHE ONTWIKKELING TE
NOORDWIJKERHOUT.
HET VROUWENCOMITé VOOR WERK
VERSCHAFFING.
Ons kleerendepot»
Men schrijft ons:
Zij die in de morgenuren hun weg door
e Oude Pandpoort nemen, zullen daar in de
aafête maanden een ongewone levendigheid
ebben waargenomen, want. sedert daar in
et oude klachtenbureau 't Vrouweneomité
oor Werkverschaffing, met als noodzakelijk
evolg het kleerendepot, ie gevestigd, rich-
zeer velen ihunne schreden naar dat echil-
erachtige hoekje van onze stad. 'e Zaterdags
11 's Maandags is het de werkverschaffing,
lie het vertier met zich brengt; dan stroo-
nen de vrouwen, die zich eerst bü de Ar-
Küdsbeurs liebhen laten inschrijven, en dat
iju er nu al 219, de poort binnen, om naai-
f breiwerk te halen en te brengen. De ge-
aakte kleedingstukken worden opgestapeld
het kleerendepot, dat. zooals men zich
Herinneren zal, eerst met November zou wor-
len aangesproken. Dit bleek echter al speer
een onmogelijkheid; reeds in de eerste
•eek van October was het bestuur wel ver-
hebt de aanvangsdatums te vervroegen en
00 is het nu al 6 weken een komen en gaan
an de luitjes, die behoefte hebben aan ho
en- of onderkleeding, dekking of schoeisel.
Vlokkig dat er van alles een flinke voor
raad aanwczïg wa6; de kar, die regelmatig
n een bepaalde stadswijk hij de ingezetenen
idgaat. heeft vooral de eerste weken ceu
'jken oogst opgebracht en zoo konden dan
eeds wekelijks plusminus 79 gez'nneu, mevst-
1 met een talrijk kroost, geholpen wordeu.
laar.,,, de voorraad slinkt zienderoogen
sedert de invasie der arme Belgen
rergt de kar niet veel meer op, Is het won-
dat het Comité met groote zorg de hia
ten ziet verschijnen, vooral in de schoenen-
vei*zameling! En juist aan schoenen is zoo
dringend behoefte! Er gaat een gerucht, dat
er binnenkort een schoenentooneelvoorstel
ling zal worden gegeven, waarbij naar het
Londersehe voorbeeld als entree een paar
schoenen zal worden gcëischt. Werkelijk een
srigineele gedachte, die, hopen we, de schoe
nen kwestie tot een oplossing zal brengen.
Dan is er verder nog de kwestie van de
vele etumnerdjes, die in dgn loop van den
winter geboren moeten worden en voor wie
niets, niets aanwezig is. Met de kleertjes zal
t wel gaan: daar zijn kindervrierdinnen ge
noeg. die het luiermandskastje gevuld zul
len houden. Oude dames zijn met jeugdig
vuur aan het naaien van „snoezige'' hemd
jes en flanelletjes en aberlei naai- en brei-
elubjes komen geregeld bij eikander, terwijl
op verschillende scholen in de ha ml werkuren
iiverig voor bet goede doel gewerkt- wordt.
De vorige week arriveerde er zelfs een groote
koffer, geheel gevuld met lekker warme
truitjes, borstrokjes, mutsjes, manteltjes*
enz. Uitgestald was het een kleurige tentoon
stelling. echt behagelijk en koesterend; men
zag er de kleintjes als 't ware al in. En het
aardigste was, dat alles van restanten wol
was vervaardigd met zooveel economisch
overleg, dat duidelijk bleek, koe hier een er
varen huisvrouw en moeder de leiding had
gehad. Zoo zijn er velen in de weer om de
voorraadfsehuur aan te vullen en steeds is
er groote vreugde in het Pand, als er weer
wat n'euws wordt ingebracht, en in de stille
gewelven, waar anders alleen het eentonig
get'k van den steenhouwer weerklinkt, dringt
thans door de openstaande ramen het vrm-
lijke gepraat en gelneh door van de jonge
meisjes en vrouwen, die iiverig bezig zijn
om alles te sorteereu" en uit te zoeken.
Een artikel, waaraan ook groote behoefte
cal komen, en dat misschien bü velen in een
verscholen hoekje op zolder staat, is- eens
w:eg. Dankbaar zal het Comité ook het oud
ste exemplaar aanvaarden; er ziin werk! do
zen genoeg, die graag een karweitje hieraan
willen hebben. Ook kistjes en manden, ja
zelfs bananerknnfen kunnen voor het doel
ingericht worden en zijn dan ook hartelijk
welkom
DREGGEN.
B. en W. deelen mede, dat in de hieronder
vermelde perceelen één of meer dreggen aan
wezig zijn: Amsterdamsche Vaart no. 86; Am-
sterdamsebe vaart (hulpbureau van politie);
Bakenestergraeht no. 24, 56, 71 en 105; Bron-
wersvaart no. 2, 82 en 146; Burgwal no. 58 en
65; Cat'harijnebrug (kantoor haven- en kaai-
geld); Donkere Spaarne bii d en Kouden horn
(huisje overhaal); Friesrhc Varkensmarkt
(gebouw Roei- eu Zeilvereenigug het Spaar
ne); Gastbusvest no. 47 (Gasthuis) Gravestee-
nenbrug (waehterhuis); Groote Houtbrug
(hulpbureau van politie); Harmenjansweg
no. 83 (gebouw Gemeentereiniging); Heeren
singel no. 93 en 129; He eren vest (Lange) no.
104c en 140; Hooimarkt no. 14; Houtpark no.
35; Jansstraat no. 2; Kampersingel no. 50rd.;
Kampervest no. 1 en 47; Kinderhuissingel no.
54; Kinderhnisvest no. 27a; Kloppersingel no.
7a en 15; Koningstraat (buipbureau van po
litie); Korte Jansstraat no. 8a; Korte Dijk
no. 17; Koudenhorn no. 58; Langebrug (wach
tershuis); Leeghwaterstraat no. 2; Leidsche
Plein (Ibulpbnreau van politie); Leidsche
Vaart no. 90 en 248; Leidsche Vaart (koffie
huis 't Schouwtje); Melkbrug (wachtershuis);
Nieuwe Gracht no. 21; Oostvest 20; Oranje
kade no. 1 en 33; Oranjestraat hoek Leidsche
Vaart no. 1; Ostadestraat no. 2; Prin6enbol-
werk no. 1; Raamevest no. 5; Rolhnizen no.
16; Schalkwijkerstraat no. 9; Schalkwijker-
weg no. 67; Schotersingel no. 2; Sehoterweg
no. 6; Schouwtjeslaan no. 57rood; Smedestr.
(hoofdbureau van politie); Spaarndamsehe-
weg (Werf Conrad); Spaornwouderstraat no.
33 en 6ó; Stationsplein (hulpbureau van po
litie); Turfmarkt no. 10; Van Zompelstraat
(hulpbureau van politie); Westergractbt no.
47 en 79; Westerstraat no. 45; Zandershrng
(waehtershuis); Zniderhnitenspaarne no. 89,
432ab, 122 en 176; Zijlstraat no. 1.
Terwijl bij den Commissaris van Politie
(hoofdbureau Smedestraat) voorbanden is een
kist met geneesmidelen voor 'het verleenen
van eerste hulp aan drenkelingen.
Reddingsboeien en haken zijn aanwezig in
de wachtershuizen aan de Lange hrng, Melk
brug, Gravesteenerbrug, Catharijnebrug, Zan-
dersbrug en Ooslerhrug (gebouw Gemeente
reiniging), henevens in het gebouw der Roei
en Zciivereeniging „Het Spaarne'* aan de
Fr iesehe Varkensmarkt.
Reddingsbaken zijn bevestigd aan do Pie-
ter Kieebrug, Zijlbrng, Bromversbrug, Prins
Hendrikbrug, Leidsche brug. Emmabrug.
Raambug, Groote Houtbrug* Kleine Hout-
brug, Manégebrug, Nassaubrug, Kruisbrug,
Janebrug, Korte Janshrug, Begijuehmg.
Kor tob rug, Hagebrug, Sehaolkwijkerbrug.
Kwakel Heererscingel, Amsterdamsche brug.
Vrouwehrug, Kennemerbrug, Noord erbrug.
Seboterbrug en Kinderfcuisbrug.
Een gedukt exemplaar der „Voorschriften
omtrent de behandeling van drenkelingen,
enz." moet zijn opgehangen in alle tapperijen.
Van den Eerw. Pater Provinciaal te Hal
ontving Pater Donatus Bakker, gardiaan der
Conventueelen te Leuven, door tusschen-
komst van het Ministerie van Buitenland-
fiche Zaken beridht, waarin hem het over
lijden van Pater Sombroek werd medege
deeld, onder opmerking, dat de omstandig
heden, waaronder pater Sombroek is ge
storven» niet konden worden medegedeeld.
Pater Sombroek was geboren te Zaandam
en 41 jaren oud.
Nader is aan den Eerw. heer Bomans ge
bleken, dat pater Vincentius Sombroek reeds
den 26sten Augustus met nog 11 burgers, be
schuldigd 'vna fraijctireur te zijn. te Buelren
door de Duitsehers is gefusilleerd geworden.
De lijken dei* pngelukkigen werden tezamen
in een kuil geworpen, welke verder met aar
de werd opgevnld.
Den Cden November 1.1. is bet stoffelijk
overschot van den eerw. pater opgegraven
en, na iet houden van een H. Uitvaartdienst
op hef R, K. kerkhof aldaar opnieuw aan
den schoot der aarde toevertrouwd.
RECTOR A. VONK.
Te Montfoort is gisteren overleden de Zeer-
eerw. heer A. Vonk, rector van het St. An-
toninsgestieht aldaar. De overledene werd
in 1847 te Amsterdam geboren, in 1877 pries-
tor gewijd tê Utrecht, eu was sinds 1912 te
Montfoort als rector werkzaam van het St.
Antoniusgestidlt aldaar.
De beklaagde stond blijkens de getuigenver
klaringen en ook volgens eigen mededeeling
onder zijne kameraden in de kazerne bekend
als „boeienkoning," een „eeretitel" door hem
verkregen doordien hij zich, wanneer hij straf
Onderging, telken male (meer dan 20 keer) uit
hem aangelegde boeien wist te bevrijden en
het slot van de deur van het arrestantenlokaal
wist te verbreken. Het was zelfs zoo ver geko
men dat gewoon boeien, aan hand en corres-
pondeerend been, niet meer hielp. Zóó waren
de boeien aangedaan, of ze lagen verbroken of
losgemaakt op den grond. Tengevolge daarvan
waren op een gegeven oogenblik in bedoelde
kazerne 8 stel boeien in den maak.
Toen probeerde men 't eens met boeien bij de
marine in gebruik, net baatte niet. Daarna
werden kettingboeien der politie voor beklaag
de gebruikt, aanvankelijk ook met weinig re
sultaat, vandaar dat de sergeant-wachtcom
mandant toen aan dezen, onder herinnering
aan zijne verantwoordelijkheid, door den luite
nant-adjudant gelast werd den beklaagde op
nieuw to boeien en wel zoodanig dat hij niet
kon losbreken, den beklaagde niet op de ge
wone wijze in de boeien slaat, doch met de han
den op den rug, om polsen en bovenarmen.
Beklaagde had daarbij met de armen gewron
gen, de peezen van de polsen opgezet eh zich
ap allerlei wijzen verzet, naar de meening der
getuigen uit drift en nijd omdat hy voorzag
niet meef los te kunnen komen.
Dat het aandoen van de boeien den beklaag
de pijn kan hebben veroorzaakt, moest volgens
de getuigen geheel en al aan diens eigen schuld,
n.l. diens wringen en opzetten der polsen, ge
weten worden. r
De auditeur-militair vorderde tegen den be
klaagde 8 maanden gevangenisstraf en 4 maan
den militaire detentie.
De verdediger, mr. F. Mathan, refereerde
2.ich aan het oordeel van den krijgsraad. Hoe
wel volgaarne bereid, waar maar eenigszins
mogeliik, voor een soldaat clementie te pleiten,
was zulks pl. voor dezen beklaagde ten eenen-
male onmogelijk, en meende hij integendeel dat
een strenge straf hier alleszins verdiend en van
pas is.
De president van den krijgsraad bracht den
beklaagde nog onder het oog, dat een gestrafte
militair niet in de provoost zit om variété
voorstellingen te geven.
'raai namens de familieleden van d© overledenlus tra tie" ongetwijfeld foet mh»tc»«ti «.«.i
mnrinA^ffipipir'An ör» OpKarwiljnn-nn A, 1 I1 6 «CTtJII gCll
marine-officieren en schepelingen voor da be-
j toonde belangstelling, ook inzonderheid aan
i den vertegenwoordiger van H. M. de Konin-
j gin. Spr. had Dinsdag de Koningin gesproken
en daarbij was hem gebleken hoc H. M.
was getroffen door dit droevig ongeluk.
Te Breda had onder zeer groote belang
stelling de teraardebestelling plaats van den
te Westoapelle verongelukten milicien Jan
Smits. Nadat in de kerk der H. Anna een
plechtige Uitvaart was gehouden, werd het
lijk gebracht naar de R. K. begraafplaats
Zuylen, onder Princenhage.
Evenals in de kerk was ook hier da be
langstelling zeer groot. De opperbevelhebber
der land- en zeemacht was vertegenwoordigd
door majoor Ton net van den generaion staf,
die in treffende bewoordingen den overledene,
gevallen in het vervullen zijner plichten je
gens Vorstin en Vaderland, herdacht.
Op de R. K. Begraafplaats te Diemen is
heden ter aarde besteld het stoffelijk overschot
van den majoor-torpedomaker B. Nijssen, Ook
aan zijn groeve voerden eenigen 't woord.
VERLOVEN AAN MILITAIREN VOOR
KERSTMIS EN NIEUWJAAR.
i j ii i wowezeu geil"
lustreerd blad noemen voor elk katholiek
huisgezin, voor eiken katholieken kring.
Van ingezonden stukken, geplaatst «f niet
geplaatst, wordt den inzenders de cupio niet
teruggegeven,
VREDESBEWEGING.
Geachte Redactie!
Door dezen verzoek ik U beleefd plaateruimU
voor het navolgende.
Ik stel voor, eene zeer uitgebreide, goed ge
organiseerde internationale adresbeweging in
het leven te roepen, om aan H. M onze Konin
gin te verzoeken, Hare bemiddeling te willen
verieenen tot het verkrijgen van een voor alle j
oorlogvoerende landen eervollen vrede.
Er moet een machtige duidelijke drang tol
vrede uit den boezem van alle Europeesche vol
keren, zoo mogelijk ook der oorlogvoerende te
voorschijn tredenf buiten de diplomatie en de
regeeringen om. Niemand late zicb wijs maken I
dat de strijdende volkeren niet naar vrede ver-
Door generaal Snijders, opp'erWlhebber !"Sdoeneri?^ V*el/aarde 8an de liationa!{
an land- en zeemacht. is' de vn!^rlD grootdoenerij of bluf, waaraan zij allen on
van land- en zeemacht, ie de volgende order
aan de militaire autoriteiten gezonden:
Daar het niet mogelijk is alle militairen
welbegrepen redenen om het hardst meedoen.
Allen hebben genoeg van die onzinnige
ai irei njci mogeiyK is atie militairen uje onzinnige
in do gelegenheid te stellen de a.s. feestda-moordpart^en en de ellende, welke over de
gen (Kerstmis, Oud- en Nieuwjaar) in hunne verschillende landen gezaaid wordt.'
gezinnen te doen doorbrengen, wordt door Thans is de tijd voor een dergelijke vredes-
mij tér tegemoetkoming hieraan, (bet vol- jbeweging aangebroken; over een paar maan
ff6Aot ^5 *vi j- - i'1en' als de oorlogsbrand door deelneming der
ziin beurt met WvM ™i breid heeft' 13 het laat'
VAN ELDERS.
Een boeienkoning voor den Haagse-hen
krijgsraad.
Voor den krijgsraad te 's-Gravcnhage had
zich deze week een eugdige infanterist te ver
antwoorden wegen het plegen van daden van
geweld tegen en het dreigen met woorden en
hat beleedigen .van zijn meerdere in rang, in
casu een sergeant^wachteommandant, die hem
op last van den luitenant-bataljonsadjudant in
do boelen liad geslagen.
Te Westoapelle zijn de overblijfselen van
eenigen der slachtoffers van de ramp aldaar
ter aarde besteld. Het waren de jkapatein,
van heb Indische leger Okhuizen, comman
dant van de compagnie te Westoapelle, do
beide luitenants ter zee C. J. J. Bruinsma
en N. van Munk, de korporaal-torpedoma-
ker L. van dor Knaap, do matroos eerste
klasse J. Francois, de opzichter van den
polder Walcheren M. O. van Elsackav en de
arbeider W. Roeise.
De begrafenis had plaats in tegenwoordig
heid van een groot aantal autoriteiten, fami
lieleden, vrienden van do overledenen enz.
Van de autoriteiten noemen wij den verte
genwoordiger van de Koningin, den ordon-
nance-officier Quarles van Ufford, den ka
pitein ter zee Van dar Heggen Spies, ver
tegenwoordiger van den Minister van Marine,
de luitenant-kolonels Van Gogh en Kroese,
vti-tegenwoordigers van den Minister van Oor
log, den kapitein ter zee Von Leschen, ver
tegenwoordiger van den opperbevelhebber van
zee- en landmacht, den vice-admiraal HecRing
Colenbrander uit Hellevoetsluis, enz.
A.an de groeve voerde eerst de vertegen
woordiger van don minister van Marine het
woord. De vuurinakerij, zeide spr. o.m., brengt
vele gevaren met zich en eischt daarom veel
beleid. Toch moet de opgelegde taak wor
den volbracht, al kost het offers dio gebracht
worden voor het vaderland. De tegenwoordig
heid van zoo velen toonde de groote deelne
ming. Mogen de nagelaten betrekkingen troost
vinden bij den God der vaderen. Mogen wij,
militairen, er een voorbeeld in zien om on
zen plicht te doen, zonder te wankelen, in
den dienst van Koningin en Vaderland.
Daarna spraken de vice-admiraal Hocking
Golenbrandei', de burgemeester van Westea-
pello en verder voerden nog vele sprekers
het Woord. Ten slotte dankte de vice-admi-
v J O.Aii up
zijn beurt met verlof gaat volgers de rege
len, door mij vastgesteld, hij order van 24
September 1914, kan éénmaal in genomd tfld-
vak twee etmalen langer verlof worden ver
leend, dan volgens genoemde regelen het ge
val zou zijn.
an deze gunstige bepalingen zijn uitge
zonderd:
a. Zij, aan wie in genoemd tijdvak tenge
volge bijzondere beschikking van den Mi
nister van Oorlog of van mij een buitenge
woon verlof van langeren duur dan vier da
gen rnodbt zijn of worden verleend;
b. Zij, die. wegens veTval&ching van vrij-
hiljetten voor vervoer per spoor zijn gestraft
geworden.
Ik behoud mij voor, bovenstaande gunstige
bepaling op elk oogenblik in te trekken,
waarop de tijdsomstandigheden en het be
lang van den^ dienst zulks mochten vorderen.
Bovendien zijn de korpscommandanteu en
hoogere autoriteiten gemachtigd hij de uit
voering van bedoelde bepaling zoodanige be
perkingen toe te passen als door de «eiscfoew
van den dierst of de veiligheid bepaaldelijk
gevorderd worden.
Thans niet langer getalmd of bespiegelingcc
gehouden, zooals een paar anti-oorlogsvereeni-
gingen doen, welke haar tijd gaan vermorsen
door studies te willen makun over de oorzaken
van dezen oorlog en middelen bedenken, om in
liet vervolg oorlogen te voorkomenalles op
zichzelf zeer nuttig en prijzenswaardig, maai i
waardoor men thans geen st<ip vooruitkomt!
Er moet gehandeld worden en snel gehan
deld.
In elke Europeesche stad van beteekenis moe j
ten adressen ter teckening worden nedergelegd
en millioenen namen moeten daarop voorkomen. I
Daarbij wordt gerekend op den steun van d«
Pers.
Zou H. M. aan zulken drang kunnen en wil
len weerstaan? Wij gelooven ook niet, dat dj
règeeringen der oorlogvoerende landen zelvt
niet naar vrede verlangen en niet tot het doen j
van concessies bereid zullen ziin, daar men toch j
moet aannemen, dat elke goede regeering be-
zorgd is voor een mogelijkeu ondergang van I
haar volk, zoodat, wanneer pogingen tot vrede
worden gedaan buiten baar om, waardoor geen
nationale eigenliefde wordt gekwetst of geen
zwakheid wordt verraden, deze pogingen Jieïmo-
I)o Katholieke Illustratie. lijk zullen worden gesteund, vooral al - zii ko-
-iunrgang. j men van het Hoofii cener kleine nontr.-ib-natie,
Gns oude te Koomech-Katbolieke familie- j wolke zich in de sympathie aller volkeren ver
blad is sinds October den 49sten jaargang heugt.
ingegaan. Maar verouderd is dat Inad uog j Een maand geleden was dit niet rnbcrelijk-
a integendeel: dc groote rijkdom toell waa de Deutra]iteit van Nederland ver-
van platen, ae groote actualiteit ervan, doa i 4 i i i v
verzorgde verhalen die „naar den ouden dacht en veVaf °11S- nd"' ,T
traag onderhoudend ca smakelijk zi.ja de s. n. a]S'e^^e:n ^c'tcr mgeliöht en zrl men
Illustratie heeft daar al sinds menschen
heugenis den roep van! en dio daarenbo
zeker de bemiddeling van oiize Koningin wil
len aanvaarden, zoodat een goed georganiseer
ut ugeujs ueii roep v«ni eu uru uaaiöUOO- ccu guiu geui gau useer
ven opvoedende kracht hebben in kathoKe-j de sterke internationale actie kans van slager,
ken zin, dat alles maakt dat de oude j heeft.
„Katholieke Illustratie" voortdurend en j Wie helpt mij daarin? Wie wil met mij hi er-
steeds in gxsiotere mate m de katftclieke ge- Voor een begin maken?
zinnen een trouwe eu geliefde wekelijksche
vriend is.
Het zal een titanen-arbeid worden, maar nie-
De nieuwe jaargang toont zich - blijkens ma°? late z!c\ll'ervan «frikken want het
de nu .verschenen zes afleveringen in alle i ®eWt een «rroot8oh en ®ood werk- 7U,1"n
opzichten aan de oude tradities der JCat'i. I den vr,-de afdwingen.
Illustratie'' getrouw en tevens geheel op de! Een ieder, die met dit plan sympathiseert
hoogte van deu tijd. Veertig, vijftig foto's zende mij zjjn adres of visitekaartje, waaruit ik
van den oorlog en het oorlogsveld in ieder dan de gevolgtrekking mank, dat ik zijn naam
nummer, daarbij tal van andere bekende pla- onder het adres mag zetten,
ten, terwijl zoo goed ais alle belangrijke *ge- zijn de bewijzen van sympathie talrijk, dan
beurtemssen op katholiek gebied in ons va- p, j .-
j 1 1 -ij "ga ik over tot de vorming van een mternatio-
derland in woerd en beeld er worden bor-
dacht.
In dezen tijd, nu onder het mom der „ac-
tueele illustratiepers" zooveel vuil en zoo
veel schunnigs in den familiekring wordt
gebracht, is het. zaak dat ook op dit gebied
de katholieke ouders en overheden waakzaam
zijn 1 En daar de „Kath. Ilustratie" in geen
enkel opzicht, achterstaat bii de beste geïl
lustreerde tijdschriften* noch wat actueete
foto's en platen betreft, noch wat den tekst
aangaat, ja, de beste „neutrale'' zeker op
't laatste geheel overtreft, mogen wij de „II-
U dankzeggend voor de genoten plaatsruïm'
verblijf ik,
Hoogachtend.
Uw dw. O. F. J. BRANDS. Notaris,
Heerengracht 521, Amsterdam.
Mijnheer de Redacteur.
U zoudt ondergeteekendc zeer verplichten
dat niemand, zooals ik in Holland heb hooren
beweren, verhinderd wordt te vertrekken en Ant
werpen weer te verlaten
Toen ik mij 's morgens bij een kapper liet
scheren, had de man het natuurlijk eerst over
het weer, en toen ever den oorlog. Hier maakte ik
het geval mede. dat de man, een type van een
Belg, mij verzekerde dat iedere Belg bereid was
voor zijn vaderland te sterven, wat ik natuurlijk
heel mooi vond, maar even later zeide dat hij
vier weken als vluchteling te Bergen op Zoom
had gehuisd, wat met die verzekering van zoo
even niet precies klopje.
Het sneeuwen en regenen van den vorigen dag
had zijn droeve sporei op de wegen achtergela
ten, en hcewe! een heerlijk herfstzosnetje scheen,
was het rijden met een auto over de smerige bui
tenwegen, nog steeds geen pretje. Bovendien zijn
de soms met vijf paarden bespannen vrachtwa
gens. die altijd midden op den weg rijden, en
steeds van slapende voerlui zijn voorzien, een
voortdurend beletsel, om met eer fatsoenlijk gan
getje door te rijden.
Te Mechelen was op het marktplein waar wij
voor eer.ige weken duizenden Belgische gevan
genen hadden gezien, de markt 'in vollen gang.
Genoeglijk stonden nu weer de volgeladen karren
van de buitenlui naast elkaar, op die plaatsen,
waar toen nog kanonnen en ambulancewagens
stonden.
Overal wordt alles opgeruimd en stond niet
hier en daar een verwoeste woning, zag men niet
op verschillende plaatsen een met bloemen ver
sierd grafheuveltje, waarop een simpel houten
kruisje, langs den weg.-niefs zou hier meer doen
herinneren welke ontzettende tooneelen zich hier
hebben afgespeeld, hoeveel kostbare menschen-
levens hier zijn verwoest, welke ontzaglijke ar
moede hier nog zal ontstaan!
Brussel wordt weer Brussel, hoorde ik gisteren
Iemand op den Boulevard zeggen, ea ik ben het
roerend met den man eens.
Het c'":t;ngsuur is weer verlaat en nu tien uur
geworden (11 uur Duitsch). Verschillende gele
genheden geven 's avonds weei muziek, in de
notels komen meer en meer loge's, hier en daar
wordt weer een amusement-gelegenheid geopend,
in één woord, alles wordt zoo langzamerhand
weer 't oude.
Wat ir.ij steeds maar blijft opvallen, is, zoo
weinig er gerouwd wordt.
De Brusselaars toch, en de Belgen in 't alge
meen, staan bekend, iedere gelegenheid aan ie
grijpen om hun gewone kleeren voor den zwarten
rouw te verwisselen, doch- nu, nu toch zeker in
vele families een verlies te betreuren zal zijn, nu
overal zware slagen zijn gevallen, is het dragen
van rouw te Brussel absoluut niet veelvuldig.
Wel hebben alle modemagazijnen niets dan
„deuil" geëtaleerd.
Wat op het oogenblik in Brussel groot is, is de
bedelarij. Nog nooit heb ik zooiets gezien!
Op straat, in de café's, men kan er haast geen
stap doen, of een of ander min of meer vunzig
pakje ansichiskaarten wordt u onder den neus
geduwd.
Het voortdurend gekrijsch van mannen en
vrouwenstemmen: „Le Bruxéllois qui vient de
paraitre", erg onharmonisch afgewisseld door
gillende jongensstemmen „Ta liste des prison-
niers Beiges en Hollande dix centimes!", geven
aan het gc-heel wel iets levendigs, maar is voor
ons doodbedaarde Hollanders niet aan te hooren,
en werkt zelfs zoo op mijn. zenuwen, dat ik
laatst, zooals mijn collega mij vertelde, 's nachts
óók al riep: „Le portrait de monsieur Max,
quinze centimes!"
De politieagenten loopen te Brussel allen on
gewapend, wat ik nu echter nog geen reden vind
voor sommige agenten om met een wandelstok
te gaan loopen, zooals ik hier en daar gezien
heb! Trouwens, de heeren hebben zeer weinig te
vertellen, overal waar de orde bewaard moet
worden, zorgt het Duiische gouvernement zelf
voor mannetjes die met de bajonetten op de ge-
wererf, wel degelijk ontzag inboezemen.
Een paar maal zag ik te Brussel iemand door
de Duitsehers arresteeren, eenmaal zelfs was
eene 'vrouw daarbij. Meestal zijn d:t menschen,
die verboden couranten verkocht hebben, of de
Duitsche officieren beleedigd hebben. Het is tref
fend te zien, hoe fel dan op zco'n oogenblik de
haat tegen de overweldigers oplaait, hoe overal
gemord wordt, welke nijdige blikken geworpen
worden naar alles wat Duitsch is, hoe het pu
bliek in groepjes samenschoolt, en met verbeten
woede aan het dreigende bevel om door te loopen
der schildwachten gehoorzaamt!
Ja, op zoo'n oogenblik voelen wij dat, al moge
alles goed gaan, al moge de verhouding tusschen
I Belgen en Duitsehers over 't algemeen vrij goed
zijn, al mogen oogenschijnlijk de Brusselaars
zich schikken in het harde lot dat deze wreede
oorlog ook voor hen bestemde, men te Brussel
leeft als op een vulkaan, op een kruitmijn, en dat
een klein vonkje slechts noodig is om den boel
te Geen springen en de kanonnen, die vanaf het
r 1 :s van justitie hunne loopen dreigend op de
st'd gericht houden, te doen meespreken!
Moge Brussel hiervoor gespaard worden
Mogen de Brusselaars bedenken, dat het beter
is ie leven en hunne bezittingen te behouden, al
is het dan ook onder vreemde heerschappij, dan
zooals hun broeders uit Visé, Leuven en Den-
dermonde, rond te dooien zonder haardsteden,
terwijl tóch diezelfde vreemde macht heerscln
over het land, nu herschapen in een kerkhof en
rookende puinhoopen
Zag men in de laatste weken vele Hollandsche
automobielen door Brussel rijden, nu, sinds het
Nederlaiidsche militaire bestuur al de wagens
vasthoudt, ziet men er geen één meer: alleen onze
dappere „Ford" vertegenwoordigt nu op de bou
levards onze Ncderlandsche automobielen!
Nog steeds is de Nieuwe Rotterdamsche Cou
rant het eenige Hollandsche blad, dat in Brussel
verkocht mag worden. Ze wordt met de „Kölni-
sche Zeitung" dan ook druk gelezen. Op mijn
vraau aan een Brusselsche huismoeder hoe het
met de levensmiddelen stond, kreeg ik ten ant-ze opnieuw geplaveid, in één woord alles
woord, dat het brood erg duur was, maar datkrijgt weer het gewone aanzien. Velen hebben
al het andere even makkelijk en voor dezelfde
prijzen te verkrijgen was als in normale omstan
digheden. Ook ue steenkolen zijn iets duurder
geworden, petroleum is echter absoluut niet te
verkrijgen.
Van een Duitsch officier hoorde ik, dat zij te
Antwerpen en Verviers ontzaglijke hoeveelheden
ruwe wol hadden gevonden, die alle naar
Duitschiand zijn gebracht om daar geprepareerd
te worden.
De prachtige weg naar Tervueren was nu
schitterender dan ooit, vooral het gedeelte dat
ons door het Bosch voerde, waar het bruingele
kleed van natte herfstbladeren, heerlijk schitterde
in een ochtendzonnetje, waar geen sporen zijn
van den oorlog, waar geen geweerschoten geknet
terd hadden, geen kanonnen gebulderd, waar
geen gewonden gekermd hadden, waar geen
lijkenlucht de atmosfeer verpest.
Nog altijd is de weg naar Leuven vol voetgan
gers, die haastig op zij springen als een mili
taire auto komt aansnorren, die steeds verlan
gend uitzien, naar een boerenwagen of daar mis
misschien al eens gehooi4 van den lastigen ma
joor uit Tongeren welnu, wanneer ik vertel dat
mijn collega daar drie dagen heeft gevangen ge
zeten, al onze fotografische platen er zijn ver
nietigd, enz. enz. (ik zou ook van andere men
schen allerlei gruweldaden en onbeschoftheden
daar ondervonden kunnen vertellen) dan zal
men begrijpen dat wij, die over Tongeren naar
Maastricht wilden, blij' waren toen we hoorden
dat de majoor S. uit Tongeren naar het front
was overgeplaatst!
Dit bleek bij onze aankomst ook het geval te
zijn.
Te Tongeren bestond iets, wat wij in nog geen
enkele der door de Duitsehers bezette steden heb
ben gezien, er werd namelijk daar een soort tol
geheven: geen mensch, geen voertuig, geen fiets,
geen automobiel kon Tongeren passeeren, zonder
eerst tol te hebben betaald! En dat dit niet ge
ring is, blijkt als ik vertel, dat wij voor onzen
auomobiel met twee personen zestien mark moes
ten betalen!
Dit is een maatregel, die voor de bevolking
oiozeer pijnlijk en zwaar is (een man met een fiets
schien een plaatsje open is, om een eindje mee betaalt b.v. vijf mark) en ook geen enkel ander
te rijden, om niet dien heeien langen weg te
behoeven loopen.
Te Leuven heeft men op de puinhoopen hier en
daar een houten keet geplaatst, waarin men, zoo
als groote borden aangeven, versnaperingen kau
krijgen. Overal is men te Leuven aan 't werk,
alles wordt opgeruimd, zooals ik een vorige maai
Duitsch officier, bij wien wij hieromtrent infor
meerden, kon zich de strekking van deze bepa
ling voorstellen.
Ook de nieuwe majoor van Tongeren, in alle
andere opzichten een veel geschikter man dan
zijn voorganger, handhaaft deze tolbepaling.
Na de laatste Duitsche posten gepasseerd te
al heb medegedeeld maar ook verder langs den zijn, vonden we niets dan verbaasde Hollandsche
weg ziet men overal de bewoners het puin van
hun voormalig huisje opruimen, en zelfs ziet men
ze hier eu daar alweer aan 't bouwen.
Ook de grafheuveltjes zijn overal netjes afge
werkt en nette houten kruisjes vervangen de ruwe
plankjes van weleer. Geen overblijfselen van
dieren of voertuigen meer langs den weg,
waar de straten stuk geschoten waren, worden
militairen, die maar niet begrepen, hoe wij met
onze Nederlandsche automobiel, ondanks het
strenge verbod, toch neg bij Nispen (Esschen)
over de grens gekomen waren
Maar dat is het „geheim van den smid"!
F. SEIGNETTE.
