BLAD
Gewroken.
Brieven uit Duitschland.
De Oorlog.
Kerknieuws
feuilleton.
TELEGRAMMEN.
HH Waar bleven de onzen?
DSNSDÜG I DECEMBER 1914
DE ONDERGROND VAN
DEN OORLOG.
,.,7 7 DE ENGELSCHE koning naar het
V.
h« was hevig verschrikt door de waar
schuwing voor* iets, dat hij toch wel had
kunnen verwachten.
We lezen in den (n. r.) ..Amsterdammer" het
trolgende verhaal:
De vorige week bezocht onze Koningin
de Oranje-kazerne te 's Gravenhage, waar
juist de troep gereed stond om uit te ruk
ken. H. M. sprak de manschappen toe en
wees hen op den ernstigen tijd, dien wij
beleven, hen bovenal wijzende op God, Die
ons volk tot op dit oogenblik voor de ellende
van den oorlog bewaard heeft.
Daarop vroeg onze Vorstin oï er solda
ten waren, die eiken dag voor het vader
land en voor zichzelf baden. Helaas, nie
mand gaf antwoordl!
Toen kwam de vraag van H. 'M., wie
van de manschappen wilde beloven om)
dagelijks voor land en volk Gods genade
in te roepen. Acht, zegge acht soldaten
beloofden dit.
„De Amsterdammer" knoopt aan dit verhaal
eenige woorden van voldoening en dankbaar
heid vast, dat onze dierbare Koningin Zich
haar geloof niet schaamt, bijstand en hulp alleen
van den Allerhoogste verwacht, en daarvan
openlijk uiting geeft.
Wij stemmen hermede van ganscher harte in.
Maar wij vragen óók: waar bleven de Koom-
■che mannen, toen Hare Mejestèit ze zoo open
lijk tot een belijdenis van hun geloof in God
>p vorderde?
Daar zullen toch onder die troepen in de
Oranjekazerne wel katholieken zijn geweest?
wegen ook zij dan?
Het menschelijk opzicht, de vrees om zich te
afficheeren," zullen dan óók wel hiertoe heb-
i'cn bijgedragen. Toch valt het ons tegen. Als
i'ize Koningin zoo fier en onomwonden Haar
fe oof m God beiydt, dan kan en mag een sol-
Jev dan 's het plieht van een
ratholiek soldaat, om daarvan even fier
tuigenis te gevent
ge-
HEIT LIEVEN IN DUITSCHLAND.
BERLIJN, 27 Nov. 1914.
Beginnen wy er in ons dagelijksch leven nu
ets van te merken, dat Duitschland reeds
vier maanden oorlog voert? Welk een oor
log! De zevende vijand verschijnt, en nog
•deeds leven wij in een haast ix-rieëele wer
kelijkheid, in een merkwaardig gespannen
bestaan, van ui terete geconcentreerdheid, en
evens zoo veelzijdig, zoo uitbloeiend naar
kanten, in oneindige krachtsontplooiing,
lat wij soms, dit allee aanziende, verbijsterd
dus afvragen of de bloedige ernst dezer tij
den waarlijk zoo nabij is.
Stompe fantaie? of taaiste veerkracht? Wie
•ouranten, tijdschriften, gedichten of brieven
.eest, wèet dat het eenig sociaal en econo
misch schouwspel dat wij hier beleven,
declite een gevolg van het laatste is. En
Jaaronh begrijpen wij, die hieo- bleven en
Diets zien van het vreeselijk bedrijf, dat oor-
og heet, desondanks zoo goed, dat een vreem-
leling, die alles zag: het met de wapenen
?trjjdend volk en het thuis gebleven© volk
lat met andere wapenen strijdt, toch nog
neer door den aanblik van het laatste ge-
iroffen wordt, dan door den moed, bet ver
trouwen, de dapperheid en organisatie van
iet eerste, meer nog daardoor zich door de
.onclusie verleiden laat: de overwinning moet
?oor dit volk zijn, het kan niet anders. Wan-
leer onder zulk een druk, bijna door dien
Iruk, zooveel tot bloei kan komen, een zoo
verbazingwekkende rijkdom van krachten
rich ontvouwen fesn, dan moet het volk tot
Ti zijn diepste kern gezond zijn. Alle® heeft
'ril aangepast, aan de eiscben van den tijd.
vlen lette eens op de industrie. Eeut apart
hoofdstuk daarvan vormt de legerleveran-
tie. Veel op dit gebied is geïmproviseerd.
Want natuurlijk konden de mensehen, die in
vredestijd hiervoor zorgden, hoe langer hoe
minder aan de groeiende eisclien voldoen. En
«10 kon het ge'heuren, dat een der bekendste
firma's op bet gebied der kunstnijverheid',
die op het oogenblik bij gebrek aan beter de
volmaakste speelgoedarmee van alle tijden
exposeert, tevens plotseling tot een leveran
cier van wollen dekens werd. Menig jong
employ ét je, menig reiziger buiten dienst mest
klein aanlegkapitaaltje, beeft met niets an
ders dau met aan- en verkoop van zulke wol
len dekens en andere wollen goederen win
sten behaald, die een mooi bedrijfskapitaal
voor verdere ondernemingen opleverden. En
hoewel er nu wel een stokje gestoken is voor
zoo menige transactie, staat als beginsel na
tuurlijk steeds het legerbelang op den voor
grond en dat is vooral gediend door hem,
die snel de grootste boeveelheden leveren
kan en door niemand anders.
Een-4geheel nieuw bedrijf bestaat echter in
het vervaardigen der duizenden groote en
kleine dingen, die den „veldgryzen" nuttig
of nöodig zijn. Reeds kort na den oorlog be
gon dit, het was of de industrie, het oor
tegen den grond gedrukt, lag te luisteren
naar de wènschen; die daarginds op den ver
ren bodem geuit werden. Nauwelijks bad het.
in Noord-Frankrijk eens flink geregend, of
men zag overal de waterdichte vesten, uil
zijde, uit gntta-percha, uit parapluiestof.
thane uit bontwerk. Toen volgde uitvinding
op uitvinding om thee, cacao, koffie en al
lerlei ververschingen in praktiscken klon-
tjesvorm te brengen en ze zoo voor verzen
ding en dragen in den ransel geschikt te ma
ken. Fantastische namen ontstonden, die de
waar aanprezen, en met marmelade in tubes
en cognac en arak in vasten vorm. scheen
het ideaal bereikt te zijn. Op elke uiting van
soldaten in veldpoetbrievén of couranten
volgde met onfeilbare zekerheid als reactie
een nieuwe uitvinding. En wie thans in win
kels en warenhuizen de groote voor de troe
pen gedekte bonte Kersttafels bezichtigt,
waarover een tot den koepel van bet gebouw;
reikende Kerstboom 'het zachte en toch hel
dere licht van electrische kaarsen spreidt,
wekt bewondering voor de vindingrijkheid
en den praktischen geest, die al deze kleinig
heden kenmerken. Het is een genoegen in-
koopen te doen bij zulk een overdaad van
dingen, die elk op zichzelf al een vonkje van
vreugde veroorzaken zullen in de woeste
streken, waar zij een schijn van 't Kerstfeest
moeten voortooveren. Als een Kerstmis voor
groote kinderen zien al die tafels er uit, en
vrouwen verdringen zich hij honderden om
wollen goed, zakdoekifi, briefpapier, worst;
veiligheidsspelden, potlooden, peperkoek, cho
colade, doch vooral ook de populair geworden
„tlhee-bom" en de heerlijke „warmte-bom'' in
te slaan, welke laatste bom de eigenschap
heel't eenige uren lang een weldadige warm
te te verspreiden, waaraan verkleumde sol
daten handen zich verkwikken kunnen.
En deze wemelende bedrijvigheid op straat
«n in de winkels geeft iets gemoedelijks, zelfs
iets haastigs feestelijks aan het leven. Mexi
kan zich met indenken in het feit, dat van
al deze met liefde uitgevoerde en ingepakje
zakjes zoo veel hem, dien ze toegëdacht wa-
iGD., nooit bereiken zal.... Men is te ver van
dit alles af. Velen, al leven zij niet zoo sterk
mee in hunne verbeelding'. voelen
dit als een wrang leed; ver ie zyn
en te blijven van het grootste gebeuren dei-
eeuw, waarvan zij slechts de breode sïagscha
duwen zien. En zij prediken dat het veel te
weinig ie wat men hier ontbeert. Kan men
het wel ontbering noemen1, wanneer enkele
dingen weinige penningen duurder zijn dan
vroeger, het brood met aardappelmeel ver
mengd wordt en de bakkers slechts tweemaal
per dag hakken mogen om niet zooveel brood
oudbakken en daardoor waardeloos te laten
worden? Zelf® wanneer in restauraties geen
wittebrood ad libitum meer verteerd mag
worden? Dit laatste zou nog voor een jaar
in Berlijn geen ingang hebben kunnen vin
den. De waard, die liet gewaagd had, was
eenvoudig geboycot. Zooveel wittebrood als
de Franscthe verteren de Duitschers wel niet
hij hun middageten, dóch het is toch een hoe
veelheid, die een Nederlander respect inboe
zemt, Doch deze gratis broodjes vormen een
van onds geheiligd gebruik en op dat punt
verstapn de Berlijners geen gekscheren. Doch
een korte en krachlïge spreuk yan den op
perbevelhebber (wij leven in staat van beleg!)
en het gaat, Men krijgt zijn broodjes, doöto
ze staan niet meer in volle manden op de
tafel, ze moeten door den kei hier gebracht
worden. Betaald wordt er hier nog steeds
li ie t voor. In Zuid-Duitscblaud en Oostenrijk
is dit anders. Elk broodje kost daar enkele
penningen en zoo sterk is de macht der ge
wooute, dat men in Münchejr steeds .weer
even aan het afwijken van de traditie moet
wennen en deelnemend aan de arme stud en
ten denkt die daar niet zooals. hi er aan een
portie kaas voor 25 pfenningeu hun honger
met versclhe broodjes kunnen stillen.
A'.
en öood worstelen, zijn: hét oppermachtige
Engeland1, en het pa de overwinning van '70
in welvaart, beteekenis en macht steeds stij
gende Duitschland.
Engeland neemt een schitterende plaats in
onder de mogendheden aller werelddeelen én
handhaaft die positie door een vloot, waar
geen vloot tér wereld zich mee meten kan.
Engeland ducht en duldt daarom niet: me
dedinging op het vasteland van Europa, Hét
heeft altijd zijn wapenen gekeerd tegen die
misschien van Alexandrië, veel gemakkelijker
vallen, zelfs indien de uitmondingen bij Port-
Said en Suez nog onder heerschappij bleven van
het zware Engelsche gesehut. Zoo meent althans
de medewerker der Kölnische.
DE ONDERGANG VAN DE
„BULWARK."
Aan het „Noorsohe blad „Intelligensed-
lerno" wordt uit Londen geseind:
Mén gelooft nog algemeen, dat het groote
mogendheid, die dreigde het naalr de kroon kruitmagazijn van het slagschip „Bulwark"
te steken. in de lucht sprong, maar nog hangt een dichte
Dat was in dé 16e eeuw Spanje, in degeheimzinnige sluier over het geheele inci-
17e eeuw eerst Nederland, toen Frankrijk dent.
ondér Lodewijk XIV. In het begin der vo
rige eeuw: was hét nogmaals Frankrijk onder
Napoleon.
Thans is Dudfechlaud de groote concur
rent, die Engeland met .afbreuk dreigt. En
daarom kéért Engeland zich nu met al zijn
kracht en macht tegen Duitschland. Het is
de voortzetting van Engelands alouden strijd
van eeuwen heralleen het voorwerp van aan
val wisselt.
En het is best mogelijk, dat Engeland in
3e toekomst zich tegen Rusland keeren zal.
Nog altijd leeft de Russische reus in zijn
jongelingsjaren en dus op halve kracht. Maar
wat zal Engeland doen, als Rusland volwas
sen wordt en meer nog dan een der andere
Enropeesche landen Engelands positie zal be
dreigen? Het antwoord is niet twijfelachtig.
Maat' wel is het twijfelachtig, of ons ge
slacht dien oorlog nog beleven zal.
AAN HET SEUZ-K ANAAL.
Arbeiders, die zich aan dó kade bevonden,
verklaarden, dat zij in de haven de gewone
activiteit hadden waargenomen. Plotseling za
gen zij één bliksemstraal, die van een ont
zettend gekraak en zwarte rookwolken verge
zeld ging. Binnen een paar minuten was de ge
heele haven in rook gehuld. Toen deze duistere
wolk weer optrok was tot ontzetting van "de
aanwezigen, geen spoor meer te zien van het
slagschip „Bulwark,''
De knal was zóó verschrikkelijk, dat de ar
beiders bijna verdoofd werden. Toen. de eerste
schrik voorbij was, heerschte een algemeene
verwarring in de geheele haven. Op alle scire-
peil kwamen officieren en manschappen op het j en het 23ste landweerregiment hebben zi
Ondanks de hevige koude, welke ons offensï"
belemmert, trekken wij zegevierend voorwaart
Verscheidene troepen-contingenten zijn reeds ti
hoogte van Krakau en richten zich naar de
Zuidkant der stad.
De moraal van onze troepen is uitstekend.
IN DE KARPATHEN.
BERLIJN, 30 Nov. De bijzondere correspoi
dent van het „B'erl. Tagebl.", Aage Madelunj
die in Oostenrijk de strijd tegen de Russen hee
gevolgd, seint dat de Russen uit de Karpate
worden verjaagd. De strijd om Homonna in c
buurt van den Barkopas is uitgevochtende Ru;
sen zijn met zware verliezen over de Szinna g
worpen.
De correspondent vertelt dan hoe de Russiscl
loopgraven in storm werden genomen en hoe d'
nachts de stad in handen der Oostenrijkers vic
DE OOSTENRIJKERS IN SERVIë.
WEENEN, 30 Nov. Van het Zuidelijk oo
logstooueel werd officieel gemeld:
De gevechten duren voort. Gisteren wet
den hardnekkig verdedigden Suusbor-pt
(800 M.) het gewichtigste punt van den we
ValjewoTschatschah stormenderhand g
nomen.
Het 70ste bataljon onderscheidde zich daa
bij op bijzondere wijze. Ook bet 16de regimei
'dek, nog' half verdoofd door do vreeselijke
ontploffing.
Binnen weinige minuten werden door ver
scheidene oorlogsschepen booten uitgezet, Kort
daarop doorzochten reddingbooten de geheele
haven, maar hun zoeken was vergeefs, bijna
i hopeloos, want een oorlogsschip, dat gereed
Een medewerker van de Kölnische Zeitung,ligt voor'den strijd, is zoo geheel beroofd van
die in 1882 als Duitseh journalist de bezetting j alles wat op hout gelijkt, dat men cr mets
van het Suez1-1 -» Vno-oWn I vindt, dat kan drijven. Dé enorme metaalmas
oorlogsschip
bij de m l
hoofdkwartier, lieeft vertoefd, schrijft over de
krijgskansen der Turken in Egypte en in t
bizonder over de mogelijkheid eener verdedij-
ging van het Suez-kanaal: Niets gemakkelijker.
De kern Van den wereldbrand, die 1 Au
gustus is 'uitgebroken, is zeker wel de wit-
laaiende haat tusschen Engeland en Duitsch
land1.
Daaromheen spelen wel geweldige vlam
men, als dé rasseneoncurrentie tusschen Sla
ven en Germanen Frankrijks passie om ein
delijk den smaad van '70 in Duitseh bloed uit
te wisschen maar dat alles, hoe ontzaglijk
ook, is slechts bijspel.
De twee eigenlijke vijanden, die op leven
troepenmacht, liet Suez-kanaal voor korteren oj
langereh tijd voor do scheepvaart te versperren
moeilijker is het echter voor een staat als fur- jyj iiv>< j g
kije, die de 'zee-niet beheérséht, 'om het 160 K.M. me"^t'van hedenvoormiddag
t J n l 1" |V\ AII n 7 17 Irtml
gemaakt).
„NIETS NIEUWS."
BERLIJN, 30 Nov. Het groote hoofdkwartier
lange kanaal met inbegrip van de uitmondingen
bij Port Said en Suez in rijn macht te houden.
Een paar dynamiet-patronen, een paai bommen
uit vliegtuigen geworpen, zouden voldoende zijn
om liet losse zand van de hooge duinen langs
Van het Westelijk front valt niets te melden.
HET FRANSCHE BERICHT.
PARIJS, 30 Nov. Het stafcommuniqué meldt:
In België bleef de vijand in verdedigende hou
ding. Hun kanonnades waren zwak en op enkele
de oevers aan het afglijden te brengen, waarnapuntOT avanceerden wij.
het, kanaal dan verder 'onbruikbaar kan worden Ronc| pay hebben wij de punten, welke 28 de-
gemaakt door schepen met steen en te lateu 2er genomen werden, in streng bezit gehouden,
zinken. De Engelsehen zouden tegen zulk een j in Argonne deed de vijand verschillende aan-
aanslag vrijwel machteloos staan. Het leger vallen op Bagatelle, maar zij werden door ons
dat'zij in Egypte hebben, en dat op 30 a 50,000 afgeslagen.
man wordt geschat, zoude de uitgebreide linie I- Op de Maas-hoogten hangt een dikke mist.
van het kanaal niet kunnen dekken. Bovendien J V'oeuvre nam de vijand het boseh van
kan En'geland mét 't oog ©p andere gebeurlijk-Apremont onder aitillerie-vuur, doch zonder
•TPQii rAflt
heden in Egypte, slechts een. deel van zijn troe-
HOOFDKWARTIER.
LONDEN, 30 November. Officieel wordt door
Reuter gemeldDe koning is gisterenavond naar
pen voor do bescherming van het kanaal bezi
gen. Hot. zal tróiiwp'ns wèl niet dé bedoeling van
Turkije zijn, het 'kanaal 'geheel' te versperren,
daar het met de gezindheid-Van onzijdige staten,
vooral van Italië, rekening heeft tc hóuden. Om Frankrijk overgestoken om het hoofdkwartier van
echter alleen onzijdige schepen door te laten, j het Engelsche expeditie-korps te bezoeken,
en Engelsche of Fruusehé deu weg te versper- VAN HET Dl JTSCH—OOSTENRIJKSCH—
ren. zouden de Turken een groot deel van het RUSSISCHE GEVECHTSTERREIN,
kanaal moeten beheerschen. In hoeverre zij BERLIJN, 30 November. Ambtelijke mede-
daartoe in staat zullen blyken hangt in hóófd- deeling van hedenmorgen uit het groote hoofd
zaak af van hot artillerieruatcriaal dat zij kun-kwartier:
ken meevoeren. Intusschen zullen de Engel- j Aan de Oost-Pruisische grens mislukte een po-
sclien er alles op zetten om hot Suezlranaal te ging tot een overval van sterke Russische strijd-
3X1 de laatste dagen ondereclheiden.
Gisteren werden in het geheel 1254
gevangen genomen én 14 machinegewer
buit gemaakt.
In Uzitsche hebben wij veel wapens en m
nitie gevonden.
WAARDEERING.
DANTZIG, 30 Nov. De Dnitsehe Keiz
heeft generaal von Maekensen het volgent
telegram gezonden:
Het negende leger heeft onder uw beproei
de en vaste leiding in moeilijke, maar m
succes bekroonde gevechten opnieuw op o^
overtrefbare wijze gestreden. Uwe verrichti'
gen in de afgeloopen dagen zullen als ei
lichtend voorbeeld van moed en volhardiij
5ü de geschiedenis bekend blijven. Ik deel!
mede, dat aan uwe voortreffelijke troepi
met mijn keizerlijken dank de ten bHii
daarvan verleende eereteekenen toe gezond?
worden. Moge God verder met u en onze v,
nen zijn. Wilhelm, R.
Von Maekensen heeft het telegram in ei
legerorder bekend gemaakt. Hij voegt daa
aan toey Ik verheug mij erover, dat ik mi;
heldhaftige troepen een dergelijke waarde
ring ter kennis mag brengen. Het kruis v<-
verdienste is aan het geheele negende leg.
toegekend.
behouden, wat'voor lied van nog veel grooter
belang is dan het behoud van liet eigenlijke
Egypte. Zij hebben het voordeel dat zij ovér
den spoorweg van Suez naar Port Said aan don
Westelijken oever van hot kanaal on bovendien
over den spoorweg "van l'smailia naar Kaïro
beschikken, zoodat zij van 'drié punten uit sol
daten en oorlogsmateriaal 'naar de bedreigde
plaatsen kunnen aanvoeren; 1 leeds in 1882 heb
ben d'e Eng§lsclien op deré lijnen gebruik ge
maakt van een gepantserden trein, al is die vaak
ontspoord. De verdediging van liet kanaal mot
groote oorlogsschepen biedt, behalve aan de uit
mondingen, weinig kans op succes, daar liet
zware scheepsgeschut met het oog' op de hoogte
van de oeverdninen niet goed te gebruiken is;
bovendien bestaat altijd de kans dat die schepen
als in een muizenval worden gevangen. In 1882
hebben de Engelschen van hun groote pantser-
schepen dan ook in 't geheel geen gebruik ge
maakt, en alleen patrouillevaartuigen, toege
rust met heel liclito artillerie, dienst laten doen.
Mochten de Turken er in slagen zich in liet
bezit van het, Suez-kanaal te stellen, dan zou
de verovering' van Egypte, met uitzondering
ki'achten op de Duitsche verdedigingswerken ten
oosten van Darkehmen onder ernstige verliezen.
De overblijvende aanvallerseenige officieren en
600 man, werden door ons gevangen genomen.
Ten zuiden van den Weichsel hebben de giste
ren medegedeelde fegënaanvallèn tot noemens
waardige resultaten geleid. Achttien kanonnen
en meer dan 4500 gevangenen vleien in onze
handen.
In Zuid-Polen' is niets van beteekenis voorge
vallen.
RUSSISCH BERICHT.
ST. PETERSBURG, 30 November. De leger-
courant schrijft: Op het Russisch-Pruisisch front
duren de gevechten voort en zij verloopen ten
gunste van onze legers.
Onze cavalerie zit den vijand op de hielen,
zoodat hij terugtrekt met achterlating van ge
wonden en munities. Onze adhtervolgingstroepen
beletten de Duitschers op krachtige wijze zich
vast te zetten op de posities, welke het gebied
van den krijgstocht bieden.
In Galicië hebben al onze operaties een ge
lukkigen afloop gehad. Wij zetten de achtervol
ging van het Oostenrijksche leger in de richting
van Krakau en aan de overzijde van de Karpa
ten voort.
18)
HET VERBERGEN VAN HET LIJK.
De graaf de Trémazan bleef als aau zijn
plaats genageld staan, terwijl bii luisterde
naar do voetstappen, die zich vei-wijderden.
Eindelijk sloot hij Ihet venster weer en
keerde zich naar zijn vrouw en dóchtei'.
Zij keken elkaar vragend aan.
De gelaatstrekken van alle drie deze men-
eehen waren plotseling doodsbleek geworden,
Voor de eerste maal sedert de komst van
den baron de Gueru op La Guonnière maakte
de graaf ziöh een duidelijke vooretelling van
het gevaai-, waaraan bij zich blootstelde.
Ofschoon elke minuut, die verliep, bet ge
vaar deed toenemen, waarvoor hii gewaar
schuwd was door een vriend Gouray mis
schien of den notaris Sénécan kon hij niet
nalaten een blik van ontsteltenis te werpen
pp de hoofden van zijn vrouw en zijn kind,
die hem zoo dierbaar waren en inderdaad
gevoelde bij eenige zwakheid'.
Zij duurde slechts kort.
De toestand, waarin hii zich bevond, was
hachelijk.
Wanneer Ihet lijk van den voortvluchtige
in zijn huis werd gevonden, dan was dat de
dood voor zijn vrouw, zijn dochter en voor
hem.
Wanneer men de Sporen vond van den
voortvluchtige, de bewijzen, dat de graaf de
Tréxnazan een schuilplaats had verleend aan
den baron de Guern, die bekend was als bet
hoofd van den opstand, welke werd voor-
bereid en als zoodanig buiten de wet gesteld'.
eigen veiligheid werken tegelijk met voor klok, die in e enhoek van de eetzaal stond',
die van hun meestere. 1 Het was hem alsof de wijzers met een on-
In dien onrusti-gen tijd vormden meesters heilspellende snellhcid zich voortbewogen,
en bedienden één gezin. j Gagnard, die als jager een groote scherp-
La Brèche, de knecht van den doode, be- zinnigheid had in het uit'denkèn. van listen;
vond zich in de keuken bij de bedienden van waarmede hij het wild verschalkte, had ook
het kasteel.
Op een wenk van den graaf de Ti-émazan
volgde bij Gagnard en Bonnet, die door 'hem
geroepen werden.
In de eetzaal deelde de graaf hun met wei
nige woorden mede wat er gaande was.
Hij maakte hun duidelijk, wellk gevaar hun
dan zouden alle bewoners van bet kasteel allen boven het hoofd hing.
gevangen genomen en. voor de revolutionaire De hoofdzaak was, dat men het stoffelijk
rechtbank gebracht worden, die zoo goed al®
zeker bun doodvonnis zou vellen.
Op genade behoefde men niet te hopen'.
De gi'aaf de Trémazan voelde zich verant
woordelijk voor allen, die in zyn huis wa
ren en tegenover deze verantwoordelijkheid
herwon hij weer al zijn kalmte
Er moest gehandeld worden.
Een uitstel kon noodlottig zijn. v
Hy riep: Gagnard! Bonnet!
Dat waren zijn getrouwen, zoo geloofde bij
althans.
Heeds menigmaal toch hadden zij hem de
bewijzen van hun gehechtheid gegeven.
Daarbij kwam, dat zij thans geheel dezelf
de belangen hadden als hik
Zij behoorden tot de huisgenootenl, ook hun
hoofd was in gevaar, dus zouden zii voor hun
overschot van den baron deed verdwijnen;
'benevens alles wat zijn aanwezigheid op La
Guonnière had kunnen verraden.
Er zou huiszoeking plaats hebben.
Wat te doen?
nu een denkbeeld; dat de kwestie oploste
De vijver!
En terwijl liij dit uitriep, wees bii naar bui
ten, waar langs de oprijlaan van het kasteel
zich een groote waterplas uitstrekte. De graaf
de Trémazan loosde een zucht van verlich
ting.
De vijver, die een omtrek van een half uur
gaans had en omzoomd was met hoogstaand
riet, overschaduwd door groote hoornen, bood
een veilige bergplaats voor het Hik aan.
Men ging teretoud aan het werk.
Gagnard en La Brèche timmerden een kist
in elkaar van eiken planken, die men altijd
PASTOOR J. jö. J. SEUTER.
Cp den lsfce Januari 1915 zal den Zeer Ex.'
Heer J. C. J. Seufcer den* dag herdenko',
waarop Z, E. voor 12^-jaar geleden do
Mgr. Bottemanne z.g. tot Pastoor benoor!
weixl te Heilo bij Alkmaar. Men schrijft o,
hieromtrent1
In deze omstandigheden zal dit feest kt
kelijk gevierd worden, maar. om zijn groo
verdiensten en goede werken, die Z.E. J
zijn Priesterlijk leven gedaan heeft, en. n
doet, zullen we iets van zijn Geestelijk lev
schrijven.
Pastoor J. O. J. Senter werd' geboren cl
25 Juli 1852 te Utrecht en studeerde op
Seminariën Hagevc'd en Warmond, ontvi
de H. Priesterwijding den 15 Aug. 1876
do Kathedrale Kerk van het Aartsbisdc
Utrecht.
Na zijn wijding werd Z. E. assïtent
Haarlémmèrliede en Spaarnwoude.
In 1877 werd Z.E. benoemt tot kapel:).
(11. Joseph) tc Den Haag waar hij zijn wei
kring verrichtte' tot 1893.
Van 18931902 was Z.E. Pastoor te 2
venhoven. In 1902 - werd hij geroepen
Heilo.
Vooral in de" laats Jen plaatsen was Z.
zec.r gezien, maar werd hij ook zeerribemii:
vooral bij de zieken en armen. Uren v
bezoekt; Z. E..de zieken en armen, en hél.'
hun die in zoo'n nood lijden.
Dagelijks komen de vroegere Parochiën1
op Heilo vragen of Pastoor Séuter hun v-
helpen, die jn zoo'n armoede lijden.
Nu Z.E. ook belast is met de devotie v
O. L, Vr. ter Nood waar telken en telk
jaien, groote maar ook vele Processiën komt.
en Pastoor Seuter dezen met groote en v
j'ige godsvrucht ontvangt en hen voorgaat c'
Maria ter Nood na te volgen.
Moge de Goede God nog jaren lang zi
Priesterlijk leven laten arbeiden te Hei'
mfa-r ook zegenen om zijn groote vérdienst
en goede werken, maar vooral bij do ziek,
en armen, die Z.Eerw. in zijn Pl-iesterlü
leven verricht heeft, en nog mag blijven doé-
ouder de Voorspraak van O. L. Vr. ter Noo
J. S., Pr.
1
Het Hjk naar het familiegraf brengen op i op het kasteel in voorraad had voor Iherstel-
het kerkhof der parochie, was onmogely-k
De vyand want het was inderdaad de
vijand die naderde zou weinig moeite
hebben het daar te ontdekken.
Een graf delven in den tuin of in het
boseh, dat zidb in de onmiddellijke nabij
heid van bet kasteel bevond?
Ook dat kon niet, want men zou dadelijk
zien-, dat er was gegraven en bet lijk dus
spoedig weer opgegraven hebben.
De tijd drong.
Met angstigen blik keek c!e graaf naai- de
lingen op de hoeven of op het kasteel zelf
en Bonnet ging den priester halen, die zich
in het boscli schuil hield op een plek, welke
alleen aan de bewoners van bet kasteel be
kend was.
Te middernacht werd de kist door Gagnard,
La Brèche, Bonnet en nog een bediende van
liet, kasteel naar den vijver gedragen, ge
volgd door den graaf de Trémazan en den
priester, die de gebeden der stervenden opzei.
Met het lijk had men eenig» xreenen in de
kist gedaan en nu liet men deze zacht in
bet water glijden.
La Brèche, die herkend kon worden
wiens aanwezigheid op La Guyoxinière dn
een verzwarende omstandigheid zon zijn, vr
liet terstond het kasteel en ging de paard*
halen, die hij eenige dagen vroeger ree.
naar een boerderij, die op een mijl afsta;
lag, had gebracht.
Alvorens hij wegging, wierp hii nog o
weemoedigen blik op den vijver, die nu li,
voorloopige graf van zijn geëerbiedigd
meester was en wischte zich de tranen v
de oogen, waarna hij het toeken des kruis,
maakte.
Om half twee keerde de graaf de Tréinazi
in huis terug, - waar hij zyn vrouw en zi
dochter vond, die angstig op hem zaten
wachten.
De gravin trad haar echtgenoot tegexno
eu vroeg:
Welnu?
Het is geschied.
Die ongelukkige!
Hij ligt 20 voet diep onder water, c
dekt door het riet. Onmogelijk hem te v i
den, wanneer men de plek niet kent. Ik ln
die plek goed onthouden en als er bete
dagen komen, znllen wij Ihern ophalen eu he
een passender begrafenis geven.
Waar is de priester?
Teraggekeerd naar zijn hut in het bosc
waar hij zich verbergt
(Wordt vervolgd),
