DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND
J. H. H. üIELEü,
P. W. TWEEKUiJSEW,
St. Nicolaas-Cadeaux,
BLOEMWERKEN.
TELEGRAMMEN
van hedenmorgen.
Oorderdag s december iqu
HSisi«i©fi»iiMisir©st SS-SI-SSp Haarlem
intepeonsmnnaai Telefoonnummer I486.
■a
ZIJLSTRAAT
11® ©®!®I®S3,
WS&êms* voorradig
Iwarie Slobkousen
iareaax van Éeilaeüa en Administratie
bij si& roots Markt.
ZIE ETALAGE, Tel. Intero. 1619.
BARTELJÜRISST RAAT 27,
TELEFOON 1770
Haarlemsche AHedancs No. 1494.
BERICHTE!*.
ABONNEMENTSPRIJS»
Per 8 maanden voor Haarlem f US
Voor de plaatsen, waar een agent is gevestigd (kom der gem) 1.38
Voor de overige plaat&ai ia Nederland franco per post 1-S3
Afzonderlijke nummers 0.08
PRIJS DER ADVERTENTIëNi
Van 6 regels GO cent (contant 50 sent). Iedere regel meer 10 e#.
Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 cL per regeL Buitoni. 20 ct.
Dienstaanbiedingen 25 ct (6 regels), driemaal voor 50 ct contant).
VGENDA. 4 December.
Gebouw St. Bavo R. K. Volksbond
inleveren van candidaten voor het Hoofd
bestuur. Steuncomité van 7^—9 uur.
Meisjespatroriaat St. Rosa Nassaulaan
50— IVi—ÏBH uur Spaarbank.
Paleis van Justitie half 2
i van Consultatie.
Teyler's Museum Tentoonstelling se
rie teekeningen „De Oorlog" door Dirk Lan-
gendijk gewone museumtijden.
Bisschoppelijk Museum Jansstraat
79 geopend eiken dag van 105 uur tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater
dagen en R. K. feestdagen.
O V ER ZICHT.
Cedant arma togaehet krijgsru
moer zwijgt heden voor den redenaar- -
Het méést belangriike van al wat om en rliden en werd, onder de omstandigheden diedagen Portugeesche officieren ln Egypte,
genoemd de groote rede van den Duitschen f atfld naar de mogelijkheid of de Nationale
Rijkskanselier von Bethmann Hollweg, in de Ba?k. by *~de ï1™* een tegoed had"
t,.., j I oiticieren traden hierbn zeer correct en be-
Duitsche Rijksdagzitting van gisteren. X
-iillee*d °P en van eemge brutaliteit was geen
Een uitvoerig verslag daarvan vinden de I Sprake.
onbillijk optreden der Duitschers te Antwer
pen ten opzichte van de tabaksfirma Bunge.
Dit bericht blijkt evenwel wederom een vrfj
kwaadaardig Verzinsel te zijn geweest; althans
overheid met de meeste achting bejegenen, toch
aan deze de uitvoerende macht niet wordt toe
gekend waarop België recht heeft, alleen al
krachtens de heldhaftige verdediging zijner
neutraliteit en de zware offers, welke het heeft
gebracht eer de Duitschers er in slaagden den
Franschen grond te betreden. Daarover echter
later nog."
GENERAAL DE WET GEVANGEN.
Men seint ons hedenmorgen uit LONDEN;
Officieel wordt uit Pretoria gemeld, dat
de Opr. H.Ot. die zich ter bevoegd or plaatse Oeneraal DE WET is gevangen genomen.
heeft gewend om nadere inlichtingen deelt nu
het volgende mede
Op den bewusten dag kwam een auto, waarin
WAARVOOR DE PORTUGEEZEN
DIENEN AIOETEN,
FRANKFURT, 8 Dec. Naar de Frankf.
eenige officieren en een paar minderen, voor- I Zeatung verneemt, bevinden zich sinds eeni-
lezers in ons blad van heden. j Het onderzoek was in twee uren a'f-
Engeland is de schuld van den wereldoor- geloopen, waarna de boeken, die natuurlijk in
log: de Engelsche politiek heeft den wereld- dezen korten tijd niet te controleeren zijn, voor Pacha op marsch naar het Suez-kanaal. De
troepen zouden zijn. Op bevel van Lord Kit
chener zouden in de eerste week dezer maand
min of meer belangrijke Portugeesehe con
tingenten landen.
OVER EGYPTE.
PARIJS, 8 Dec. Volgens de bier verschij
nende New-York Herald is een Turksch le
ger van 76,000 man onder hevel van Izzet
oorlog uitgelokt, zoo zegt de kanselier. En verder onderzoek werden afgestaan aan do
dan volgt een requisitoir, zóó scherp en zóó commissie die hiermede belast was. Men heeft
op den man af, als zeker nimmer eenig hiervoor, hetgeen trouwens vanzelf spreekt,
taatsman op de verantwoordelijke plaats ®en deskundige genomen. Echter zal bet nazien
heeft uitgesproken J~~ x~
De algemeene meening in Europa, van die
genen die a&n de zijde der geallieerden
staan zoowel als van hen die de zijde van
der boeken op niets uitloopen, omdat het feit,
waarop de huiszoeking was gebaseerd, niet be
staat.
Het bedrijf der Antwerpsche firma Bunge
Co. is reeds sedert het begin van den oorlog
Duitse .an e en gekozen, staat in dit op- naar Londen en Amsterdam overgebraoht, at
zicht vel naast von Bethmann Hollweg. Zelfs waar ook de meesten der bedienden in betrek-
Qynische Engelsehen ale Bernard Shaw ko- king gebleven zijn. Aan het hoofd der firma
men er openlijk voor uit. En wjj hoorden
gisteren nog van een Haarlemmer die gere
geld in Rusland komt en pas vandaar is we
dergekeerd, dat ook in gezaghebbende krin
gen in Rusland de eeuwenoude grondbegin
selen der Engelsche politiek (het divide
et impera: verdeel en heersch) als de wer
kelijke oorzaak van den oorlog worden he- j
schouwd, en dat men in Rusland nu reeds
openlijk spreekt vaneen oorlog met En
geland na afloop van dezen oorlog!
Als men dat alles nagaat en overweegt wat
kende en jammer in het verschiet zich ver-
ioouen, dan wordt inderdaad het vraagstuk
Ier
staan de heeren Eduard Bunge, een Belg, en
Julius O. Bunge, een Nederlander, wonende fa
Aerdenhout.
Een dergelijk onderzoek van soortgelijke
strekking was ook bij deze firma ingesteld door
bet Belgische gouvernement vóór de bezetting
van Antwerpen. Echter behoeven zulke gebeur
tenissen volstrekt geen verwondering te wek
ken, daar ze, helaas, de gevolgen zijn van een
toestand waarin een land verkeert dat zich in
oorlog bevindt,; ze hehooren met gelatenheid
gedragen te worden en beteelcenen op zichzelf
dan ook heel weinig.
EEN FRANSCH „GEELBOEK."
Er is een Fransch diplomatiek „geelboek"
verschenen
Duitsche en Turken moeten 100,000 geweren
onder de Bedouïnen verdeeld hebben, die op
de versterkte linie rondom El-Arisch zullen
worden opgesteld. Eten telegram uit Caïro
meldt dat de Duitschere zidh zeer hebben be
ijverd' Abessiniö ertoe over te halen Soedan
en Egypte aan te vallen, dodhd'e Negoa
heeft dit geweigerd.
(Onderstaand telegram werd gisteravond
ontvangen).
BELGRADO DOOR OOSTENRIJKERS
BEZET.
WEENEN, 2 Dec. De Keizer ontving van
generaal Franck, commandant van het 5e
leger, het volgende gelukwensch-telegram:
Ik verzoek Uwe Majesteit op den dag dat
gij het 66ste jaar uwer regeering voleindigt,
het bericht te mogen mededeelen, dat de stad
Belgrado heden door dó troepen van het 5de
legercorps bezet is geworden.
Ier „innerlijke verantwoordelijkheid" voor
den oorlog er een van het hoogste-belang. iden, die zij daarin openbaar maakt, hebben
Te meer, omdat aan dezen oorlog nog geen tot strekking Dnitscbland aan te wijzen als
einde ie te zien: de redevoering van yon het land dat den oorlog heeft gewild.
Bethmann Hollweg bewijst het wel duidelijk^ Het Gee]boek P00?* dpr ?vertu.igjng te ves-
i j i j. t, "i t. tviiUc i tigen dat de Duiteche Keizer sinds 1913 den
en overtuigend dat heel het Duitsehe volk j wer)sch^ en dat hij toen reeds in een
(Onderstaande telegrammen werden reeds
hedenmorgen' door ons per bulletin bekend
gemaakt).
EEN HISTORISCHE ZITTING VAN DEN
DUITSCHEN RIJKSDAG.
BERLIJN, 2 Deo. Wolfs-bureau meldti De
rijksdag nam, na de stormachtig toegejuichte
rede van den rijkskanselier, het nieuwe oor-
logsorediet van vijf milliard mark aan. Slecht*
de socialistische afgevaardigde, Llebkneoht,
stemde tegen.
BERLIJN, 2 Dec. Wolf's-bureau geeft een
Nog onlangs heeft zich in den ons opgedron
gen oorlog een bondgenoot bij ons gevoegd, die
zeer goed weet, dat met de vernietiging van
het Duitsche rijk, ook tegelijkertijd een einde
komt aan zijn eigen autonomie, n.l. het Otto-
maansehe rijk. Al hebben onze tegenstanders
ook een geweldige coalitie tegen ons in het
veld gebracht, zoo zullen zij, naar wij hopen,
spoedig ondervinden, dat ook de arm van onze
moedige bondgenooten tot op de zwakke plaat
sen van hun wereldpositie reikt.
De rijkskanselier vervolgde: Den 4den
Augustus vertolkte do rijksdag den onwrikba-
ron wil van het volk om den hem opgedron
gen strijd te aanvaarden en zijn onafhankelijk
heid tot het uiterste te verdedigen.
'Sindsdien zijn er groote dingen geschied. De
onvergelijkelijke dapperheid onzer troepen
bracht de oorlog op vijandelijk grondgebied
over. Daar staan wij vast en sterk. Wij kunnen
met alle vertrouwen de toekomst tegemoet
zien, doch de kracht tot weerstand van den
vijand is nog niet gebroken. Wij zijn nog niet
aan het einde van onze offers. De natie zal deze
offers verder dragen, met hetzelfde heroïsme j
als tot nu toe geschiedde, want wjj moeten en j
wfj willen den verdedigingsoorlog voor recht
en vrijheid tot een goed einde brengen.
Dan zullen wij ons ook de boosaardigheid
herinneren, waarmee men zich aan onze in
vijandelijk land levende weerlooze landgenoo-
ten, deels op een wijze, die met elke beschaving
spot, vergreep. De wereld moet ervaren, dat
niemand een Dultscher ongestraft een haar
kan krenken.
De verantwoordelijkheid voor dezen groot
sten aller oorlogen is voor ons duidelijk.
De uitwendige verantwoordelijkheid dragen
zij, die in Rnsland de algemeeue mobilisatie
van het Russische leger doorgedreven hebben.
De innerlijke verantwoordelijkheid eehtcr
draagt de Engelsche regeering. Het Londen-
sche kabinet had den oorlog onmogelijk kun
nen maken, indien het te St. Petersburg ondub
belzinnig verklaard had, dat Engeland niet
wilde, dat uit het Oostenrijksch-Servische con
flict een continentale oorlog zou voortvloeien.
Zulke taal zou ook Frankrijk gedwongen heb
ben om Rusland energiek van alle oorlogszuch
tige maatregelen af te houden.
Dón zouden onze bemiddelingsacties tusschen
Weenen en St. Petersburg gelukt zijn en zou
geen oorlog zijn ontstaan.
Engeland deed het niet! Engeland kende de
oorlogszuchtige drijverijen van een gedeeltelijk
niet verantwoordelijke, maar machtige groep
rond den Ozaar. Het zag hoe het wiel begon te
rollen, maar deed niets om het tegen te houden.
Niettegenstaande alle betuigingen van
vredelievende gezindheid, gaf Londen in St.
Petersburg te verstaan, dat Engeland aan de
zijde van Frankrijk stond, en daarmede ook aan
de zijde van Rusland.
De rijkskanselier ging voort: Het Londen-
[WEL ONDERSCHEIDEN!
„Haarlem's Onderwijs," 't orgaan van de
afdeeling Haarlem van den Bond van Ne-
derl. onderwijzers is over ons raadslid, den
heer Heerkens Thijssen niet best te spreken.
Onder het insinuèerend kopje: Gezinszorg
of... iets anders, schrijft het:
Onder do argumenten, dio naar voren
werden gebracht, teneinde de Raad te be-
wegen het voorstel van B. en W. aan te
nemen tot ontslag van een gehuwde onder
uiterst uitvoerig verslag van. de historische
zitting van den Rijksdag, gisteren gehouden. !gc|j30 ]<a}jinet liet het tot dezen ontzettonden
Wij ontleenen er het volgende aan. Aan den wereldoorlog komen, wijl deze hem een ge
als één man eendrachtig staat achter den gesprek met koning Albert (waarvan echter I''°ndsraadtafel hadden plaats genomen de tegenheid toescheen om met de hulp van zijn
*4 n nooT.nvi to o* on rlo-f m on rl r» yj f „JA T> j i iJ i„\ „nii ril K SKQIlftfil lftp Ir» no]f)/v,nunr f*n«onno1oiini-Pcrm -nAlUinlrfl r»n +n_-iTT»i mvniöTI (IA Wan C7AB n ver
Keizer en de regeering, en dat men de diepe uit Belgische bron niets bekend is) zou heb-
overtuigiug heeft, dat door Engeland's toe- jEen doen uitkomen, dat hij niet langer een
doen de oorlog van nu beslissen zal over het
bestaan, het zijn of niet zijn van het Duit
sche volk en de Duitsche macht
Yan de verschillende oorlogsvelden is er
vandaag ééli nieuwsbericht, dat ons smarte
lijk treft: de Wet gevangen
Een tragisch einde voor den helden-gene
raal! De oude haat tegen den Engel schen
roover van zijn land en vernietiger van de
onafhankelijkheid der Hollandsche republie-
ker zat hij hem zóó diep, dat hii toen
Botha bleek niet meer een zelfstandig Zuid-
Afrika te willen, maar van het vrije „Domi
nion" een slaafsch werktuig in de handen
der Britten maakte, zich ontslagen achtte
van zijn trouwbeloften en de oude droomon
van Boereu-vrij'heid weer zag gloren
Helaas: hij is er het slachtoffer van ge
worden, en dubbel helaas dat de afstam-
voorstander van den vrede was.
Antikatholicisme in den oorlog. Van Duit
sche zijde wordt in België een geschriftje ver
spreid (zoo meldt De Tijd) waar naast elkander
in twee rijtjes de bondgenooten en de vijanden
van België tegenover elkaar worden gesteld.
Onder de bondgenooten worden allereerst de
Russen vermeld als een volk, dat de katholie
ken vervolgt; dan de Franschen, een godsdienst
loos volk, dat tot 8 dagen vóór den oorlog de
kloosterlingen uitdreef en geheel gedemorali
seerd is. De Engelschen heeten sectarissen, die
de katholieke Ieren vervolgen (Ulster en
Transvaal worden mede in herinnering ge
bracht). De verdere bondgenooten zijn de
Brahmaanache Hindoes, de heidensclie «Tapan-
neezen, Turco's Senegaleezen, Marocanen, ein
delijk de Serviërs, een volk van anarchisten en
revolutionnairen.
Belgiës vijanden daarentegen zijn de Oosten
rijkskanselier in veldgrauw generaalsuniform,
alle staatssecretarissen en de Pruisische minis
ters.
Het huis was dicht bezet. Vele afgevaardig
den in velduniform, verschillend® met het
IJzeren Kruis gesierd, waren aanwezig.
In zjjn rede zeide de voorzitter, dat de een-
politieke entente-vrienden de levenszenuw
van zijn grootsten Europeeseben concurrent
op de wereldmarkt te vernietigen.
Zoo draagt Engeland met Rusland samen
voor God en do mensclieu de verantwoording
voor de catastrofe, die over Europa en de
menschlieid losbrak.
i De Belgische neutraliteit, die Engeland
hexd van het Duitsche volk in bet vaste ver-1 v00rgaf te besehermen, js een masker,
trouwen op de eindoverwinning en steunend op Den 2den Augustus 's avonds om 7 uur
een sterke militaire macht en op de economische deelden wij iu Brussel mede, dat wij tenge-
kracht van het land, alle hinderpalen zal over
winnen.
De voorzitter wees vervolgens op het grooto
volge van aaü ons bekende oorlogsplannen
van Frankrijk, ter wille van ons zelfbehoud
gedwongen waren door België te trekken
aantal vrijwilligers en op de in het veld staande ^aar feeds in den namiddag van denzelfden
2den Augustus, dus vóór m Londen het ge
ringste van dezen stap bekend kon zijn, Db ad.
de Engelsche regeering Frankrijk onvoor
waardelijken steun toegezegd voor het geval
van een aanval der Duitsche vloot op de
afgevaardigden, herdacht den op het veld van
eer gevallen, socialistischen afgevaardigde
Frank en roemde de blijde offervaardigheid
van het geheele volk.
Bfj onze tegenstanders heeft zich, ging hij
Fransche kust. Van de Belgische neutraliteit
voort, ook Japan gesteld uit begeerigheid naar was daarbij met geen woord sprake,
het teeken van de Duitsche cultuur in hetHoe kan Engeland nu nog beweren, dat
verre Oosten. 'bet het zwaard trok, wijl wij de Belgische
Daarentegen hebben wij in Turkije een bond- i tteutraliteit gesdhonden hadden?
genoot gekregen, terwijl alle Islamietische vol- i ,Hoe konden de Engelsche staatslieden, wien
melingen der vrije Boeren nu als Engelsche rijkers en_Hongaren, Roomseh-Katholieken en ('"keren bet Engelsche juk ^willen afschudden l^ken^wamiPelfs' va^ee"0 Ilelgisclie riem
soldaten op hun stamgenoot jacht maakten!
De Wet Tra« geen opstandeling, die met
den vijand heulde, en met dezen openlijk een
verbond sloot, zooals Beijers door de Engel
schen met recht kan worden genoemd. De
Wet beeft oódb vóór, nóch tegen de Duit
sche - willen optreden: hü wilde alleen de
Grieksch-Katholieken, (aan het Eucharistisch j en de grondslagen van de Engelsche koloniale traliteit spreken?
Congres te Weenen wordt herinnerd); voorts macht, aan het wankelen willen brengen.
de Duitschers voor 40 pCt. roomseh katholiek,
een volk, dat orde en tucht hoog houdt, een na
tie van zoekers en denkers, die in alle opzichten
geëerd dient te worden. De Duitsche soldaten,
die een voorbeeld van godsvrucht en eerbied in
de Antwerpsche kerken gaven, kunnen als mo-
J - "l j U U yjLii U V» Cl [mvliv XkCI xVcil ei. oil 1* 11 IJ 1
vrij hi. vnor 7'IC ziin rae. Doch sinds del dienen voor het Belgische leger.
In een „N. B." wordt ten overvloede er op
gewezen, dat de Turken absoluut den Duit-
erfvijand van Rusland met dit land in oorlog
zijn gewikkeld.
Belgen, Franschen en Engelschen. Een corr.
Toen ik den 4den Augustus van onrecht
De voorzitter besloot met de woordenOnder sprak, dat wij met het binnenrukken in Bel
de banieren van ons leger en de vlag van onze gië begingen, stond nog niet vast of de Brus-
vioot zullen wij zegevieren. (Toejuichingen.) selsche regeering in de ure des gevaare met
Vervolgens hield de rijkskanselier een rede, besluiten zou om het land te sparen» en zich
v" j onder protest op Antwerpen terug te trek-
'n iken. Uit militaire gronden moest de moge-
De keizer, die bq het leger is, heeft my op-1 Ijjkheid van zulk eeu ontwikkeling den 4en
gedragen om de Duitsche volksvertegenwoor- |^ugllvStus onder alle omstandigheden openge-
diging, waarmede hjj zich in de ure des ge- houden worden,
vaars en in- de gemeenschappelijke zorg voor j Voor de schuld der Belgieche regeering
sehers geen hulp verleenen, maar alleen als het vaderland één weet tot in den dood, de hadden wij toen reeds talrijke aanwijzingen,
beste wensclien en de hartelijkste groeten over!maar positieve schriftelijke bewijzen stonden
te brengen. mjj nog niet ten dienste. 'Den Engelschen
Ook onze eerste gedachte geldt den keizer, [staatslieden waren deze bewijzen echter vol-
het, leger en de vloot, onze soldaten, die voor de j v°,fen ,e vend!
eer en de grootheid van het rijk strijden. Vol door de.in Brussel gevonden docinnen-
ten bewezen is, dat, Belgié tegenover Euge-
fierheid en met rotsvast vertrouwen z,en wij ]and /jjn lleutraliteit reedg had prijs gege.
naar hen op, en tegelijkertijd naar onze Oos- ven^ -fl iedereen van twee feiten overtuigd:
tenrijk-Hongaarsche wapenbroeders, die trouw j Ten eerste, dat toen onze troepen in den
met ons vereenigd in schitterenden heldenmoed nacht van den 8den op den 4den Augustus
Botha, zijn vroegeren m-ede-strijder. zich En
gelsohman maakte en Engelsche eer en titels
hem verlokt hebben, was er geen denkbare
kans op verwezenlijking van dezen droom
Van het Europeesche oorlogsveld is de ver
meestering van Belgrado door de Oostenrij- ran Do Maasbode, die tot. Veurne heeft weten
kers bet eenige nieuws van belang. 'door te dringen, schrijft over ongenoegen tus-
ONJUTSTF WOTlTfF !SCllen d® Be,geU aWaar en de twee groote
BERICHT?i mogendhedea het volgende:
S* Op onzen doortocht naar het front bleek ons
Wy ontleenden gisteren aan „De Telegraaf" j tot onzen spy't, dat, hóewei do Fransche enIP
e.n uit.Tocrig leucht over nogal hardhandig en Engelsche bondgenooten de Belgische militaire den gvooten strijd voeren.
'het Belgische gebied betraden, zij zicb op
wijzeres, behoorde ook dat der gezinsont-
wrichting. 't Was niet iu de laatste plaats
de heer Heerkens Thijssen, die er mede
werkte. Lu zijn wij natuurlijk hoogst ge
voelig voor zijn belangstelling in onze ge
zinnen, maar toeli deed het ietwat vreemd
aan, dit uit die mond te vernemen. We
herinneren ons namelijk maar al te goed
de houding door den heer Heerkens Thijs
sen aangenomen bij verschillende salaris-
debatten. En van iemand, die zich zoo be
zorgd toont voor het wel cn wee der ge
zinnen zou men bij zulke gelegenheden
hebben verwacht, dat hij zijn best ervoor
had gedaan om door een behoorlijk 6alaris
in die gezinnen de toestand wat zonniger
te maken. En wat zagen we dan steeds?
In 1901, zoowel als in 1913 stond de heer
Heerkeus Thijssen tegenover hen, die de
ingediende voorstellen voor de minstbezol-
digden wilden verbeteren. Is liet wonder,
dat het ons moeite kost Üe argumenten
van zoo iemand au serieux te nemen?
Naar aanleiding hiervan zij aangemerkt,
dat er voor ons allerminst een tegenstelling
is in een zich kanten tegen een voortdurend
hoóger-óp-drijven van de salarissen onzer
openbare onderwijzers en het zich verklaren
tegen de gehuwde onderwijzeressen in de
school, op grond van de ontwrichting van
't huisgezin die daarvan 't gevolg is.
De salariskwestie tóch is er eene van
lageren, uiaierieelen aard, die van 't al
dan niet gedoog, u van de gehuwde onder
wijzeres in de school, een van hoogcreh,
geestelijken aard, waarbij b eginselenden
doorslag geven en géén geldelijke be
rekening!
Om principieele redenen zijn wij van
oordeel, dat de plaats van de gehuwde
vrouw in 't gezin is en niet daar buiten,
ook al mogeu de toestanden in een gezin
minder zonnig zijn, naar 't blad schijnt te
meenen dat 't geval is hij onze openbare
onderwijzers in verband niet hunne ealariee»
ring.
Anders staat 't met de salariskwestie.
Daarbij zijn geen hoogere, geestelijke be
ginselen in 't geding. Dat is slechts, een
louter stoffelijke kwestie. Daarom kan
een raadslid, dat er tegen een gedoogen van
de gehuwde onderwijzeres in de school niet
eenig verwijt treffen, indien hij "niet tevens
is vóór salarisverliooging. Dat is onredelijkI
Beide zaken dient men wel te onderschei
den en van elkander to scheiden en dat mist
men in 't betoog van „Haarlems Onderwijs."
Het blad brengt iu verband met elkaar twee
zaken, die dit. geenszins zijn, door gemis aan
juist onderscheidingsvermogen.
Vandaar eene redeneeving, die niet door,
den beugel kan!
het grondgebied van een staat bevonden, die
zijp neutraliteit reeds sinds langen tijd had
prijsgegeven;
en ten tweede, dat Engeland ons niet
den oorlog verklaarde wegens de schending
der Belgische neutraliteit, welke het zelf had
helpen ondermijnen, maar wijl het meende te
zamen met de twee groote mogendheden van
het vasteland ons te kunnen overwinnen.
(Levende toejuiching).
De rijkskanselier vervolgde: Reeds sinds 3
Augustus, sedert zijn belofte aan Frankrijk,
was Engeland niet meer neutraal, maar fei
telijk met ons in staat van oorlóg.
De motiveering van zijn oorlogsverklaring
met de schending der Belgische neutraliteit
was niets als een comedie, bestemd om het
eigen land en het neutrale buitenland te mis
leiden.
Thans, nu het tot in alle bijzonderheden'
uitgewerkte Engelsch-Belgische oorlogsplan
onthuld is, is de politiek der Engelschei
staatslieden voor alle tijden voor de wereld*
geschiedenis gekenschetst.
De Engelsche diplomatie zelf deed nog
meer. Op haar oproep ontrukte Japan one
het dappere Kiautschau en schond daarbij d«
Ohineesehe neutraliteit. Is Engeland ook te
gen deze nputraliteHsscliendlng opgekomen!
Heeft het dóór zijn pijnlijke zorg voor neu
trale staten getoond? (Stormachtige toejui
chingen).
Toen ik voor vijf jaren op deze plaats
„vferd geroepen, 6tond tegenover den driebond'
hecht en sterk de triple-entente, ongetwijfeld
een werk van Engeland.
