U*r mt j»agea$ ea meiiies.
BINNENLAN D.
Wat anderen zeggen.
Staten-Generaal.
Btne vriendjes en vriendimiefjes j
Sport en wedstrijden.
I>e Oosienrijk-Hongaarsche en Duitsclie
Iepen sloegen bij een aanval in de streek
1 Zuid-Westen van Piotrkowde óver No-
racloms Noordwaarts rukkende Bussische
lepenir.achten terug, terwijl de Duitsclie
Iepen den vijand tot wijken dwongen.
In W est-Galicië zijn eveneens grooterege-
|;hten aan den gang. De beslissing is ech-
I nog niet gevallen.
Dnze en de Duitsclie troepen namen daar
Iteren nog 1500 Bussen gevangen.
In de Karpaten duren de gevechten voort.
I verschillende plaatsen trok de vijand
■der sterke troepenmachten achter den
"gkam terug.
DE OOSTENRIJKERS INT SERVIë.
lUEENEN, 7 Dec. A an het Zuidelijk oorlogs-
neel wordt officieel gemeld: De operaties,
met de inneming van Belgrado samenhangen
:hen nu een veranderde groepeering van onze
[epen, waarvan de bijzonderheden natuurlijk
t voor algemeene publicatie geschikt zijn.
TURKSCH BERICHT.
CONSTANTINOPEL, 7 Dec. Uit het groote
•fdkwartier wordt medegedeeld: In de streek
Adjura hadden nieuwe voor ons succesvolle
•echten plaats, waarin wij- den Russen, die
u-dum-kogels tegen ons gebruikten, kanon-
h, een menigte bommen, wapens en munitie
namen.
De Russische aanvallen ten Oosten van het
in-meer aan de Turksche grens bleven zonder
ultaat.
Daarentegen hebben onze van Revander op-
[ckende troepen Seounthohblaghe, 70 kilome-
aan gene zijde der grens bezet en een ge-
bhtig steunpunt der Bussen in de provneie
pabeidsjan ingenomen.
>E OPERATIE DER RUSSEN. DE
INNEMING VAN LODZ.
BERLIJN, 7 Dec. De Voss. Ztg. verneemt
gene een Norden-telegram uit Weenen:
)e pogingen van de Bueeen, zuidelijk van
akau door te dringen, werden door het
•er van Borojewitsj afgeslagen. De laatste
ïval beproefden zij bij Nowitary. Ook deze
.cljgde met de vernietiging of gevangen
ping der Russen.
pij do gevangenneming van een hoofdof-
ie: vond men een Russisch besluit met
benoeming tot gouverneur van liet Tat-
kegebied.
>e invallen der Russen in de Karpatben
schicden stelselmatig. Op vele plaatsen,
pst met zwakke troepen, wellicht met de
voeling een sterkeren aanval op een plaats
bemantelen, wellicht ook om te verkennen,
welke plaats het verzet van het Oosten-
ksch-Hongaaxsche leger bet zwakst is.
ch zijn de Oostenrijkers den Russen tot
toe op alle punten met succes tegemoet
:reden.'
)e sedert dagen verwachte overwinning bij
dz heeft te Berlijn buitengewone geesf-
ift gewekt. In een oogwenk wapperden
n alle buizen tot in het verste arbeiders-
artier de Duitsche en Oostanrijksche vlag-
o. Het aantal gevangenen en de hoeyeel-
kl buit gemaakt geschut is nog niet be
nd. De geruchten spreken van meer dan
>,000 gevangenen.
MONTENEGRO UITGEPUT.
jONDEN, 7 Dec. Een Beuter-telegram uit
Petersburg aan de Times meldt:
De koning van Montenegro beeft aan de
mrse Gazette geseind, dat een derde van
n lege-r op het slagveld gevallen is.
Desondanks zullen de Montenegrijnen hun
id blijven verdedigen en het vijandelijke
bied blijven aanvallen. De koning voegt
aan toe dat hun middelen uitgeput zijn en
t zij zeer dankbaar zullen ziin voor hulp
geld of van anderen aard.
DE AANVAL OP KRUPP.
EERLIJN, 7 December. Uit Essen zijn bier
richten ontvangen, volgens welke de fabrie-
n van Krupp hoegenaamd niet werden be-
hadigd door den vreemden vlieger. De fabrie-
n werken met alle personeel en de bevolking
n Essen voelt zich volkomen veilig en heeft
n vreemde vliegers hoegenaamd zelfs niets
merkt.
E „VLIEGENDE TURK" OP EEN MIJN.
PARIJS, 7 December. Een telegram uit
bastopol meldt, dat de Turksche kruiser
„Hamidieh op een mijn geloopen is en zwaar
beschadigd, slechts met moeite Konstan tin opal
kon bereiken.
DE OPSTAND IN HET INTERNEE RINGS-
KAMP TE ZETST.
Het is begrijpelijk, dat er nog veel ge
schreven wordt over den opstand der Belgi
sche geïnterneerden te Zeist. Het onderzoek
schijnt uit te wijzen, dat het de socialistische
elementen waren, die als raddraaiers zijn
opgetreden. Er moeten heel veel socialisten
onder deze soldaten zitten. Reeds heeft de
regeering de stemming pogen te verbeteren,
door ze te doen toespreken door een Neder-
landschen sociaal democraat, doch het heeft
niet gebaat.
Over het algemeen, zoo schrijft liet „Utr.
Dagbl." naar aanleiding van de bekende
voorvallen in het kamp van Zeist, was het
onder de geïnterneerden verbazend lastig re-
geeren. De lieden beschouwden zich als'ab
soluut onafhankelijke gasten en wenschten
te doen en te laten wat hun goed dacht.
Dit kon natuurlijk onmogelijk worden ge
doogd; waar 12.000 man bijeen waren, daar
moest noodwendig worden voldaan aan ei-
schen van orde, wilde men niet den boel
totaliter ia fc honderd doen loopen. Die
voorschriften bevielen den geïnterneer
den, voor liet meerendeel Belgen, in 't ge
heel niet en al spoedig was er een zekere
drang naar verzet te bespeuren.
Voorschrift was bijvoorbeeld, dat de 'geïn
terneerden iederen dag, van 's middags 12
tot 3 uur, bezoek konden ontvangen van
vrouwen en familieleden; dit vonden de bui
tenlanders véél te beperkt, zij wilden reeds
s morgens om 9 uur bezoek ontvangen en
dan netst zoo lang mogelijk, bijkans den
heeler dag. Een andere griel' was, dat men
tijdens de schafturen in het kamp der
geïnterneerden moet zooveel mogelijk gere
geld gewerkt worden het middagmaal
•moest gebruiken ter plaatse waar men aan
den arbeid was; men wilde gemeenschappe
lijk eten, in één zaal. Ook vonden velen
het volstrekt onnoodig, iets te doen; wer
ken beschouw den zij als overbodige ver
moeienis en men gaf er de voorkeur aan den
heelen Heven dag te gaan en te staan waar
men wilde. Over het algemeen: er was
verzet tegen iedere discipline en een zucht
om zich aan de bevelen van de Hollandsche
militairen, die met de bewaking van het
kamp zijn belast, in het minst niet te storen.
Zoo was in den laatsten tijd de toestand.
Daar kwam nog dit bijEr werd in een kamp
herhaaldelijk diefstal gepleegd op reusach
tig groote schaal. Van alles verdween er.
Toen er onlangs een cantine werd gemaakt,
waar de geïnterneerden gelegenheid zouden
hebben familieleden te ontvangen, was op
een goeien dag zoo ongeveer de halve in
ventaris van dit gebouwtje: bordjes, mes
sen, kopjes en schotels bij tientallen ver-
donkeremaancl. Kn niemand wist er natuur-
lijk iets van. Hout, dat bestemd was voor
den bouw van meerdere loodsen, verdween
ate sneeuw voor de zon. De bezoekende fa
milieleden zullen waarschijnlijk zoo ver
namen wij behoefte hebben gehad aan
n souvenir uit het kamp. Ook is het her
haaldelijk voorgekomen, dat die familiele
den kleedingstukken meebrachten, z.g. po
litieke kleedij, waarvan de geïnterneerden
gebruik maakten om hun uniform te kunnen
uittrekken en ongemerkt de controle te pas-
seer.en. Alles bij elkaar was het ten aller
hoogste noodzakelijk met strenge hand te
regeeren en bepaalde voorschriften te stel
len, waaraan allen zich moesten onderwer
pen. Dit was een groot aantal geïnterneer
den niet naar den zin
Die spanning nu, was de laatste dagen er
niet beter op geworden; de ontevreden Bel-
gen vormden een soort complot, er was een
bepaalde^ categorie, die het verzet tegen de
voorschriften geregeld aanwakkerde. [Wan
neer er 's middags bezoek was en de bezoek
tijd was verstreken, dan wenschte men niet
aangemaand te worden het bezoek te doen
eindigen; en wanneer de militairen dan met
een zacht lijntje de familieleden poogden
weg te krijgen, dan vonden de geïnter
neerden dit een ongehoord feit.
Zoo kwam dan Woensdagavond het ver
zet.
OOK „LIBERALISME."
Ia Roermond verschijnt do „Nieuw© Koe
rier," die do gewoonte heeft zijne Raadsver-
slagen in beredeneerden vorm te schrijven.
Dat blad is katholiek, een deel van den Raad
is liberaal, en dus....
Dus waren, die Raadsverslagen niet altijd
even aangenaam te lezen voor de liberale
groep.
Dat is fcot-daaraan-toe. Wie het blad niet
lezen wil, kan het] laten. In Nederland be
staat persvrijheid, en elke redactie is vrij
in het voorstaan van een bepaalde richting.
Dat zal op de eerste plaats geëerbiedigd wor
den door de liberalen, niet waar, de'groote
voorstanders der persvrijheid?....
Luister even. De „Limb. Koerier" vertelt
het .yolgende fraaie geval:
„In den Gemeenteraad van Roermond heeft
de liberale fractie voorgesteld, dat nu de ge
meente.... niet meer in het plaatselijk nieuws
blad zou adverteeran.
En aldus werd besloten, doordien de heer
Stijns, oud-voorzitter der Kath. Kiesvereeni-
ging en als katholiek gekozen, zich wederom
van de zes katholieke raadsleden afscheid
de en mei de zes.... „liberalen meestemde.
Welvoldaan riep volgens de „N. K." een
woordvoerder der laatsten door de zaal: „Als
een hond wil bijten, doet men hem een muil
korf om; aan de centen komen is het bestel"
Cents-politiek dus!
Balve-cents-taktiek zou men kunnen zeg-
gem
Wie heeft indertijd ook weer over „brood
roof" gesproken?....
Voor het Roermondsche liberalisme zal de
Nederiandsche vrijzinnigheid wel een ver
bijsterd: „Heer, bewaar me voor mijne vrien
den"' stamelen.
Natuurlijk zal onze Roermondsche collega
om het geld van wat advertenties geen titel
of jota inhouden van hetgeen ze wenscht te
schrijven. Haar pon is noch te koop noch
met een put-relletje te verwrikken.
En als zc nu en clan eens wat scherp
wordt, genade, tegenover zfilk „liberalis
me" ware al zonde, wal er bezijden viel i"
Een verlichte richting, die liberale frac
tie daar!
Landbouw enz.
Blijkens bet Voorloop! g Verslag der Twee
de Kamer vertrouwde men, dat, vooral nu
het vee opgestald is, de regeer)ng, waar noo-
dig, krachtig zou optreden ten einde het land
voor de ramp van mond. en klauwzeer te
behoeden.
Sommige leden hoopten, dat de nieuwe mi
nister de organisatie van landbouwers, waar
van de waarde in de oorlogecrisis zoo duide
lijk is gebleken, krachtig zal bevorderen,
i Het verheugde verscheidene leden, dat de
post ter vergoeding aan gemeenten en school
besturen die toelagen voor landbouwonder
wijs geven, van de helft daarvan tot een
maximum van 100 niet om zuinigheids-
redenen is verminderd. Gevraagd werd hoe
de regeling in do praktijk zal ingericht wor
den.
Men wenschte dat de Rijksduinen onder
Noordwijk, Katwijk en Wassenaar indien
de boschwachterij Noordwijk ze niet omvat
onder Ibet beheer van '«ministers departe
ment werden gebracht.,
Eukele leden verlangden meer inlichtingen
van regeeringswege omtrent de uitkomsten
der staatsmijn-exploitatie die h.i. gunstiger
konden zijn. Sommige leden wenschten op de
begrooting een bedrag te zien uitgetrokken
voor de subsidies aan verschillende kerkbe
sturen, waartoe indertijd besloten was over
eenkomstig een advies van den Mijnraad.
Men betoogde dat de beslissing der Kamer
hieromtrent bet gevolg is van een misver
stand.
Gaarne zóu men zien, dat de regeering hare
aandacht wijdde aan het gevaar, waarin vele
Nederlandscfhe zeelieden, die de Noordzee be
varen, zijn blootgesteld tengevolge van de
drijvende mijnen, en dat zij een regeling ont
wierp om de gevolgen van ongevallen voor
zeelieden en hun gezinnen te verzachten.
ROOMSCHE GEEST.
Mr. Aalberse schrijft in het K. S. W.:
De bekende prof. B. D. Eerdman», fioog-
leeraar te Leiden, heeft in de N. R. Ot. een
artikel geschreven, getiteld: Na het Moder
nisme.
Hij schrijft daarin:
„De Roomsche geest is niet dogmatised). Hii
beschouwt het dogma meer als een wet die
gehoorzaamd moet worden, dan als een ge
ziin.waarvan men overtuigd moet
Hij schrijft namelijk:
.."°P ««üike wijze teekende De Maistre in
mwi S d u Pape dien geest: „Men
rW ,.eV veel «ewicht hechten aan de
oogmatxsche zijde van dezen (R. K.) gods
dienst M aarom zou men de wereld in "beroe-
geseliilm!nt?nAl®1W,Jllc vau een academisch
geschilpunt? Als het er slechts op neerkomt
dfandore stel?6 °Ppfi,lg in de plaats van
kcsVen IL Z°iU iet ,linmere zelfs de reis-'
zPn w Geu eilkelen kardinaal niet waard
gen )Iaaneer de twee kostbaarste din
söb rijf da a *n a n r' wd 6n ê'eld' wilt «P™,
niTmko- n°0diff ^^Poiufek mïiTdöft
te ?iaden waj° hoogrleeraar- waar het
Wi;V™01'<d: B°ek 1 hoofdstuk 17.
nu VelfTnn6" a'™n,emon> dat de Hoogleeraar
1. n;(,t de moeite nam hei citw
de Matei,e t hand bad' Mlf eens bU
ïvel Inn tenlr slaan. Immers, hii zou dan
vei zoo nandig' geweest zijn, om ziin flater
rondweg te erkennen, vóór daf er verdere
aanmerking op gemaakt kon worden.
Want een rcuzenflater 5, dit citaat!
Het tioet denken aan de citaten uit de
Summa van St. Thomas van Aquino, waar
mee andere hoogleeraren wel gewerkt heb-
en, cioch die niet diens raeening weer-
gaven, maai de formuleering waren van de
stelling, of hel betoog, door hem bestreden!
Zoo is t ook hier! En nog iets ergars.
l)ie andere hooggeleerde hoeren gaven ten-
m.nste hun citaten letterlijk, doch sneden
zich alleen in de vingers, omdat ze niet in de
kalen hadden, dat, hetgeen ze als St. Tho-
mas meening gaven, integendeel was de
door hem b e s t r e den meeiring.
Maar prof. Eerdmans of zijn eerste hand
eivalschte bovendien het onbegre
pen citaat van de Maistre!
En wat is 't geval?
De Maistre beeft liet over de Pauselijke
^feilbaarheid. Nadat hii zich eerst tot de
Katholieken gewend heeft, richt hii zich in
het geciteerde 17e hoofdstuk tot de vijanden
en onverschilligen. Dat staat er uitdrukke
lijk:
„Maintenant je m'adresse a la foule, hélas!
trop nombreuse encore, des ennemis et des
indifférents, surtout aux liommps d'Etat qui
en font partic, et je leur dis...."
En dan zegt hij aan deze vijanden van
het Katholicisme o.a. dit:
„V o it s a 11 a c h e z p e u d'importance k
m par tie dogmatiQiie de cette religion: par
quelle étrauge contradiction voudrez-vous
done agiter pour quelque vétille de collége,
pour de mteérables disputes de mots (ce seat
vos ter mes)? etc."
En dit vertaalt de hoogleer aar Prof.
Dr. Eerdmans aldus in 't Nederlandsch:
„Men moet niet te veel gewicht hech
ten aan de dogmatische zijde van dezen (R.K.)
godsdienst. Waarom zou men de wereld in
beroering brengen terwille van een acade
misch geschilpunt?''
Fransch onvoldoende, Professor
Maar 't is toch wel zeer kras. dat deze hoog
leeraar als de opinie van den Katholiek de
Maistre laat doorgaan, hetgeen deze wijsgeer
zeide dat. de opinie was van de vijanden
van het Katholicisme.
Om deze goocheltoer klaar te spelen, ver
andert hij „gij hecht weinig gewicht" in
„men moet niet te veel gewicht heqhten."
En van „door welke vreemde contradictie
zoudt gij" maakt hij maar eventjes „waarom
zou men.'
En de woorden „dat zijn uw termen" laat
hij maar heelemaal weg.
Conclusie:
le. het citaat van de Maistre is totaal ver-
va 1 s c h t;
MENSCHELIJKE DANKBAARHEID.
Liev» kinderen, gij hebt zeker wel eens da
spreuk gehoord: „Ondank is 's werelds loon,'!
en werkelijk laat de dankbaarheid der men-
schen in vele gevallen te wenschen over. Ik wil
u eens een staaltje daarvan vertellen.
In het ziekenhuis eener grooto stad lag eens
een patiënt, die een zwlare operatie had'moeten
ondergaan, die echter door de bekwaamheid van
den dokter zeer goed gelukt was. Na een paar
dagen, toen de zieke er een beetje bovenop kwam,
zei hij tegen de zustor, die hem verpleegde:
Zuster, zou ik werkelijk genezen I" -
„O ja, ongetwijfeld.' was het antwoord.
„En hoelang zou dat nog duren?"
„Hoogstens nog drie weken I"
„Kerkelijk?" Hij keek de zuster ongeloovig
aan. „Dat zou heerlijk zijn!1 En met een zucht
voegde hij erbij
„En dan te bedenken, dat het slecht had kun
nen afloopen, dat ik had kunnen sterven
De zuster knikte.
„Weet u, zuster, dat ik den dokter buitenge
woon dankbaar ben! Dank ik hem niet het
leven
Op dat oogenblik kwam de dokter binnen.
,0, dokter," riep de zieke, „wat ben ik u dank
baar Men waardeert de dokters niet; op de ban
den moest men hen dragen; op de knieën moest
men hen bedanken! En wat doet men? Men
betaalt ben met geldAlsof zooiets betaald
kon worden. Wat heeft men san geld, als men
dood is?"
„Als iedereen er zoo over dacht, zouden wij
gauw rijk zijn," antwoordde de dokter.
„Over mij zult u niet te klagen hebben, dok
ter; ik zal u nooit dankbaar genoeg kunnen
zijn; mijn geld staat ter uwer beschikking!"
De dokter antwoordde niet, maar glimlachte
ongeloovig.
Het was tien dagen later. De patiënt, die
al aardig aan de beterhand was, belde. Een
minuut later belde hij weer en een halve minuut
daarna voor do derde maal. Eindelijk verschijnt
een hulpzuster.
„IV aar blijft ae zuster toch Ik ben al een
half uur aan 't bellen, 't Is meer dan erg!"
„Wenscht mijnheer iets," vroeg zij beschei
den.
ooreerst wensch ik, dat men dadelijk komt,
als ik bel! En dan moet ik den dokter hebben!"
„De dokter is er niet!"
„Natuurlijk niet! W anneer is de dokter er
wel? Wat moet. er dan gebeuren als er plotse
ling temend sterft?"
(Slot volgt.)
2e. het is opzettelijk vervalscht, omdat
het anders niet in het betoog had gebruikt
kunnen worden;
3e. bier wordt als de raeening van den Ka
tholiek de Maistre geciteerd, hetgeen deze
geeft als de meening van de v li a n d e n van
liet Katholicisme.
Schaepman zou hier eindigen: „Professor,
nu ga!''
IJSBOND HOLLAND'S NOORDER
KWARTIER.
In het jaarverslag van den IJshond Hol
land's Noorderkwartier, opgemaakt door den
2en secretaris den heer P. Preijer Jr. wordt
warme hulde gebradht aan de nagedachtenis
van den overleden penningmeester van der;
bond, den heer J. Hooijberg, aan wiens zorg
het beheer der financiën 19 jaar was toever
trouwd. Het aantal afdeelingen dat slechts
met 1 is vermeerderd: te Weesp, dat voor-
loopig bij het district Ameland is gevoegd
en met 2 verminderde, nl. Nieuwendam en
Lijnden, bedraagt 134,, verdeeld over 13 dis
trieten.
Is het nu te verwonderen, dat 18e eeuwsche gezoomde toga's op sierlijke aanlegbeddekens en
geleerden, die overal en bij alles de oude Ro
meinen en Grieken haalden in dit uiterst „tu-
De heele stad op stelten. sen en de schippers St. Nieolaas eerden op de trekking tussclien heer en slaaf een omgekeerde,
Nu dat was waar en in de rumoerige dagen hun eigene rumoerige wijze. rustten voor één dag de slaven in met purper
n de prinsgezinden en patriotten vonden de
rsten in de aanwezigheid der Haagsche Sin-
klaasmarkt een welkome aanleiding, om hun
anjegezinde hart eens duchtig te uiten. De
-eezen" namen de relletjes echter zeer ernstig
en nog lang bleef de „bernchte Haagsche
nterklaaamarkt" in de herinnering, doch
ans is deze ook in Den Haag zoo goed als
rgeten.
Wanneer we Donselaer mogen gelooven
waarom zouden we dat niet? en we lezen
n hem in 1665 dat de markt „wel tot mid-
rnncht is duerende met een grooten toeloop
n menschen" en we vernemen, hoe er op den
en avond „grote desordren, confusiën ende
multieuse celebreeren" van den Decemberdag
een oud voor-christelijk gebruik zagen, al
thans den invloed er van met zekerheid meen
den te'bespeuren
En zoo kwamen dfeze hoog- en zeergeleerde
heeren al spoedig op het feest- van Saturmts,
het feest gevierd ter eere van den god der
waarheid, wanneer alle winkels gesloten bleven
en alle staatsbezigheden rustten, men alleen
leefde voor eten en drinken, spel en vroolijk-
heid, voor wijntje en Trijntje.
,,lo Saturnalia!" „Roma Saturnalia!" klonk er
geregeldheden" plaats hadden, waarbij zeer luide langs de straten van de Romeinsclie we
el confusie werd veroorzaakt door het optre- rcldstad en in deze feestviering meende men
n van „mommeckens, hantgauwe luyden ende
rsensnijders," dan begrijpt men ten volle dat
ezeer „mijne heeren van den Gerechte" eer-
id hadden voor de eeuwenoude Sint Niklaas-
iring toch besloten „te statueeren ende te wil-
:euren dat de markt niet langer sou mogen
ren dan tot de dagelijlcxsche kleppingbe van
poortklok."
Maar 35 jaar later had men nog met dezelfde
genoeg overeenkomst te zien met het latere St.
Nicolaasfeest, om liet als een voorlooper daar
van te beschouwen.
Ofschoon hiertegen zeker heel wat gegronde
lieten zij zicli met het air van „grauds seig
neurs" bedienen door hun heeren. Althans zoo
staat er geschreven.
Nu bet 13 te begrijpen, dat bij deze omge
keerde wereld een bijna volkomen anarchie
ging heerschen en er op straat en in huis een
leven als een oordeel was.
Elders lezen we in een brief van Bonifacius
aan Paus Zacharius, dat menschen zich als
koeien, herten of geiten verkleedden en dan hei-
densclie jubeltonen en onchristelijke liederen
lieten booten, terwijl in de zesde eeuw door de
Angelsaksische kerk een dergelijke vermom
ming als „demonisch" werd verboden op straffe
van drie jaren boetedoening. Of dit nog in ver
binding te brengen zou zijn met de „Wilde
Perchten" in Tyrol is een vraag die onwille
keurig op de lippen komt.
Natuurlijk heb ik bet rumoerig leven van
de Saturnaliën niet „de visu" aanschouwd doch
bedenkingen zouden in te breugen zijn is lietverbaal er van, vertrouwende op de waarheid
toch wel eigenaardig dat de welgestelde burgers j lievendheid van auteurs, die een naam te ver
niet alleen gastmalen gaven, waarbij de gasten
in luchtige gewaden aanzaten, maar elkaar ook
geschenken gaven als huisraad, kleederen, boe-
esordren, confusiën ende ongeregldtheden" teken, eetwaren, verscbe en ingelegde vruchten,
mpen en vierde het volk het Sinterklaasfeest wijnen, gedenkpenningen, kleine beeltenissen
■i' tumultieus, want laat op den avond als van goden en godessen, gouden en zilveren kora-
kaaisen, die men om de heilige beelden ge-len en snoeren, ivoren bekers en séhaleu, was-
oad onrustig flikkerden en de wijn in den j kaarsen, wierook, handdoeken met purperen
u, de wijsheid in de kan was gekomen, dan zoomen enz. enz. En het meest merkwaardige
rd t steeds drukker en woeliger langs Am- j was wel (weer koren op den molen van de fleg-
matieken die zich tot leus hebben gesteld „nil
novi sub sole") dat bij die verscheidene geschen
ken tegelijk zond er een verlanglijstje bijvoeg
de.... „tout comme chez nous."
Maar, daar de Saturnaliën een getrouwe copie
der gouden eeuw moesten zijn, hield tevens
gedurende deze dagen niet alleen alle onder
scheid van standen op, maar werd. zelfs de be
ldam's straten, dan kwamen „de jonge
jers," „de seuns van de Zeedijk" naar buiten,
stroomde de Kalverstra at vol van de oolijke
ntcn van „die heylighe week," uit de Nijes-
ende dat eylant," uit 't lomeujoesten
■ckje, ja van alle boeken en kanten kwamen
zingend en muziek makend in gansche hor-
ou naar den Dam. waar ze met de ianmaat-
liezen hebben en ik sluit dan ook, volkomen
accoord gaande met een hunner, die beweerde,
dat wie geen vriend was van dergelijke omge
keerde toestanden maar het beste deed zich als
Minerva's uil in het meest afgelegen vertrek
zijner woning t.e verbergen.
Echter mij lijken de gronden wel wat heel
zwak toe, welke oudheidsvorsehers hebben po
gen aan te voeren om het verband ^uidelijk te
maken tussclien de Sinterklaasviering en do
Saturnaliën, die ook al door enkelen beschouwd
worden als een oorspronkelijk carnavalsfeest,
terwijl andoren beweerden dat er in teruggevon
den wordt, wat Christus zeide als hij wilde
„dat er geen onderscheid tusschen vrijen en sla
ven en da knecht gelijk als zijn meester zou
Wat er nok van dien ouderlingen band waar
moge zijn, het eind van het feest was vrij wel
gelijk en kunt ge vinden in den uitspraak van
„mijne heeren van den Gerechte" als zij ver
klaarden, dat de St. Niklaasavond ontaarde in
„groote ongeregellieden ende wange laet bij
nacht ende ontijden", een uitspraak welke, naar
mij werd medegedeeld nog in .alle opzichten
geldig moet zijn voor de feestviering der Rot-
terdamsche Sinterklaasmannen en -vrouwen,
welke, nu de kermis afgeschaft 13 zich den heili
gen Sint tot fuifpatroon zouden gekozen hebben
op 5 December.
Hoe St. Nieolaas in het land van Panthera
door de geschiedenis van de drie goudbeurzen
zich wist op te werpen als vriend en vertrouwe
ling van alle minnende harten, zullen we hier
niet schetsen. Genoeg zij het, dat de visscheTs
het nieuws naar Europa overbrachten en het
weldra ook bekend werd aan de koele Noorder-
stranders.
En „Hijlicmaker" i3 de Sint gebleven tot in
de 17e eeuw toen hij overal als zoodanig geëerd
werd, dat is hij gebleven tot de dagen waarin
Genestet dichtte:
„....En menig woning vol verwachting en
gezangen
De kind'ren vol respect, de meisjes vol
verlangen."
En dat de goede Sint in 1849 het zelfs duldde,
dat een ondeugende minnaar het waagde rfch
in het gewaad van zijn besten tabbard te ver
mommen, och ook dit is te begrijpen, denkende
aan „en telt bet middel niet, doch acht het
doel alleen."
En als ik hier nu verklap, dat de uitslag vóór
den pseudo-Sint was hernieuwde vriendschap
en het geschenk van des commandeurs lieve
dochter, als gij er bij denkt dat alles onder het
knallen der champagneflesschen vergeven en
vergeten werd, dan behoef ik geloof ik geen
betoog meer te houden, om u allen op te wekken
in deze dagen van verhoogde Sint Nieolaas be
langstelling het oor te leenen aan de Genestet»
ondeugend lied.
Nu mag men met den ooljjken Jan ter Gouw
al weer meegaan „dat Sint Niklaas al spoedig
wist waar hij na verloop van tijd kleine schoen
tjes zou hebben te vullen als het gebeurde, dat
Hein Willemszoon aan zijn mooi buurmeisje
Greete Jansdochter op Sinterklaasavond een
marsepeine hartje met een koeken vrijer thuis-
zond en zij het dankel(jk aannam.... de oude
gevelsteen in den muur van het café „de Bis
schop" op den Dam te Amsterdam vertelt u van
het mirakel waardoor Myra's bisschop kinder
heilige werd.
Had ik hier nu de vrije beschikking over meet
plaatsruimte, dan zou ik u de legende verhalen,
zou ik u ook veel vertellen van wat ik in het
archief van kerkelijke geschiedenis van Kist en
Rooyaards vond, dan zou ik aan de hand van
dr. Eelcoo Verwijs, die het aangedurfd heeft
een heel boekje over Sinterklaas te schrijven,
u nog allerlei bijzonderheden verhalen, wellicht!
met u deel XIII van de Navorscher opslaan
waarin mr. J. van Lennep met de „Chansoni
de boulanges" den brief van madame de Se-i
vigné en passages uit den „Dietionnaire de Tré-
vouse" tracht te bewijzen, dat wij het Sinter
klaasfeest ten tijde van Filip de Schoone uit
Spanje zouden gekregen hebben en dat het
„Spanje" en de liedjes werkelijk het aardsch»
Spanje en niet het hemelsche rijk zou zijn
ik zou u verhalen van d'Erc met den beer, di»
in de Betuwe rondreist en van Klaes Vaer, di«
is, van het standbeeld in klinkklaar zilver dal
is van het standbeeld in klinkbaar zilver dal
1000 Oarolus gulden gekost heeft en in de oud»
kerk te Amsterdam heeft gestaan tot 1578 toer
er een vierkante noodmunt uit geslagen werd
welke ge in penningkabinetten n.og vindon
kunt.... van nog o zooveel meer doch noó4
gedwongen moet ik van dit alles zwijgen.
Msb.
zijn.
