DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND.
Gewroken.
FiETSKAPfEN en OVERSCHOENEN
P. W. TWEEHUIJSEN,
DE OORLOG.
feuilleton.
Aan onze Agenten en
Courantenbezorgers.
J. H. A. GI E L E N,
TELEGRAMMEN
van hedenmorgen.
Kinderhiiisvest 29-31-33, Haarlem
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT
NIEUWJAAR,
- Bloemwerken. -
DINSDAG 29 DECEMBER 1914
40ste Jaargang No, «a^.3
ABONNEMENTSPRIJS»
Per I maanden voor Haarlem If US
Voor de plaatsen, waar een agent Ie gevestigd (kom der gem.} IJS
Voor de overige plaatsen ia Nederland franco per poet - M
Afzonderlijke nummert
Bureaux van Redactie en Administratie
intercommunaal Telefoonnummer 1426.
PRIJS DER ADVERTENTIëNi
Van I8 regels GO cent (contant 50 eent). Iedere regel mer 10
Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 et per regeL .enL 28 et
Dienstaanbiedingen 25 et (0 regels), driemaal voor 50 et ié contant).
Hiermede maken tuij onzen lezers bekend, dat dit jaar,
euenals uorige jaren, de gelegenheid wordt aangeboden
tegen uergoeding uan f 0.25 een Nieuwjaarsgroet in onze
te plaatsen, welke echter niet meer dan 5 regels plaats
ruimte mag beslaan.
Dubbele grootte f 0.50 Vierdubbele grootte f l«—
Verzoeke beleefd onderstaanden bon uiterlijk WOENSDAG
30 DECEMBER, duidelijk ingeuu'd met bijuoeging uan 25
cent aan onze bureaux Kinderhuisvest te doen be
zorgen.
Ook onzen courantenbezorgers kan de ingeuulde bon ter
hand worden gesteld.
NIEUWJAARSWENS&H.
Ondergeteekende verzoekt plaatsing van onderstaanden Nieuwjaars
groet in het nummer van 31 December. (Het bedrag ad f 0.25 gaat
hierbij).
AGENDA.
Gebouw SL Bavo R. K. Volksbond
Eerbied in Gods Huls. Steuncomité van
PA—9 uur. Cursus.
St V ineen tins-bibliotheek N. Groen
markt geopend van 7M—9 uur.
T e y 1 e r's Museum Tentoonstelling se
rie teekeningen „De Oorlog" door Dirk Lan-
gendijk gewone museumtijden.
Bisschoppelijk Museum Jansstraat
79 geopend eiken dag van 10—5 uur tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater
dagen en R. K. feestdagen.
HEEMSTEDE half vier gemeente
raad.
30 December. doea- Maat de tijd, dat demonstraties veel
indlruk lm|aiaktein op do kapitalistische klasse
is (voorbij. AJa de regeerlngen dezen oorlog
aangedurfd hebben, dan was liet doordat onze
demonstraties 'tegen den oorlog niet meer
dan demonstraties waren
Al,zoo teleurstelling na teleurstelling bij
den leider der soo.-democratenOp punten
waarvan ®te soc.-democratie heil verwachtte
is rij tal ikant uitgekomen. Leerzaam voor
veten
In plaats van internationale proletarische
congressen om te komen tot een duurz&men
vrede, achtte de heer Tr oeLstra, zal moeten
worden (gehouden een congres van de inter
nationale parlementen, een congres van offi
cieel door de regeeringen afgevaardigde dele
gaties, (en den door het congres gesteiden
eisch imoeten de afgevaardigden, als zij in
hun Pand teruggekeerd zijn, trachten door
Wij verzoeken al onze agenten en couran
tenbezorgers zeer dringend, de NIEUW-'
JAARS-ADVERTENTIëN boch vooral
WOENSDAGMIDDAG 12 UUR in ong bezit
te doen zijn.
Zoo noodig, kan dan een enkele achterna
worden gezonden. j
Van Nieuw jaar s-advertentiën dSe ong in
belangrijk getal Donderdag nè 9 uur berei
ken, kan de plaatsing niet meer worden ge
waarborgd.
DE ADMINISTRATIE.
Zijislraaf b d, Gp. HA ar kt.
TELEFOON 9NTERC, IS19.
lijk dat in de eerste dagen hier het zwaarte
punt der krijgsverrichtingen komt te liggen.
Hh Troshtra's kerstpreek.
Troelstra's Kerstrede stond dit maal in het
toeken der tijdsomstandigheden en.... In dat
der verloren jdealen. Bijna geheel was z3jt itvoeiren in hun parlementen.
ten fn staat rijn desnoods ons teven te geven
om (Sen vrede aan deze wereld te verschaffen.
En Caarmede konden de partijgenooten gaan.
Dat as dan alles wat da sociaal-democratie
dö (schare bieden kan
Hoe fcveinig vertroostends
Hoeveel iiicerlijker is de 'blijde boodschap
die de Kerk den geloovigen brengt in de
Eerstpredioatie, waar Zij verwijst naar Hem,
E|Le k' wam om de wereld te redden van zon
de en ongerechtigheid' Die brengen zou de
vrede |n (de harten der menschenkinderen
een leeuwigen vrede
Inderdaad, ®oo hol als dep kerstpreek van
Troelstra is,zoo rijk aan inhoud! is het Kerst
evangelie. paarin toch beluisteren wij! he-
meische muziek, klinken stemmen van God
delijke liefde en erbarmen met een wereld
vol van lijden en weemoed ons tegen'
Ach mochten velen daarnaar luisteren1
De Seening,
De gelegenheid tot deelneming aan de
groote „ooTlogsleeimng"' die die geweldige
kosten onzer mobilisatie en de directe uitgar
ven voor den oorlogsge v a ars-toes ta nd moet
dekken, is opengesteld.
Wij meenen goed te doen, aan diegenen
onzer lezer» die ervoor in aanmerking ko
men, een woord van opwekking te rich tem
om vrij willig in <tete leening aandeel te ne
men.
Wat de rendabiliteit aangaat: zelden) zal
er van staatswege een zoo gunstige gelegen
heid worden geboden, een staateleeniing van
v}jf procent Is wei héél gunstig voor beleg
ging!
Maar er spreken ook andere redenen; van
ENGELAND EN DE OORLOG.
BERLIJN, 28 Dec. Balfour verklaarde den
12den December in een groote meeting wel
ke te Bristol gehouden werd om de recru-
teering te bevorderen, dat de oorlog door
diep-liggende oorzaken ontstaan was. En
geland was wel door verdragsverplichtin
gen en ter wlile van zijn nationale eer ge
noodzaakt België wegens de schending zij
ner neutraliteit door Duitschland, te onder
steunen; maar toch was de Belgische, even
als de Servische tragedie, slechts een epi
sode in het grootera vergrijp tegen de be
schaving. Hiermede wordt de opbloei van
Duitschland bedoeld. Duitschland streefde
naar de heerschappij over de geheele be
schaafde wereld, en ten bewijze hiervan,
werden de door Duitschland uitgevonden the
orieën over den „Uebermensch" en den „Ue-
berstaat" aangehaald.
De „Nordd. Allgem. Ztg." teekent hierbij
aan» De opbloei van Duitschland sinds 1870
is dus de ware oorzaak van den Engelsch-
Duitschen oorlog.
BARTELJURISSTRAAT 27.
TELEFOON 1770.
Haariemsche Alledarjes No. 1513.
EEN ANDERE TOON.
In de laatste maanden hebben wij voort
durend op deze plaats en telkens en telkens weer
een beroep gedaan op de offervaardigheid onzer
lezers en stadgenooten.
Dan voor dit en dan voor dat!
Daarom doet het ons genoegen op verzoek
namens vele belanghebbenden op deze plaats
een anderen toon te doen hooren en een woord
van dank te uiten. Voor een gedeelte van hetgeen
deze herhaalde oproepen hebben uitgewerkt.
Uit de grensplaatsen, waar o. m. ook onze
Haariemsche soldaten gelegerd zijn, schrijft
men ons woorden van dank voor de wijze, waar
op gedurende de afgeloopen feestdagen aan de
soldaten gedacht is.
Het kan zijn zoo schrijft men ons dai
het bij de eene afdeeling nog beter is geweest
dan bij een andere; dat er misschien zijn, dia
meenen niet genoeg bedacht te zijn, doch ovei
't algemeen mag een woord van dank niet ont
breken aan onze landgenooten voor de wijze,
waarop zij om de veldsoldaten denken. Niets,
niets kan ons het ontberen van den huiselijken
haard, gedurende- de feestdagen, vergoeden,
maar toch tempert die belangstelling ons heim
wee.
Wij behoeven als bewijzen van sympathie
maar te herinneren aan de bivakmutsen, aan de
handschoenen en handmoffen. Met Sint Nico-
laas-werden zeer vele soldaten bedacht met ge-
Ook de opvolger van Balfour, de tegen
woordige leider der unionisten Bonar Law IsJeculTas^MeT'Krntais
erkende in een brief van 2 Augustus aan n.
Asquith openlijk, dat niet de bescherming anga. g .jna g e
der Belgische neutraliteit, maar de hela n- beteerd werd op een bus speculaas, op s garen,
gen van Engeland over diens deelnemen °P een souvenir als. een sigarenpnp of tabaks-
aan den oorlog zouden beslissen.
KERSTMIS IN HET GROOTE HOOFD(-
KWAETIER.
KEULEN, 28 Dec. De „Köln. Ztg." ver
neemt uit het groote hoofdkwartier:
De viering van Let Kerstfeest in het groo
te hoofdkwartier was even eenvoudig als in
drukwekkend. De keizer wilde het feest te
pijp. Er waren afdedingen, waar chocolade
melk geschonken werd en voor den Oudejaars
avond Is bij eenige troepen zelfs een tradatie in
't vooruitzicht gesteld op oliebollen en choco
lademelk!
Mijnheer de redacteur, het zou velen onzer
genoegen doen als u in uw uitmuntend blad, op
de plaat3 zelf, waar zoo dikwijls uwe klinkende
oproepen verschijnen, een woord van dank zoude
aan den Europeesehen oorlog gewijd.
Hoort hem weeklagen:
Diep treft ons de ramp, over die Inter
nationale gekomen. Zij is verscheurd, haar
dooien zijn uiteengerukt en tegen elkaar go
plaatst. Van het oogenblik ai' dat men zich
om de Regeeringen schaarde, week de Inter
nationale achteruit, om voor den natiomalen
strijd plaats te maken
En daarna komende op de taak der sociaal
democratie ten opzichte van den vrede na
dén huidigen krijg, zeide hij dat z.i. door
een internationaal congres het proletariaat
niets blijvends kon tot stand brengen. Al»
wij, spraki hij:
„Als wij door dozen oorlog van tets ge
nezen zijn, dan is het van overdreven ver-
Of ook dat echter niet op teleurstelling
voor de soc.-democratie zal uittoepen?
Ook iheit slot der rede, waarin eenige
punten (Van een internationaal vrediesprogram
werden besproken was in den toon van
tel ours telling gezet. Daar heette het:
Wij' vragen ons af of wij; in onzen strijd;
niet (wat al te zeer het oog gericht hebben
op de directe stoffelijke' verbeteringen, of wij1
wel voldoende gekweekt hebben de groote
deugden, den breeden blik welken de klasse,
didl (e wereld verlossen wil van eea systeem
van looonslavemij en militairisme, noodig
heeft.
Deze jooirlog heeft den hand van duizenden
met de stoffelijke goederen losser gemaakt,
en tevens geteerd dat behoud van het leven
minder stoffeHjken aard, voor deelneming hoofdkwarl«er behooren. Daartoe was een
deze vrijwillige deelneming moet toonenk dat1 ?e®r,^°°te zaal nc>odhL cen geschenken-
heel Nederland voor zoover het kan* met jtaf®1yoor ongeveer 960 personen moest op-
vreugde en blijmoedig voor het behoud van gelteld' w°rden-
den vrede en van de onafhankelijkheid desD® feestzaal was geheel met dennengroen
vaderland» rijn penningen bieden wil en zijn I ,yer6,Ierd' zwdat, van de muren .iefcs
geld dddrvoor disponibel stelt! i ,en was' personen, van den keizer
Ter inlichting onzer lezers zij verder ge- t°t den «envoudigsten landweerman, namen
meld, dat door wie zulks wenecht, het volle IP aaa 1 d® longte opgestelde tafels,
bedrag der inschrijving reed» in de eerste waa,j °P bepaalde afstanden met kaarsen
dagen van Februari kan worden g-eetojrt: I versierde Kerstbommen stonden. Ieder offi-
vanaf 1 Febi*uari dn» kan men vüf procent !fIer en ieder soldaat ontving een evengroo-
van zijn geld maken. Wie niet dadelijk alles ,ten. Peperkoek appels noten en een por-
wenscht te storten, kan volstaan met een be- d®
drag van 40 procent.
i -6°idffcn v o^,en;'_,d^0 wi"en plaatsen aan de Haariemsche ingezetenen
voor hetgeen de Haariemsche soldaten in dezi
dagen aan belangstelling mochten ondervinden.
Het kan zijn dat niet allen evenveel reden tol
dankbaarheid hebben. Dit spijt ons dan, maai
over 't algemeen wij herhalen het is d»
sympathiebetuiging hartelijk geweest.
waddingen ,vajT internationale proletarischeons nieit vóór alles moet gaan. Het is go
congressen. Ook demonstraties zijn niet vol- j bleken, jdat duizenden gewillig hun leven kun-
doendc; dat is nu wel overtuigend gebleken, neri geven voor een groote zaak al is
Het Is een goed middel om van don wil j dan (ook die zaak .waar het in dozen oorlog
OVERZICHT.
Het Berlijnsche communiqué over het Oos
ten spreekt van „het zeer ongunstige weer."
Dat zal ongetwijfeld oorzaak zijn, dat er van
bizoiulere krijgsverrichtingen eigenlijk ner
gens sprake i». De toestand blijft zooal» zij
was: loopgraven genomen en hernomen, aan
vallen afgeslagen, kanonnades van alle kan
ten.... maar de linies der partijen verande
ren niet.
Uit België komen voortdurend berichten
over nieuwe aanvallen der Engelsche vloot
van t'cn bepaald deel van het volk kond om gaat voor ons niet de hoogste. Wij mo©-1 op de Belgische kust: het is wel waansehijn-
vingen bovendien een tabakzak en sigaren.
In de zaal was een altaar opgericht, waar
voor een groote Kerstkribbe; aan beide zij
den stonden hooge kerstboomen.
De plechtigheid begon met het zingen van
het oude Kerstgezang: „Oh, du selige, oh
die fröhlige Weihnachtszeit."
Zoodra de keizer de aanwezigen met een:
„Goeden avond, kameraden" begroet liad,
volgde een korte rede van den dominé, waar
na bet „Stille Nacht, Heilige Nacht" gezon
gen werd.
Generaal-overste'Von Flessen bedankte
dan .den keizer voor de Inrichting van dit
schoone feest, waarop deze de volgende toe
spraak hield:
„Kameraden. Gewapend zijn wij hier sa
men om dit heilige feest te vieren, dat wij
anders in vrede tehuis vieren. Onze ge
dachten gaan naar de onzen in het vader
land, aan wie wij de gaven danken, welke
wij heden zoo overvloedig op onze tafels zien
God heeft toegelaten, dat de vijand ons
dwong om dit feest hier te vieren. Wij zijn
overvallen; wij verdedigen ons. Geve God,
dat uit dit vredefeest met God voor ons en
voor ons volk, na den geweldigen strijd, een
rijke overwinning moge voortvloeien. Wij
staan op vijandelijk gebied mot den vijand
aan de spits van ons zwaard, terwijl het hart
tot onzen God gericht is. Wij zeggen, wat
ook eens de groote keurvorst gezegd heeftl
In het stof- met alle vijanden van Duitsch
land! Amen!"
De keizer ging vervolgens langs alle tafel»
en sprak vele officieren en manschappen
aan.
IN DE ZWARTE ZEE.
BERLIJN, 29 Dcc. Bet Berliner Tagebl
ontvangt uit Konstantinopel de volgende dé
tail» over het gevecht in de Zwarte Zee:
In den nacht van 23 op 24 December onder
nam een Turksch oorlogsschip een krui*
tocht in de Zwarte Zee, terwijl twee andere
oorlogsschepen voor Batoem lagen. De Turk*
«che kruiser ontmoette in de Zwarte Zee de
vereenigde Russische vloot- Ondanks de
overweldigende overmacht van den vijiand
36)
Wat kan men er aan doen, burgeres,
zei de Sicard, zij zijn handlangers der roya
listen, onverbeterlijke samenzweerders.
De vrouwen ookt
Zeker, want men heeft haai ook gevan
gen genomen en veroordeeld.
Men zal' mij toch niet beletten, liaar t»
beklagen. Hoe laat komen zij voorbij?
Tegen 12 uur.
Aan tafel dan.
De bediende van dea dokter, een foredb
gebouwde man van omstreeks 30 jaren, open
de de dubbele deur der eetzaal, waai de tafel
•tand gediend, die er inderdaa aanlokkelijk
uitzag.
Hubert Nollan geleidde de tooneelepeelster
aar haar plaat», naast hem en tegenover
Heard.
Men had de oesters gebruikt.
De palang ln gelei, de salade met gevogel
te; de patrijs, het gebak en de ATuchten on
dergingen hetzelfde lob bespoeld met edele
wynen en. ternauwernood nog herinnerde
.rich de zwartgelolcte tooneelspeelster het
doel van haar komst in de woning van haar
^Tiend aan de rue Saint-Honoré, toen een
gedruisdb, eerst nog in de verte, maar dat
voortdurend nader kwam, haar de eigenlijke
reden van haar morgen-bezoek in het geheu
gen riep.
Zij stond van tafel op, liet de perzik, die
zij uit de vruchtenschaal van Saksisch por
selein genomen had en bezig was van den
fluweelen schil te ontdoen, op haar bord lig
gen en snelde naar het venster, dat op de
rae Saint-Honoré uitzag.
De straat stond zóó vol mat mensdhen; als
een dichte massa opeengepakt, dat men zich
afvroeg hoe de karren met de veroordeel
den er doorheen zouden moeten komen. Half
verborgen in de koetspoort van een huis,
juist tegenover het halkon van dokter Nol-
fan, stond een jonge man, wiens gelaat ten
deele was bedekt door een das, ongeveer ge-
dijk aan die der muscadins, welke eenige
weken te voren in de mode waren gekomen
en wiens zwarte oogen, die gloeiden als vu
rige soisn, overschaduwd werden door den
breeden rand van zijn hoed
Zij merkte hem niet op.
Hij keek met buitengewone aandacht naar
de venster» der woning,.waar zij zich bevond
en toen hij haar gewaar werd maakte hij een
onwillekeurige beweging.
Daar woonde Hubert Nollan.
Hij wist Ibet.
Was de dokter dan in vroolijk gezelschap
gedurende de afschuwelijke ureni voor hen.
wien hij zulk een hedriegelijke genegenheid
had betoond in hun land Bretagneï
Het volksrumoer werd aldoor luider.
Op een bevel van hun commandant veeg
den de ruiters- het middengedeelte van de
straat schoon, vormden daar een dubbele
haag, hielden de menigte met de getrokken
sabels in bedwang «n drongen de nieuws
gierigen terug tegen de muren der huizen.
In de verte zag men reed» den somberen
stoet naderen.
De tooneelspeelster keerde zich snel om
en riep: Dokter!
Hij vertoonde zich achter haar.
Jéan de Trémazan slaakte een kreet van
woede, doch dien hij terstond onderdrukte.
Echter had hij slechts even den tijd om
hem te zien.
Hubert Nollan week snel terug, als had
hij daar een spook voor zich zien oprijzen.
Wie was die jonge man daar tegenover
hem aan de andere zijde van de straat, op
gedrongen in de menigte en wiens fonkelen
den blik hij op zich geridbt had gezien?
Jéan de Trémazan?
Onmogelijk.
En nochthans, onder deze vermomming, die
hem veranderde in een Parijzenaar, terwijl
hij anders steeds de Bretonsche kleeding
droeg, had Ihij gemeend hem te herkennen.
Dwaling!
Jéan de Trémazan was in den vreemde,
te Londen, dat hij niet kon verlaten zonder
gevaar te loopen voor een gevangenneming,
waarop een doodvonnis zeker zon volgen;
En toch?
De ontroeringvan den ellendeling was zóó
(hevig, dat de tooneelspeelster rich naar hem
omkeerde, verwonderd over zijn terugdein
zen en hem, met haar heldere, schertsende
stem vroeg:
Wat scheelt u, waarde dokter? Ik wist
niet, dat gij zoo teerhartig waart Wan
neer gij nu nog niet aan een dergelijk
schouwspel gewoon geraakt rijt, wanneer
zult gij het dan zijn? Hoeveel hebt gij er al
niet uw venisters zien voorbijgaan op hun
laatsten gang! Komaan, wat deert u?
Hij zweeg.
Wat had hij ook moeten antwoorden?
De jongeman, teruggedrongen in de koets
poort aan den overkant had zijn da» nog
wat verder over zijn kin gehaald en zijn
hoed wat dieper in de oogen gedrukt.
Met zijn blik verslond hij de dame, wier
aanwezigheid bij den dokter hem een leven
dige belangstelling inboezemde.
Wie was zij?
Een toevallig opgevangen gesprek zou
hem daaromtrent inlichten;
Twee welgestelde burgers, keurig gekleed,
werden door de menigte in den hoek gedron
gen, waar Ibij etond en keken onwillekeurig
ook naar het huis aan de overzijde.
Een hunner, de oudste; die aanleg voor
zwaarlijvigheid had, zeide legen den andere:
Zie eens, daar i» Manon, die verleden
winter de parel van het Theatre Francai»
was. Ongelukkigerwijze heeft zii twist met
het bestuur gekregen en is heengegaan.
Zoo!
Nu speelt rij in Feydeau, waar zij haal
triomfen viert. Zij was voortreffelijk in d»
„Vriend der Wetten." Hebt gij dat stuk ge
zien?
Zoo als iedereen. Die Lava is zeer moe
dig, maar ook zeer onvoorzichtig. HU tastt»
in ziin stuk de machtigen van het oogenWUt
aan: Marat en Robespierre. Men was er woe
dend over in de Nationale Conventie.
Ja, ja, herinnert ge n nog wat een leven
er over gemaakt werd? Er werden dan odk
krasse dingen, in het stuk gezegd,
Ter dege. Ik zou niet gaarne in de huid
van den schrijver hebben willen steken.
Hij heeft zich moeten verbergen,
Weet gij, dat Danton hem zijn huis aM
schuilplaats Iheeft aangeboden?
Bravol
De schouwburg is gesloten en het «tod?
verboden; Dat is jammer.
Alles in naam van de vrijheid.
De twee burger» waren blijkbaar vija»
den van de tegenwoordige re gee ring.
Zij waren ook bewonderaar» van tl» sdhooS*
Iheid.
(Wordt vervolgd).
KNIE HURLEHSCHE COHRJUiï
MEUWJAAR3IHIENSCHEN
