De oorlog.
Haarlemsche kroniek over
ê9!4
De heèreis van Scharz nnd
ftothanfefs.
In deze onherbergzame stad schrijft de
[correspondent dan woont de ontzetting.
Zoo platgeschoten als Dixmuiden is geen
jstad op alle oorlogsterreinen te zamen van
1 dezen afschuwelijken krijg. Op den door de
hommen en granaten omgewoelden grond
K£IZ!ER WILHELM- ioen was liet volkomen stil 111 dé kerk en yan fte straten ligrt de slijk een.meter dik
De correspondent van de Chicago Tribune ^er stond, met do rechterhand salueeren- en men m0et over de pninhoopen klauteren,
heeft een godsdienstoefening met Keizer de. De trompetter nam de militaire jas van dig jn glibberige en puntige heuvels veran-
Wil'lielm medegemaaktl De beschrijving is ('en predikant weg. Wij hoorden den stap derd zijn, om zich een weg te hanen. Zoo
zoo levendig, heeft zoo iets „gezien®" dat wii ran een man die langzaam loopt. Het hou- kwamen wij op het marktplein, waarop on
gaarne met het A. H. waaraan wij dit onf- 'en middengangetje verlatende, stapte hii ophoudelijk de kogels niederploften, maar
leeueu, aannemen dat de schets in alle op °P «et middelste platform en deed zijn helm achter het stadhuis en de St. Nicolaaskerk
zichten juist is. De oorr. schrijft dan uit het M, waarop ieder in de kerk züu hoofddeksel vonden wij bedekking.
Duitsc-be hoofdkwartier: afnam. Hij ging naar den salonstoel, terwijl j De St .Nicolaaskerk, de kathedraal van
Dezer morgen ging de Keizer naar de de glimlachende predikant naar voren kwam Dixmuiden, kort te voren een tro.tsch ge-
kerk. met eon auto van zijn villa in de stad en zijp hand schudde. De predikant maakte bouw, wat is er nog van over gebleven? Een
komende,-waar hij verscheidene dagen ver- Seen buiging, toen hij dit deed, het was net reusachtige puinhoop, waaraan nog slechts
toefd heeft. In de kerk zat ik 15 vont^ ran ecu onformeele begroeiing tusschen twee een paar brokken muur en een enkele pi-
Siem af en ik heb hem zoo scherp accbsor- laar, die uit het puin opsteekt, doen zien*
veerd als ik met, fatsoen maar kor. vvij bleven staan tot de Keizer ging zitten dat dit eenmaal een kerk geweest is.
Dit. dacht ik, toen de Keizer in det salon- en iijdens den dienst volgden we in alles, De eenige menschen, die nog in deze
stoel voor een geïmproviseerd altaar sriwt "®n Keizer na: als hij stond, stonden wij.„stad" wonen, zijn soldaten, maar zij zijn
zitten, is het droevigste gezicht dat ik eait a'«hij zat, zaten wij. j verscholen in de kelders en mogen daar
in mijn leven gezien heb. Neen. niet het Hp droeg de uniform van generaal van geen vuur aanleggen, want de rook zou hun
droevigste en ook niet het zorgëlijkstft maar liet 1 uitsche leger, van de bekende blauw- aanwezigheid aan den vijand verraden. In
het ernstigste. Er was geen smart in zijn grijze stof niet een roodên gondgeborduur- den kelder van het raadhuis heeft de com-
gelaat, maar een plechtigheid zoo diep eD c'eii kraag,, de helm als die van anderen, mandant zijn kwartier gevestigd en daar
verhoven, dat in mijn hart een gevofl kwam met groenachtig linnen hekleed. een degen- ontving hij ons, bij het licht van een wal
niet zoozeer van sympathie als wel van ont- sporen en een militaire overjas, die hij niet mend kaarsje.
zag. uittrok. Hij was verheugd eens nieuwe gezichten
Ik meen te mogen zeggen dat feze man te zien in deze d-oodscbe eenzaamheid, en de
een gelaat toonde overeenkomstig de groote Do Keizer zong de gezangen met animo ontvangst was zeer vriendelijk. Hij ging met
rol die hij in het vreesclijk drama Fa8 heden mede, vaak zonder de woorden in het boek ons mee naar huiten en gaf ons allerlei aan
speelt. Hij zag er niet slechts uit fis de oor- te zien. Gedurende de gebeden stond hij met wijzingen omtrent de gevechtsstelling. Ter-
logskoning, maar als het b yoiède hoofd 'ijn oogen dicht en zijn hoofd een weinig go- wijl ijj.jj met ons praatte, sloegen onophou-
van den staat en men zeide, als hen de na- bogen. Dan was zijn houding eene van ver- delii-k de kogels tegen de muren en gevels
denkende oogen en de onbewogdiiko lippen lieven vroomlFieid en ziende den krachtig op- dor verwoeste huizen en in één minuut tijds
zag: hij draagt den last van zijn rijk. (....the eengeklemden mond en de uitdrukking van telden wij 45 schoten, die het huis, waar wij
burden of empire is upon him). Seconde na intense concentratie-in zijn geheele houding, naast stonden, getroffen hadden. Zoo ver-
seconde was het een gezicht van marmer, zou men zeggen: „dat is een zeer vroom spilden de Franschen hun ammunitie op de
niet bewogen door een trilling van de oog- man.
i verwoeste stad.
leden of het openen der lippen- j Gedurende de preek trachtte ik in zijn uit- Nu moesten wij in de loopgraven zien te
Zijn oogen hadden oen bijzondere faseina- drukking, hetzij neerbuigendheid of zelfge- komen. Uit Dixmuiden voert een comrnu-
tïe voor mij, en toen de Keizer weh wat naar noegzaamheid, hetzij trots of arrogantie te nieat.ie-loopgraaf daarheen, door de huizen
rechts wendde en ik hem bijna recht in het lezen. Maar ik kon het masker van zijn ernst. en de kelders. Hier en daar zagen wij op
gezicht kon zien, kwam de overtuiging van niet doorhoren. 'onzen weg nog huisraad staan, als droevige
de droefheid in zijn gezicht neer tot mij en Al wat de predikant zeide werd samenge- overblijfselen van den gelukkigen vredestijd,
werd ik herinnerd aan de uitdrukking, die vat in de hymne die de 2000 zongen na de Eindelijk waren wij onder den grond door
je in sommige portretten van Lincoln ziet preek: het oude „Niederlandische Dankgebet" huiten de stad gekomen en nu ging de loop-
de na-denkende vér-weg ziende blik (Valerius: Wilt heden nu treden). Het werd graaf recht door en zagen wij, als in een
alsof de hersens achter de qogen bezig wa- gezongen op een wijs die zijn korte sterke tunnel aan bet eind een kleine plek van het
reu met smartelijke dingen waaraan ande- woorden deed bewegen als het roffelen van daglicht voor ons uit schemeren,
ren nog niet denken kunnen. [honderd trommen, neen, niet het roffelen, 't. Zoo bereikten wij de eerstesehiet-loop-
slaan op honderd trommen. graaf Daar mag niet gesproken worden,
Zijn uitdrukking maakte hem onder:men 1 Het zingen verhief zich tot een geestdrif- wan( z;j ]jgt ever! jqo meter van de vijande-
zou hem elk van zijn vijf en vijftig jaren tige finale en toen werd de zege uit gespro- stelling verwijderd, die men met. het
geven on hij zag er nog ouder uit. ken, gevolgd door een oogenblik van stil ge- bloote oog kan waarnemen, Om dit te doom,
En toch, een half uur na clen kerkdienst bed. Toen de stilte over was, ging de predi- zjjn op verschillende plaatsen ijzeren schil-
seheen hij weer jong en er waren oogenblik- kant van het altaar naar den Keizer erf den aangebracht, en zoodra merken de; Fran
ken, dat er een uitdrukking van haast jon- drukte hem opnieuw de hand. selien niet, dat zich iemand achter zulk-een
gemsachf ig geluk in zijn oogen was. O st ws$ Daarna, draaide de Tv eizor zicli om. «Tiiisf. schild (hcefT gewaagd, of de kogels ketsen
na de plr chtigfbeid van de<i ,,paiadeiiiaisch loen hij van het platform af zon "treden sa~ gj» Teggn aan. Toch hebhen wij er doorheen
floor 2000 landstormers. Een schitterende In-eerde hii en zeide: i gekeken, door de kleine gaatjes die in de
stafstoet om hem heem Onde-en jonge man- j Guten niorgen, Kameraden-,' 'schilden zijn aangebracht, om'het uitkijken
nen bogen over zijn hand, maar steeds ver- En de tweede duizend antwoordden met een.m0geliik te maken. Geen 15 meter voor ons
anderde h,j de begroeting, die een handkus geschreeuw die de ijzeren balken deed tril- uit ]agen dooden maar het was n.iet moge-
ïf.?n te mo«ten worden m een handdruk, len: „Guten morgen, Majestat!" ^ijk hier te be°raven.
over' preGig^Lrwerpem Met' ten EEN TOCHT DOOK VUUR Onze skaten in de loopgraven zijn ware
vier rtfltó. laorrte hp «aarm., WATER. .ïjP' .pSg» -Slat. en water, maar
witte tanden tonnende. Een corresponds l van'het Ben. Ta geblaft vofl °-n ™Tcn
idie op liet Westelijk oorlogsterrein is, be- Z/ch n°? gestemd.°" S
De dienst was in een nieuwgebouwde Fran- schrijft op_ levendige wijze een tocliii, dien goeden geest in te houden.
scho kazerne en het was wel een ironie van hij naar Dixmuiden heeft gemaakt. Wij ont-
het noodlot dat haast het eerste gebruik van leenen aan zijn verhaal de volgende bijzon- j
de kazerne gemaakt, de kerkdienst was voor derheden:
den Duitschen Keizer en zijn invallende Per automobiel gingen de correspondent
troepen. In de „kerk'' waren 2000 landstorm- en zijn tochtgenooten tot het dorp Essen,
troepen, duizend aan weerszijden van den maar daar moesten zij hun rijtuig achter-Januari 1. J. H. van Anholt, gep. kapitein-
kwartiermeester der artiiwie. f
De ra.-d be.sluit tot bestendiging van
het plantsoen om het Coster-stand-
beeld op de Groote Markt.
Pastoor P. J. Thunnisseen. f
Besloten tot opheffing van liet Haar-
lémsch Leesmuseum.
Begin der feest dikheden van het 25-
jarig bestaan van den Ned., R. K.
Volksbond afd. Haarlem met het hou
den eener geestelijke oefeningsweék.
Jhr. Mr. F. VV. Van Sty rum 25 jaar
lid van den Gemeenteraad.
O. H. Middeldorp 40 jaar Vinoentiaanr
Februari 12. Vergadering van den Diocesanen
Bond van R. K. Patroons in het Bloem
bollenbedrijf in het diocees Haarlem
tot vaststelling der statuten.
Derdo brand in de Infanterie-kazerne.
H. C. J. Sondanl. rector der Maria-
stichting 12y2 jaar geleden het H.
Priesterschap ontvangen.
Koperen priesterfeest van Kapelaan
S. A. de Boer.
Mr. Bomaus op eene vergadering van
den Ned. R. K. Volksbond benoemd
tot eere-lid.
De raad .verleent een crediet om dc
Hals-kabinetten in het museum met
een donkere stof te bekleeden om de j
schilderijen beter tot hun recht jge-
smallen houten middengang laten, want hun tocht voegde hen nu verder
Onder de middelste van de drié hooge fa- over eeu weg, die circa 400 meter van de
brieksramen aan het einde van de hal, had- vijandelijke loopgraven verwijderd lag en
den dc soldaten een altaar gemaakt. Het alles wat zich op dien weg vertoonde, werd
voorste deel ervan was bedekt met sdhar- onder vuur genomen. Zij lieten dus hun
laken-rood doek, waarop eeu groot zwart auto staan, verborgen achter de overblijf-
ijzèren kruis was bevestigd. Aan heide zijden selen der kerk van Essen, wier afgebrok-
van het altaar waren twee tropeeën van lan- kolde muren een duidelijk denkbeeld gaven
sen en aan de punten dier lansen de vlaggen van den woesten strijd die hier gevoerd was.
der legers: de Pruisische Saksische, Wur-1 Nu te voet over den gevaarlijken weg.
lembqrgsclie en Beiersehe vlaggen. i leder man afzonderlijk, ongeveer 20 meter
Een klein huisorgel stond in een hoek en achter elkaar, slopen zij over den weg, nu
voor de toetsen zat een adjudant-generaal, eens springend van boom tot boom, dan
Er bij stonden een trompetter en zeven cor- weer in gebukte houding zich dekkend ach-
nettisten. Al deze muzikanten bebooi'den -tot ter heggen en dit alles in een dikke slijklaag
de ca val trie-regimenten. of soms tot aan de knieën toe wadend door
Voor het altaar was een platform, waarop het water, Hat gedeelten van don weg over
een salon-armstoel met blauwgrijs brocade stroomde. Eindelijk bereikten zij een spoor-
bekleed. Op zijde twee andere platformen dam waar zij wat veiliger waren voor de
voor «taf en gevolg. Op liet platform ter
rechterzijde zat ik. Op alle plaatsen was een
„veldgezangenboek voor cle Evangelische
mannen van het Dnitsche leger."
Gedurende hat half uur wachten op den
Keizer stapte dominee Goerns, een van de
hofpredikanten, voor het altaar heen en
weer. -Zijn gezicht was zacht, maar hij had
de stem van oen krijger. Hij droeg 'n zwarte
toga en daarover een grijze militaire jas.
Ten laatste kwam het groote oogenblik.
wu hoorden buiten schor geroep en het bla
zen van auto's.
kogels, die hen op den weg voortdurend om
de ooren gefloten hadden. Eenmaal zelfs
meende de voorman, dat hij getroffen was
en het had weinig gescheeld ook. Eon kogel
was hem rakelings langs het hoofd gegaan
en daarna met een klap in een boom ge
drongen, maar gelukkig was de man nog
gespaard gebleven.
Achter dien spoordam ging het heter en
nu liepen zij in versneld tempo naar Dix
muiden, waarvan eenige straten en vooral
het marktplein in de vuurzoue van den
vijand liggen.
10
17
21
22
80
14
15
17
18
doen komen.
Besloten de belastingvoorstellen in
de afdeeüngen te behandelen.
De heer F. Lieftinck 35 jaar lid der
Tweede Kamer.
21 Mr. W. Jager Gerlings voorzitter
afd. van Toonkunst enz. f
23 J. H. Loomeyer, apotheker, f
20 Ds. R. Mulder, predikant bij de Geref.
Kerk A 70 jaar.
Dr. P. P. C. Hoek, directeur Rijks
instituut voor visscherij onderzoek, t
28 W. G. F. L. Robert, toonkunstenaar, f
Maant 4. In den raad geschiedt mededee-
ling van de ontslagneming van den
heer H. B. Weyland Jr. als Raadslid.
11 In dc R. IC. Kiesvereeniging spreekt
Mr. Heerkens Thijssen over de be
las ti ng voorstellen
18 In den raad geschiedt mededeeling
van de ontslagneming van den heer
Wilkens als Raadslid.
Besloten lot aanvaarding van de boe
ken enz. van het Leesmuseum.
22 De heer M. J. Waning 25 jaar deur
waarder bij de arrondiss.-rechtbank.
25 Dr. II. van den Berg, 70 jaar.
27 De hoer C. A. Steenkist 25 jaar kas
telein van het Prinsenhof.
81 Afscheid Mr. A. A. v. d_ Merseh
als kantonrechter.
April 1. Noodlanding luitenant-vlieger Yer-
steegh in Spaarndam.
Eerste crematie in het Crematorium
te Ve'sen; dr. Vaillunt uit Schiedam
verbrand.
13 Opining der reclametentoonstollirig v.
den Ned. R. K. Volksbond.
21 Besloten tot oprichting van een Haarl.
Chr. Werkliedenvereenigingon Bond
(H. C. W. B.)
22 Gemeenteraad.
23 De commissaris der Koningin bezoekt
de Reela,metentoonstelling van den
Ned. R. K. Volksbond,
26 De heer D. J. van Benunélen 25 jaar
R. K. Armenverzorger.
29 Jaarvergadering der Vereeniging
„Onze Vloot".
Mei 1. C. Montauban 50 jaar bij het openhaar
lager onderwijs.
4 Afscheid van den heer Reijnen als
Prefect der R. K. Militairen Vereen.
6 In de zitting der Provinciale Staten
wordt door den voorzitter herdacht
het overleden lid J. Buis Pzn. en
het overleden oud-lid rar. F. Wester-
wondt.
Besloten wordt in de afdeelingen te
behandelen de voorstellen K. E. M.
.C In den raad geschiedt mededeeling
der aanbieding van een gift voor een
nieuwen schouwburg. Aangenomen
voopstel B. en W. inzake liet bou
wen eener brag bij de Amsl erdam-
sche poort.
Peosteoncert ter gelegenheid van het
12!/2 jarig bestaan van het koor „On
der Ons".
Bezoek van II. M. de Koningin.
irn>. j. E. Corstens .25 jaar
werkzaam op het bureau van de Rijks
controle over pdstaegelwaarden enz.
Installatie- van den nieuwen kanton
rechter Riit-Wt—GL—ad
Kinderfeest van den Ned. R.
hond.
25 Vergadering van den Diocesanon Bond
van R. K. Patroons in het Rloem-
bollenbedrijf. Als voorzitter gekozen
de lieer F. J. Eldering.
07 Opening der electrische tram naar
OvervéSin-
Gemeenteraad.
29 Candidaatstelling twee vacaturen in
den Gemeenteraad.
Juni 2. Vergadering van de Diocesane Ver
eeniging van R. K. Bijzondere On
derwijzers in het bisdom Haarlem.
9 De Provinciale Staten beginnen met
de behandeling der voorstellen inzake
electriciteits voorziening.
10 De heer M. Petris gekozen als lid
van den Gemeenteraad.
17 De Gemeenteraad besluit tot aan-
vaarding der gift voor een nieuwen
schouwburg.
18 Opening der N. H. Tram tot aan
den Julianaweg.
19 Bij do herstemming voor den Gemeen
teraad de heer J. J. Joosten gekozen.
23 De Provinciale Staten zei ten voort de
behandeling der voorstellen in zake
olectriciteitsvoorziening.
26 Alhier een kring om de zon gezien
Herdacht het gouden feest der Haar
lemsche Bankvereeniging Tecling van
Berkhout en de CJcrcq.
30 Opening van den autodienst Haar
lemHeemstede.
Juli 1. I11 do gemeenteraad wordt beëedigd
en neemt zitting de heer M. Petrie.
14
12
1»
15
15
18
19
21
27
28
29
Onderhandsch aanbesteed den bouw
van den Raadhuistoien.
Op eene vergadering van den R. K.
Kring de heer PI. J. Ganzeboom Jr.
als vooorzitter gekozen.
Uitgebroken een staking van steen
zetters, enz.
In de zitting der Provinciale Staten
herdenkt de voorzitter 't overleden
Stateniid de heer Air. H. J. v. Ogtrop.
Vergadering der Veieeniging van
R. K. Bijzondere- Scholen. De heer
M. L. van Gemert neemt afscheid als
voorzitter.
In de zitting van den gemeenteraad
legt do beloften af en neemt zitting
de heer I. loosten. Gevallen hesii--
sing inzake school voor U. L. O.
in 't K.everpark.
Gemeenteraadsverkiezing te Schoten
Herdenking van het 12j,-jarig be
staan van het Gemengd Koor „Onder
Ons". De heer Pielage wordt gehul
digd.
Stichting eener afd eling der R. K;
Handeilsreizigereveieeniging te Rotter
dam.
Oud-minister A. S. Talma doet zijn
intrede als Ncd. Herv. Predikant te
Bennebroek. o
F. J. Kimman, f
In de zit,mg dor Provinciale Staten
beëedigd het nieuw g.-koz u lid da
heer \V. van Diczen.
Beoordeeling cl- r modellen van het
11 iklebrand-monument 333
Aankomst van Z. K. H. P. iris Hen
drik te iJmuidan, terugkeerende van
een Noordzee) eis.
De gemeenteraad besluit tot hol
leveren van drinkwater aan Spaarn-
dam.
Bestorming der Spaarbanken in ver.
band met het uitbreken van den Eu«
ropeeschen oorlog.
Augustus 1. Mej. J. E. Koning-Theuniss-cn
25 jaar opziohteres van het Zuider
hofje.
Dc Gemeenteraad besluit de Kermis
niet t© doen doorgaan.
Volksweerbaarheid besluit stappen t«
doen tot oprichting van een vrijwilli
gerscorps.
Definitief opgericht het Haarlemscb
Vr ij will igerscorps.
Eerste zitting der commissie voor deel
neming aan liet vrijwill g rscorps en
den burgerwacht.
Eindiging der staking in de Bouw
bedrijven.
Groote agitatie in verband met hot
(onjuiste) gerucht van aankomst' van
een schip met Engelsche gewonden
in IJmuidan. Het Roods Kruis mob II-
aeert.»
M. L. van Gemert. f
Verhooging der Broodprijzen,
Gemeenteraad.
Het katttoug-ericht behandelt do zaak
der Lükverbrand'mg.
De Vereeniging Koninginnedag be*
sluit ge^p feestelijkheden te houden
en 't kassaldo aan 't steuncomité af
to dragen.
W t. In den Gemeenteraad de hcerén
oir: Uo jikjmY m.u. M0R00als wet
houders herkozen. Genomen btxtetir
tot ve-rihooging uitk-eoringen uit het
we rk loos heid sfonds
12j/ü jaar gclgdcn dat de Eerw. heer.
kapelaan A. Kramer, de H. Priester
wijding ontving.
Een neutrale middensfcuidsct riietb 1 nk
opgericht.
Lezing van den Eerw. heer Pater Ca»-
minanda voor de-11 Ned. R. K. Volks
bond.
Uitspraak van den kantoonrechter in
de zaak der Lijkverbranding.
Brand in de Korte Begijuestraat 22.
Dr. N. Beets vóór honderd jaar ge
boren.
De- raad besluit tot het verleenen
van een ongevraagd eervol ontslag
aan do gehuwde onderwijz res mevr.
DikVrijer.
De afdeeling van het Witte Kruia
bestaat 25 jaar.
Het is 75 jaar geleden dat de lija
der H. IJ. a. M. AmsterdamHaar
lem is geopend.
Aankomst van geredde Engelschen
te IJmuiden van de drie gezonken
Engelsche Kruisers.
Herdacht is de oprichting vi,ui de afd.
van den Ned. R. K. Volksbond. Mr.
Heerkens Thijssen houdt de fees trede,
October 4. Pater L. Ellerbeck viert zijn 25-
jarig ordefeest.
6 Op eene vergadering der Jansst-niat*
vereeniging besloten tot hplpveiva-
13
17
19
26
27
a
9
13
16
28
(Een Oudejaarssprookje).
Kinderen! zoo verhaalde de honderd
jarige oude vrouw op Oudejaarsavond,
hetgeen ik u zal vertellen is een geschiede-,
nis uit mijne familie, en nu zeker wel tach
tig .jaren geleden.
Mijn vader was de jongste van drie zo-
nen van een oud adellijk heer, die in het
midden van Duitschland zeer uitgebreide
goederen had bezeten, die echter door oor
log en andere politieke omstandigheden voor
hem waren verloren gegaan, zoodat hij ten
laatste slechts eeu wel is waar nog aanzien
lijk, echter voor hein onbeduidend landgoed
bezat. In dat huis .was het eene oude erfe
lijke gewoonte, dat ieder niet alleen zijn
naam, maar ook eenige zijner uitstekendV;
daden in het oude familieboek opschreef,
om Zf alzoo voor de nakomelingen te be-
wuren.
De oude man, die al zijn staatkundige plan
nen had zien mislukken, had nimmer lust.
gehad iets onder zijnen naam in het dikke
V m .schrijven tot toen hij zijn dood
Voelde naderen. Het was op een storma. hti-
tren Oudejaarsavond, terwijl men de oude
if Uiten
hoek op zijn bed liet brengen. Hii bezag de nut verteerd" de grootste reden van zijne
wapen® zijner voorouders, sloeg blad voor
blad om en las hunue roemrijke daden, toeiT
hij eindehjk het blad keerde, waar wel zijn
naam, maar geen zijner daden op" vermeld
werd, poosde liij een oogenblik. als peinzen
de, wat hij te melden had na zoo vele groote
daden; een Haan rolde hem over de uitge
teerde wangen, eindelijk als iemand, die tot
eene grievende daad besluit, nam hij de stift
uit liet hoek en schreef: ik dacht mijn va
derland^ te dienen, en diende misschien al
leen mijne xiartij en on/.e begrippen. Ik
heb niets roemrijks gedaan, en mijn fortuin
zonder nut verteerd. Dat mijne zonen dit
trachten te herstellen. Toen sloot hii fhet
boek dicni, legde het naast zich neer en
stierf een paar uur later. Eerst na zijnen
dood mocht 1 lezcu v 11 hij geschreven
had.
Do drie broeders hieven eenigen tijd lang
besluiteloos w»>t zij deen zouden, zoowel v-oor
hunne toekomst als om den wensen van
hunnen vader te vervullen, en hunne on-
eeinigheid vras des te grooter, daar elk van
hen de laatste woorden doe grijsaards op
zijne eigene wijze begreep. De oudste meen
de dat de verloren fortuin moest herwonnen
worden; de twee-de, van krijgshaftigen aard,
dacht, dat de vader het onroemrijke zijns
jUi? dUmV' -,:Ct hoorde ramme- j levens betreurde, terwijl de jongste, de zaeht-
vr,nr., dat hu ziclh dat zware moedige Gottfried, in de woorden „zonder
vaders berouw dacht te ontdekken.
Eindelijk werd er besloten het landgoed te
verkoopen, de opbrengst onderling te ver
deden en ieder voor zich volgens eigene
meening en neiging, een weg in dc wereld
te kiezen; bij hun scheiden bepaalden zij
echter na vijf jaren terug te keeren, om el
kander té zien en hunne geschiedenis in het
familieboek op te teekenen, zoo er dian reeds
zaken van belang gebeurd waren. Gottfried,
die betuigd had in den omtrek te willen-
blijven wonen, werd belast met de bewaring
van dat heilige boek. Ik noem dat bo-ek hei
lig, omdat h-et in de familie als zoodanig
door de kinderen, die er de laatste wensdken
hunner ouders in lazen, werd beschouwd;
men zeide zelfs dat bij den dood van een der
eerste bezitters, die de" eerste kruisridder en
later stichter en prior van een klooster was
geweest, een engel, de beschermer der fa
milie, de daden van den heiligen man op
het perkament b-ad getoekend. Het blad was
echter op dio plaats zo-o bruin en de letters
zoo vreemd, dat niemand nog die woorden
had kunnen ontcijferen.
De drie broeders gingen dan van elkan
der; de twee oudsten verlieten het land hun
ner geboorte, Gottfried kodk.t een landhoeve,
die vroeger een eigendom der familie was
geweest, en zette zich daar neder. Hij ge-
hem niet alleen eerden als den zoon hunner
vroegere hoeren, maar hein ook om zijne
weldadigheid beminden; want hoewel zijine
middelen zeer beperkt waren, was hij dik
wijls de. trooster en helper zijner medemen-
schen. Jn de eerste jaren vernam Ih.ij niets
van zijn broeders, maar op het laatst van
het vijfde jaar ontving hij bericht,dat zij
op den bepaalden tijd bij hem zouden zijn.
Op den 31en- December waren de broeders
bij elkander en des avonds werd het oude
boek op tafel gelegd om hunne aanteeke-
ningen te ontvangen.
De oudste had een handelszaak in eene
groote stad opgezet en zijn erfdeel reeds
meer dan verdubbeld; hij had schepen op
zee en was onlangs tot lid van den landraad
dagen hier school, waar de boerenkinderen
en zelfs eenige groote mensdban zich komen
oefenen in verschillende nuttige kundighe
den, die zij anders geene gelegenheid heb
ben te leeren,"
Dat is heel mooi, sprak de rüke broe
der, maar het beduidt niet veel. liet d«
krijgsman er op volgen. Gottfried zweeg. Da
oudste opende bet boek en schreef op hei
witte blad: In het jaar 1700 en zooveel waa
Oswald van Sohwarz und Rotihenfelds land-1
raad en scheepsreeder. Na hem nam de over
ste de pen en vervolgde: in hetzelfde jaar
wae zijn broeder Robert kolönel bii de hu
zaren. Toen gaf bij de pen aan Gottfriedk
maar deze legde haar neder, zeggende: „Ik
heb niets te melden'' en bleef deemoedig
benoemd. De tweede bad dienst genomen en staan tusschen zijne twee trotseh© broeders-
was om zijne dapperheid tot kolonel bevor- maar achter in de kamer had in het donker
derd. Gofltfried had miets to melden, dat'een rijzige gestalte een oogenblik gestaan-
eendgszins hierop geleek, en toen zijn broe- Zij had ook alles opgeteek-end, geheel and era
ders met tamelijke minachting naar zijne dan in het hoek w^rd vermeld. Geen der
daden vroegen, w«s zijn eenvoudig anb- [broeders had deze figuur opgemerkt, want;
woord: „Ik ben getrouwd en heb eene doch- die schim was voor de oogen van stervelia-
ter." De twee oudsten keken hem spottend gen niet zichtbaar.
aan en vroegen barsch en trotseh of dit alles! Des anderen daags gingeu de broeders
was, wat hij te melden had. Gottfried, die weer van elkander, echter weder bepalende
zelf vond dat hij al heel weinig in de we- dat zij na een gelijk getal jaren elkander,
reld beteekende, antwoordde verlegen: „Ik'met betzelfde doel zouden wederzieni.
heb mij aau den landbouw toegewijd en heb Hoe verlegen Gottfried ook over bet niete-
reeds eenige nuttige verbeteringen aamge- beteckenonde zijner woorden was geweest, koo
xxbracht; vervolgens daar en- hier niet dan ,hij na bet vertrek zijner broeders zijne lei
noot weldra de achting der landlieden, die zeer slechte scholen zijn, houd ik alle Zon-1 venswüze toch niet veranderen. Zijn vrouw
NIEUWE HAARLENSCHE COURANT J2I2P
7
7
20
30
3
6
7
2
20
22
