BLAD
Gewroken.
,n£S=ï^™"r:
UG vrouw en de tegsnwoor i misschien om te vergelijken bij toestanden bier ,j;enaal. veroorloofd, mede tc rijden. Twee
De ©erfagj,
BINNENLAND.
FEUILLETOB.
dige
VRSJDAG 8 J&HUARI £915
NIEUWE HAARLÊMSCHE COURANT
S I haar wachtte. En wel eigenaardig is het, en koopman, geboortig uit Düsseldorf, en aan uw
1t0 'an<^e' waar £een feitelijke oorlogstoestand ^BmcS) die hetzelfde wilden, doch geen pas be-
Url<wi9. heerscht-, dat zij daarbij geducht over den hekel zttteu< werden geweigerd. Reeds waven wij het
I haalt de vrouwen, die niets beters wisten for(. Waelhem gepasseerd, toen ons een luxe-
een nieuwe Duitscho; au4o ae])t< rop kwam rijden, waarin we tot onzen
Vrou-uaaiu ne vrouwen,
lie meer georganiseerde Katholiek^ doen daii ijveren voor.
wenheweging, zooals dia nu welhaast twee ja en
°ns land bestaat, heeft, zoo schrijft
■Ij'tendborn in p' Msb., in f,en tegenw
gen crisisfo, stör..! welken ook ons vaderland boden ontsloegen
"■"'«'•maakt, zondó'r twijfel haar nut gehad.
Wel waren het hard (en ware) woorden,
welke Prol. J. 1'. Acngenenf te Amsterdam
sprak over het feit. dat meer verwacht was
van dc Katholieke vrouwen, toen heel ons land
to hulp snelde eu vele niet-Katholieken zich
!'Rneonslot.en om steun te geven aan dc duiz.en-
u en duizenden vluchtelingen die van have
on goed en woning beroofd waren.
Dit wil echter nog niet zeggen, dat dc ICa-
olii-ioe vrouwen zich van allo hulp onthicl-
Corrv vrouwenkleedingdc vrouwen, die, terwijl het 4 0fficieren en. hoofdofficieren bemerk-
-o' di- ai et strikt, noodig was, mcedoogenloos dienst- j tpn j;c plots do hoofden alle vier tegelijk naar
°.o!Lo boden ontsloegen en ander personeel, over wie|ons weudden: een gebiedend „Haltl® deed beide
zij zich dan weer in comités „ontfermdenl aut<j»a onmiddellijk stilstaan. Of do beide bar-
do vrouwen, die onnoodig de uitgaven V00T j ger-heeren passen hadden O zeker, deze werden
kleéding ging m beperken, zoodat velen broode-aftn officieren voorgelegd eu het bleek, dat
loos werden. j ze in orde waren, behalve dat op de mijne de
De fout, zoo zegt zij,- is, dat de vrouw te, „oorden ontbraken, die mij recht gaven ook een
dikwijls individualistisch voelt, dat zij wel de ..av,t0 te benutten." De jonge officier, die het
familie weet te dienen, maar nog niet een W00rd deed. sloeg, ondanks zijn 20 jaren, een
,roote gemeenschap, zooals de man eerst bur- j maniiaftigen toon aan, en gebood, dat. men ons
g«r is van den Staat en strijder voor een groote naar Pass-zentrale, Place Royale, te Brussel,
ctdachte en dan huisvader. Maar, zoo zegt zij, zou brengen, waar ik 10 Mark zou te betalen
gelijk de man thans ondervonden heeft het stre- hebben voor dit stoute ritje zonder plaatebe-
„en van den grooten strijd, zoo moet do vrouw wijs. Ik wilde den onderofficier niet in moei-
°a' 'utegendeel, waar zij niet in het openbaar Rendig voelen het groote Streven om te Ijikheden brengen, door er op te wijzen, dat hij,
n' voren traden en er waren immers nog ]jet gTOOte streven der moederlijkheid, j en niet ik, moest weten, sinds wanneer het ge-
boos velen, die dit wél deden - daar hebben gtreven van ^.e Vrouw vergelijkt zij dan met bruik van een auto beslist verboden was.
»n stilte veel gewerkt., zooals dc Katholickejj^^ aar^ jer vrouwen in Frankrijk en zij wijst j Ik vreesde echter geen ernstige gevolgen en vordering bevattende van een commandant der
grado de opmerking veroorloofd, dat de Oosten
rijkers na vier m&anden van arbeid zoo'n ophef
niet moesten maken van deze overwinning op
zoo'n klein volk. Een Duitsche hand was toen
op zijn sevhouder gevallen en hij werd gearres
teerd! Acht dagen voorarrest en acht dagen
gevangenis waren het loon voor zijn onbedacht
zaamheid.
Twee stoelen, waar do zittingen waren uit
getrapt en door een plank vervangeD, en vier
mahoniehouten laden uit den lessenaar, waar
over planken uit de boekenkast waren gelegd,
dienden het bonte gezelschap verder tot zitplaat.
Het lofwerk der laden lag reeds versplinterd
op den grond of diende een ander voor liniaal.
De boeken, die geen plaats in de kast meer
vonden, door het ontbreken der planken, waren
her en der verspreid en de kostbare deelen van
historische en wetenschappelijke werken, von
den hun weg tot zelfs in de W. O.
De lessenaar was gedekt met dossiers uit het
Ministerie, oude en nieuwe, belangrijke en on
belangrijke, bij gebrek aan borden en tafel
laken. Mijn eet bord was een vel papier, de bc-
dat het leven der vrouw niet verloren ia, ging mee naar Brussel. Of we er spijt van heb-
*?ou\ven het pleegden te doen ook lang vóór,
|!'H een georganiseerde Katholieke vrouwen- j b. groote idee, welke zich richt j ben gehad? Mijn medereiziger, de arme, goede.
cging sprake was. Overgroot toch is hetj naJU, d0 toekomst en naar dc nakomelingschap.Duitsche koopman, dje ?.jjn vrouw in Antwerpen
a" Katholieke vrouwen, die in haar gezm j y^icr 7;cn we we] groot onderscheid van j moest, achterlaten, is er half dood van geweest.
'!)op do vluchtelingen hebben gearbeid. hen opvatting," in wat anders in den regel over de Op do Pass-zentrale werden onze papieren iri
"'vbben verpleegd en verzorgd, om nog niet.t<! „rechten" eu „plichten' der vrouwen gezegd ordo bevonden, en ik dacht al, zonder 10 Mark
fh'eken van het liefdewerk, dat in Zuid-Lim- i 'wordt. jjet is alsof dc werkelijkheid hier de te betalen, weg te kunnen, teen een der onder.
hu
toen de eerste wrecdc
rg bijv. verricht, is, CCrsto
gevolgen van den oorlog zich daar kennen
deden. Ook daar heeft de Katholieke Vrouw ge
werkt volgens ouden Katholieken stijl, zich op-
of lerend, waar plicht en naastenliefde haar
taak der vrouw het meest practisoh
geopenbaard. Want niet mag worden
vergeten, dat in die moederlijkheid alles beslo
ten ligt.
hnlp riepen met een enkel woord of met een'
enkel nauwelijks te bemerken gebaar.
Ons land voelt op vele wij~en de gevolgen
Van den oorlog. Al hebben we hier, Goddank,
geen feitelijken oorlogstoestand, toch lijden al-
°n onder een bizonderen en in de meeste ge-
tellen kommervollen druk. Honderden eu dui
zenden vrouwen zullen daarvan weten mee te
■Preken, Waar jiet geldt zich aan te pasen aan
cn toestand, welke bezuiniging vraagt, méér
^an dikwijls menschel ijker wijze mogelijk is.
6 "ou wen aard van huiselijk overleg, van huis
oudelijke berekening, moet zich hier op
0'erpe wijze openbarI. I I
tervult - -li., enm
Lily Braun zegt dan verder, cn zij spreekt
in redevoeringen uit, dat. de vrouw der
laatste generatie getracht heeft den zoon op te
voeden tot een eigen persoonlijkheid. F.n die
zonen hebben thans getoond, to willen strijden
voor oen grootsch denkbeeld. En als thans de
vrouw on moeder het zwaarste wordt getroffen
door het dierbaarste wezen, dat zij bezit, tc
moeten verliezen, dan moet zij niet in smart
en treurnis eenzaam gaan staan en moedeloos-
zoekendo heeren achter zijn lessenaar vandaan
kwam. en mij visiteerde, tot zelfs de zolen van
mijn schoenen. Het onderzoek leverde succes
op. want friompbantelijk hield hij een paar on
schuldige brieven in de hoogte, die mij ter be
zorging waren toevertrouwd. Brieven van Hol
landers, in België,
voor hun familie in Holland
en een voor Engeland van een vluchteling, die
geld wilde laten konien uit Engeland van zijn
familie. Allo strikt persoonlijke en onschade
lijke brieven.
„Briefsmokkeling, mijne Heeren!" Het ge
zicht van Herr Lubeck schitterde van blijd
schap. Procesverbaal werd opgemaakt.. „De
zij, en.
1 vrouw in haar roeping
moot bedenken, dat niet alleen in het V> esten
W openbaren. En menige vrouw het 0ogten liajlden do wapens krampach-
k%ldh«n-n 8-tilte eCn r01 .V8n ,°P°ffef.lnff' tig omvat houden, maar dat terzelfder tijd mil-
Iiaitlg ia on 7PPT? biznndero \rnze en aie r 1
ie op ?eer- bizonderc vijze en
8 I j X I. W V* Ul/VO I1UVI ,J
d-"?PTaak maken mag op eenc bizondere aam
'nS van vrouwenwerk en vrouwenbewe-
glng.
zaaien onder het volk; maar, zoo zegt brieven waren gevonden", dicteerde de Crimi-
het toont de verheven waarde, die de nalmann aan 'En dionstdoenden soldaat .voor
in haar roeping te vervullen heeft, zij eeu schrijfmachine, in myn broek! Tk pro
testeerde!
Zwijg klonk liet kort. De brieven hadden ech
ter beslist niet in mijn broek, doch in den bin
nenzak van mijn vest gezeten. Ik liet mij dus
niet uit het Veld slaan, wees op mijn vest en
zeide: „Aber dass iet doch mcine Hose nicht."
Ik schrok even van dc uitwerking dezer v oor
den. Rood als een kreeft, trok Z.Ed. Achtbare
uit den achterzak van zijn broek een revolver
lioenen kinderhanden zich eiken dag jubelend
opheffen naar het licht en het leven, en dat de
vrouw daar haar groote roeping heeft te ver
vullen.
Het is ouder droeve omstandigheden, dat hier
de tank der vrouw in. al haar zwaarte wordt
naar voren geschoven. Maar is in den ernst en hield mij die dreigend voor het hoofd. Hij
niet een juiste typeering gegeven van wat dezoido schreeuwend, dat het thans oorlog w as,
i vróuw 1,■■teekent voor zichzelf en voor alles om on dat hij mij een kogel door 't hoofd zou japen.
^ert 'd keur'S denkt, men echter aan de vrou- j
r Oorlogvoerenden landen, aan de Bel-
j. e' de Fransebe, cn de Duitsche vrouwen, j
me door den oorlog nog meer getroffen w er-
den dan zoo talloos velen ten onzent, maas die!
toch nog in het bezit bleven van wat haar het' n? i i i 1 1
dierbaarst was. Hier vallen baast, geen vorS 'lhaar hrcn? ?u rie ,k niet fa^ dofer 00* van de.a
iükingen te maken, maar men denke sights' hehhea fC" .°°r,"R tP voeren|lo°P eener ™y°heT Tn
aan dir. vrouwen dio i Pit kunnen met zoovel© duizenden vrouwen gep tegenstander, maar tóch wees tk opnieuw
it ooriogsveh .n s «Hoon won won hier- op zjjn valsehe voorstelling en zeide: „Indien
u een eerlijk man bent, moogt u dat niet selirij-
coorl-c j wen 5s ook bij ons tc lande hard tó dragen. De ven." Woedend vloog Hij op mij toe, pakte mij
on ondervindt meer dan de ander dc eigen- j bij de kraag en duwde mij aldus voor zich uit
aardige gevolgen vim de oorlogserisis. Maar ook naar de wachtkamer, waar hij mij bij den dienst-
Zlj moge dan verdei zien, dan hare dagolijkschsdoenden onderofficier aankondigde als oen bru-
zorgen et) bedenken, dat zij niet alleen fe wer-j talen kerel, die geen woord meer mocht spre
ken beeft voor bet nageslacht, dat Lily Braun ken.
ziet vertegenwoordigd in do millioenen kmde-
acliterlieten w'"'l!"u'1" 'slechts meevoelen, zooals alleen vrouwen hier-
dorenswaardigen vrouwenmoed.n'no<di"ook de'-'e 106 'n gtaat' zijn. Maar het lot. van zoovele vjróu-
%1?''Wenmoed beeft noodig gehad eene voorbe-
roidi,1g) welke alleen in eeno goed georgani-
ur°rd° vrouwenbeweging tot uiting kan komen
ban Staan zo° men^maa^ verwonderd on ver-
over den heldenmoed, waarmee bijv. de
8ci' r'^Q vrouwen en bet zijn niet dc Duib-
vrouwen alleen li are zonen als het
laaj° OOTlog zenden. Allés voor het vader-
'evr, >n ten opvoeding, een in alles
tflgjj' a^er?andsliefde is daarvan de oor-
linp.' 1Baa:i' °ok een hooge mate van ontwikke-
bez.1'1 °n de e'ffenscbappon. welke elke vrouw
boze opvatting der Duitsche vrouw behoeft
orzeker niets specifieks te wezen', en is dit
uk er twijfel ook geenszins, want er behoeft
dp"1 r^!'on to bestaan om aan te nomen, dat
£vrouwenm°ed niet ook elders zou bestaan.
00 lT1 Onitschland erkend wordt, hoe
tut l '••0UW, T°* bijzonrlero opoffering en vooral
Uitzonderen taet, moet. worden gevormd, voor
Viit ongewone omstandigheden, valt af t.e leiden
ren, dio een nieuw volk'zHlen moeten vormen,
maar ook voor wie haar daarnaast u< aar
zijn en
7.ij moet nog steunen, die met meer moeilijk
beden dan anders te kampen hebben, en ook
daarom is baar taak een schoon© taak.
Ï1
^vat
tetin.
een
zrou wen voorvechtster als Lily
daarov'e»,J dan 00'K van °ene andere richting,
stateeren 8'-'oe^'; eu schrijft. Zij ook moet con-
^eren bet,.' at huidige 'generatie, wat de jon-
^Vüt (cv Voor de vrouwenbeweging niet
'terden ^tePgere generatie da^lit, dat zij
brelf
c« zou. D,
o oorzaak, en wij zouden er ge.
t°ev0"kil8 aan godsdienstzin 'aan willen
Diiiic.) cn van 0°rl°? uitgezien, of do
rouw zou zijn opgewassen voor wat
All|scho V
EEN ÏIOLLAN DSCH JOURNA
LIST GEVANGEN.
Een correspondent van do „Tijd," do heel'
Kemper, meldt uit Brussel, 24 Dec., aan zijn
blad:
Ja, ik heb 14 dagen Duitsche soep gegeten,
en dat kwam zóó: De trein van Antwerpen
naar Brussel reed op December in 't- geheel niet
en ter willo van mijn journalisten plicht moest
ik naar Brussel. Met de tram reed ik toen van
Antwerpen, uaar de „Oude God" en wilde daar
juist een hu if karretje bestijgen met een afge
sleten knol ervoor, toen ik een auto van de
Dnitschers bemerkte, met welks chauffeur te
onderhandelen bleek voor een reis naar Vil
voorde. Gelukkig, dat ik de lange reis niet zou
behoeven te doen achter een paar moeizaam
voortstrompelende paardèpooten, trad ik op den
o nd er -officier toe en na een kort onderhoud en
inzage der passen, werd aan een Antwérpsch
Met oris drieën: een Italiaan, een Duitsclier
en ik als Hollander, zaten we m de wacht ge-
duldig uit te zien naar de dingen, die komen
die zij niet in den krijg verloren lieeft. zouden. De behandeling was goed, en de va dit,
die koffie en brood met worst liad gereed ge
maakt deelde dat met den Italiaan, die daar
reeds van 's morgens 10 uur zat en nog niets
gegeten had. Om plm. half acht kwam dc Cri
minal Scliutzmann, Herr Lubeck, weer terug
en gelastte ons, hem te volgen.
Wij gingen, per automobiel van de Place
Royale naar de 'Rue de la Loi 6, waar de voor
malige hovenkautoren van het Belgisch minis
terie voor de verblijfplaats der gevangenen
.waren aangewezen, maar niet ingericht, want
de kantoren waren gebleven, zooals de betrokken
ministers die verlaten hadden. Maar wat een
hopelooze janboel, wat een verwarring, wat een
vernieling had daar plaats gehad. Rondom den
ministerieel en lessenaar, een prachtig bureau
ministre, zaten zeven of 8-tal personen
van allen rang en stand, en van verschillende
nationaliteiten. Juist zou het avondeten aan
vangen, en voor ons, "'cuwelingen, werd eeu
plaatsje ingeruimd- In oen bureaustoel zat de
heer Sanchez, Spaansch kasteelbewoner uit de
buurt van Brussel, ®on deftige oude heer. Deze
had zich kort geleden in 't publick bij het lezen
van de officieele medcdeelingen vari Ret Duit
sche Gouvernement omtrent de inname van Bel-
garde eivique tot een hoogeren rang. Mijn buur
man sneed zijn brood op een gewichtig en ge
zegeld ministerieel besluit, geteckend in. naam
des konings.
Hier en daar zag ik de resten van brood,
boter, worst, enz., der gevangenen verdwijnen in
de dossier-doozen, die met hun koperen slui
tingen eertijds geheime documenten bewaarden
en nu in den val van het Koninkrijk België
hadden gedeeld. Vet en vies, zooals ze nu daar
stonden, waren zij toonbeelden van verval en
degradatie.
Langzamerhand raakte ik aan deze omgeving
gewend, en Ik onthield mij niet van óéne
vermaning tot de,gevangen Belgen: Of ze dan
zóó weinig patriot waren, om de kostbaarste
archieven en boekerijen hunner regeering tc
vernielen /.onder eenig gemoedsbezwaar? Steun
bjj de Duitsche militairen vond ik niet; België
bestond immers niet meer, en ook geloof ik,
dat.niemand hunner de beteekenis, zelfs piet de
geschiedkundige, dier documenten besefte.
n de dagen, die nu volgden, vond ik gelegen
heid eens rond te zieu, wie zoo al mijn mede
gevangenen waren, eu de redenen hunner aan
houdingen sloegen mii met verbazing. De kan
toren van het Ministerie rondgaande, vond ik
overal dezelfde wanorde, dezelfde verwoestin
gen, dezelfde klachten. Tot de gevangenen be
hoorden uit de gemeenten Perwez en St. Truien
twee priesters en twee burgers als gijzelaars,
omdat er, volgens de Duitschers, in deze ge
meenten oip soldaten geschoten was, terwijl
volgens de dorpelingen door Duitschers gejaagd
was op wild in den omtrek. De betaling van"
25000 franc schonk aan het viertal de vrijheid
weder. Nog zaten met mij gevangen comte du
Monoeau, ohevallier de Wouters, en dc heer
van Grootven. Zij waren zoo onvoorzichtig ge
weest-in een auto te rijden zonder behoorlijken
pas, en aangezien de lieeren weigerden do ge
vraagde boete te betalen, moesten zij hun ver
oordeeling van één maand tot den laatsten dag
afdoen. Nog sprak ik even gravin Marie Louise
de Mei-ode, een ranke en fijn aristocratische
vei-sr-hijning-, ook al gedwongen gaste der Duit
schers, omdat zij, verdacht-van spionnage, brie
ven had vervoerd. Deze gade van den opperhof
maarschalk des Belgischen konings, die ook in
do gevangenschap van den vijand op bewonde
renswaardige wijze haar adellijken naam. hoog
hield, moest den 2.en Dec. wegens gebrek aan
bewijs worden vrijgelaten. Tot mijn medegevan
genen bevond ik bovendien den cbef van het
„Gare du Nord," te Brussel den directeur en
onderdirecteur der Belgische spoorwegen en
Senator -Speyer.
Belgische, Fransohe en een paar Engelselie
krijgsgevangenen, ten getae van ongeveer 00,
trof ik evenzeer aan Zij roemden allen als één
man de bijzonder goede behandeling der Duit
schers, en waren vol lof over de voortreffelijke
keuken, waarmode ik volkomen kon instemmen.
In 't begin liet de ligging veel te wenschen
over, maar de klachten daaromtrent vonden een
gewillig oor en binnen enkele dagen waren een
200-tal nieuwe matrassen in de maak. De klacht
van 5 nationaliteiten op 3 matrassen kon dan
ook spoedig niet meer worden volgehouden. De
reinheid liet echter veel te wenschen over,
omdat op de personen geen controle ten deze
wordt uitgeoefend. Het was er dan ook steeds
een komen en een gaan van gevangenen, want
hoe lichtvaardig de menschen ook worden ge
arresteerd, ze worden niet lichtvaardig veroor
deeld. IT.ct onderzoek geschiedt langzaam, ge
streng maar.eerlijk. Het verhoor geschied
de hoffelijk. Ook was de omgang met de Duit
sche soldaten gemoedelijk, hun optreden tegen
d« gevangenen netjes en voorkomend. Zonder
ling vond ik echter dat men mij tijdeus het ver
hoor wilde doen bewijzen, dat ik bepaalde cor
respondenties in „De Tijd" niet geschreven
had, waarop ik eischte, dat men mij, indien men
mij krachtens die correspondenties wilde ver-
oordeelen, moest bewijzen dat ik ze wel geschre
ven had
Na twee Zondagen achter elkaar een verhoor
te hebben ondergaan werd ik Vrijdags daarop
ten derden male voorgeroepen, juist nadat ik
er twee weken was gevangen. Ik vernam toen,
dat ik veroordeeld was tot, 10 dagen vvjjheids-
berooving met last tot onmiddellijke invrij
heidstelling op grond van mijn 14 dagen voor
arrest. Deze plotselinge vrijspraak verwekte,
toen ik haar meedeelde, een onbedaarlijk ge
lach zoowel hij militairen als gevangenen.
I)E AANGEWEZEN WEG!
Onlangs meldden cenige bladen, dat een
jeugdig officier op grievende wijze met de
vcldprediking den spot zou hebben gedreven
on eenigen die naar oen godsdienstoefening
zouden gaan, deswege zou hebben later extra-
oxeroeeren enz.
De Standaard, liever in plaats van dat ver-
ha-aï aanstonds te publieeeren hot lijkt
ook ons de aangewezen weg gaf cr kennis
van aan den Minister van Oorlog. Deze stelde
daarop een onderzoek in, en thans ontving
het; blad 't bescheid, dat de zaak onderzocht
was, en gebleken was „overdreven1 en t; u
dcele onwaar te zijn."
Sober bescheid zou men denken schrijft
hei maar voorts werd ons bericht, (lat
„voor zoover het. ten laste gelegde juist was,"
de officier die zich misging, daarover „ernstig
is Onderhouden, en dat maatregelen getrof
fen zijn, om herhaling van dergelijke feiten
te voorkomen."
Daar ander© organen der Pers die gelijk
bericht ontvingen, do zaak publiek maakten,
hebben we het geraden en billijk geacht, dit
antwoord van Oorlog ter algemeen© kennis
te brengen.
We zijn dan nu toch zoover, dat Oorlog
meewerk! om dergelijke onvoegzaamheden te
gen te'gaan, en, zoo mogelijk, uit de wereld
van om- leger te helpen."
En daarmede is reeds veel gewonnen'
EEN SLECHT OPGEVOLGD]]
LEGERORDER.
De opperbevelhebber van het Nederland-
fiche leger heeft bet noodig gevonden om nog
eens met ernst en klem aan te dringen op ge
hoorzaamheid bij de officieren aan de door
hem gegeven orders. Z.Dxo. heeft er zelfs
aan moeten toevoegen, dat de officieren ook
in het gehoorzamen een voorbeeld voor hun
ondergeschikten moeten zijn.
Dit is niet vleiend voor onze officieren
maar het .schijnt dat ze. zelf de oorzaak zijn ge
weest, dat de opperbevelhebber zoo moed, op
treden. LA onmiddellijke aanleiding tot dezen
order schijnt te zijn dc door officieren herhaal
delijk gepleegde overtreding om in burgerklce-
ding uit te gaan, In vredestijd is 't geoorloofd
na den dienst, in oorlogstijd mag 't natuurlijk
volstrekt niet. De „Nieuwe Grt." vertel, er
van
„Uit den Haag zijn óns verscheidene geval
len van ongehoorzaamheid aan den o.d; r. be
kend. Den milicien vertelde ons onlangs dat
hij met een kameraad op een vrijen avon l
naar een feest was gegaan in burgèrktending.
- hetgeen zelfs in normalen vrcdcsiij-i niet
geoorloofd is. Zij waren geschrikt, (.'■eu zij
ev het bekende gezicht van hui» luitenant za
gen, maar de schrik was spoedig geweken,
want ook de heer luitenant was in civiel. Men
deed toen maar net oï men elkander niet zag
en natuurlijk, den volgenden morgen in, do
kazerne herinnerde men zich bciderzijde niets-
meer. Een mooie verhouding tussehei* officier
en ondergeschikte1
Bij een in het begin van December door
Hullebroeck gegeven voordracht-avond ineen
garnizoensplaats in het. Zuiden van Zeeland
waren, terwijl de regiments-commandant (in
uniform) aanwezig was, verscheidene officie
ren die met verlof aldaar vertoefden, ouder
wie zelfs een hoofdofficier, in burgerkleeding.
In tal van andere plaatsen komt dit even
eens voor. Er zijii zelfs officieren die met
verlof zijnde, er een regel van1 maken zich niet
aan het verbod te houden. Hieruit blijkt, dat
er ook onder de militaire chefs zijn, die de
overtieding toelaten of daarvoor het oog slui
ten. Men kan dan ook gerust zeggen dat hot
euvel op groote schaal bestaat."
PASSEN VOOR DUITSOHLAN1).
Volgens een van het Duitsche Generaal-
Consulaat ontvangen mededeeling, zijn se
der, 1 Januari voor het reizen van Neder-
burger niet van Parijs?
Neen.
J/T van hier!
- gelijk.
- Dit*.1' vandaan!
Èci« omtrek van Mennes.
Dan8^ 'ani;b Ik kom uit La Mayenno.
Dq sfa))J;mV'ü bijna, laneigenooten.
voort; jH/ e£ht ging met gedempt© stem
^°°r do n»e^- Ant eT "'et goed voor te staan
5ft de oTisiHn,)"' ®e aanvoerders beweren
V?ar de opslnn.ter de Vendée gedempt ié-
ki den dag !ngeii maken vorderingen
Mot;,'
jpen wenschfe, maar dit was toch vrij duide
lijk merkbaar.
Jean de Trémazan drukte hem de hand en
gaf hem tegelijkertijd- een assignaat van 10
franc, dat met een gebaar van minachting
werd ontvangen-
De stalknecht knipoogde tegen hem en
bromde: Vuil papier! Dat zag men niet in
den goeden tijd.
Niettemin stak Ihij liet iu zijn zak.
Jean sprong te paard en aan d© wijze,
waarop hij dat deed, had de stalknecht ter
stond den edelman herkend, die met paarden
weet om te gaan. Hij vroeg hem:
Heeft de burger zijn papieren wel?
^eke-r.
k'a Z'''n CCT! Hcaat van burgerschap?
voortdurende onrust en zij, die het felst wa
ren opgetreden tegen de aristocraten, zagen
nu de noodlottige kar met kwalijk verborgen
afkeer voorbijrijden.
Zou er dan nooit een einde komen aan dat
menschen slachten?
Men vroeg dit elkaar af„ eerst noch schuch
ter, maar allengs luider en duidelijker.
De miter, die door de poort reed, werd
niet ondervraagd.
Hij zag er goed uit in zijn kleedij van
welgestelden, buitenman eu men !bad geen
achterdocht tegen hem.
Even buiten de poort werd hij evenwel
door een patrouille aangehouden, waarvan
de bevelhebber hem naar zijn papieren vroeg.
Zij werden in orde bevonden en hij kou
ziju weg vervolgen.
Het was eeu triestige morgen
Parijs leefde in ©en voortdurende angst.
Een decreet, die een paar dagen te voren
was verschenen, verbood op de deuren of
- aarbck,,cu »«»Pni« aan "71' v^'^TiteT C'n"'^oemei1 ze nu de vrijheidI «evels der huizen de namen der bewoners te
houden m te achten,,-waar' óie clv!!i 36 h6eft ®n P1aperassen noodig! schrijven. Niemand wist welk nut dit ver-
van vp van kelders plunderen "nR<>P6v!L adden N» eu Jeau de bod inhield, maar men gehoorzaamde eraan
Hat heeft men noodig, anders mag men
wacht met passeeren. Goed© reis,
Dank u.
Nationale Conventie 0I,uJe keerd© In den stal terug en
S&ere geapuis al IfL?ile^lei ^mpeld©; En dat noemen ze nu de vrijheid!
dan Trémazan elkaar begrepen.
Zij waren dezelfde denkbeelden toegedaan,
teon m™'"" K€w«P«nd zijn, gaan T™ I Am*de p00rt va". Sèvre9 wao een, wacht,
"'"'iigon W<?Ct no« n5ct> Jioe (lat dZïr p'"9 mannen sliepen op htm post,
J aai 1631 He «ver van den eersten tijd was merk-
haar bekoeld
jannen
-»Oo
1
"d.Tl'.ii ™ct wow
8 er regeer] ngstroo.
Dev strijders uit den aanvang der UJJUievïu.
revolutie Pegomiera genoeg to kvfjgen van dto' Daar ia dio straten was het hem geweest.
door vrees gedreven.
Do weinige voorbijgangers slopen als
schimmen door de straten en keken telkens
vol wantrouwen om zich Iheen.
Op de vlakte van Vaugiraril gekomen,
ademde de ruiter vrijer, voor een deel van
?lin angst ontheven.
alsof de sombere gesloten huizen zich elk
oogenblik op hem konden storten om hem te
verpletteren.
De weg dien bij nu volgde, liep tusschon
velden door, hij ontmoette er nu en dau een
wagen met groenten of mei hooi en hij voel
de zich te moede als iemand', die aan een-
groot gevaar ontkomen is.
Hij kon nu vrij denken, zonder zich tc be
dwingen, zonder vrees zieh door een of an
dere onvoorzichtige uitlating t© verraden.
Welke vreeselijke dagen had hii doorleefd.
Onuitwisohbare herinneringen had hij op
gedaan.
Het waren slechts enkele uren geweest;
maar hoeveel folteringen hadden zij hem niet
doen ondergaan en welk een haat hadden z/ij
in zijn jeugdig gemoed gezaaid, een haat, die
nooit te verzoenen zou zijn.
Steeds stond hem het visioen voor oogew
van Die afschuwelijk© karren, waarop alles,
wat hem dierbaar was, naar het schavot
werd vervoerd: zijn vader, een grijsaard,
wiens leven steeds een voorbeeld van eerlijk
heid en rechtschapenheid was geweest; zijn
moeder, een onberispelijke vrouw; zijn vrien
den, de Balazé's en de d'Adhets trouw©
metgezellen van zijn jeugd.
Onophoudelijk vervolgd© hem dat schrik
beeld, terwijl zijn paard draafde over den
weg, die nu flauw beschenen, werd door het
daglicht van den aanbrekenden wintermor
gen, dat met moeite door den nevel drong.
En zijne zuster, zijn lieve Rose, die bemind
I werd; begeerd althans, door het monster van
trouweloosheid, dat Hubert Noilan heette,
wat zou er van haar worden?
Welke nieuwe beproevingen, welke geva
ren wachtten haar?
Op .welke wijze zou hii haar te hulp kun
nen komen?
Op de hoogte van Meudin gckomeiH keer
de hij zich om. In zijn oogen schitterd® ©en'
koortsachtige glans.
Hij zond een afscheidsgroet toe aan het
verblindend Pariis, dat hij door den nevel
slechts onduidelijk kon onderscheiden en hli
mdmpelde tusscheu zijn opgeklemd© tanden
door: Ik verlaat u, maar wü zullen elkaar
weerzien.
Aan wie dacht bü? Aan de stad. dis reeds
uitgestrekt was, ofschoon zij toen nog uiet
de helft was van betgeen zij beden ten dag©
is? Wat zou hij tegen haar kunnen doen?
Het was aan eenige harer bewoners, dat
hij dacht: aan Alen Fouqier-Tinville, wiec#
snijdende stem, waarmee hii de hoofden vooe
de guillotine opeisehte, Ihem nog in d« ooren
klonk; aan anderen; hooger geplaatst dan
hij, wiens bevelen hij opvolgde; aan do rech
ters, die het doodvonnis hadden geveld; aan
het huis in de rue Saint-Honoré vooral, waar
hij Lydie Manon, de schoone en gevierde
tooneelspeelster Iha-d opgemerkt en nevens
haar St card, den rogeeringscommiesaris;
den gevolmachtigde van de Nationale Con-,
