BINNENLAND
Boekbeo^s!
Ingezonden Mededeeling.
STATEN-GENERAAL
SOCIALE BERICHTEN
Leger en Vloot.
KERKNIEUWS
RUGPIJN IS NIERPiJN
Rechtszaken.
lang
S.
het Nadienen van milicien-
Burgerlijk» Stand.
Braam—Vester.
Faillissementen.
•cl.-liUUjk ie i er fcegea Luiudiland over het TSg'tüfiscEen Japan en'CEma zougehëel hét
Ie den grond boren v. d. William Frye". I oosten ran Azië in brand kunnen zetten en
Men aohi bet vanzelfsprekend dat Duitschland hiermee ook op onzen Archipel ronken dioen
verontschuldigingen zal aanbieden en schade- oveTspatten
loovsh-Iling zal goven.
niJlTSCHE SUCCESSEN IN POLEN
bERLiJN, 12 Maart. Officiëele mededeeling
uit hei groote hoofdkwartier van heden:
Het is daarom zoo dringend noodzakelijk,
dat men ook in ons land met vollen ernst inzie,
hoe het gevaar voor ons land, wel verre van
voorbij te zijn, veeleer nooit zóó spande als nu
Ten N. van het bösch van Augustowo zijn de 'ente de groote legers uit hun winterslaap
de Russen verslagen. Door een snellen terug- £aat wekken.
Het „eendracht maakt macht" van Utrechte
Unie blijve heel ons volk onder alle partijen,
het nationale pand.
EENE ARMZALIGE VERONTSCHUL-
DIGING.
Wij welen reeds, dat het socialistische Ka
merlid Hugenholtz het boetekleed heeft aan
getrokken over zijn anti-militairistische cam
pagne.
In onwetendheid heeft hij gedwaald, zoo
voert bij als verzachtende omstandigheid aan.
Er bestaat bij den heer Hugenholtz méér on
wetendheid.
Aan zijn geestverwanten to Enschedé heeft
hij onthuld, waarom hij voor een volksleger
heeft geijverd.
Hij deed dit om zoo het militaire stelsel aan
tc tasten en het leger gevaarloos te maken voor
tocht in de richting van Grodno onttrokken zij
zich aar; tui volkomen nederlaag.
Wij namen hier meer dan 7000 gevangenen,
o. w. twee regimentscommandanten, bovendien
3 kanonnen en 10 machinegeweren.
Ock in de buurt van Augustowo is de vijand
ju de richting van Grodno begonnen terug te
trekken.
Ten N. W. van Ostrolenka vielen wij aan
en namen 3 officieren en 200 man gevangen.
Ten N. en N. W. van Prasnysz vorderen
onze aanvallen. Meer dan 3200 gevangenen
hieven hier gisteren in onze handen.
BERLIJN, 12 Maart. Officieel wordt uit
het groote hoofdkwartier medegedeeld
In hun officieels medcdeelingen hebben de
Russen zich twee groote overwinningen toege-
tchreveu, de overwinning bij Grodno cn die bij
Prasasnyaz. In debeïdc slagen beweren zij twee
Dttitsche legercorpsen verslagen of vernietigd j
T, do arbeidersbeweging,
te hebben. Als het Russische legerbestuur in n„,
I>at liet volksiegTe»* ooit zon uiencn om on9
ernst deze nieenmg toegedaan was, dan zouden i..i
li j bestaan te verdedigen, daaraan heeft lin nooit
de gebeurtenissen van de laatste dugen hen over j»P(]ac}1(;
de strijdkracht van onze troepen beter ingelicht-n -n 1.1,1 r, i i
hebben Hugenholtz heeft liet leger dus he
Hun" met zoo welsprekende woorden verkam cn als e<
digd offensief van Grodno en het bosdi van 1 d" kapitalisten tegen de a
een
ar-
beiders, een wapen voor binnenlandsch gebruik
en daarom moest dat wapen zoo stomp mogelijk
worden gemaakt
Aan deze beschouwing hebben wij tbans geen
Bij Prsasnysz staan onze troepen, na tijdelijk '"J-d *c sP]1'en
T- ,r I Maar is hot niet verbijsterend, zegt Het Huis
gezin, klinkt het niet. als een ongerijmdheid
dat een Kamerlid, Staatsman. nooit
g e d acht heeft aan de mogelijkheid
dat het leger voor onze onzijdigheid en zelf
t.handigheid kon hebben op te trekken?
Moet niet worden aangenomen, dat niet
onkel do beer Hugenholtz, doch heel do socia
listische fractie nimmer do mogelijkheid onder
het oog hooft gezien van do taak, welke thans
op ons leger rust
Ding de sociaal-democratie er zoo zeker op,
la'lden Rf> wat do komende lento ons bren- ,]at 7,y een Eurapeeschen oorlog zou weten to
gen za verhinderen of dat in ieder geval Nederland
daar nooit in betrokken kon worden?
Augustowo uit is spoedig mislukt.
De ervaringen van de daar operecrende troe
pen w orden geïllustreerd door den tekst van ons
communiqué van heden.
uit den weg tc zijn gegaan, weer 4 K. M. ten
N. van deze stad.
Bij de vervulling van hun taak en de gevech
ten tusschen Weich'sel en Ozcyc werden 11.460
Russen gevangen genomen.
IJRIE GEVAREN.
De Standaard schrijft:
Met klimmende ongerustheid wacht men in
Buiten de Dardanellen-quaestie houden tbans
vooral drie vragen de publieke opinie in hoogo
•panning:
De eerste is, wat de uitslag zal zijn van de
eerste ernstige botsing, die in het wostfront
komen moet. Do positie-oorlog kan niet einde
loos gerekt. Er moet ten slotte tot een aanval,
die beslissing knn brengen, worden overgegaan.
Vrage: wat zal van die eerste generale botsing
het resultaat zijn. Zal het Duitsche leger wor.
den teruggeslagen over den Rijn, of zal het le
ger van Joffre het onderspit delven Een uit
komst die ook weer zal afhangen van Hinden-
burgs succes in Polen, van French's overzetten
van een millioen Engelsche soldaten naar
Frankrijk, en van de te blijken overmacht der
duikbooten om dit plan van French tc verijde
len.
De tweede vraag is,.of wat dusver nog neu-
Melk een onbegrijpelijk lichtvaardige en on
verantwoordelijke politiek heeft de sociaal
democratie ten onzent ten aanzien van de
landsverdediging gevoerd.
N0.0 it, aan gedacht. Is er armzaliger
verontschuldiging denkbaar?
"Verontschuldiging van een man, die, had
het aan hem gestaan, ons land weerloos zou
hebben fremaakt en die al wie voor de lands
verdediging bet opnamen met smaad en schimp
overlaadde-.
Ons volk moge het woord van den heer Hu
genholtz. dat de misdadige domheid van zijn
partij in het volle licht stelt nooit vergeten.
Een relletje in het Belgen-kamp. Men
schrijft uit 01 dehrnek aan de Asser Cl.:
't Te begrafenis geweest, en zooals
traal stond, neutraal zal blijven. Geen poging reeds eerder geschied is, wisten ook nu weer
wordt vooral in Italië, Griekenland en Ruïne- ««"ge Belgon van deze gelegenheid gebruik
nië onbeproefd gelaten, om deze drie staten in :r jnalcen eenige vrijheid te gaan genieten,
don oorlog to verwikkelen. Bijna eiken dag !net het Fcvo]* ^."i het kamp terug
kwamen in een staat, die sterk aan wankel-
brengt de pers geruchten omtrent hetgeen eer- baar evea^icht dmkft. Hiervan wa©
lang in deze drie staten gebeuren zal. Ook op
Bulgarije let men wel. maaT dit houdt zich blijk
baar stiller.
En do derde vraag is. wat Jspan beginnen
weer liet gevolg dat men het noodig oor
deelde: ze eenige afzondering te doen genie
ten. Zoo geraakten ze met hun vijven „in de
bak". Blijkbaar beviel bet hun daar,maai*
gaat. Het leent, het mobiliseert, het roept van j matigjes, hetgeen ze zeer duidelijk likten
heinde en ver zijn zonen op. blijken, eerst door luid vloeken en schreeu-
Het is bondgenoot van'dó geallieerden. Heij won, later zelfs door ruiten stuk slaan, zoo
trad in Kiautchau reeds met alle energie op.lf1*8 dat 11 et noodig was handboeien op te
En thans klopte het hij China aan met ver an>1eT?: «P die trachten ze ouge-
vaarluk te maken,
malsche eischen. Zal_ dit tot gewapend cop-InmiAM(? WRR ceu der Zeereu" bezig van
flict leiden En zoo ja. blijft Amerika er dan^et raam, waarvan do ruiten reeds ingesla
gen waren, ook het gaas en de planken te
T#eëTtntenain» oegeven sictn naar <r© uenr;
de mannen staan klaar, met seladen geweer,
bajonet erop een plaatst zich bij 't raam,
waar de dronkaard, al maar vloekend, be
zig is zich door te werken.
De soldaat staat gereed met het geweer
geriebt op het raam; de man eteekt al kloe
kend z'n kop en bovenlijf naar buiten....
Men verwacht niet andere dan dat op hem
geschoten zal worden1, men weet dat ze reeds
zoo vaak gewaarschuwd zijnEen der lui
tenants komt snel erbij en plaatst zich zon
der iets te zeggen op eenige meters afstand
van het raam en blijft roerloos staan, klaar
om als het moet, als 't heelema al niet an
der» kan, het comman do „vnnr" te geven
angstige spanning teekent zich af op de ge
zichten der omstanders men denkt aan
het geval te Zeist. Maar neen, gelukkig, op
het gezicht van den luitenant, die daar in
Tech te houding voor hem staat, trekt de man
zich terug.
Juist op dit oogenblik zegt de andeTe lui
tenant tegen do manschappen: „Gaan jullie
mee naar binnen!" en dan weerklinkt luider
gevloek en eenige oogenhlikken later heb
ben ze oen der orgsten huiten. Schreeuwend
en vloekend krijgt bij de haudboeien aan en
ook een boei aan het been. Even later volgt
nummer twee. Beiden, werden „naar boven"
(het Verblijf der Ned. soldaten) gebracht.
Nog is er een die weer begint, ruiten stuk
te ©laan (er zijn er echter niet veel meer).
Ook die moet weg. Weldra staat ook hij met
„een paar handmancbetteh", zooals een der
Beige» leukweg opmerkte, gereed om naar
„boven" gebracht tc. worden.
Zoo i, ,i„ i-u-t weer ler.td* d; «- .SSSSTST
tand£r& hoeGvon «ip.1i waav fnccpVian A** V»o -1-0 üuuicx Udü
gedeelte korter dan een jaar, dan duurt de
proeftïjd_ een jaar.
Toelichting. Als bij de voorwaard-,
lijke invrijheidstelling de proeftijd ten minste
een jaar moot duren, zal hij in sommige ge
vallen niet even lang zooaLs het ont
werp in het algemeen voorschrijft maar
langer duren dan het overblijvende gedeelte
van den werkelijken straftijd. Als iemand bv.
die veroordeeld is tot 18 maanden gevangenis-
t straf en na- 12 maanden zijn straf te hebben
Iemand met gezonde nieren zou haast ver- ondergaan in de termen valt voorwaardelijk
geten, dat hij een rug heeft, maar zij', die ln vrijheid te worden gesteld, wordt een proei
pen nieraandoening hebben, zijn altijd l{j- j tijd van een jaar opgelegd. Die periode zal
dend. Zij staan 's morgens steeds met pijn dan een half jaar langer duren dan de wcr-
in den rug op. "Wanneer zij zich bukken of kelijke straftijd.
Jjoeri en uuynsuee worux un amexiaement
voorgesteld in art. 4 van hoofdstuk I den
aanhef van art. 14a te lezen als volgt;
8fö~v8.1 van voroordcolmg tot govftngp.
nisstraf en tot hechtenis, vervangende hech
tenis daaronder niet begrepenenz."
Da bedoeling is de toepassing van de voor
waardelijke strafopschorting niet te beper-
ken tot de gevallen^ waarin gevangenis van
ten hoogste één jaar is opgelegd.
De spoorweglijnen In de
Haarlemmermeer.
Bij heï aïdeclingsonderzoek der Tweede Ka
mer omtrent bet wetsontwerp tot verklaring
van het algemeen nut der onteigening ten be-
boeve van zijtak NieuwveenTer Aar (Papen
veer) van de spoorweglijnen in de Haarlemmer,
meer en omgeving, werd gevraagd om inlichtin
gen, hoe ver de aanleg van het spoorwegnet
in de Haarlemmermeer en omgeving zjjn vol
tooiing js genaderd; in het bijzonder-hoe het
staat met den aanleg der lijnen van Aalsmeer in
de richtingen Amsterdam en Nienwersluis.
UOORWAARD'ELTJKKE STRAF-
OPSCHORTING ENZ.
Door den heer Duynstee is op het hier
boven bedoelde wetsontwerp een amendement
ingediend, om in artikel 1 van het hoofdstuk
Hl het derde lid van art. 15 te wijzigen als
volgt:
De proeftijd loopt niet gedurende den tijd,
dat den veroordeelde reohiens zijne vrijheid
is ontnomen en is even lang ala het nog
overblijvende gedeelte van den werkelijken
1"" I afpoftiirl rrnn T- V
standers begeven zich weer tusschen de ba
rakkon en de timmerman vangt aan de ra
men stevig met forsche planken dioht te
spijkeren.
De VolkerenstrijJ >Q1 h
Uitgave Mavors, Vein.
wij ontvingen de eerste aflevering van wj
Volkerenstrijd van 1914—'15" „een overzicht
uit tal van bronnen bijeengegaard voor de
Mavors-lezers", uitgave van „Mavors", te Velp-
Het voornemen is maandelijks een afgerond
gedeelte te laten verschijnen, te beginnen met do
voorgeschiedenis; voorts zullen de weermachten*
de oorlogsterreinen, de opmarscb der Duitschers
naar de Marae enz. behandeld worden.
De samensteller heeft zich op een' onzijdig
standpunt geplaatst, en geeft In deze eerste n'"
levering de „eerste bedrijven" van den oorlog,
met alle documenten.
Wel treffend om nü na te slaan, en kost'
baar voor de historie.
Wat lijken die gebeurtenissen alweer
achter ons.'
iets zwaars optillen, trekt een scherpe pijn
door de lendenen. Hetzelfde 's avonds en
'b nachts, hun rug gunt hun geen rust.
Pijnlijkheid in den rug en de zijden tiïoefc
onze aandacht vestigen op de nieren. Zij
liggen onder Jiet smalle gedeelte van den
rug, en wat als rugpijn beschouwd wordt 'is
gewoonlijk nierpijn. Daarom wordt rugpijn
spoedig gevolgd door andere verschijnselen
van een nieraandoening, nooals waterzuch
tige zwellingen onder de oogen of der voe
ten. duizeligheid, waterstoornissen, enz. Nier-
zand, jicht, rheumatiek', ontsteking, nier
steen, nierkoliek zijn andere gevolgen van
het verwaarloozen der nieren.
Foster's Rugpijn Nieren Pillen dienen en
kel voor hot genezen der nieren. Zij lier-
stollen deze organon en bewerken, dat, 'zij
het bloed bclvoorlïj'k flitreeren en de onztii-
verheden daaruit afvoeren.
Te Haarlem verkrijgb. bij de heeren K.
Eden, Spaarne 38, en J. J. Göppinger, Gr.
Houtetr. 147a. Toezending geschiedt fran
co na ontvangst van
postwissel 1.76 voor
één, of 10.voor zes
doozen. Eischt de echte
Foster's Rugpijn Nieren
Pillen, weigert elke doos,
die niet voorzien is van
nevenstaand handelsmerk.
•v ermifcs dus de proeftijd langer zal kunn n
duren dan het nog overblijvende gedeelte van
den werkelijken straftijd, meent de voorstel
ler. dat vorenstaand© redactie juister en dui
delijker is dan die van het ontwerp.
buiten?
Het antwoord op elk van de drie vragen is
voor ons land van het uiterste gewicht.
Een terugslaan van het Duitsche loger van
Maas en Yser naar den Rijn, zou ons in zeer
ernstig gevaar op onze grenzen kunnen bren
gen.
Een mindering van het aantal neutrale sta
ten met Italië, Griekenland en Rumenië, zou de
positie der neutralen in allo werelddeelen, en
zoo ook de onze, aanmerkelijk verzwakken.
En het uitbreken van een doodeli.jke vorste- kotr nooit weten.
vernieïen,
Eenige luitenant» treden toe, benevens een
troepje Holinndsche. soldaten en ook de man
mei de handboeien is op komst.
Natuurlijk geen gebrek aan belangstelling
van de zijde der overige Belgen, die zich
overigens rustig houden.
De luitenant vraagt, onder algemeene stilte
aan de manschappen: „Hebben jullie patro
nen bij je?" tegelijkertijd de omstanders wen
ken oen eindweegs op zij te gaan men
GEWISSELDE STUKKEN.
Voorwaardelijke vercordeelfng.
Door de boeren De Wykerslooth de Weer-
desteyn, Aalbers© en Janssen wordt een
amendement voorgesteld op het ontwerp tot
vaststelling van nadere strafrechtelijke voor
zieningen, waarbij de straf, tenzij de rechter
later anders beveelt, niet wordt, ondergaan,
de betaling van geldboeten en de voorwaar
delijke invrijheidstelling.
Voorgesteld wordt een_ amendement op
rat. 1 van hoofdstuk I, luidende:
In art. 14c lid 2 ie schrappen de woorden
„van twee maanden of langer".
De bedoeling is ook bii veroordoeling tot
gevangenisstraf van korter dan twee maan
den, de oplegging van bijzondere voorwaar
den door den rechter mogelijk te maken.
Door de heeren Limburg, De Wykerslooth
de Weerdesteyn. Van Hamel, Schim yan der
STANDSORGANISATIE EN VAKORGANI
SATIE IN HET AARTSBISDOM.
Hef, Rechte Spoor publiceert den navolgen
den brief van Z. D. H. den Aartsbisschop aan
pastoor Bult, den Adviseur van de R. K. Ver-
eeniging van ^poor- en trampersoneel:
„Utrecht, 1 Maart 1916.
Weleerwaard© Heet.
Van de bestaande verplichting voor de leden
der verschillende Vak vereen igingen om tevens
lid te zijn der plaatselijke Werkliedenvereeni-
ging hebben Wij, naar UWEW. bekend is inder-
i tijd uitgezonderd de leden der Verecnigingen
van Spoor- en Trampersoneel, aangesloten bij
den Ned. R. K. Bond van Spoor- en Tramweg
personeel „St. Rafael". Wij zijn, vooral ook
omdat de quaestie van de verhouding tusschen
de z.g. standsorganisatie en de z.g. vakorgani
satie thans eene betere oplosing nadert, van
oordeel, dat de tijd gekomen is om deze uitzon
deringsbepaling op te heffen Het is daarom
Onzo wensch, dat alle leden der Vereenigingen
van Spoor- en Trmwegpersoneel tot de plaatse
lijke Werklied en vereenigingen toetreden. Voor
de van heden af aan te werven leden der Ver
eenigingen van Spoor- en Tramwegpersoneel
stellen Wij die toetreding aanstonds verplich
tend. Voor degenen, die thans lid zijn van eene
Vereeniging van Spoor- en Tramwegpersoneel
stellen Wij een termijn van twee jaren te
rekenen van heden af al» overgangstijdperk,
na verloop waarvan zij bij de plaatselijke ver
eeniging moeten zijn aangesloten. Wij dragen
UWEW. op, dit Ons schrijven tor kenni* van
alle belanghebbenden te breneren op de wijze,
elke UWEW. het meest *e«-fcikt zal voorkomen,
w.g. Tic Aartsbisschop van Utrechf,
t H. VAN DE WETERTNG.
In verband hiermede zij eraan herinnerd dat
m liet Haarlemsohe Diocees de aansluiting van
kath. spoorwegmannen aan den Ned. R. K-
Volksbond reeds sinds geruimen tijd verplich
tend is.
SERGFANTEN.
De Minister van Oorlog heeft bepaald, da'
aan miliciens der lichting 1914, die zich vóól
den aanvang van de mobilisatie hadden verbofl'
den om na hunne bevordering tot milicien-ser
geant 2 jaar op proef na te dienen en daarna
3 jaar in de functie van gewoor. sergeant
om vervolgens in de positie van dienstplichtige
terug te keeren, een voorschotvan 100 gulden op
de later te ontvangen premie kan worden uit
betaald.
Aan milicien-sergeanten, die op dit oogenblik
zich willen verbinden voor 2 jaar nadienen, mag
dit voorschot niet worden uitbetaald, omdat het
niet mogelijk is, nu een vrijwillige verbintenis
aan te gaan, waar men verplicht onder de wape^,
nen is.
LICHTING 1915. M
Naar de „Avp." verneemt, zuilen binnenkort
de miliciens der lichting 1915, sedert J>e8in
December onder de wapenen, ter verdere oplei
ding overgaan bij de regimenten infanterie.
BENOEMINOHN.
Z. D. H. de Bisschop van Breda, heeft be
noemd tot pastoor te Rijsbergen den Z.Eerw.
heer J. Serrarens; tot pastoor te Zeeuwsch Cling®
den WelEerw. heer C. Oomen; tot kapelaan te
Breda (O. L. Vr.), den WelEerw. heer P. Riem
slag; tot kapelaan te Standaardbuiten, den Wel
Eerw. heer C. Asselbergs en tot kapelaan te
Gilze, den W.Eerw. heer J. Balthazaar,
- u --
HEEMSTEDE. "Overleden: 9 Maart. M. J-
van Halen, 72 J. 11 Maart, Jkvr. Mark»
Oatharina Barnaart, wed. A. C. J. de F»'
vauge, 74 j.
Geboren: z. van J. A'. TTeinsbergen—va'1
Abbêve. d van L'. de Bruin—v. Gelder®!!-
d. van J. DriessenFloris. e- van G.
MT van Oer UeekSchouten. d. van J.
LISSE. Geboren. van A- Th. ScllOOli®
en J. ran. der Drift.
Overleden. J. van Elk, wed. van J. vaft
Schooten, 84 jaar. J. Boot, 4 maanden-
"Willem "Verboom, echfg. van J. O. van
der Meel, 66 jaar.
BLOEMENHAAG. Geboren: z. van
H. M. RoozenHanrath. d. van P. van
der VeldenKroon.
Overleden: P. de Graaf, 44 j. J-
Derkeen, 78 j. wonende- te Amsterdam. -
C. Ontlioff. 64 J. A. Winder, 74 j. N.
Dekker, 18 j. A. Dee, 24 j.
Failliet verklaard:
16 Febr. De nalatenschap P. Groenharf, i°
leven bakker, Ilpendam.
10 Maart. Fr. W. Goertz, handelende £n huis
houdelijke artikelen," Rotterdam, vaii der Dyn-/
straat 56a. "I
A. A. de Groot, behanger, Hilversum.
Firma Karstel Co., cacao- en chocolade-
fabrikante, Rotterdam, Pieter de Raadtstraat 55.
en hare leden G. J. Karstel, Rotterdam, Pietef
de Raadtstraat 56, en H. C. Zellerer, 's-Graven-
hage, Beeklaan 51b,
A. C. Hellemans, handelsagent, Utrecht.
H. K. Berghuys, koopman. Kampen.
M. W. Koch, koffiehuishouder, Hilversum-
11 Maart. J. Gijsen, boekdrukker, Leeuwar
den.
Opgeheven de faillissementen KI de Wit, nu',
smid, Rotterdam; J. Lammerse, schilder, Delft.
king verarmd en bon zoo'n dure begrafenis
piet meer betalen. Daarom geen houten kist,
maar een verguld masker, dat over hoofd en
schouders ging en oen ander om de voeten.
Ook liet" men later de maskers weg en ver
genoegde men zich met een portret op hout.
Van die portretten heeft men er prachtige
gevonden.
In de Se eeuw na Christus bah-emde men
niet meer, maar begroef de dooden zonder
kist in hun bontgekleurd feestkleed: maar in
één opzicht bleef men nog trouw aan de oml-
Egvptische zeden; men gaf den doode nog al
lerlei nuttige dingen mee. De schrijnwerker
zijn schaaf, de schoenmaker zijn leest, de vis
serher zijn net, de schrijver zijn inktkoker, de
vrouw haar sieraden, het kind zijn speelgoed;
vandaar dat wij door die Faynmgraven in
geleid worden in de kultnurwereld van het
B om e uisch-h eid ens ch en Byzantijnseh-ehris-
telijke Egypte tot in de 6e eeuw na Christns.
Op een tweede plek in het Fayunïbekken
vond Pelrie do grafpyramide van koning
Usertesen Et 2060 vóór Christus en hierbij de
ruïnes eener geheele door dien koning aan
gelegde stad, door een dikke munr in tweecn
verdeeld. Hier leert men nauwkurig de in-
riehting der Egyptische huizen kennen, uit
Nijlklei-tiehels gebouwd; de daken waren van
tl bedekt en hierover weer leem
of klei- Ook vond hij huisraad in overvloed
en in hot vuilnis Papyruslompen» beschreven
mer profane raken: (een zeldzaamheid) litte
ratuur, geneeskunde, dierarteenjjknnde, pri
vate brieven, oorkonden, rekeningen.
Die ontdekking geeft dus een merkwaardi-
ffen kijk op het kleinsteedsche Egyptische
j leven, zooals geen pyramiden en geen graf-
1 schriften konden doen.
Hl.
In 1888 vonden Arabische boeren in de
vlakto. van Tell el Am am a in Midxlen-
Egypte aan den Nijloever, halfweg tusschen
Tb eb© en Memphis, vele spijkerkeilsehrift-
I t*ii-le, die de diplomatische correspondenties
bevatten van Voor-Aziatische monarchen aan
den pharao Amenophie IV en zijn vader
Amenophis III. Zij zijn op het oogenblik in
de musoa van Berlijn, Londen en Giee (Kaïro)
en hebben alle meeniugeu over het volken-
vorkeer en de internationale betrekkingen in
de vroege oudheid geheel veranderd.
Het belangrijkst, is wel het schrijven van'
den komng van Babyion Burnaburiasoh
aan koning Amenophis IV van Egypte. Wij
vernemen eruit, dat. tussehen de heide mach
tigste heerschers van de 15e eeuw vóór Chris
tus een vriendschapsverbond bestond en dat
tusschen de twee hoven een levendige de-
pêchenwisseling plaats had. De stereotype
aanhef dier brieven is:
„Aan Napchururtya (dit is de voor
naam van Amenophis IV).den grootkoiiing,
den koning van Egypte gericht: Burna-
b u r i a s c 3t, de koning van Kardunijasch
(dit la Babylonië) uw broeder. Mii en mijn
hnie, mijn paarden en mijn wagens, mijn
grooten en mijn land gaat het zeer goed.
Mijn broeder en zijn huis, zijn paarden en
zijn wagens, zijn grooten en ziin land moge
het (eveneens) goed gaan."
Hoofdzakelijk is er in al die brieven sprake
van het verzoeken om geschenkeé, dat ge
woonlijk met onverholen naiëveteit geschiedt.
„Sedert mijn vader en uw vader met elkaar
vriendschap gesloten hadden, plachten zij
elkaar een schoon geschenk te zenden, zon
der echter (van te voren) een uitdrukkelijk
verzoek uit te spreken. Nu heeft mijn broe
der twee minen goud als geschenk voor mij
gezonden. Nu echter zend meer goud, zooveel
als uw vader, of zend tenminste half -zoo
veel als uw vader! Waarom hebt gij toch
slechts 2 minen goud gezonden?"
Maar ook worden politieke aangelegenhe
den besproken. Zoo heet het in een schrijven,
dat de inwoners van Ka na an vroeger eens
inval in Egyptisch gebied beraamd hadden
en zich tot dat doel ook met den vader van
Burnaburiasoh van Babyion wilden
wilden verhinden. Deze had liun echter het
volgende afwijzend antwoord meegedeeld:
„Geef het op, n met mii in verstandhou
ding, te willen brengen! Wanneer gij echter
vijandig wilt worden aan den koning van
Egypte, mijn broeder, en n met oen ander
wilt verbinden, pas dan op dat ik niet uit
trek en u uitplunder."
Ook komen hier huwelijken tusschen Azia
tische prinseseen en de Egyptische pharao's
uitvoerig ter sprake. Maar niet altijd waren
de Aziatische vorsten genegen hun dochters
aan den Egyptischen koning te geven.
Trouwden dergelijke prinsessen, dan brach
ten zij rijke jbuwelijksgeschenJken mee voor
iden pharao.
Maar veel talrijker zijn de brieven van
Syrische en Palestijnsche vasallen en bevel-
bers die óf aau „de zon, den beer Ko
ning" óf aan hoogere Egyptische waardig-
heidsbekleeders gericht zijn. Zij komen uit
de steden Akko, Askalon, Sidon, Mcgiddo,
Jeruzalem e.a. plaatsen.
Nu eens verzoekt een Egyptische comman
dant den pharao om toezending van troepen
en stri.idwa.gens, dan weer zoekt hij zich
schoon te wasschen van "boosaardige laster
eens mededingers.
De brieven, hetzij uit Noord-Mesopotamië,
hetzij uit de Phoenicische kuststeden of uit
Palestina, ziin alle in Babylonisch spijker
schrift en ook met enkele uitzonderingen
in de Babylonische taal geschreven. Hieruit
blijkt dat Babylonisch circa 1500 vóór
Christus en vroeger de verkeerstaal van
Voor-Azië geweest is, zooals in den 1000 jaar
Itateren Perzentjjd het Aramaciech.
Dit wijst op een grooten invloed van de
Babylonische beschaving, kunst en littera
tuur enz. op Voor-Azië. Dit alles leeren ons
de lecmtafels van E1 A m a m a. Op de vondst
dezer brieven volgde de ontdekking van het
graf van den ketterkoning zelf.
Amenophis IV namelijk was een gods
dienstig revolutionair en dweper. Hij hajl de
stoute poging gewaagd den Egyptischen
godsdienst te hervormen en Inde plaat© van
de talrijke oudo goden, de vereering eener
nieuwe godheid, het gesternte der zon,
in te voeren. Daarom verliet hij Thebe, het
brandpunt van den ouden ©eredienst, ert
bouwde zich in de vlakte van Telle] A m fi
rn a een nieuwe prachtige residentie, die
spoedig na Vkonings dood ten gronde ging
en verlaten werd en die nn door de vondst
der kleibrieven ontdekt werd.
In 1892 vond Flinders Petrie bet paleis des
konings met belangrijke opschriften» nalu-1
ralistisch uitgevoerd© afbeeldingen, klein*
oudheden enz. De afbeeldingen der dier®*1
waren alle vrij van sli® conventie afgebet'
De klcinodicëo bewijzen dat het einde dei'
18de dynastie circa 1400 vóór Christus, de
glansperiode van hef Egyptische kunsthand
werk, vooral van het aarde- en glaswerk
geweest is. Zoo fijn kunstwerk is later
Egypte niet meer gemaakt.
Voor de kunstgeschiedenis is dit allo* zeer
leerzaam. Uit het eenvoudige vaatwerk van
den ouderen tijd met ruwe ingekraste lijnen,
uiterst zelden met, primitieve dier- en plant-
afbeeldingen versierd, ie ontstaan het bon
met wiskundige of plantenomanienten ve*'
sierde aardewerk der 18de en 19de dynast1
(1450—1200 vóór Christus).
Maar ook is in Tell el Amama aardeweg
uit Mycene gevonden, zooals ook te Myoen
Egyptisch. Hieruit volgen dus -he ndelsbeti
kingen van ouden datum (14001200) tusscb®
Griekenland en Egypte. Omgevallen is f V
de dikke Ohlneesehe muur, die men
vroeger om Egypte dacht; het leefde
geëloten' van do Barbaren maar
levendig verkeer met Babylonië. N ooi j-,
en de oudate Griekscho wereRL
