W
DE OORLOG
een LYCcUM VOOR
K.-K. MciSJcS
HöiiiD Ot Luürëlilcl
LEGER EN VLOOT
DE STEMMING IN ATHENE.
Hoe de stemming in Griekenland, met name
te Athene, was een dag vóór 't aftreden van
minister Venizeios. en hoe ieder daar toen den
oorlog verwachtte, blijkt uit een bericht van een
bijzonderen correspondent van de „Daily News"
te Athene, die een indruk geeft van de volks
stemming in de Grieksche hoofdstad. De lucht
is vervuld van oorlogsgeruchten. Op straat, in
huis, in koffiehuizen, in regeeringsbureaux is
er maar één ondervyerp van de gesprekkenoor
log. Oorlog van Griekenland m vereeniging met
de geallieerden tegen de vredeverstoorders van
Europa. „Ik ben" zegt de correspondent
„niet ingewijd in de geheimen van de regeering,
maar een vreemdeling te Athene wordt spoedig
genoeg door het Grieksche volk in vertrouwen
genomen en dat volk schijnt, boven alles, den
oorlog te wensclieu.
Minister Venizeios heeft verklaard, dat het
oogenblik was aangebroken waarop het Griek
sche leger de zaak van de gealliëerden zou
steunen en dit heeft een electrische schok door
het land doen gaan. „Morgen gaan we vechten,"
werd mij in de koffiehuizen gezegd. „Ons leger
zal met liet uwe naar Konstantinope! oprukken."
In een van de groote hotels van Athene nam
de hotelhouder mij vertrouwelijk ter zijde en
fluisterde mij toe: „De Duitschers en Oosten
rijkers hoorden dat Griekenland mee ging doen
aan den oorlog en wisten dat het nu voor hen
gedaan was."
Het was een dag van groote opgewondenheid.
De koetsier van mijn rijtuigje en de menschen
die ik in den trein ontmoette spraken allen over
den oorlog en over niets anders dan den oorlog.
Er was een komen en gaan van ministers en
gewezen ministers, van generaals en hoofdoffi
cieren, tusschen de regeeringsbureaux en het
Koninklijk paleis; een groote vergadering van
Grieksche staatslieden beraadslaagde ten paleize
onder voorzitterschap van den koning, over den
oorlog. De gezanten van de verbonden mogend
heden spraken ernstig met elkander. Heel Athene
wist wat er gaande was en 's avonds kwamen
de opgekropte gevoelens van het volk tot uiting.
Sir Francis Elliot, de Britsche gezant, was
met de vertegenwoordigers van de andere ge
allieerde mogendheden ten huize van den Fran
schen gezant. Een talrijke menigte drong tot in
de lanen van oranjeboomen, die het huis omrin
gen door, zong vaderlandslievende liederen en
riep „hiep, hiep, hoera!", zooals ook een opge
wonden Engelsche menigte zou doen. Sir Fran
cis Elliot werd omhoog getild en op de schou-
des van de betoogers over straat gedragen, ter
wijl de menigte als verdwaasd juichte en
schreeuwde. Vóór het Bntschegezantschap juich
ten ze voor Groot-Brittannië en zijn bondge-
nooten.
Zij betoogden achtereenvolgens voor de ge
zantschapsgebouwen van de geallieerde mogend
heden en dreigden daarop de ruiten in te gooien
van de Qostenrijksche en Duitsche gezantschap
pen. Maar'voordat het daartoe kwam, werd er
geroepen, dat men hulde moest gaan brengen
aan het standbeeld van Gladstone, dat midden
in Athene door een dankbaar volk is opgericht,
ter herinnering aan den grooten staatsman.
Daar werd tot laat m den avond gedemon
streerd en de menigte keerde huiswaarts, vast
overtuigd, dat den volgenden dag de oorlog zou
worden verklaard.
Dien dag waren er wel voortdurend allerlei
geruchten, maar tot een oorlogsverklaring kwam
het niet. Er is nu eenige twijfel; een zekere
aarzeling om een beslissing te nemen en een
wensch om de verantwoordelijkheid te leggen op
de schouders van de militaire autoriteiten.
VERSPREIDE BERICHTEN
CCLII.
BEGRAFENIS DER KINDEREN.
EEN RIJWIELTOELAGE.
De Minister van Oorlog heeft bepaald,
dat gedurende het tijdvak van 1 Februari
1915 totdat het leger of het betrokken onder,
deel wordt gedemobiliseerd, de rijwieltoelagfl
van hen, die bij de uitoefening van hun
dienst van een eigen rijwiel gebruik maken,
zal bedragen: voor officieren, dienst doende
bg de compagnieën (eskadrons) wielrijder»
f 0.30 per dag; voor commandanten van
compagnieën infanterie en van infanterie*
mitrailleur-peletons, zoomede van onderoffb
eieren en militairen beneden dien rang van
het wapen'der kon. marechaussee f 0.15 pe*
dag. ->v
De commandeerende officieren van korps
sen en korpsgedeelten, en officieren-deta^
chements-commandanten zijn voorts gemachj
tigd aan hen, voor wie het doorloopendo ge*
bruik van ejgen rijwiel in 's rijks dienst noo<
dig wordt geacht, een dagelijksche rijwiel»
toelage toe te kennen van f 0.10, f 0.15 <4
f 0.20, ai naar gelang de afstand, die
middeld per week op het rijwiel wordt aft*
gelegd van 60 tot 120 K.M. van 120 t<*l
180 K.M., of meer dan 180 K.M. bedrar 1
Aan hen, voor wie het doorloopende
bruik van een eigen motorrijwiel in dier
wordt noodig geacht, kan ongeacht den
gelegden afstand een dagelg ksche toeu
worden toegekend van f 1. Deze bepaliu_
geldt niet voor de leden en tijdelijke Leden
van het vrg willig militair motorrijders-korps
Wanneer slechts nu en dan, ten hoogst»
voor 8 dagen per maand Op last van voren
genoemde officieren van een eigen rij wie
(motorrijwiel) moet worden gebruik gemaaki
wordt, ongeacht den afgelegden afstand, eer
toelage uitgekeerd van f 0.40 (f 1.50) pei
dag over de dagen, op welke het eiged
rywiei (motorrijwiel) in een bevolen diensf
is gebezigd. De hoogere chefs zijn uitgenoom
digd nauwlettend toe te zien, dat van iwoH
rengenoemde bepalingen geen ruimer gm
bruikt wordt gemaakt dan voor het «uIImK
belang strikt noodig is.
NIEUWE HAARLE/V\SCNE COURANT
iaiig, tè lang reecU vraagt Katholiek Neder-
®ad om Cen instelling van middelbaar en voor
leidend hooger onderwijs, waar de vrouwe-
1*e jeugd kun ontwikkeld worden zooals de
^enwoordige tijd dat eischt, en zonder dat
nog vtel noodzakelijker godsdienstige vor-
'"g daarbij schade lijdt.
het Katholiek Nederland vraagt met
feoht.
•beschouwen wij, om dit toe te lichten, voor
in het meisje dat geroepen wordt tot het
«U wel ijk.
>.Qet is niet goed dat de mensch alleen zij,
®&t Ons hem een hulpe maken, hem gelijk."
la met deze woorden van God zeiven de roe-
j*'ng der vrouw in bet algemeen aangegeven,
"et is duidelijk dat de vervulling daarvan voor
eobtgenoote gemakkelijker en volkomener zal
^Unnon geschieden, wanneer haar kennis en de
ontwikkeling van haar verstand van dezelfde
orde zijn uls die van haar man. Al willen wij
nen verdedigen, wanneer zg niet aan haar van welwillend beschikbaar gesteldMr. R. B. Lede
nature dikwijls zoo scherp doorzicht ook ken- hoer te 's-Gravenliage, mevrouw mr. J. A.
nis van zaken paart? Loeff-Sweens te 's-Gravenhage, jhr. mr. O. van
Op de bovenstaande utiliteitsgronden is dus Nispen tot Sevenaer te Nijmegen, mr. L. H. W.
een diepergaande studie voor het R. K. meisje Regout te 's-Gravenhage, prof. dr. O. H. H.
gewenscht en noodzakelijk. Maar wij willen ditSpronck te Utrecht, mevrouw Albertine
gedeelte niet sluiten zonder ook nog het ethisch 1 Steenhoff-Smulders te Baarn, prof. dr. Alph.
argument te hebben aangestipt, dat het genot,' Steger te 's-Gravenhage, mr. A. baron van Wijn-
van een breede ontwikkeling, zonder noodzaak bergen te Arnhem.
aan meisjes evenmin als aan jongens moet wor- De in dit blad voorkomende advertentie ver
den onthouden. meldt bovendien dat voor meisjes uit andere
Zoo zijn, geleid door de hier aangegeven of steden gelegenheid bestaat om bij Katholieke
andere motieven, tal van R. K. meisjes in de
laatste jaren naar het gymnasium of de hooger.
burgerschool gezonden, en hebben daar met
meer of minder succes gestudeerd.
Is het noodig dat dit bevorderd wordt#
Ons antwoord is, mits het geschiedt in
katholieke instellingen, met beslistheid, ja.
Daarmede is niet gezegd, noch bedoeld, dat
indien er voldoende R. K. gymnasia en hooger-
burgerscholen voor meisjes waren, onze geheele
vrouwelijke jeugd die zou moeten bezoeken; en
ook niet, dat, nu ze in den lande niet of nage
noeg niet bestaan, niemand mag studeeren aan
allerminst beweren, dat het 'huwelijksgeluk Ieen,der„openb.>re inrichtingen van bedoelden
onbestaanbaar is, wanneer tusschen de eruditie I ®a Maar do opleiding aan gymnasium of
^an man en vrouw een afstand van beteekenis boogperbuigerschool bevelen wy met warmte
bestaat, toch zgn wg overtuigd, dat het een j wanneer zg kan gegeven worden op
waarborg te nieer is voor harmonisch samen-j U.oomsjch Katholieken grondslag, en kan dat
Jevon, wa„„eer do vrouw „iet op een afstand nl.et' dan moeten *3 ,ze wel in
e angste||eBJj behoeft te bljjven toèzien naar
bet Werken en streven van haar echtgenoot,
'■"Br met hem kan meeleven in zijn denken en
bandelen.
Geldt dit voor de vrouw ten opzichte van
^aar man, het geldt mutatis mutandis niet min-
^r voor de moeder ten opzichte van haar kin
ken.
Zeker, wij brengen gaarne en uit de volheid
ons hart en onze overtuiging een eeresaluut
?a® die talrijke waardige moeders, die het ge-
|'0ckenis, godsdienstige en maatschappelijke
eigden hij hare kinderen aan te kweekan en
ontwikkelen, en God geve, dat wij ze door
eeuwen heen blijven behouden. Maar toch,
h®t zedelijk overwicht dat tegenover de op
roeiende kinderen het moederlijk gezag,
haast onmerkbaar maar toch
*0o weldadig, doet handhaven, zal zich
vooral in den tegenwoordigen tijd zooveel in
tensiever en zooveel effectvoller laten gevoe-
'eu, wanneer zoowel de jongens als de meisjes
van doordrongen zijn, dat Moeder ook intel-
bvr-y boven hen staat. En waar de. struggle-
benecd°n vader zoo dikwijls de gelegenheid
te j mede de opvoeding van de kinderen
"'n, de moeder in staat zijn ook zijn
°aarby zóóveel mogelijk te vervullen, te
v.Ven wat die jeugd anders missen zou en toch,
°ral in de Vm.l.,,. »t»<Jin van haar ontwikke.
!lle. zoo noode missen kén.
^ijn er dus voor de vrouw, als echtgenoote
moeder, argumenten om haar loopbaan als
*°°danig niet, dan van de noodige intellec-
taeelo uitrusting voorzien, aan te vangeu, niet
6 meisjes vinden in deze verheven roeping
Vervu]ling van haar natuurlijk levensideaal.
>ok d.t>zen behoeven een werkkring om zich nut-
tig te maken, dikwijls ook om in haar levens-
°oderhöud te voorzien. Dan vooral zijn zij ten
perste gebaat met een ontwikkeling die haar
6 deuren opent voor de betere, zelfs voor de
'esto maatschappelijke posities, voorzoover
deze met haar vrouweiyke natuur vereenigbaar
*Un; terwijl het van hun kant VOOr de ouders
lmtners een heerlijk voorrecht is hun kinderen
zulk een ontwikkeling te kunnen bezorgen.
ze^el",U' bet ia een overbekend feit, dat voor
p]0T 0:0 Maatschappelijke posities het einddi-
r 11 van een gymnasium of dat van een
^""burgerschool met vijfjarigen cursus ge*
cut wordt, om met succes te kunnen mede
ogen.
^u feou de conclusie kunnen worden getrok.
eib de a.s. vrouw-moeder niet, en de andere
ne'sjes wel een staatsdïploma te laten verwer-
VeU. Maar wie ter wereld zou zich hier durven
^agen aan het trekken van een horoscoop t En
de volstrekte onzekerheid in dit. opzicht niet
c't krachtigste motief om zich te wapenen voor
fc mogelijkheid?
Unarbij, al beeft het studeeren voor een he-
Paald diploma, gezien de eischen die daar
('gr'nwoordig aan worden gesteld, vooral voor
*wakke gezondheden iets tegen, als prikkel voor
6r ën toeleg, voor serieus werken heeft het
®ritzaggelijk veel voor. En al zijn wij groot
"mrstander van uitspanning' op zijn tijd, de
Warming van den wil, van het karakter, vóór
hebben wij karakters noodig, wordt
erkregen door inspanning, ernstige, plichtge-
""ouwe inspanning.
bomden wij in het bovenstaande eenige
jachtige argumenten op om de noodzakelijk'
als noodzakelijk aanvaarden.
Gegeven ten slotte het feit, dat zoovele meisjes
niet katholieke instellingen bezoeken, mag ge
sproken worden van een noodtoestand, die in
dit opzicht bij ons heerscht', en waarin zoo
spoedig mogelijk moet worden voorzien.
Ja waarlijk, er is hier periculum in mora.
Niemand immers is zoo achterlijk meer om te
beweren dat openbaar onderwijs plus gods
dienstonderricht hetzelfde is als Katholiek on
derwijs. Men heeft leeren inzien dat dit een
«m bezitten, zonder profane kennis van be-pnis1ke"nin*> beteekent v«n de waarde varhet
godsdienstig leven. De Roomsch Katholieke
school onderscheidt zien niet alleen van de
openbare hierin, dat vóór en na de lessen ge
beden wordt, in de lokalen een kruisbeeld hangt
en op het lesrooster Kathechismus voorkomt,
al zou men zich zonder dat er ook geen kunnen
denken; neen, het essentieele verschil zetelt
in hoofd en hart van leeraren of leeraressen en
leerlingen, in den Roomschen geest, die in ge
stadige wisselwerking het geheele samenzijn,
het onderwijs zelf doordringt en daardoor weg
houdt dien anderen, dien wij niet willen, niet
kunnen en niet mogen willen.
Bijna even noodzakelijk als het Katholieke
karakter van de school en dit geldt zeker
voor het middelbaar- en voorbereidend hooger
onderwijs is het gescheiden houden van jon
gens en meisjes. Bjj de beoordeeling van beide
noodzakelijkheden vergete men toch niet, dat in
de juist voor indrukken zoo ontvankelijken leef
tijd van 12 tot 18 jaren, en zeer bijzonder bij
meisjes bij wie, krachtens haar natuur, het ge
moedsleven zooveel sterker nog is ontwikkeld
daD bij jongens, alles moet worden gedaan om
goede indrukken te geven en slechte te ver
mijden. Leert niet de ervaring, vooreerst, dat
in de jeugd aangenomen goede gewoonten en
opgedane lessen, door de moeder zoo gemakke-
gezinnen in te wonen, waardooT de inrichting
niet alleen aan den Haag en omstreken, maar
aan geheel het land ten nutte zal komen.
Moge de onmisbare zegen Gods ru9ten op de
nieuwe onderneming en moge de voorspraak
van Haar, die de Zetel der Wijsheid, de Aller
zuiverste en de Beminnelijke Moeder is, bewer
ken dat het een kweekschool worde van R. K.
vrouwen, die breeder© ontwikkeling hebben
verkregen, zonder daarbij ook maar iets van de
reine en vrouwelijke deugden, die toch altijd
haar grootste charme uitmaken, te hebben inge
boet. Zoo zij het!
Op den feestdag van St. Jozef, 1915.
's-Gravenhage. ALPH. STEGER.
van een degelijke, liefst aan examens ge-
lijk op bare kinderen worden overgebracht, en
ook dat zij menigeen, die later is afgedwaald,
DOg tijdig tot inkeer brengen
Welnu, aan de Nederlandsche Katholieken
kan de blijde mare worden verkondigd, en wij
gaan er trotsch op dit te mogen doen, dat, voor
opgesteld de noodzakelijke medewerking van de
ouders, September a.s. te Scheveningen een in
stelling zal wordon geopend, die in de boven
geschetste behoefte ten volle zal voorzien.
et is dan ook zeker een groote verdienste
van den energieken Pastoor van St. Antonius
Abt, te Scheveningen, dat hij het initiatief
heeft genomen om een lyceum op te richten uit
sluitend bestemd voor R. K. meisjes, en het is
eene lofwaardige daad van het Kerkbestuur,
zijn eminenten voorganger op den aangewezen
weg te zijn gevolgd.
Vrage, waarom een lyceum?
Biedt de keuze, gymnasium of hoogerburger-
school, altijd bezwaren, ze zijn toch minder
groot wanneer de'beslissing eerst in het derde
leerjaar behoeft te worden genomen. Daarom
wordt in het eerste en het tweede voor alle
leerlingen dezelfde leerstof behandeld. Op dezen
gemeenschappelijken onderbouw volgt nu een
vierjarige bovenbouw die naar het eind-diploma
gymnasium, en een andere, die naar het eind
diploma hoogcrburgersehool leidt. Dat de
studie voor dit laatste een zesjarige, in plaats
van een vijfjarige wordt, geschiedt, naar het
uitmuntend geslaagde voorbeeld van de Meis-
jes-hoogerburgersehool te 's-Gravenhage, op
praktische gronden. Velen toch is de leerstof
der hoogcrburgersehool te machtig om ze in vijf
jaar te hebben doorgewerkt, en een verdeeling
Zatste ontwikkeling van onze meisjes in de van te voren over de zes jaren, die er praktisch
^a"d te werken, één is er nog dat niet mag tóch over gedaan worden, biedt het groote voor-
bleten wordon. j deel, dat minder van de physieke en psychische
t:,^aast het werk aan den huiselgken haard i krachten der leerlingen wordt gevergd. Op deze
v in de verkregen positie, wacht de R. K. WÜZ? w9rdt het zwakke van bet geslacht naar
,r°bw nog eeu andere taak. Ook in het groote billijkheid gehonoreerd.
UI SK 1 s t i rTJ - i .1 rTrt/\TrrtrvI mi
Van eeu eenzaam mensch.
De geestelijke heeft een. brief met de veld
post ontvangen. Een oogenblik houdt hij hem
in de hand, voor hij hem opent. Hij weet reeds
van te voren, dat het een van die berichten is
welke hg verder moet zenden. Uit Rusland komt
hü, en er bevindt zich iets hards in den brief
een laatst aandenken dat gezonden wordt
11'«houden, dat Maatschappij heet, heeft zij Ten eind9 s0076®1 mogelijk rekening te hou- door iemand die zijn leven daarginds gelaten
I®" rol te spelen, hare medewerking te ver- den mot de bestaande wenschen van ouders en'heeft. Wie zal het dezen keer treffen. Ouders,
®®"en tot het lenigen van de sociale nooden, met den aanleg en het verwerkingsvermogen 1 die hun zoon verliezen, een vrouw, die weduwe
v ^'namelijk van die waarin haar zusteren
k ""heeren. Nog slechts korten tijd geleden gingboogerburgerschool zoo ingedeeld,^ dat de leer
haar een oproep uit van het Doorluchtig j liugen wien het niet om een einddiploma, maar
vbiscopaat om daartoe zich in R. K. Vrouwen-! alleen om algemeene ontwikkeling te doen is,
O3®11 te rereenigen, en als getrouwe en ge- in de eerste vijf jaren een afgrond geheel van
r,Zaow dochter van haar Moeder de H. Kerk, onderricht krygen, waarbij dan de bezwaarlijk-
haar een eer zijn onmiddellijk aan die ®t0 vakken van het eindexamen door lichtere
gehoor te geven. en specifiek vrouwelijke zijn vervangen.
d0e^ J1"' '8 het noodig te zeggen, dat voor het j Zoo biedt de instelling elk wat wils, maar
«reej.gjJ1 soed maatschappelijk werk in de al- vóór en boven alles zal zij voldoen aan een lang
^""^ischt rf818 deu£de'bke ontwikkeling wordt en rechtmatig gekoesterden wensch van zeer
dj© Ea' de katholieke vrouw, vooral vele Katholieken en last not léast, van
theorie;; oort te gaan, tegenover de val- Z. D. H. Mgr. den Bisschop van Haarlem.
!U; van anderen haar standpunt, kun-Als Curatoren van het Lyceum hebben zioh
wordt de leerstof voor de wordt, een bruid die haar liefste moet missen?
Hij opent den brief, en houdt een ü'zeren kruis
in de hand. Èn bü het officiëele bericht dat de
gevallene, Johannes Möntenich, in het lazaret
aan de gevolgen van een zware verwonding
gestorven ia, bevindt zich de brief van een
zuster. Hij leest hem en leest hem nog eens.
En spoedig weet hü dat hy geen ouders behoeft
te troosten, geen weduwe, geen bruid.
Hy, die het kruis heeft gekregen, bezit nie
mand in de wereld- Geen vader en moeder, geen.
zuster en broeder, geen vrouw of geliefde. Een
vader heeft by niet gekend, rijn moeder liet
haar leven voor hem. Door vreemde lieden op-
gevoed, at hy het brood van de gemeenschap.
Dat ia hard. Bedelbrood heeft hy gegeten,
zeggen de boeren verachtelyk. Geen meisje zal
zoo iemand willen trouwen. Hg moet steeds bg
anderen ten achter staan. Het is de grootste
j schande door de gemeenschap te worden onder-
houden.
Hanni Möntenich is een flinke fatsoenlgke
jongen geworden, maar ontoegankelgk en kop
pig. En hg heeft slechts gewacht op den tgd
dat hg tot man zou zgn geworden, oin de wijde
wereld in te gaan. Toeu is die tgd gekomen dat
hg soldaat moes( worden, bg de garde werd hg
ingelgfd. En hg had met een vroolgkcr gezicht
dan gewoonlgk het dorp verlaten.
Hg heeft aan den geestelgke geschreven. Een
korte brief, dat het hem goed bevalt onder de
soldaten, dat het werk hem niet zwaar valt en
dat hg vroolijk is, en dat hg niet wil terug
komen.
En nu komt hij nooit weer terug. En nie
mand zal om hem weenen. De pastoor leest
den brief nog eens. over. Niet cén is nog zoo
gemakkelijk gestorven als deze, wordt erin uit
gedrukt. Twee dagen heeft hg geleden, maar
men heeft toch geloofd dat bij weer beter zou
worden. Daarom ook heeft de zuster niets aan
zgne verwanten te melden. Maar kort vóór lig
gestorven is, heeft hij de hand van de zuster
gegrepen en gezegd: „Ik wist niet dat het zoo
schoon is cen vaderland te hebben." En zgn
gzeren kruis heeft hij in de baud gehouden tot
hg gestorven is.
De geestelijke knikt in gedachten. Hg weet
wat in -de-ziel van Hanni Möntenich is omge
gaan, hg weet waarom de geteekende en ver-
stootene zgn eereteeken heeft vastgehouden tot
aan den dood en waarom hg een lichte dood
gehad heeft.
En hg kondigt het den volgenden Zondag
van den kansel af. Zegt, dat een wakker sol
daat en brave jongen ingegaan is tot een beter
leven, vroolgk en getroost door het teeken van
eer en dapperheid, déër waar geene smet be
staat voor onschuldigen en waar hem zgn ge
meentebrood niet wordt aangerekend. En dat
hg het beetje harde brood betaald beeft, door
het leven voor zgn vaderland te geven en voor
allen die hem het leven hebben hard gemaakt.
Dat hg in eere met de anderen gelijk mag staan,
en dat een ieder zich bij het zien van ziin naam
van zgn schuld bewust roogo zgn.
Het is zeer stil in de kerk als hg gedaan
heeft. Men hoort geen verlicht kuchen, zooals
anders. En als de geestelijke dan met verheven
stem spreekt: „Laat ons bidden voor de ziel der
afgestorvene, opdat ze rust in vrede. Onze
Vader die in de hemelen zgt," dan vallen de
Stemmen van de vrouwen geestdriftig en aan
gedaan in. En luider verheft do geestelgke zgn
stem: „En vergeef ons onze schulden...."
In de Karpathen.
Een beeld van do moeilgkheden van het oor
logvoeren in de Karpathen vinden wg in een
bericht van een oorlogscorrespondent van do
„Frankfurter Zeitung."
Vooral in den winter is de wgze van vechten
in de Karpathen, waar de vgand hoogten bezet
houdt, buiteugewoon moeilijk, daar het geberg
te op een eigenaardige wijze gevormd is. Van
het Zuiden naar het Noorden loopen verschil-
j lende goede wegen over de passen. Intusschen
worden de dwarsdalen, die zich in
Noordoostelgke richting uitstrekken, van
elkaar gescheiden door kleine bergen en heu-
j veis, die evenals coulissen achter elkaar staan
en die slechts zelden een ver uitzicht mogelijk
maken. De dwars door de Karpathen loopende
i wegen kunnen dus door ontelbare punten be-
lieerscht worden, en ook een terugwgkende vij-
and vindt hier steeds weer nieuwe stellingen.,
welke hg gemakkelgk kan verdedigen, en waar
hg zich met een, naar verhouding kleine macht
kan staande houden. Daarom is de aanvaller
dikwijls gedwongen, de hoofdwegen te verlaten,
om, na vermoeiende verkenningstochten, de
1 schuilhoeken van den vgand te ontloopen, en
dezen langs onbegaanbare zg-paden te naderen,
j paden, die eerst nog van de sneeuw ontdaan
moeten worden.
Wat het beteekent, de verbindingslinies te
beschermen en het zware transport daar te ver
voeren, weot ieder, die de Karpathen kent. Zg
zgn 1000 a 200 M. hoog, verschillende hoogten
zgn steil. Voertuigen kunnen niet gebruikt
worden, slechts lastdieren kunnen de klimmen
de menschen volgen, en zij moeten de munitie
en levensmiddelen vervoeren.
Ook de verkenning door vliegmachines heeft
met groote moeilgkheden te kampen. De hooge
stellingen van den vgand wrongen die vliegers,
om zooveel hooger te vliegen. De wolken, die
zich ophöopen en de dalen bpletten de verken
ning, evenals de nevel-vormingen. Daarbg heer-
sclien er allerlei lastige windstroomingen, waar
door het vliegtoestel voortdurend voor „ver
rassingen" komt te staan.
En dan het weder 1 Men had gerekend op een
strengen winter, vooral toen bekend werd, dat
in de Karpathen de koude in Februari 25 tot
30 graden onder nul is. Kleeding en uitrusting
der Duitsche troepen op dit oorlogstooneel wa
ren daarnaar ingericht. Een groote hoeveelheid
voertuigen had het onderstel van een slede.
Geheele compagnieën waren mot ski's uitgerust.
Ook ontbrak het niet aan eskino-honden, die
bg den sterken sneeuwval groote diensten kon
den bewgzen. Maar het weer was erg verander
lijk; hevige vorst (tot 23 graden toe) verander
de meermalen in een voorjaars-dooi. Meter-
hooge sneeuw smolt suel onder stroomen water.
De colonnes met haar wagens en sleden moes
ten nu eens door dikke sneeuw, dan weer door
zware moerassen van modder voorwaarts en
vaak moesten rij op haar marschen, hoe hooger
ze kwamen, op één dag al deze moeilgkheden
tegelgk overwinnen. De vermoeide soldaten, die
niets dan slaap en rust behoefden, zonken soms
's avonds in de sne»"w neder en vergaten de
Wanneer het Igkje naar het graf wordt ge
dragen, heft de priester de Antiphoon aan:
„Dat de jongelingen en de maagden, de grijs
aards met de jongeren den naam der Hëeron
loven!" gevolgd door den J48en Psaim. Dan
zegt hg: „Heer, ontferm U onzer! enz. Onze
Vader-(in stilte tot).... En leid ons liet in
bekoring. Maar verlos ons van den kwade.
Laat de kleinen tot Mg komen, won' ■nu-'
is het rgk der hemelen. De neer zij met u.
En met uwen geest. Laten wg biddenAl
machtige, eeuwige God, Minnaar der heilig-
zuiverheid, die U in Uwe barmhartigheid ge-
waardigt hebt beden de ziel van.dezc(n) kleine
tot het rijk der lieme'en op te roepen, gewaar-
dig U ook, Heer, zoo niet ons genadiglijk te
handelen, dat (lg ons door de verdiensten van
Uw allerheiligst lyden en de voorspraak der
heilige Maria, altijd Maagd, en van al Uwe
Heiligen in hetzelfde rgk met al Uwe Heiliger,
en Uitverkorenen de eeuwige vreugde laat ge
nieten, Gg, die leeft en heerscht met God den
Vader in de eenheid des H. Oeestes God, dooi
allo eeuwen der eeuwen. Amen
Nu besproeit de priester het Igkje met wg-
water en bewierookt bet als ook het graf. Daar
na wordt het begraven.
Terugkeerend naar de kerk bidt hg de
Antiphoon: „Looft den Heer al Zijn uitver
korenen; beleeft vreugdedagen en prijst 11 em
gevolgd door den Lofzang „B enedicite,
dien de drie jongelingen, Anandas, Azarias en
Misael zongen, toen zg ongedeerd bleven in den
vuuroven van koning Nabuchodonozor. oor
het altaar staande bidt hg ten slotte:
„Da Heer zg met u. En met uwen geest.
Laat ons bidden, God, die op wonderbare wijze
de plichten van Engelen en menschen hebt ver
deeld, verleen goedgunstig, dat ons leven bier
op aarde moge beschermd worden door hen, dia
in den hemel altoos voor U gereed staan om U
te dienen. Door Christus onzen Heer. Amen."
vorst, die vaak ernstige gevolgen voor hen kon
hebben. Vele gevallen van bevroren ledematen
of ernstige longontstekingen deden zich voor en
de oorzaak hiervan was, dat de soldaten te uit
geput waren en geen voorzorgsmaatregelen
namen tegen de hevige koude.
Wat de kwartieren betreft, zoo was van do
arms bevolking der Karpathen-dorpen niet veel
te wachten. Men kan zich niets schilderachtiger
denken, dan de oude houten, met klei bedekte,
rood of blauw geverfde hutjes. Bg deze hutten
ziet men, dat zg geheel met de hand gemaakt
zgn. Zg herinneren aan de primitieve woningen
der oude heidenen, aan de nesten van vogels....
Maar daarin wonen is voor de menschen, die
het anders gewend zgn, moeJgker dan in de
loopgraven, of het kampeeren in het open veld.
In die hutten heerscht een onbeschrgfelgke on
gezonde atmosfeer. Hoofdzakelgk gaf echter
het enorme aantal menschen en paarden den
militaire autoriteiten aanleiding, overal groots
barakken op te richten en zelf te zorgen voor
de verblgfplaats der troepen.
Zoo bevindt zich op do wegen behalve de
duizenden, die den vechtenden brengen wat ze
noodig hebben, ook nog een tweeede leger, het
leger der werklieden. Sommigen bouwen barak
ken, anderen ruimen de sneeuw op, of verbete
ren straten en bruggen. Een zeer moeilgke taak
rust op de schouders der pioniers. De viaducten
der spoorbaan, die door de Karpathen gaat,
waren vroeger vernield. De viaducten zgn groo
te spanningen, die over een kloof gaan van 35
A 40 M. diepte. Voor do vernielde gzeren brug-
constructie is een houten stellagc_ in de plaat»
gekomen, die de rails zal dragen.
