DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND. telegrammen P. W. TWEEHUIJSEN, li EERSTE BLAD r De Geesei der ontvolking DE OORLOfi Van hedenmorgen. BINNENLAND Kinderhuis vest 29-3f-3$f HearSem Kniebeschermers DINSDAG 27 APHiL ISIS ABONNEMENTSPRIJS» Per 8 maanden voor L'aarlcm ƒ1.35 Voor de plaatsen, waar een agent Is gevestigd (kom aer gem.) - 18o Voor de overige plaatsen ia Nederland franco per post 1-80 Afzonderlijke nummers 003 Bureaux van Redactie en Administratie Intercommunaal Telefoonnummer I42S„ PRIJS DER ADVERTENTI8N» Van 1—6 regels 60 cent (contant 50 cent). Iedere regel meer 10 ct. Buiten Haarlem en de Agentschappen 15 ct. per regel. Bniten!. 20 ct. Dienstaanbiedingen 25 ct. (6 regels), driemaal voor 50 ct contant). DIT NUMMER BESTAAT UIT 1-Se"vin trekken yoor-"* wio zien ea ho°" TWEE BLADEN Papcrasserij. bet voor Frankrijk niet reeds te Mt zijn, om dit „dreigend gevaar" nog af biitWen(k*Ib. zoo vragen wij ons op dit oogen ic»,,c' 'l9 e'8ene woorden van bot Franscbe KORTE BERICHTEN ENGELSCHE KAN TTEEKENINGEN. DE NIEUWE AANVAL OP DE DARDANELLEN. DE STRIJD AAN DEN YSER. DUINKERKEN, 26 April. (Part.) De Bel gische ambulance is geheel naar Poperiaghe overgebracht. De Fransche- en Engeische Roode Kruis-dienst liggen voor Armentières en meer Zuidelijk. Alarmeerende berichten komen van het front bij Yperen. Met weglating van het leeds uit de officiëele berichten bekende, maken deze berichten van het volgende melding: Boesinghe, aan liet Ypercnkanaal, is totaal vernield. De kerktoren is in 't midden doorgebroken. De weinige huizen zijn vernield en verbrand. In de bosschen van Oostvleteren worden op het oogen- blik meer dan 1500 Fransehen en Belgen ver pleegd. De eerste hulp wordt verleend, waarna de gewonden over Poperiaghe naar de groote hospitaalinrichtingen van Duinkerken, Calais c. o. doorgezonden worden. In de nosschen zijn groote planken keten gebouwd. Het gehucht Lizerné, aan een viersprong van wegen, is in Duitsche handen. Een verschrikkelijke strijd lieerscht aan het Prima Lederen voorkomen het slijten der kousen. BARTELJOKISSTRAAT 27 TELEFOON 1770. Haariemsche Ailedagjes. No. ïsei. Yser-kahaal van Boesinghe naar Steenstraete. Een gevangen genomen Duitsch luitenant ver telt, dat zeshonderd Belgen een afdeeling Duit sche genisten overviel en hen met geweervuur en de bajonet in het Kanaal joegen. Meer dan 60 Duitschers verdronken voor de oogen der Belgen. De vluchtenden hadden gelegenheid een nood signaal te geven en in minder dan geen tijd werden de Belgen door een groote meerderheid achtervolgd, jKJilktte cm vernietigend vuur op de geallieerden, waarvan er meer dan de helft sneuvelden of gewond ge vangen genomen werden. De Duitschers laten zwaargewonde vijanden op het slagveld liggen. De wegen naar Elverdinghe liggen onder het vuur van den vijand. De strijd duurt onvemiin» derd voort. eme mum muur AGENDA. 28 APRIL. Gebouw St. Bavo R. K. Volksbond Eerbied in Gods Huns. Steuncomité St Vincentiu«-bibliotheek N. Groen markt geopend van l'A— 9 uur. Gasbureau Kruisstraat 45 half demonstratie voor koken op gas, maat schappij Sa nog res. Bisschoppelijk Museum Jansstraat 79 geopend eiken dag van 10—5 uur tegen betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater dagen en R. K. feestdagen. Minister Posthuma heeft de ondoordachte 0u „in uitvoering onmogelijke" levensmidde len-circulaire ingetrokken, zooals te vooa> Zlen was,, cn nu een tweede regeling voor gesteld. Was de eerste regeling al onwen schel ijk m menig opzicht de tweede is nog onrno- 8e 1 ijker. V at beweegt toch dezen bewindsman, die deu roep bad zulk een man der practijk te> Wezen, en nu méér ambtenaar blijkt te zjjn eu bureaucraat dan wie ook! Het eenigc woord dat we ervoor hebben is: paperasserij. Een ontzaglijke papieren omslag zal het gevolg zijn, wanneer de gemeenten op deze maa.regelen ingaan, en liet ééuige goede dat erin is; de opheffing van de beperking, dat de goedkoope levensmiddelen alleen voor On- en minvermogenden zouden verkrijgbaar zijn, wordt weer bedorven door het stelsel van broodkaarten, die zooals Het Huis gezin gisteren terecht opmerkte een1 „ha telijk servituut" vormen zullen. Waarom niet de eenvoudige, veel minder omslachtige, allen ion voordeel komenden weg gevolgd, die reeds zoo dikwijls is aan gewezen: herstel van den moelprijs op bet Oude, wat de Regeering die het inoel-inono- »olie beeft, doen kant ttet is nu, alsof de. Minister bet erop toe legt, de socialistische reclame-agitatie warm te beuden. En hij kan er zeker van zijn: die brooa- tiaarten-paperaeserij gaat er bii ons volk tóch niet in! „Indien wij", zegt het Fransche regee rt ngsblad „L e Temp s", gelooven konden, dat een glorierijke vrede onze pogingen zou bek ronen, dan zou de jongste statistiek der Eransche volksvermindering onze vreifgde spoedig bekoelen. Het is onmogelijk deze cij fers zonder scthrik te lezen. „Deze statistiek heel't betrekking op het cijfer der bevolking in liet eerste semester Van het jaar 1914, dus vóór den oorlog. „Er blijkt uit, dat gedurende deze periode bet aantal geboorten met 3971 verminderd is, terwijl bet sterftecijfer met 20,845 is toege nomen. Dit, beteekent dus, dat do totale be- A ?Tw^an frankrijk in zes maanden tijds met 24,816 is afgenomen. „Deze nieuwe waarneming van een te oud euvel, moet lieden meer dan ooit. niet al- Kou de aandacht van den wetgever of van den geleerde trekken, maar van alle welmee- Bende burgers. „Ons land wordt door een geleidelijke af- bcuiing der bevolking bedreigd, welke zijne bestemming, ja zelfs zijn bestaan in gevaar "lengt, indien men er niet in slaagt het fcUvel spoedig te bestrijden. „De cijfers laten kieroniteut niet den min- tten twijfel over. „De geboorten, die in 1830 de sterftecijfers met on go voer $0,000 overtroffen, en in 1883 zu.ks nog tuoi ïoo.üOO deden, waren in 1905 sleclns 38,000 boogor dan het sterftecijfer, „russchen 1905 eu 1918 overtrof bet geboor- '•cijfor rja). t|er sterfte met 2600. En thans ■tan wij tegenover eeno meerderheid van «ter f te. „Dit feit is des te meer verontrustend, daar yu nu niet meer in staat zullen zijn om de tenten in onze rangen aan te vullen. En en zou de slachtoffers, die ter verdediging au het land vielen, moeten vervangen!" 'L^cmngsblad letterlijk hierboven verta- ™bd, a{ï b6w?ar zif in bet diepe schuldbesef, dat Us', °f onbewust in da boven-vertaalde tegen Engeland en Frankrijk met zooveel te meer kans op succes aanvallend te kunnen optreden. Ofla volk. Vo0r"^ Hf. besloten, een vruchtbare les Vülk i». dat uit dezen oorlog .V0®* Ian8en tijd van levenskracht ankr(jk? VOor ^eu dag komen, dan is liet ho,,8 dspruak van de „Ternps" afgezien Zebec i." ,)vat de statistiek daaromtrent als 16011 medegedeeld, laat te dien \Vat geen twÜfel over. Ook le® vo?r 0I1S volk!.. mt deu oorlog - uit het kwaad - zijn OVERZICHT. De oorlog is woer in een hoogstbelaogrijk stadium gekomen. Aan alle kanten is er actie, en twee zaken vcoral trekken do aandacht. E« eerste is, dat de aanval dor geallieerden op de Dardanellen nu met groote macht en op een andere manier dan eerst, is hervat: de verbondenen hebben een groote troepen macht ontscheept aan de noordzijde van het schiereiland Gallipoli, aan do baai van Enos, en zullen dus nu in plaats van de zee-engte met de vloot te foreeeren, over land den aan val op Turkije en Con3tantinopel probeeren. Het was te voorzien, na de mislukking van den eersten aanval, dat men pogen zou, de geweldige Dardanellen-versterkingen in den rug aan te vallen: de Turken zullen nu te bewijzen hebben, dat ze ook te land do legers der verbondenen kunnen weerstaan, anders ziet het er voor hen slecht uit. De tweede zaak die aandacht trekt, is dat do Duitschers in het Westen nu aan allen kant aanvallend optreden. Hel is alsof ze oen algemeenen opmarsch zijn begonnen, en merkwaardig is óók, dat ze aan allen kant succes hebben. De sobere Duitsche communique's, die blijk baar niet meer zeggen dan ze kunnen vérant- antwoorden, noemen namen; dat is altijd een teokeu van vooruitgang. Lizerne hebben ze nog, of weer, zooais we gisteren hebben gezegd, ligt dit dorp een heel eind ton. westen van het kanaal van Yperen. Bij Zoxmebeeke zijn de Duitschers óók vooruitgegaando aanval om Yperen wordt dus aan alle kanten voortgezet en van een dadelijk stopzetten der Duitsche actie, zcoals het eerste bericht van Engelsch-Frau- schen kant ons wilde doen gelooven, is nog niet veel sprake. üok tusschen Maas en Moezel, bij St. Mi- hiel, wonnen de Duitschers terrein: lVan Eparges uit vorderen zo in "Westelijke rich ting, dat wil du9 zeggen; ze verwijden do beenou van de „tanjg, die de Fianschon zich volgens de legerorders van géneraal Du bai! hadden voorgesteld dicht te. knijpen. De veelgenoemde Hartmannsweilei'kopf is weer 'dooi' do Duitschers heroverd: op ai ie punten van de lange lijn in hot Westen is er dus aan dien kant actie en vooruitgang;. WAT DLITSCHLAND WIL. De Duitsche oud-minister Dernburg, die zoo als men weet sinds het begin van den oorlog in Amerika is, heeft nogmaals van zijn „ge héél on-officieele" uiteenzetting der Duitsche vredesvoorwaarden een verklaring gegeven itt een interview inet de „New York World eu in een voordracht, 'die hij Zaterdagavond in de University Club te Brooklyn hoeft ro llenden. Dernburg heeft gezegd, dat Duitschland niet slechts België, maar de rijkste deelen van klankrijk en Polen bezet houdt, «n het tart de bondgenooten het te dwingen dit gebied te ontruimen, tenzij op zijn eigen voorwaar den, die behelzen: vrije zee en vrijheid voor Duitschland tot expansie buiten Europa. Dernburg noemde Marokko en Madagaskar als lauden/die Frankrijk niet noodig had en betoogde, dat hot. van Engeland afhing of Duitschland België zou opgeven. Indien Engeland een vrije zee wilde waar borgen zou Duitschland zich uit België terug trekken. Zoo Engeland weigerde zou" Duitschland een permanent versterkte basis aan het Engeische Kanaal .vestigen.... Uit Italië. Berichten uit Turijn, via Duitschland, melden dat de Italiaansohe a I' ll eiders wereld een algemeens «laking tegen deu oorlog voorbereidt, indien Italië zou gaan meedoen. Paul Renkin f. Paul Renkin, <le oudste zoon van den Belgischen minister van ko loniën, is in ecu. gevecht bij Dixmuideu in den nacht van Donderdag j.l. gesneuveld. Vredesvoorstellen aan België? De „XXième Siècle" verneemt dat Duitschland eind De cember aan België beeft aangeboden vrede te sluiten. Het voorstel was in vage termen vervat. Het Belgische grondgebied zou ont ruimd worden, maar België zou daarna ver der neutraal moeten blijven en aan zijn bondgenooten Frankrijk en Engeland ver bieden op zijn grondgebied te opereeren. Hieruit trekt bet blad de "conclusie, dat in die dagen de Duitsche opperbvel'uebber de bezwaren begon te gevoelen, aan het ver dedigen eens zoo lange slnglinie verbonden, en daarom zijn troepen wilde ooncent^eeren op do lijn Mua.s-Mcezei-Vogezen, teu einde DUITSCH BERICHT. AANVALLEN OVERAL. L LlvLIJ N, 20 April. (Officieel.) Uit het groote hoofdkwartierRy Yperen duren do ge vechten voort. Lizerne, 0p den westelijken ka naaloever, dat de Fransehen beweren hernomen te hebben, is nog in ons bezit. Ook het ten oos ten vhu het kanaal veroverde terrein wordt door ons verdedigd. Het aantal der veroverde kanonnen is tot 44 gestegen, waaronder zicH 4 zware Engeische stukken bevinden. 1 en noordwesten van Zonnebeeke hebben wij onze aanvallen Voortgezet en namen daarbij meer dan 1000 ('anadeezeu gevangen. Het to totaai aantal gevangenen, is daardoor geste- gen "tot 5000. Een zonderlinge mengeling van volkeren, Se- negalee/en, Engelschen, Turko's, Indiërs, Fran sehen, Canadeezen en Algerijnen bevinden zich in. een naar verhouding kleine omgeving te za- men. In Champagne, ten noorden van Beauséjour, hebben wij twee nachtelijke Eransche aanvallen afgeslagen. ''R booglcn aan de Maas heeft ons offen sief goede vorderingen gemaakt. Verscheidene bergruggen tot de heuvels ten westen van Les Eparges hebben wij achter elkaar stormender hand genomen. Verscheidene honderden matro zen en een i ge machine-ge weren vielen in onze handen. In het bosch van Ailly mislukten eeuige vij andelijke aanvallen. In de Vogezen leidde "ons offensief tot de her overing van den Hartmannsweiler-kopf. De buit au onze troepen bedroeg 11 Eransche officieren en 749 Fransehen, mijnenwerpers en 4 machine-geweren. FRANSCH BERICHT. PARIJS, 20 April. Het staf bericht van hedenmiddag luidt In België wordt de strijd voortgezet onder gun stige omstandigheden voor de troepen der ge allieerden. Twee Duitsche aanvallen, uitgaan de van Passehendaele en Brodseinde, zijn door Engeische troepen gestuit. De Duitschers heb ben daarop Yperen hevig gebombardeerd. De 1' rausolien vorderen op den rechteroever van hot Tserlcnnaal, door hevige togen-aaavalleu. To Not ra Dame do Loretto hebben, de Fran- Schen een Duitschen aanval afgeslagen. Op de Manshoogten ontwikkelt de strijd zich nog. De op 25 April vermelde aanval op ccn loop graaf bij Oalonne werd door Eransche tegen aanvallen gestuit. De Duitschers werden terug geslagen. Zij vielen daarop meer naar het oos ten aan bij Saint Hémy. Kennelijk was 't liun te doen om de herovering van Les Eparges. Een hevig gevecht, voorafgegaan door een overstel pend bombardement, is kort daarna ontstaan op de hellingen ten oosten van deze stelling. De Duitsche aanval is mislukt. LONDEN, 25 April- De militaire medewer ker an do Times zegt in een bespreking van den slag bij Yperen De aanval der Duitschers op do Eransche linies ten noorden van l peren, in don avond van den 22sten dezer, kan niet onverwacht zijn geweest. Wel was onverwacht het gebruik van verstikkende gassen,.die bereid schijnen te zijn in bizondere toestellen 111 do Duitsche loopgra ven cn naar de Eransche linies worden gedre ven door den noordoosten wind. Het gebruik van projectielen, die uilsluitend ten doel heb ben verstikkende of giftige gassen te versprei den, is verboden bii de overeenkomst, den 20sten Juli 1899 in Dpu Haag onder teek end, en Duitschland behoort tot die ouderteekenaars. De verontschuldiging dor Duitschers voor het gebruik dezer gassen slaat op het woord „uit sluitend"; hun projectielen zoo is hun rede neering hebben, niet „uitsluitend." ton doel verstikkende gassen to verspreiden. In het geval van den siag ten noorden van Yperen is het nog ni0t vastgesteld of er wel „projectielen met verstikkende gassen zijn gebruikt, maar het st«at vast dat verstikking liet eonige doel der Duitschers was met het verspreiden van gassen. Derhalve is do geest der Haagsche overeenkomst geschonden en heb ben de Duitschers aan hun tele schanddaden er weer een toegevoegd. De correspondent besluit met het uitsproken van de hoop, dat dé Duitschers inderdaad een ornstigen aanval in A laanderen zullen onder nemen. DUITSCHE BESCHOUWINGEN. BERLIJN, 26 April. (S.-corr.) De Lokal-An- zeiger meldt: Door do jongste geechten in Vlaanderen tot reorganisatie zijner troepen en met name van de gedecimeerde Canadeezen ge noodzaakt, heeft maarschalk Frensch met gene raal Foeh een rogeling getroffen in, verband met de verwachte voortzetting van het Duit sche offensief. Voorloopig zullen Fransche af- deelingen van een anderen sector naar Vlaande ren gezonden worden. Onder de gesneuvelden zijn zoons van de bekendste Canadeesche fa milies. Fransche militaire deskundigen vinden den toestand der Fransehen in Vlaanderen min der gevaarlijk dan die der Engeische contingen ten, wier aanvoerders door een tegen llijssel ondernomen aanval de Duitsche plannen wil den verijdelen, doch totnutoe tevergeefs. Het rapport van Joffre noemt als de hoofdoorzaak van het échec der Fransehen, de ongunstige inrichting hunner loopgraven, waardoor de ver stikkende gassen de daarin liggenden konden bereiken. De thans den Duitschers aH laagheid verweten gebruikmaking van gasbommen is, zegt het Duitsche blad, door de Parijsche pers indertijd als triomf der Fransche chemie ge vierd; zij verlangde toen een nationale beloo ning voor den uitvinder!. LONDEN, 20 April. De admiraliteit deelt mee, dat het leger der geallieerden op verschil lende punten van het Schiereiland van Galli poli is ontscheept. LONDEN, 26 April. Het persbureau deelt^ mee: De algemeene aanval op de Dardanellen is gisteren door leger en vloot hervat. De ont scheping van het leger onder dekking van de vloot begon vóór zonsopgang op verschillende punten van 't Schiereiland van Gallipoli, en was ondanks den ernstigen tegenstand van den vijand, die zich in sterke "door prikkeldraad be schermde loopgraven had .verschanst, een vol ledig succes. Vóór liet vallen van den nacht waren groote troepenmachten aan land gezet. De landing en de opmarsch van het leger worden voortgezet. 1)E U-OORLOG. BERLIJN, 26 April. Naar aanleiding van het bericht over het in den grond boren van den Engelsclien stoomtreiler „St. Lawrence" door een Duitsche duikboot, deu 28en April, heeft de „Times" het bericht verspreid, dat de kapi tein van de duikboot de redding niet heeft wil len toestaan van twee over boord gesprongen leden van do bemanning, zoodat dezen verdron ken zijn. Hieromtrent wordt ons van bevoegde zijde medegedeeld: Do Duitsche duikboot kon uit de bewegingen van den treiler, die eerst met >olle vaart op de duikboot aanhield en toen zwenkte, bemerken dat deze treiler een vaartuig was, dat voorposten-dienst deed. De vluchtende treiler werd door kanonschoten tot stoppen gedwon gen, waarop het grootste deel van do beman ning zich in de booten begaf. Inmiddels lieten drie aan boord achtergeble ven mannen postduiven wegvliegen en wenkten toen hun booten. Toen deze in de buurt waren, sprongen zij over boord. Slechts één hunner werd door do booten gered, de twee anderen verdronken. De duikboot die op 250 M. afstands van den treiler Jag heeft het reddingwerk op geenerlei wijze belemmerd. De bewering van de „Times" is dus onwaar. OP DE NOORDZEE. BERLIJN, 26 April. Van bevoegde zijde i wordt medegedeeld, dat do Duitsche watervlie- gers den laats ten tijd herhaaldelijk door Engei sche koopvaarders met geweren en kanonnen beschoten zijn, zonder dat de schepen door vlie gers waren aangevallen. In één geval geschiedde dit door een flottile van 5 treilevs, een andoren keer door een Engelsch koopvaardijschip. Als antwoord op dezen aanval werden bommen naar de schepen geworpen. MIDDENSTANDS-ZELFBEWUSTZIJN. Als er ooit een goed, een ernstig woord is ge sproken tot de Middenstanders, dan was het gisteravond in de R. K. Middenstandsvereeni- ging hier ter stede, het woord, dat MT. Dr. Jan van Best sprak tot onze Haariemsche Mid denstanders! Heel die rede van Mr. Dr. Jan van Best stond op d i t thema vastdat de Middenstander eer bied hebbe voor eigen stand! - Inderdaad! Wat er al gepoogd is te zeggen en te doen voor den Middenstand, dat werd samengebracht in dit ééne zinnetje: laat de Middenstand zijn eigen stand hooghouden! Laat hij zelfbewustzijn hebben. D. w. z. laat hij niet zijn zonen, als ze goed. verstand hebben, heel gauw tot wat anders op voeden. D. w. z. laat hij niet ziju zonen, als hij ze wat geld kan nalaten, tot fabrikantjes of groot handelaartjes maken! D. w. z. iaat hij zijn stand hooghouden óók door de minderwaardigen te weren, óók door als goede middenstanders een sterke organisa tie onder elkander te vormen.... Dim zal de Middenstand, die eerbied heeft voor eigen stand, de besten in eigen stand ook houden, en als stand vooruitgaan Wij hebben inderdaad zelden zulk een duide lijk cn krachtig woord gehoord.... een woord ook dat klaarblijkelijk indruk maakte! En bet mooie van dit alles is, dat dit woord gegrondvest, was op de oude Roomsolie idóo an liet gilde. Mr. van Best wees het klaar en duidelijk aan den stand van winkelier of koopman of han delaar of klein-industrieel hoog te houden dat is niet anders dan te bouwen op do oude, de historische, de altijd-katholieke idéé der undideneeuwsclio gilden, die in eigen standsbe- wustzyn, eigen stands-kracht, ook hun kracht vonden ter zelfstandigheid naar buiten. bewustzijn, en diensvolgens ook zelf- standigheid, en daarom ook saamhoorig. beid mét elkander voor eigen stand, dót is de kracht van den Middenstand in onze dagen, en Mr. van Best heeft daarop welsprekend gewezen. Men leze het verslag in dit blad: het zal menigeen die daar jammer genoeg! niet was, ten voordeel kunnen zijn! I. f i DE ZENDING VAN MGR. NOLENS. De Maasbode ontving het .volgende schrij, ven: Geachte redactie. 'Dp gevaar af van de opmerking Ie moe* ten vernemen, dat ik my niet heb in te laten niet de leiding van uw blad, zij het mi) niettemin vergund u deu volgenden gemoe-« delijken raad te geven. De reis van Mgr. Nolens heeft aanleiding; gegeven tot verschillende berichten en bt* schouwingen. Ook uwe redactie heeft den lezers van da Maasbode meegedeeld, wat zij vernomen! had, zonder daarbij in het minst te doen blijY ken van eonigo spijt, dat anderen in een an-J der punt waren vóór geweest, ook zonder d<» houding van andere organen aan critiek t» onderwerpen. Ik zou mü echter kunnen hegrijpen, nat het u op een gegeven oogenblik to machtig werd, dat kennisneming van sommige aélMf-, turen u in de verzoeking bracht deel te ne\ men aan elders aangevangen polemiek;, Maar dan zoude ik u toeh willen vragen aan die verleiding weerstand te bieden. Van groot, belang is het, dat de Maasbode haar waardige houding in deze blijvo in acW|(" nemen. Polemiek kan hier slechts schaden. Door u is aanstonds zoo juist gevoeld, em aan dit gevoel uitdrukking gegeven, dat hetj hier geldt eeno nationale zaak, een zaak» waarhij hot landsbelang betrokken eu die dus allereerst als zoodanig beoordeel»" en met de r.oodige voorzichtigheid behan* deld worïïeu moet. ._v Door deel te nemen aan een P019"1^' «*7 lijk die elders geopend is, i® er S*vaar, dat, dat juist nit het oog verloren, en zoo bef

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1915 | | pagina 1