DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND,
IDQii
Aan onze
Lezers en Adverteerders.
Kinderhuisvest 29-33, Haarlem
DE OORLOG
3C
tien duizend zes honderd exemplaren.
UITKEERING VIERHONDERD GULDEN.
EERSTE BLAD
Berichte
Het Landstorm-Ontwerp.
Witte Schoenen vanaf fi.75
Sandalen vanat f 1.35
P. W. TW£EHUIJSEN,
2C
33
3£
ttJULNDAG 28 JUKI 1915
46ste Jaargang No. 8783
ABONNEMENTSPRIJS j
Per 3' maanden voor Haarlem en voor de plaatsen waar een agent
gevestigd is (kom der gemeente)
Voor de overige p,aatsen in Nederland per post.
Per- week voor Haarlem en de agentschappen
Afzonderlijke nummers
t 1,60
- 2,
- 0,12
- 0,05
Bureau van Redactie en Administratie:
Intercommunaal Telefoonnummer 1426.
PRIJS DER ADVERTENTIËN
Van 15 regels 0,75
Iedere regel meer,,...-0,15
Buitenland per regelo,20
Advertentiën in de rubriek „Vraag en Aanbod" van 1 5 regels - 0,40
Elke regel meeroio
GULDEN l>ü
levenlange onge
schiktheid tot
werken.
Alle betalende abonnés op dit blad, die in het bezit eener verzekeringspolis zijn, volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor:
GULDEN bij
verlies van
hand of voet. lUU één oog. 9 88 U é6a duim- U W wijsvinger,
GULDEN bij
overlijden.
GULDEN
verlies van
bü
een
GULDEN bjj
verlies van
GULDEN bij
verlies van
één duim.
G Li LDEN bjj
verlies vau
één anderen
vinger.
DE UITKEERING DEZER BEDRAGEN WORDT GEGARANDEERD DOOR DE „HOLLANDSCHE ALGEMEENE VERZEKERINGSBANK" TE SCHIEDAM.
Wij zien ons genoodzaakt, met ingang van 1 Juli de prijzen der advertentiën
en het abonnementsgeld van de Nieuwe Haarlemsche Courant te verhoogen.
Reeds sedert lang waren wij en met ons de beide andere Haarlemsche
dagbladen overtuigd dat een courant zooals die tegenwoordig en terecht
door den lezer verlangd wordt, voor den tot dusver geldenden prijs niet op den
duur kan geleverd worden. Al de kosten van zoo verschillenden aard, waarvoor
een courant dagelijks komt te staan, zijn al sinds jaren voortdurend sterk stijgende.
Nu daarbij door den oorlogstoestand nog behalve andere abnormale stijgingen
een verhooging van den papierprijs komt, die op het oogenblik ons reeds
HONDERDEN GULDENS PER MAAND kost, bleek het onmogelijk te blijven
bij ons aanvankelijk voornemen om de prijsverhooging der Nieuwe Haarlemsche
Courant nog eenigen tijd uit te stellen.
Daarbij komt dat wij niet langer wenschen te weerstaan aan den billijken
aandrang van velen onzer lezers om de courant weder geregeld te doen verschijnen
in acht bladzijden daags. Tevens zal aan eenige andere wenschen van onze lezers
tegemoet worden gekomen. Op een andere plaat3 in dit nummer zullen daaromtrent
nadere mededeelingen worden aangetroffen.
De abonnementsprijs van ons dagblad zal gesteld moeten worden op f 1.60
per drie maanden (met ingang van 1 Juli) of 12y2 cents per week (met ingang
van 28 Juni). Per post f 2 per kwartaal.
Voor eenige agentschappen onzer courant zal om administratieve redenen de
verhooging van-den abonnementsprijs niet a.s. Maandag, doch iets later ingaan.
Wat de advertentie-prijzen betreft, de standaard-regelprijs is in den loop der
jaren steeds dezelfde gebleven, schoon de dagelijksche oplage meer dan verdrie
voudigde en thans het werkelijk toch niet onbelangrijke getal heeft bereikt van
Wij moeten thans dezen regelprijs bepalen op 15 cents, terwijl de lang
gehandhaafde conditie van „de derde plaatsing gratis" zal moeten vervallen.
Ook de goedkoope advertentiën moeten eenigszins in prijs verhoogd worden,
zoodat ons advertentietarief met ingang van 1 Juli zal zijn als volgt:
Losse advertentiën: 1 tot 5 regels 75 cents, iedere regel meer 15 cents.
Contracten voor handels-annonces (echter uitsluitend voor deze): 500 regels
7 cent, 1000 regels 6 cent, 2000 regels 5y2 cent, 5000 regels 5 cent.
Rubriek Vraag en Aanbod: 1 tot 5 regels 40 cent, iedere regel
meer 10 cent.
(Voor adverteerders buiten Haarlem en de agentschappen moeten de prijzen
van handels-annonces hooger gesteld worden dan bovengenoemd.)
Natuurlijk worden alle loopende advertentie-contracten op de overeengekomen
voorwaarden afgewikkeld.
Administratie NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT:
Jfoor de nagelaten betrekkingen van onzen abonné-polishou-
wijlen den Heer KROMHOUT, die door een noodlottig
^Qeluk het leven verloor, ligt ten onzen kantore het bedrag
qer uitkeering ad f 400 beschikbaar. De Administratie.
^1T NUMMER BESTAAT UIT
DRIE BLADEN
.Wegens den feestdag vandeH.H.
Postelen Petrus en Paulus zal onze
.^frant morgen NIET verschijnen.
ö^ll, die zich met X Juli a.s.
I** kwartaal op de NIEUWE
^ARL. COURANT abon-
q^fen, ontvangen de vóór
datum verschijnend©
^ttiers gratis.
OB ADMINISTRATIE.
nda.
29 JUNI.
-2 uur Orgelbeepe-
0r deu heer Louis Robert. (Zie pro-
r°°te Kerk -1-
r 6t*dfinieuws).
tof>nstfti?alsmuseum
ar. j elLn{f van Oude
1 btenncomité.
10—5 uur
Kunst ten bate
Buiteneocieteit Trou moet Blycken
8H uur Concert Haarl. Muziekkorps
BLOEMENDAAL - Hotel Duin en Daal
dagelijks 2 concerten bü gunstig weer.
AGENDA. 30 JUNI.
Gebouw St.-Bavo R.-K. Volksoond
Eerbied in Gods Huis.
St Vineentius-bibliotheek N. Groen,
markt geopend van 7^—9 uur.
Statenzaal Prinsenhof IM uur Ge
meenteraadsvergadering.
In den Hout - 8 uur Concert Haar
lem's Muziekkorps.
Bisschoppelijk Museum Jansstraat
79 geopend eiken dag van 105 dot tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater
dagen en B. E. feestdagen.
Het heeft verluid officiéél was het bericht
niet dat het ontwerp-Landstormwijzigings-
wet vele tegenstanders heeft gehad in de afdee-
lingen der Tweede Kamer.
De sociaal-democraten vooral sputteren er
vreeselijk tegen: zij willen zelfs, vanwege de
„reclame", wat „reuzenmeetings" ertegen op
touw zetten, en na de mislukte bruinbrood-
agitatie leent zich dan ook zoo oppervlakkig
gezien een „anti-landstorm-agitatie" héél wel
voor de sociaal-democratische ontevredenheids
speculaties.
En aangezien de soc.-democraten ia den regel
de eersten zijn om hüa opinie voor „de alge-
meene opinie" te verslijten, is het heel wel moge
lijk dat het bericht van die z.g. algemeene
oppositie in de afdeelingen der Kamer bij nader
inzichtietwat overdreven zal blijken!
Intusschen: ook bij onze rechtsche partijen is
de instemming met het ontwerp volstrekt niet
algemeen. Met name het „Centrum" en eenige
Limburgsche bladen meenen, dat we met hetj
Landstorm-wetje den weg van den algemeenen
dienstplicht uitgaan, dat „het militairisme" j
erdoor versterkt zal worden, en dat we zelfs, J
door „legeruitbreiding"( in de richting sturen j
van „De Telegraaf" die per se een oorlog tegen
de Duitschers wenscht verklaard te zien.
Tegenover deze o. i. volstrekt ongerechtvaar
digde en ook onjuiste meening wenschen we een
en ander in het midden te brengen.
Om nu maar met het laatste te beginnen: „Het
Volk" en de sociaal-democratische leiders, die
vanwege de reclame voor de partij het anti-
laiidstorm-relletje hebben op touw gezet, beweren
van den hoogen boom uit, dat we door de voor
gestelde „legeruitbreiding" het gevaar van
oorlog voor ons land vergrooten.
Tot dusver is deze redeneering ons niet logisch
en duidelijk genoeg.
Immers: als er iets in deze tijden duidelijk
is gebleken is het dit, dat er geen beter vóór-
behoedmiddel is om niet in den oorlog te worden
meegesleept, dan een goede militaire organisatie
die gereed staat in te grijpen.
De geschiedenis der eerste weken van den
oorlog heeft dat ten opzichte van óns land
duidelijk: aangetoond.
Maar sedert dien is door de nieuwe techniek
die deze oorlog heeft geleerd, het denkbeeld over
„voldoende organisatie" gewijzigd. i
Het is gebleken, dat er nit andere eischen
gesteld worden aan het leger, dan men voor een
jaar ooit kon denken.
En is het dan te verwonderen dat ons leger-1
bestuur, dat de verantwoordelijkheid heeft om
gereed te staan, zoo wie ook onze vrijheid
belaagde, met die veranderde eischen rekening
houdt?
het is gekleed, wordt het tevens voor een ieder
duidelijk, dat dit vormen van een legerreserve
met korten oefentijd voor mogelijk oorlogsge
vaar een maatregel is die speciaal voor dezen
tijd wordt genomen.
Aan een achterbaks en sluiks invoeren van
algemeenen dienstplicht denkt niemand.
En daarom late men zich niet beetnemen door
de reclame-agitatie der S. D. A. P'ers, die weer
toonen letterlijk alles te willen aangrijpen, als
er maar wat voordeel voor „de partij" uit ge
haald kan worden.
En daarom zij men gerust over de „algemeene
ontstemming" die naar het zeggen der sociaal
democraten de indiening van dat ontwerp in
den lande en zelfs in de Kamer heeft gewekt.
„Militairisme" is het Landstorm-wetje wel
allerminst, en dat de meerderheid der Kamer
leden, wien het toch waarlijk niet aan gezond
oordeel ontbreekt, en zelfs de meerderheid van
ons volk dat zal begrijpen wanneer het duidelijk
wordt dat niet anders bedoeld is dan een nood
zakelijke reserve vormen die bij onverhoopten
oorlogstoestand toch noodzakelijk is, daar
van zijn wij zeker!
1
Er is bovendien nóg iets, dat maar al te zeer
wordt voorbijgezien.
Men spreekt in „Het Volk" en andere bladen
voortdurend van „legeruitbreiding".
En toch is niets minder waar, dan dat dit
Landstormwetje het actieve leger zou uitbreiden.
Vooreerst behoort de landstorm niet tot het
actieve leger, maar wordt de opkomst ervan tot
actieven dienst alléén in oorlogstijd gevorderd.
Doch als men nagaat, waaróm dat ontwerp
is ingediend, bemerkt men aldra, dat het niet
is een wetje tot uitbreiding van het leger, maar
een, dat gebaseerd op hetgeen de ondervinding
van dezen oorlog leert, zal dienen ons leger in
een eventueelen oorlogstijd op dezelfde sterkte
te houden.
Immers: het Landstorm-wetje wil niet anders
dan reserves te scheppen.
Het is nu eenmaal zoo: onze jonge leger-
organisatie heeft nog niet de mogelijkheid ge
bracht, voldoende reserves te formeeren.
Op den duur, als de Militie- en Landstorm
wetten jarenlang in werking zijn, zal dat wèl
het geval zijn, nil echter lijkt het er niet
naar.
En nu heeft de ondervinding (b.v. uit België)
in dezen oorlog wel voldoende geleerd dat een
leger zonder reserves in den tegenwoordigen tijd
niet gerechtvaardigd is.
Het is dus begrijpelijk, dat de Nederlandsche
leger-autoritelten, nu immers het oorlogsgevaar
voor ons land nog altijd dreigend blijft, gebruik
gemaakt hebben van de algemeene beweging
die er is vóór een algemeenen oefenplicht, om
dien oefenplicht dan toch zóó door te voeren, dat
daardoor behoorlijke reserves worden gevormd
voor onze staande legermacht.
Men kan den legerautoriteiteri niet verwijten,
dat zij te voren niet in denzelfden geest
werkten.
Want voor de inrichting en oefening van
vrijwillige landstonnafdeelingen is voortdurend
groote moeite gedaan.
Doch niemand durfde het aan, die landstorm-
oefeningen verplichtend te stellen. Totdat het
adres-van Aalst c. s. en de algemeene instem
ming die dat adres vond in den lande, aan
de regeering den moed gaf, om in dien geest
voorstellen te doen.
Wanneer men nu zegt, dat deze voorstellen
den algemeenen dienstplicht invoeren, dan blijkt
daaruit al dat men het verschil tusschen het
staande leger (militie en landweer) en de
reserve (landstorm) niet voldoende in het oog
houdt.
In oorlogstijd zou dit verschil inderdaad niet
zoo groot zijn (doch wie zou dat willen?),
in vredestijd echter is de dienst bij het leger en
die bij den landstorm totaal verschillend.
En door de omstandigheden waaronder dit
ontwerp wordt ingediend, door den vorm waarin
OVERZICHT.
Heden is het een jaar geleden, dat te
Serajawo aartshertog Frans Ferdinand en
zjjn gemalin onder den kogel van Princip
vielen... wat den wereldoorlog ontketend
heeft.
Immers: zooals van Oostenrijksche zijde
heden nog eens wordt herinnerd: de arm
van Princip werd bestuurd door de revolu-
tiónairo bewdjringr in Servië die door Rusland
weer werd beïnvloed en gesteund, en dege
nen die nog immer volhouden dat Rusland
e(genlijk dezen oorlog gewild en uitgelokt
heeft, zullen waarlijk zoover niet van de
waarheid af zij n
Intusschen: al deze overwegingen en be
schouwingen zijn, bij de gruwelijke feiten
van den oorlog, vrij vruchteloos.
De oogenblikkelijke minderheid der Duit
schers op het Westelijk front, vanwaar
klaarblijkelijk reusachtige troependeelen
naar Galicië waren gezonden, is alweer voor
bij.
De Franschen en Engelschen hebben on
danks kleine voordeelen in dien tijd, toch.
niet de mogelijkheid gehad, daar door te
breken: hun voordeelen bij Neuville St.
Vaest en Lorette, de verzetting van de front
lijn over enkele kilometers tot een paar
honderd meters in de richting van Lens, wa
ren de eenige gevolgen. Nu echter schijnen
de Duitschers hun troepenstellingen weer
versterkt te hebben en het gevolg is, dat
alle stellingen bij Souchez die in de afgeloo-
pen week door de Franschen waren geno
men, weer in Duitsche handen zijn geko
men: het Fransclie communiqué van giate-
teren bevestigt dat.
Ook bij Les Eparges hebben de Duitschers
voordeelen behaald, die door de Franschen
worden toegegeven.
In Galicië schijnen de Russen verder te
wijken: de Oostenrijkers melden dat zij in
bet front do Russische linies weer hebben
doorbroken en dat cle Russen over het ge-
heele front terugtrekken. A'artshenog Fried-
rich in te Lemberg met veel enthousiasme
ontvangen.
Van de Dardanellen nog altijd geen be
langrijk nieuws.
Evenmin aan het Italiaansclie front, waar
de Italianen nu voor de groote versterkte
Oostenrijksche stellingen staan: de Italiaan
sclie pers lijkt volgens berichten uit Rome
nu al wat ontnuchterd over het plotselinge
ophouden van het eens zoo schitterend ge
noemde offensief.
fransch-Bslgssch front
De legei'bei'ieliten der laatste dagen.
De Fransche en Duitsche communique's van
de laatste dagen zqn ditmaal vrijwel overeen
stemmend.
De Duitschers meldden Zaterdagavond:
„De sedert dagen gevoerde onafgebroken ge
vechten op korten afstand om de gedeelten van
onze stellingen ten N. van Souchez en halver
wege Souchez en Neuville, die zich nog in het
bezit van den vijand bevonden, zijn ten einde.
In den. afgeloopen nacht zijn de laatste Fran
schen uit onze loopgraven geworpen. Tot hun
BARTELJUfólS&TfêAAT 27
TELEFOON 1770.
Haarlemsche Aileriagies. n®. 1612
GEEN KERMIS!
Het besluit, dat B. en W. den Raad vooi
te stellen te nemen, en dat a.s. Woensdag in
behandeling komt, zal ongetwijfeld de in
stemming van zoo goed als iedereen hebben,
Geen kermis, een tijd om nu eens de
blommetjes buiten te zetten en een heele
week een soort van algemeene pretmakerij
te houden, is het nu waarlijk niet, en
daar nu eenmaal die jaarlijksche opzetting
van ktamen en „spullen" en vermaakgele
genheden de aanleiding is tot een algemeene
pretmakerij, is het veel beter, die aanlei
ding weg te nemen.
Dat is weliswaar heel bedroevend en scha
delijk voor de menschen, die juist door en
aan de kermis, d.w.z. i n die kramen en
„spellen" en tenten hun brood moeten ver
dienen, maarwat het zwaarste is moet
het zwaarste wegen.
Alleen vinden wij het jammer, dat dit
besluit zoo laat komt. Het had best een
maand of zes weken eerder kunnen wor
den voorgesteld: nu, nadat verschillende
kermismensehen al onkosten hebben ge
maakt voor de inschrijving, opmeting enz.,
de kermis at te lasten wel, bet komt ons'
toch voor, dat het gemeentebestuur wat
vroeger had kunnen besluitenI
Dat bad dan tevens voorkomen de actie,
die om principieel.e redenen weer een«
tegen de kermis is op touw gezet, en die met
dit besluit, al komt dat erna, niets te ma
ken heeft.
Intusschen: Haarlem zal zooals gezegd,
liet ditmaal zonder veel opoffering of tegen
zin zonder kermis doen: de burgerij, zelfs
die liet sterkst voor behoud van de kermis
ooit pleitte, weet dat dit een wijs besluit
is!
versterking had de vijand nog gisteravond zoo
wel ter weerszijden van de Loretto-hoogte al»
ten N. van Souchez versch© troepen voor den
aanval aangevoerd, die echter werden terugge
slagen."
Dit wordt door de Fransche als volgt toe
gegeven
In de streek ten noorden van Atrccht slaag
den de Duitschers erin over een front van 200
meter weder den hollen weg van Ablain naar
Angres, ten noorden van Souchez, te bezetten."
Behalve artilleriegevechten aan beide zijdep
wordt nog gesproken over gevechten bij Maas
hoogten. Van Fransche zijde luidt het:
„Op de Maashoogten deden de Duitschers en
aanval welke afgeslagen werd, behalve op één
punt, waar zij een loopgraaf binnendrongen
welke door tweo Fransche secties was bezet.
Het gevecht duurde voort dén geheel en nacht
van 20 op 27 Juni. \oor het overige hebben de
1' ranschen hun stellingen en winsten van de
vorige dagen behouden."
In hot Duitsche bericht
„De vijand deed de laatste dagen pogingen
zich weder in het bezit te stellen van het ter
rein dat zij den 24en op de Maashoogten verlo
ren. Nadat wij al deze pogingen hadden ver
ijdeld, verrasten wij gisteren onzen tegenstan
der met een stormaanval op den heuvelrug vlak
ten Zuiden van Les Eparges. Deze was na een
kortstondig gevecht in ons bezit. Wel deed de
vijand den geheel nacht pogingen om den heu
velrug weder te nemen, maar al zijne aanvallen
mislukten."
Van de overige mededeelingen wordt nog ge
noemd uit de Duitsche berichten
De officieele mededeeliüg van Fransche zijde
van 26 Juni over de verovering van 4 Duitsche
machinegeweren bij Bandesapt is verzonnen.
De vijand ia na zijn nederlaag daar bij zijn
tegenaanvallen nergens ook maar in de
nabijheid van de door ons veroverde stelling ge
komen. Wij daarentegen maakten 268 gevan
genen en veroverden, twee revolverkatv nivn,
vijf machinegeweren en zeven grootere en klei
nere mijnenwerpers.
De vijandelijke artillerie welke opgesteld is
naast de kathedraal van Atrecht, is door ons
beschoten. (Dit voorspelde een F ranselt
bericht, dat de „barbaren" de kathedraal van
Atrecht hebben beschoten 1) Een munitieberg-
plaats vloog in de lucht.
In do Ar.gonnen ten Noord-Westen van
Vicnne lo Chateau hebben wij een gedeelte
loopgraven bestormd en niettegenstaande ver-
IEUIEIIMILEM
M
"VAjgu
150
IttO
60
s
i
