Rijwielbanden
Madonna.
Mm UIT HMRLERIERXEES
J. v. d. HAEER,
DE OORLOG'
Goedkoopst adres
^hachgelstraat 7-9 bij de Anegaag.
BINNENLAND
Op dp j.l. gehouden vergadering der R.Kt
,;K. Kiesvereeniging te Hoofddorp, een ver
voering welke getuigde van meeleven met
a'V politieken strijd, welke voor de deur
ut, zijn een paar punten naar voren ge-
,'%ht welke wel de moeite waard zijn om
VERSPREIDE BERICHTEN
NIEUWE HAARLE/ASCHE COURANT TWSiLflD
VIL
D© a.s. gemeenteraadsverkiezingen liggen
P veler lippen. En geen wonder. De strijd
M bijzonder hevig worden. De liberalen
üUen al hunne krachten inspannen, om
6n raad weer „om" te zetten. De^ drie
katholieke raadsleden die de „Meer" nog
el-fc moeten er ook uit!...
,Be meest bekende en populaire mannen
'it het district heeft men een candidatuur
^«geboden, om te trachten de kiezers van
ien principieelen weg af te brengen.
.Katholieke kiezers laat u daardoor toch
'Gfc verschalken. De strijd gaat niet om
ersonon, doch om begi.n.s.e.l.e.n. En
aar het beginselen geldt, daar is ieder Ka-
koliek op z'n postl
In de komende dagen zal dus de propa-
'<Rida voor onze candidaten moeten gevoerd
?°rden. Die propaganda moet worden ge-
'oerd door huisbezoek, vergaderingen en
°or middel van de Roomsche Pers. Doch
'et lijkt mij zoo toe, dat als we niet op
ussen van die propaganda niet veel zal
:.°men. En toch vrienden, het is noodzake-
'ik! Onze kiezers moeten beter politiek
'htwikkeld worden, opdat zij beter het hoofd
;Unnen bieden aan de aanvallen, die op on-
'o mannen èn beginselen worden gedaan.
Er moet meer vuur gebracht worden onder
j6 mannen van het stembiljet, opdat zij
-uilen beseffen welk een waarde er in ge-
;egen is, om van zijn stemrecht gebruik
e maken. De Katholieken van c(e Meer
koeten gemobiliseerd worden, voor de a.s.
f 'Gnieenteraadsverkiezingen!
Daar moet komen een politieke propagan-
I '^club, die de actie voert, het huisbezoek
Pgelt, de lakschen aanspoort, de weifelenden
'°et besluiten, kortom liet moet zoover ko-
Uen, dat men met alle kiezers in contact
ftaat.
Daar mo"( gewerkt worden met onze Ka-
kolieke pTs, vooral met de N. Haarl. Ct.,
want er zijn nog verschillende Katho-
leken die niet eens een dagblad bezitten,
"aar daar zijn er ook die hun voorlichting
''Ueken in de liberale, anticlericale
.•Meerbode." Dit. blad, dat geheel de actie
liberalen in de hand werkt zoowel door
;;0frespondenties als door ingezonden stuk-
\eo, dit blad kan niet genoeg worden be-
Sredenl
En het zal ook de taak der politieke pro
lan disten zijn (worden) om dit blad uit
banden der Katholieken, te brengen, en
fu daarvoor in de plaats een Roomsch dag-
1'*d te bezorgen. Want 'n politieke actie, wel-
*'0 niet voldoende wordt ondersteund door
"e'l goed-geredigeerde en voel gelezéné pérs,
'oeft niets te beteekenent Daarom dus, voor
aangepakt voor de Katholieke persl
Gens wat nader te bekijken.
- %ar werd de wenschelijkheid bepleit van
|e' zitting nemen van een Katholiek arbei-
in den Gemeenteraad.
Met bewijzen toonde een der leden de
|°odzakelijkheid daarvan uitvoerig aan, en
ef; applaus der vergadering was een epre-
Gnd bewijs dat zij het er volkomen mede
hs was.
Maar als men het zoover wil brengen dan
billen de arbeiders eerst in het economisch
^'6n eens wat meer op den voorgrond moe-
a tredenl Doch... dit zullen wij bewaren
ot
na de verkiezingen 1
D& besluiten zijn thans gevallen.
De kiesvereeniging heeft hare houding be
laid. ïhaus zonder morren die besluiten
'Pgevolgd! Alleen in éénheid ligt onze
vracht.
En dan zullen in de Meer patroon en
middenstander en landbouwer op-
den U voor overwinning onzer begin-
Haarlom heelt ons doen zien wii er van
|iet liberalisme is overgebleven,' en wat door
Jachtig samenwerken tusschen anti-re-
olutionairen, chr.-lustorischen en katholie-
^aar de roman van W. COLLINS.
(Uit het Engeisch.)
ken kan bereikt worden. Zoo ging 't in
Haarlem, zoo zal 't daar weer gaan en in Üe
Haarlemmermeer moet 't óók zoo gaan.
Maar... daarvoor moet gewerkt wordenl
De middelen zijn bekendI
Welnu, dus aan den slag!
OBSERVATOR.
EEN ENGELSCH OORDEEL.
„Wij raobiliseeren", 7,00 schrijft Daily Mail
van 14 Juni, „onze fabrieken voor de fabri-
katie van munitie. Wanneer zullen wij ech
ter beginnen, onze geleerden en uitvinders
te moMliseeten? In vroegere oorlogen, b.v.
in de Napoleontische was Engeland door zijn
oorlogsmateriaal Frankrijk verre de baas.
Het overtrof dit land in nieuwe uitvindin
gen en in de wetenschappelijke toepassing
dier nieuwigheden. Tegenwoordig echter
staan wij in elk opzicht bii Duifc-ehland Ion
achter.
„De Duit&chers hebben zich groote fabrie
ken gebouwd, waarin hun industrie, die
hoofdzakelijk met de vervaardiging van oor
logsmateriaal bezig is, in staat is, de wereld
te voorzien. Terwijl de geallieerden enorme
moeilijkheden hebben, zelfs met inbegrip der
hulp door de Amerikaan&che industrie, om
hun behoefte aau wapenen en munitie te
bestrijden, kan Duitschland zijn troepen met
niillioenen geweren, met duizenden mar
dliinegeweren, met hond orden reuzenkancru-
nen, met duizenden tons panfcserplaten, met
tallooze vrachtauto's en met onbeperkte hoe
veelheden munitie verzorgen. Daarnaast is
het ook nog in staat ojn aan ziin bondge-
nooten, Oostenrijk en Turkije, het noodige
oorlogsmateriaal te leveren.
„In wetenschappelijk opzicht ziin alle ver
rassingen van Duitschland uitgegaan; de
nieuwe wapens zijn zonder uitzondering
Duitsch van -oorsprong. Emgelsche maatre
gelen zijn tegen de Duitsohe wetenschap
niet opgewassen. Wij zullen slechts in staat
zijn door een totale verandering in onze ar-
beidsinieifhode, het oorlogsgeluk naar onze
zijde te halen."
Zwitserland in oorlogstijd.
Een der lezers van de Nieuwe Ct. schrijft;
Welk reiziger, die Zwitserland ooit, al is het
maar voor enkele dagen; bezocht, is niet geko
men onder de bekoring van het vrije, het onge
dwongen leven, den eenvoud en het ongekunstel
de in handel en wandel van de Zwitsers en niet
enkel van de bewoners van dorpen en bergge-
huchten, doch zelfs ook in steden als Bazel en
Bern, Zürich en Luzern?
Wie heeft niet leeren houden van liet Zwit-
sersch karakter, dat, de deugden bezittend van
onze eigen natie, vele gebreken mist, die ons aan
kleven?
De Zwitser is ijverig als de Nederlander; wat
algemeene ontwikkeling betreft staan beide vol
ken op gelijke hoogte of nagenoeg, ofschoon in
Zwitserland voor liet gewone volksonderwijs per
hoofd meer wordt uitgegeven dan ten onzent,
maar de Zwitser is meer voortvarend en wel
licht ook reëeler in handel en verkeer.
Zooals wij Nederlanders, zijn de Zwitsers
trotsch op hun geschiedenis, zelfs daar waar die
JTle?ir legendarisch is dan reëel, ook thans nog
leeft dezelfde vrijheidszin in den Zwitser, die zijn
vooi vaderen bezielde tot het afwerpen van een
vreemd juk. Nog bezit hij een sterk ontwikkeld
patriottisch gevoel, dat de verschillende kantons
samenbindt en samenhoudt en hem ver heen doet
zien over meeningsverschillen, voortspruitend
vaak uit verschil van ras en geloof.
Maar de handel van Zwitserland is klein, de
industriëele ondernemingen haast alle van ma
tigen omvang, maar -die er zijn en werken voor
export, genieten over heel de wereld een goede
reputatie.
En de meeste industrieën werken voor export,
want Zwitserland is gauw voorzien, vooral ook
omdat de Zwitser zelf zeer matig is in zijn be
hoeften, ofschoon de vreemdeling er ongekende
luxe bracht en overdadig leeft in de cosmopo-
litische gezelschappen in Davos, in Chur, in
Zörich, Luzern en niet te vergeten Genève.
Nu in dezen schrikkelijken oorlogstijd, de
„Ueberkultur" niet heerscht in Zwitserland,
blijft de Zwitser, ook in de genoemde^ plaatsen,
de eenvoudige man en ofschoon de hel om hem
heen schijnt losgebroken en de vlammen van den
j oorlogsbrand van zijn hooge bergen zijn te zien,
verliest hij niets van zijn kalmte en laat hij zich
niet influenceeren in zijn beschouwingen over
den oorlog:. Toch lijdt de Zwitser meer nog dan
wij door den oorlog. Het vreemdelingenverkeer,
dat zelfs nog in het vroege voorjaar van 1914
tienduizenden bracht naar den „Tuin van Euro
pa", zooals de Amerikanen dit schoone land
noemen, is ganschelijk opgehouden en daarmede
de bron opgedroogd, waaruit tonnen gouds
vloeiden, voor alle verkeersondernemingen.
De booten die anders van Juni tot October de
Thunersee bevoeren om de talrijke passagiers de
schoonste oevers der wereld te doen bewonderen,
varen nu ledig of dienen voor vervoer van gemo
biliseerde troepen. De verschillende plaatsen aan
het Vierwaldstadtermeer zien er leeg en doodsch
uit. Geen juichende troep Gymnasiasten voor
den Schillerstein, geen lltterarisch „angehauch-
te" menigte in die plaatsen waar eens „Wilhelm
Telle" leefde en „de Teil" nog leeft, voor Kuss-
nacht met de „Hohle Gasse" waarin nog een
uithangbord voor een uitspanning citeert:
Durch diese hohle Gasse muss er kommen
Es führt kein andrer Weg nach Kussnacht
[hin.
De bergsporen om Interlaken, de Rigi-Bahn
van Vitznau, alles ligt daar koud en dood. En
ook de grootsche onderneming die de verbinding
bracht tusschen Bern en Bj'ieg langs de schoone
plaatsen Spier Frütigen, - Kanderstcg, door de
schoone Alpenstreelc, niet haar electrische loco
motieven langs zilveren draden, door den Sim-
plon, de voor twee jaren in Augustus 1913 eerst
geopende Lötschberg-spabr, krijgt iii haar
jeugdjaren al een harden klap-
En toch is de Zwitser niet ontmoedigd. Hij
laat zich niet neerdrukken door den nood van
vandaag, doch denkt reeds aan de maatregelen
te nemen voor morgen als de vrede weer zal zijn
gekomen.
„Schade für Schaffhausen", zei ik meewarig
tot een mijner vrienden, een oer-Zwitser uit Neu-
hausen. „Joa, joa" antwoordt hij in zijn on-
vervalscht dialect „aber nacha kommen davor
mehr nach Schaefhoesen" (uit te spreken met een
lange, zeer lange Hollandsche oe).
En zie wat een journalist schrijft in de „Neue
Zürieher Zeitung":
„Maar juist dat is het wat in ons de veer
kracht wekt, den geest van weerstand dat wij
er nog altijd zijn. Wij hebben de waarde van het
leven hooger leeren schatten juist in den tijd,
dat het leven minder waarde scheen te krijgen,
daar zoovelen der besten uit vele natiën hun
leven offerden. Dat het ons bespaard bleef te
vex-dwijnen in de zee der algemeenheid, daar
voor zijn wij het lot dankbaar.
En waren wij ook eerst terneergeslagen en
gedrukt, waren ook onze huisvrouwen bezorgd
door de duurte en verheugden zij zich slechts in
het enkele feit dat de café's vroeger moesten wor
den gesloten, zoo langzamerhand hebben wij
ons hersteld van den schrik en wij rekenen er nu
reeds op- dat de wederzijdsche haat van enkele
oorlogvoerende naties een klein voordeel kan
brengen aan de industrie der neutralen. Dat wij
van zins zijn daarvan te profiteeren, waar wij
kunnen, dat spreekt vanzelf, daarvoor doen wij
ons best."
Men ziet het, de Zwitser laat zich niet ter
neerslaan door de huidige omstandigheden. Hij
is neutraal, bemint den vrede en zal zorgen dat
zijn neutraliteit niet wordt aangerand. Men be
schikt over vierhonderd vijftig duizend scherp
schutters in dit land van 4.5 millioen inwoners.
Reeds jong trekken de Zwitsers uit en oud nog
zijn ze lid van bun „Schötzenverein".
De Zwitser is taai als de pijnboomen van zijn
land, taai en vast. In vele opzichten moge hij
0113 tot voorbeeld strekken."
Iu Polen.
Een correspondent van „Le Journal de Ge-
nève" schrijft van uit Warschau over het leven
aldaar en speciaal over de verzorging der ge
wonden: „Men moet eens het prachtige, reus
achtige hospitaal zien, zegt hij, dat de dames
uit de hooge Poolsche wereld hebben ingericht
in de Skola Kadetski bij de Jerusalem-allee, den
grooten, mondainen wandelweg. Het is het werk
uitsluitend van Polen, waar luxe, gemak en onbe
rispelijke netheid wedijveren met de wetenschap.
In 14 dagen was alles gereed. Nu worden daar
2000 Russische gewonden verpleegd door 30
geneesheeren, 60 zusters en meer dan 400 vrij
willige verpleegsters, die onder de leiding wer
ken van een vrouw met gevoel en geestkracht,
baronesse von Bisping, welbekend om haar
sociale werk in Polen. Het is duidelijk, dat een
weldadig werk als dat van deze vrouw en haar
vrienden schitterend getuigt van de vindingrijk
heid en het organiseerend talent der Polen. In
het heele Russische leger merkt men dit op en
ik heb meer dan een officier of soldaat met be
wondering over de Polen hoorcn spreken.
Ook schrijft de correspondent over de Pool-
sclie zaak en de beloften, die hun in liet begin
van den oorlog zijn gedaan. Plechtig is, als
een Paasch-geschenk, het recht gegeven aan de
Poolsche steden om een gemeentebestuur te heb
ben evenals de Russische steden. Maar de beper
kingen aan dat decreet toegevoegd zijn zóó, dat
de gemeenteraad slechts zal kunnen praten over
den prijs der huurrijtuigen of over het openings
uur der openbare parken en ook dan nog zullen
besluiten daarover niet geldig zijn als de gou
verneur er zijn veto over uitspreekt. Wanneer een
der aanwezige ambtenaren het eischt, moet, bij
de zittingen, Russisch worden gesproken en de
Poolsche vertaling wordt geduld als een facul-
tatieve aanvulling bij den Russischen tekst der
ambtelijke processenverbaal. Dat de school-wet
betreft, zijn de verkregen toezeggingen al niet,
beter en de.Poolsche taal blijft afgeschaft in de
openbare scholen en bij de universiteit. In parti- J
culiere scholen mocht men een deel van het.
onderwijs in het Poolsch geven, maar de leer- j
lingen hadden geen erkenden graad bij het ver-!
laten van die scholen, behalve in het buiten-1
land, waar de universiteiten hun deuren voor!
hen openden.
Daarom studeeren de jonge Russische Polen 1
in Gaücië of in andere Europeesche landen. Nu
zullen de leerlingen van die particuliere scholen
het recht hebben een Russisch examen te doen
om toegelaten te worden tot de universiteit. Dit
is wel een stap vooruit, maar wat een kleine! En
overigens zal de hoogeschool te Warschau, zoo
lang ze Russisch blijft, steeds door de patriotten
worden geboycott. Hoe kan men nog blijven
hopen, dat men liet vertrouwen van een volk zal
winnen, wanneer het woord, door den grootvorst
gegeven in naam van den Czaar, niet genoeg
is om de algeheele uitvoering te waarborgen van
beloften, reeds vóór den oorlog gedaan?
De toestand in Triest.
Uit Weenon wordt aan de „Koer. Nor-
don" te Berlijn gemeld, dat oorlogscorres
pondenten van Weensche bladen verschei
dene dagen te Triest zijn geweest; zij zeg-.|
gen dat dé stad, in tegenspraak niet de in i
liet buitenland verspreide berichten, volko-
men rustig en veilig is. Dc winkels en café's j
zijn geopend en de straten zijn gevuld met
wandelaars. Do stad werd niet verlaten, le-
vensmiddelen zijn in voldoenden voorraad
aanwezig; er zijn geen broodkaarten inge-
vQerd. De stadhouder en zijn staf van amb
tenaren wonen in de stad, ook is de Kamer
van Koophandel daar gebleven. De kooplie
den hebben de invoering van ee~n morato
rium geweigerd.
De Britscke blokkade.
Een brief aan het „Svenska Dagblad" uit
Colon (republiek Panama) van 23 Mei bevat
belangrijke bijzonderheden over de vaart van
liet stoomschip „Kroonprinses Margarete" van
de Johnson-liju, dat van Göteborg naar Panama
voer.
Volgens dezen brief werd het schip in het
noordelijk deel van den Atlantischen Oceaan
door een Britschen kruiser aangehouden. Op
bevel van een piepjong luitenant ter zee, die
door onhoffelijk optreden en onaangename wijze
uitstak, werd het naar Stornoway op de Hebri-
den gebracht.
Britsche mariniers, die te Stornoway aan land
gingen vertelden dat ten deele tot bewaking van
de westkust en tot toezicht op de scheepvaart 64
hulpkruisers (gewapende treilers) in de zee van
Ierland tot IJsland lagen, die met nog 10 nieu
we treilers zouden worden aangevuld. Niettemin
kwamen verscheidene handelsvaartuigen onop
gemerkt door deze keten van wachtschepen heen.
De briefschrijver geeft dan een beschrijving
van het toéziclit, dat hij zeer slecht noemt.
De „Kroonprinses Margarete" werd viermaal
aangehouden toen het te Stornoway binnenvoer,
ofschoon het een bemanning van het oorlogs
schip aan boord had. Britsche marinesoldaten
zouden, toen het schip weer was vrijgelaten, heb
ben gezegd, dat de oorlog in de minder bemid
delde kringen der bevolking niet populair was.
Ondanks de strenge censuur kwam de verbit
tering tegen de regeering wegens de ongehoor
de verliezen aan menschen en schepen, bij leger
en vloot, en in den handel, toch aan den dag.
De officieren mochten niet spreken over de ver
liezen, wat de pers verneemt wordt geschrapt
of onkenbaar gemaakt. De samenstelling van
lijsten van alle mannen tusschen 18 en 38 jaar
had het wantrouwen gaande gemaakt van den
minderen man. Men beschouwde dit als een
voorteeken van de dienstplicht.
Zoolang de „Kroonprinses Margarete" te
Stornoway lag, bracht een treiler een reddings
boot aan met manschappen van een Engeisch
stoomschip „Mobile", dat door een Duitsche
duikboot was getorpedeerd. Deze manschappen
en de bevolking van Stornoway waren vol lof
over het optreden van de Duitsche duikbootbe
manningen.
Het blad betoogt dan verder dat, in strijd
met vorige berichten, de manschappen van de
„Mobile" alle gelegenheid zouden hebben gehad
om hun boeltje te pakken en van boord te gaan.
Vrees voor Bulgarije?
De Times verneemt uit Sofia, dat volgers
borielit uit Adrianopel de Tnrksoho korp
sen, bi.i Midra geconcentreerde met liet oog:
op een mogeiijiko landing der Russen, terug-
getrokken zijn. De Turksclie regeering zou j
'overtuigd zijn, dat alle gevaar voor een j
Russisch offensief aan de Zwarte Zeekust
geweken is, tengevolge van de gebeurtenis
sen in Galicië. Ongeveer 50.000 man mai>
clieeren naar Kirkkilisse, vanwaar ze per
trein naar Adrianopel worden eebracht. Tot
den 19en waren vijf treinen met infanterie
en veldartillerie daar aangekomen. Onder de
bevolking beersebt groote beweging wegens
de overhaaste militaire maatregelen, zooals
de versterking van het garniAien van Adri
anopel en van de vestingwerken.
De maatregelen schijnen er op te wijzen,
dat het vertrouwen van Turken en Duit-
seliers in de bedoelingen van Bulgarije be
gint te verminderen. De militaire bevelheb
ber is vervangen door een Duitsoh officier.
De spoorwegbrug over de Arda en andere
bmggeu ziin ondermijnd en de grensposten
worden versterkt. Tal van gezinnen en ver
schillende burgerlijke en militaire autoritei
ten vertrekken naar Konstantinonel.
CHRISTELIJK-HISTORISCHE UNIE.
De gisteren te Amsterdam gehouden alge
meene vergadering der Chr.-Hist. Unie i
geopend met een rede van bet lid der Twcj-
de Kamer, den heer dr. J. Th. de Visser,
waarin hij allereerst besprak den oorlog en
liet oorlogsgerucht. Daarin is. zeide spreker,
voor ons reden, zooals de psalmist zegt, voor
„blijdschap met beven". Blijdschap is er in
de omstandi' id, dat wij van den oorlog
tot nog toe i;i paard ziin.
De natie hoeft zich geschaard rondom baar
Vorstin, die, gesteund door de energie van
de tegenwoordige regecring, het land heeft
weten te behoeden voor de ellenden van den
oorlog. Wij mochten naar dn oude tradities,
aan duizenden een tehuis bieden op onze
erve, de toestand van handel en industrie is,,
de omstandigheden in aanmerkincr irenomen,
wonderwel.
Maar ook is er reden lot boven. De toe
kon st van Europa is onzeker, en vooral, de
toekomst van ons vaderland is onzeker. Het
gevaar dreigt, dat ook wü aan don strijd zul
len moeten deelnomen; en velen beven bii de
gedachte aan het dagelijkaefh brood.
Spr. gaf daarna een overzicht van de pe
litieke gebeurtenissen sedert de laatste d?.-
gen van Juni 1914, daarbii hulde brengend
aan de regeering voor haren arbeid. De da
gen van Augustus vormen, aldus spr, een
der schoonste perioden van onze geschiede
nis, schoon door de bezieling, die uitging van
de Kroon, schoon door de energie waarmoe do
regeering arbeidde, door den iiver waarmee
de Staten-Generaal aan dien arbeid deelna
men, schoon ook door de eendracht waarin
de natie zieli om de Kroon schaarde.
Spr. betreurde het dat men bii dit alles
niet indachtig is geweest aan het oude
woord „Aan Gods zegen is bet al gelegen",
door het uitschrijven van een biddag, maar
ongetwijfeld ziin de kerken in dit opzicht in
gebreke gebleven.
De Chr.-Historischen steunden bii dit al
les de regeering mede krachtig, maar ge
duchtig- aan de wetenschap, dat altüd en
overal fouten worden gemaakt, heeft het
bestuur van de Unie een commissie benoemd
die tot taak heeft de Unie voor te lidhten
inzake de financieele plannen der regeering.
Spr. behandelde verder de politieke ge
schiedenis uit de latere maanden, o.a. de be
handeling en verwerping door de Eerste
Kamer van 't eedswetje. Tn de Tweede zoo
wel als in de Eerste Kamer was de rechter
zijde te dien opziehte eensgezind. De „Neder
lander" heeft wel de verwerping van het
wetje veroordeeld, maar dat was omdat het
blad meende dat er rechtszekerheid behoor
de te bestaan voor 'ben die geen belijdenis
hebben. Tn elk geval zal de eedskwestie eer
lang afdoende behandeld moeten wovden.
Het is te betreuren, verklaarde &pr„ dat
links zich in deze niet gebonden heeft aan
het best and. Mede in verband met de over
haasting die betracht werd bii de regeling
van de Indische onderwijskwestie, krijgt men
soms den indruk, dat het sommige elemen
ten, in verband met hnn antecedenten, tc be
nauwd wordt onder bet bestand.
De toekomst, eindigde spr.. beangst ons
niet, want wij hebben als eb eistenen geleerd
die te leggen in Gods hand. De Unie zal
handhaven de historische leuze: „God, Ne
derland en Oranje".
Het woord was hierna aan mr. dr. O. O.
P. baron Creutz, die een voordracht hield
over het ingediende wetsontwerp betreffen
de de oefenplicht, waarvan spreker zich een
voorstander betoonde.
Tn de middagzitting bracht mr. TT. Ver
kouteren een referaat uit over de Wo arbor g-
wet. Spr. zegde ten slotte datlhii niet bepaald
gekant is tegen de nu voorgestelde herstel-
',e^ gezantschap hij den Pans, al
eeliynt ook de reden wel eenigszins verval-
'*ri f61' v^n éezc portretten nu dc naam
°n ori£inccl> don predikant Aai-on Yol-
^!.°nd er onder vestigde de heer Thor-
•oóMZlJU blik, en om zijn mond speelde een
ctcj1 ^'an glimlach (niemand zag hem ooit
v eveiiz0° goed alsof bii het ge-
'g be kennen gaf: die oude man zal
of dwaas tegen mij gaan
s maar hij is mijn vrouw's vod or; het
CT Plicht om hem aan te liooren, en daar
,,0 lk nu geheel in.
•V'behoeft mij zoo piet aan te zien, Thor-
'jöjyr°mde de oude man. Op miin leeftijd
it jdoor iemands blikken niet meer
Vf^r' ees^£en- Ik bob rnirn eigen
"der- g .farover> geloof ik evenals ieder
H-n'n6" vreet niet' wafivom of ik ze niet
'ckjijn" ,7'°" geven, vooral wanneer zij be-
Te 7(,(fr aoeft op mjin eigen schoonzoon,
denk iC,W?a6 van nli.i, dat erken ik; maar
I .a' Ui toch ook nog wel iets to zeg-
ïh 'a do opvoeding van Jack."
opvoeding vUJ.
korpe boog eerbiedig
half
naar zijn schoonvader, half naar dominé
Aaron Yollop. „Ik zal rnjj altüd gelukkig
achten, mijnheer, uw gevoelen daarover te
mogen vernemen."
„Mijn gevoelen is dit", barstte de heer
Goodwoi'th los, „dat gii Jack niet, behoeft
mede te nemen naar de preek vóór hij eenige
jaren ouder is. Ik wil niet ontkennen, dat
er enkele kinderen zijn, die 00 hun zesde
jaar zoo geduldig en zoo hoe noemt men
het ook weer als een kind zijn lot beter
begrijpt dan het op zijn leeftiid behoeft te
kunnen doen? Wacht, ik weet het al
vroeg rijp noemt men het zoo geduldig
en zoo ontwikkeld zijn, dat zii twee uur lang
op dezelfde plaats blijven stilzitten, en doen
alsof zjj elk woord der preek begrijpen, of
het wtiar is of niet. Ik wil niet ontkennen,
dat er z.ulke kinderen zijn, ofschoon ik ze
nog nooit ontmoet 'heb, en ik geloof dat liet
alle onaangename huichelaars ziin! Maar
Jack behoort niet tot deze soort. Jack is
nog Goddank een natuurlijk, naief en rond
borstig kind, Jack
„Zoo ik u wel begrijp, waarde heer", viel
de heer Thorpe hem op spottenden toon in
de rede, „dan prijst gij het zeer iu het kind,
dat hij onder de preek zulk een opschudding-
veroorzaakte, en ik mij dus genoodzaakt zie
hem uit de kerk te brengen?"
„Volstrekt niet", antwoordde de oude heer.
„Ik orüs Jack's gedrag volstrekt niet, inaax
ik keur bet uwe af; ziehier waar liet in kor
te woorden op neerkomt: Gii staat er op om
hem de kerk te doen slikken en hii rilt er
tegen alsof het een drankje was. omdat hij
niet heter'weet en op zijn leeftiid ook niet
beter weten kan. Is dat het middel om door
liefde ziin godsdienstig gevoel op te wek
ken? Ik weet evengoed als gij, dat hij onder
de preek zat te schuifelen en zich onophou
delijk aanstelde als een kleine Turk. Maar
nu vradg ik u. wat was het onderwerp van
de preek? Rechtvaardiging door het geloof.
Zondt gü mij nu willen wijsmaken, dat hij
of een ander kind van zijn leeftiid iets be
greep van zulk een onderwerp of er een
grein nut uit zon kunnen trokken? Dat kunt
gij niet! Gij weet het zelf wel! Daarom zeg
ik nogmaals, dat het tot niets leidt, om hem
naar de kerk mede te nemen: en wat erger
is, liet doet hem meer kwaad dan goed, want
hij verbindt zijn eerste godsdienstige denk
beelden met tucht en straf, en dit kan slechts
nadeelig op hem werken. Daar! Dat is mijn
meening, en ilc zou gaarne vernomen, wat
gii daartegen in tc brengen hebt."
„Niets dan vrijdenkerij", zeide de beer
Thorpe tot liet portret van dominé Aaron
Yollop en zag d.it strak aan.
„Gij kunt mij niet uwe lange woorden, die
ilc toch niet begrijp, niet afschepen, en die
ik niet geloof, dat gii in Johnson's woor
denboek vinden kunt", vervolgde de heer
Good worth norseh. „Gii zoudt beter doen
met mijn raad op te volgen, en laat Jack
vooreerst lcerk houden aan ziin moeders
knieën. Laat die ochtenddienst tien minuten
voor hem duren, terwijl uw vrouw hem iets
uit liet Nieuwe Testament vertelt, over de
goedheid en liefde van onzen Heiland voor
kleine kinderen; en laat z.ii hem dan over de
Berg-rede spreken, opdat hii liefderijk en op
recht, verdraagzaam en vergevensgezind
wordt, ter wille van onzen Verlosser. Als
hij van deze voorsclirifen doordrongen is,
zooals zeker op de eene of andere wijze zal
geschieden, door voorheelden uit het da-
gelijk&che leven, van hen die hem omvin
gen, van alles wat hij ontmoet, opmerkt of
vraagt, in of huiten den huiseliiken kring,
let op mi,in woorden, dan zal hii gaarne
godsdienstonderwijs genieten; dan zal hij het
begrijpen, hij zal er dan dikwiils naar vra
gen als een helooning voor een oppassend-en
jongen. Ik heb dat bii andere kinderen ge
zien. Ilc heb het gezien bii miin eigen kin
deren, die ilc allen zoo heb opgevoed. Gii
znlt mij wel geen gelük geven. En gü hebt
natuurlijk reeds een tegenwerping klaar,
waarmede gij mij omver denkt te werpen."
„Redelijke godsdienst", antwoordde de
heer Thorpe, zijn oog strak op het por.tret
gevestigdh ndende, alsof hii den heer Good-
wortli onder het rechtstreeksdh gezag van
den eerwaarden heer Aaron Yollop wilde
stellen.
„Nu, uwe tegenwerping is ditmaal in al
len (geval zeer kort, en dat is maar goed
ook," hernam de oude man geraakt. „Rede
lijke godsdienst niet waar? Ik begrijp dit
redelijke. Hc vermoedde dit eer clan het an
dere. Men verstaat hier in goed Engeisch
onder, dat gij denkt dat ik ongelijk heb,
door sleclite godsdienst0nderwijs aan Jack
te willen geven, met dezelfde kans als ander
onderwijs voor hem hebben moet de kans
namelgk, dat het hem nuttig zal ziin, wan
neer liet hem eerst aangenaam is gemaakt.
Gij leunt hem niet leeren lezen door hem
aan zijn verstand te brengen dat het zijn
geest zou ontwikkelen maar gii kunt het
wel d-oor hem in een prentenboek te laten
kijken. Gij kunt hem geen dranken laten
innemen door hem te betoogen dat het hem
goed zal doen, maar gii kunt het wel, door
hem tot helooning klontjes suilcer te belo
ven. Gij strekt dit beginsel zoover uit, om
dat gij er toe genoodzaakt ziit. maar wan
neer iemand den aandrang ontbreekt, en
toch eerbied er voor koestert en geneigd is
om goed te doen, om het tot hooger e dingen
uit te breiden, met uw beurs in de hand.
Schud uw hoofd maar en praat over rede
lijken godsdienst alsof dat een antwoord
is! Kom, kom, daar helpt geen praten
aan ga uw gang. Ik bemoei mii er verder
niet mede. Maar nu ik eenmaal zoover hen.
