Voor de Dames
DE OORLOG
Nabij en vèraf.
ni
DE SPOOR DOOR DE MEER II.
iV'au Aalsmeer naar Amsterdam dus....
Den grooten „polder'' zijn we hier uit, bij
Aalsmeer, maar toch ia liet alles nog pomer-
land in den omtrek, nu we op Bovenkerk
afgaan, door een mooi land, waar liet bouw
land gaat afwisselen met groote weien en
Waar jo zoo telkens die rijk-beboomne. dijken
tegenkomt, die dit spoortje dan met een
kleine helling op en weer af „neemt". Dat
keet dan telkens een halte: Oosteinde of Rerk-
wegja, daar links zie ik een torentje
even spitsen boven een groepje huizen: wat
liet voor 'n kerk mag zijn? 'n Roomsehe is
hot niet, geiool ik, want daar in do verte
Koe nit al op de hooge, zeskante toren van
'jBoveiikerk, een bouwwerk van Cuypors, den
ouden, meen ik, die deze kerk bouwde voor
pastoor Brouwers, den „abbé", den kunst-
iie venden en kunstminnenden priester, die
lit dorpje indertijd in Nederland voorgoed
takend gemaakt heeftl Ik herinner me nog
uit mijn jongen ttijd een bezoek bij de i ,ebbé"
zooals de geestelijken van zijn tijd hem
noemden: en hij had zeker heel wat gra-
ïieuselijk-Pranscb in zijn optreden, man van
.'maak en begaafdheid, die hij was! We zagen
toen zijn kerk; onthouden heb ik altijd, hoe
hij met eert naïeve zelfbehagelijkheid ver-
lelde, op welke aardige wijs hij het probleem
had opgelost om de kerk-zelve te bouwen
t>p de H, Linie, ta „oriënteeren" dus, en toch
c-eu hoofdingang niet schuin te krijgen aan
den weg» de toren was in den vorm van
fcen zeshoek als grondvlak, maar in plaats van
de zijde, parallel loopend met de voor
oude, was de kerk er aan een der aangren
zende schuine zijden aan-gezet, wat weer
uoot pastorie en geboomte smaakvol was ge
maskeerd! 't Was in die dagen een hooi geval
em van Amsterdam uit in Bovenkerk te
tomen: d'r hoorde een rijtuig met paarden
nü heeft de trein ook dien atetand
te niet gedaan, en Bovenkerk is geen stil
pro\ hieiettorp meer, maar een tlorp „onder
m r0?k van cl© hoofdstad".
Tot dusver wisiten alleen de echte natuur
liefhebbers, hoe mooi het daar is: hoe schil
derachtig en zeldzaam-schoon „de Poel", die
óroote waterplas, mo \)reed ajs het Spaarne
of nog méér, die hiér ligt met haar rijkdom
van flora en fauna, 't voor natuuronderzoe
kers schatten herbergt aan rijk materiaal, en
die tevens een paradijs bs voor zeilers
De „spoor door de Meer" zal nu wel spoe
dig ook anderen, die vajL. Bovenkerks weel
de van Holland's sctboon niet wisten, hier
brengen, ook uit Haarlem en het Westen
ter provincie, hopen we!
Langs dien Poel dan gaat do treinon
au dwars het veen in. Hier ziin we in de
turfs treek.
Ge weet niet hoe turf gemaakt worden, of
Lr, er gestoken1! Ge weet, misschien niet
fens 'p vrage vooraf excuus wat turf
iet Ge denkt aan het oud-HoIla,ndsche his
torische raadsel van het land, waar de lands
man „z'n eigen moer verbrandt"?..., Wel-
Ku, hier is 't turfland, het veen, in heel z'n
p'gen curieuzen vorm. Hier zijn de ontelbare
patertjes en tochtjes en vaartjes, de eiland
jes van turf zoover je zien kunt; de onder-
geloopen stukjes land en de afgegraven
een brokken.Hier ziet ge de turven af
gesneden en op maat gezet in groote hoo-
Peu te drogen, hier ziet ge heel de turf-
industrie in haar eigénaardigen vorm, en
R,ie het turfland nooit zag, kijkt zich de
r>°gen uit hoe ze dit land, Hbo laag al en
Zoo waterig, nog durven afgraven en als in
blokjes verdoelen, die op hoopen worden
Neergezet alomme
Amstelveen, de naam wordt n nu op-
6ens ie te-zeggend, al was hii u hekend! Am
stelveen: we naderen meer bekende oorden!
Jaar is zoowaar de Kalfjeslaan, de tradd-
tioneele omrijlaan, welke elke Amsterdam
mer die familie van buiten over heeft-, als
hij het doen kan, met 'n rijtuigje toch min
stensééifi heeft „gemaakt", Want het ritje
„de Kalfjeslaan om" is het eerste, dat elke
rechtgeaarde Am&terdamsohe koetsier u zal
aanraden, als ge hem vraagt naar 'n toertje
buiten.
Nu ligt de hoofdstad wijd-uit vóór ons.
Z© ig toch waarlijk wel héél mooi van den
Niustel-kant uit, mooier nog, zou ik zeggen,
dan van het IJ gezien, waar je misschien
|Vr1 den hanilgl ziet, maar niet het vonste-
tlke dat haar van ouds al „de Koningin"
deed noemen, die immers „de kroon draagt
v»n Europa"?
Nog een hooge brug, en danwe zijn
®an den uitersten zuidrand van de Amstel-
ted, in een coquet stationnetje als eindpunt,
waar het u nog tegenblinkt en tegengeurt
van drogende lak en pas-gestreken verf,
waar ge een modern-gefrieeerden kellner
en zoowaar ook al een krantenkiosk vindt,
en tafeltjes en stoeltjes buiten!
Kijkt niet links: die koepel daar achter
den Imogen muur is de gevangenis, maar
even verderop vindt ge, vlak bij, liever dlie
oude heerlijkheid van alle uitgaande Amster
dammers 't beroemde Sdhinkelbaven: eu de
tramlijnen wedijveren er al, welke u t spoe
digst naar (liet centrum der stad zal voeren!
Maar hier is mijn mandaat ten eind.
't Was me alleen fe doen om het epoor-
reisje, eu dat is in de gezellige, mooie
wagers van „de spoor door de Meer" een
alleraardigst genoegen, een wondermooi
tochtje, door streken die zeker aan drie
kwart van onze lezers onbekend waren!
Wanneer ge uitstapt aan al die schilder
achtige dorpen, dan ziet ge allicht nog méér
mooi's, maar de beschrijving van de
spooneis zelve was me voor heden genoeg,
en ik wil toch wedden, dat er nog wel eens
de een of ander van mijn lezers, die zich
een goede twintig minuten langer sporens
niet bekommert en geen modernen haast
heeft, toe komen zal, om in de volgende
dagen de reis naar de hoofdstad over Aals
meer, in plaats van over Halfweg, langs de
eentonige trekvaart, te maken!
Welnu, het zal hem niet berouwen!
F. S.
HOE HEMBERG WEED GE
NOMEN.
Pit het Duitsche groot-hoofdkwarLöi' komt.
nu een ©enigszins aaneengeschakeld verhaal
over de verovering van Lemberg,
In het begin van September 1914 waren
de. Russen Lemberg, de. hoofdstad van Galicië
met 250.000 inwoners, binnengerukt. Zij ge
voelden zich tijdeus bunne heerschappij in
de schoone stad, die aanstonds den Foolschen
naam Lwow terugkreeg, zeer tehuis en be
gonnen Lemberg spoedig als een groote ves
ting te versterken eu verder tot bescherming
van-hun bezit de Grodek-tinio en de .Wereszy-
ca-stelling voor de verdediging in gereedheid
te brengen. De door de Oostenrijkers ge
bouwde verdedigings-stellingen van Lemterg
werden uitgebreid, vooral op het Zuidelijk,
eri Zuid-Westelijk front en oen reeks veld-
spooi wegen werd b'nncn het bereik der ves
ting gebracht, om zelfs wanneer de Grodek-
linie moe3t worden opgegeven, het behoud der
vesting Lemberg te verzekeren.
Gelijkloopend met de Grodek3telling en aau-
sluitende aan het Noordelijk front dezer stel
ling, werd een positie gobouwd die zien op
do hoogten ten Westen van den spoorweg
Lemberg*Rawaruska tot Dolroczt>ll UliSfaCkt.
Nadat de legers van generaal-oversto Von
Mackensen door de Grodek- en Weveszyca-
stelling gebroken waren, kwamen de Duitsche
divisies en de bij. hen aansluitende verbonden
troepen voor de genoemde voortgezette stel-
ling.
liet centrum van het leger Boehm—Ermolli
naderde tegelijkertijd het. West-front van
Lemberg. Do hoofdtroepen van dit leger vie
len een vijand aan, die naar het Zuiden
steunende op de vesting, achter dc Sczerc-
zeek- en de Stawczanka-beek zich opnieuw
gereedmaakte voor den tegenstand. Het 'ge
lukte in den avond van 21 Juni op verschil
lende plaatsen door deze stelling te breken
eu de aanvallende troepen vooruit te schuiven
tegen de versterkingen op het Westel'jk front
van Lemberg.
De Duits -In troepen onder leiding van gene
raal Von der Marwitz bestormden op den
zelfden dag de voornaamste punten van de
door de Russen hardnekkig verdedigde aan
sluitende stellingen en dwongen den vijand
daardoor deze positie in haar geheele uitge
strektheid te ontruimen. Zv openden daardoor
voor de naburige Oostenrijksehe troepen den
weg tot de. versterkingen op het Noord-Wea-
teiiik front der vesting.
Op 22 Juni konden aldus de verdedigings
werken op het Noord-Westelijk en Westelijk
front door do Oostenrijk-Hongaarsche troe
pen 'genomen worden. Reeds om Vijf uur
in den morgen viel hef fort Rzesna, spoedig
daarop Sknilow, tegen elf uur ook Pvsa-
gora. Dit fort werd door het, Ooslc nrijksehe
34ste' infanterie-regiment. Wilhelm I, Diiitseh
keizer en koning van Pruisen, veroverd In
hel: fort Rzesna werden, na-ast gesel vut en
machinegeweren, '400 gevangenen gemaakt,
die lot niet minder dan achttien verschil
lende Russische divisies behoorden. Tri liet
fort vond men, behalve een massa wapens
en munitie', ook veel houten kisten met stalen
piafen.
Reeds in den middag van denzelfden dag
rukten de zegevierende troepen de hoofd
stad binnen, waarin de Russen bijna tien
maanden hadden geheerscht. Om vier uur in
den namiddag trok de Oostenrijksehe bevel
hebber de geheel ongeschonden, rijk met.
vlaggen versierde stad binnen. Óp de stra
len, voor de vensters, op de balkons stonden
duizenden pn duizenden inwoners, 'die den
bevrijder stormachtig begroetten en een bloe
menregen deden neerdalen op de automobiel.
Een der volgende dagen wenschte de
opperbevelhebber, generaal Non Mackensen,
te Lemberg den veroveraar der vesting, gene
raal der cavalerie ,Von Boehm—.Ermolli geluk.
De Duitsche keizer richtte bij het verne
men van den val van Lemberg het volgende
telegram aan generaal-overste Von Macken
sen Ontvang bij de bekroning van den
scliitierend-geleiden veldtocht in Galicië door
den val van Lemberg miin innigsten ge!uk-
wen sch. Deze val beëindigt de operatie, die
stelselmatig voorbereid en krachtig ca ener
giek doorgezet, tot successen aan veldslagen
en buit in slechts zes weken leidde, daarbij
nog in het vrije veld. gelijk zelden in do
krijgsgeschiedenis te vinden is. Aan Gods
genadige hulp danken wil °P de eerste plaats
deze schitterende zegepraal, daarbij aas uw
hekende door den strijd gestaalde iéfding en
de dapperheid der verbonden troepen van
de beide als trouwe kameraden strijdende
legers. 'Ais teeken mijner dankbare etkaa-
telijkheid benoem ik u tot veldmaarschalk.
(Get.:) Wilhelm I.R.
Tegelijkertijd werd de leider van het Oos
tenrijksehe leger, aartshertog" Friednch tot
Pruisisch generaal-veldmaarschalk benoemd.
De trouwe samenwerking der verbonden
legers had rijke vruchten gedragen.
DU1TSCHLAND EN AMERIKA.
Het Berl. Tagebiatt wijdt ©en hoofdarti
kel aan do verhouding tot Amerika. Het
eindigt aldus:
Men mag niet over het hoofd zien, dat de
berichten, die naar Amerika gekomen zijn,
dat men in Duitschland in de hoogst© mate
onverschillig is tegenover de mogelijkheid
van een oorlog met Amerika, daar een zeer
slechten indruk hebben gemaakt. Wij willen
daarom uitdrukkelijk constateeren, dat der
gelijke lichtzinnige uitingen slechte door
zeer weinig bladen en, persoonlijkheden ge
daan zijn, en dat zij het tegendeel vormen
van hetgeen de groote meerderheid van het
Duitecho volk gevoelt en wenscht. Ieder
dwaas ophitsend woord van dit soort is na
tuurlijk zooveel mogelijk gebruikt en de
New-Yorksc'he bladen, die van Engel.sche
zijde geïnspireerd worden, hebben zelf» her
haaldelijk beweerd, dat JOnifcsehtend er naar
streeft Amerikt in 't conflict te betrekken.
Er zijn dus ook bij ons medeplichtigen aan
de schuld1, dat de stemming tusschen, de hei
de landen niet zoo is als zij moet zijn. Men
moet erkennen, dat door al 'deze ontstem
mingen de wederxijidt-cho verhouding niet
zoo hopeloos in de war geraakt is, dat men
niet bij goeden wil van beide zijden tot op
heldering, overeenkomst en herziening van
het oordeel zou kunnen komen. Sledhts op
één punt zal het moeilijk zijn den strijd der
meeningeu uit den weg te ruimen, namelijk
in de a mm un i t ie-k west i e. De groote meer
derheid van de Amerikanen houdt er aau
vast, clat de regeering niet het recht heeft
de particuliere industrie te verbieden am
munitie te verkoopen aan wieu zij wil. Zij
staat verder op het standpunt, dat men al
leen hieraan een einde zou kunnen maken
door ecu nieuw internationale overeenkomst
die echter slechts in vredestijd gesloten kan
worden. Zij wijst er vooral op, dat dc Aine-
rikaanscihe regeering ate zoodanig geen con
trabande verkoopt en pok geen ammunitie
fabrieken A-an beteekenis bezit. Zij vork! a a rt,
dat in vroegere oorlogen, waaraan Duitsch-
land geen deel had, de Duitsche industrie
precies zoo wapens, ammunitie en andere
dingen aan de oorlogvoerenden heeft gele
verd. In Amerika wordt zelfs beweerd, dat
Duitechland langs den Aveg over Nederland
uit Amerika eeu grootere menigte waren, dlie
geen contrabande zijn,, gekregen heeft, dan
alle contrabande-leveranties aan Engeland
beloopen.
Dat alles zal ons natuurlijk niet van onze
meen'ing kunnen bekeeren, dat deze vreese-
lijke oorlog, met zijn ontzettend bloedvergie
ten en zijn lijden en tranen, door de Ameri-
kaansoho leveranties van wapens en schiet
voorraad verlengd wordt en. dat dit in strijd
is met de pacifistische en humane neigin
gen van de Vereen igde Staten. Ook als de
leveranciers zich op de doode letters van
het bestaande recht hunnen beroepen, hou
den wij het voor dringend noodiig, dat men,
ondanks deze letters, tot een snelle regeling
Aan de amm unitie-kwestie komt. Evenzoo
moeten wij op het standpunt b Ui ven staan,
dat Duitechland in zijn oorlog tegen de En
gelsche zeemacht geen afstand kan doen van
het wapen der duikboot-en. Dat het dit wa
pen niet geheel kan laten stomp worden.
Maar wij Lopen, dat ook op dit gewichtige
punt eeu vreedzame overeenkomst met de
groote Amorikaansche republiek kan wor
den bereikt. Het is ons bekend, dat hij de
ver ziende burgers van Amerika, vooral in
het middelste westen en in het Avesten, een
stérke neiging bestaat ons gerechtigheid te
doen wedervaren. Aan de overzijde moet
men daarom ook weten, dat verreweg het
grootste gedeelte van bet Duitsche vqlk,
evenals de Duitsche tegeering den ernstigeu
wil heeft met Amerika in vrede en vriend
schap te leven. Als men deze overtuiging
daarginds gekregen, heeft, dan moet de weg
tot een eervolle overeenkomst gebaand zijn.
Op de gezindheid komt het hii den tegen
woordige.! toestand vooral aa;
i.
VOORBERICHT.
Zooals geachte lezeressen van de Nieuwe
Haanlemmer" een auteur zijn werk in een
„Voorbericht" inleidt en als het ware aan den
^zer voorstelt, zoo neem ik bij deze beleefd de
vrijheid voor een kwartiertje uw aandacht te
,.r3gen voor mijn nieuwe rubriek..Ik wil er dade-
J hij zeggen, dat ze eigenlijk alleen in zoo-
He van mij is, dat c!e redactie mij de leiding
h an opgedragen heeft. Verder, mijne geachte
«mes, behoort deze rubriek, die we iederen Vrij-
«g hopen te doen verschijnen, aan u. En ik
tjneï ,u dan °°k eerst gaan gelukwensclien met
sta dat u 'n de Roomsehe krant een eigen
kb u,ng hebt gekregen. Een waar u naar
Voi a.ns hopen zult vinden allerlei waar-
pi u zich interesseert, op verschillend gebied,
hief'V zou u 00'K wel gelukwenschen, was het
kftn'n 'k u 'oc'1 e'Seii 'ijk moeilijk feliciteeren
ik 7JIet Iets' waf u gegeven wordt, en hetwelk
£elf gemaakt heb!
iolom'm ter ,za^e voor koffiepraatjes zijn onze
W S" nL u,ie t bedoeld' U hebt hier nu
^achf^ Verstaat mij echter goed.
lezeross-en. niet is het de bedoelingdat
VERSPREIDE BERICHTEN
Dc toestand in Tripolis.
De Voes. Ztg. verneemt uit Lunano: Hoe
bedenkelijk de toestand voor de Italianen in
Tripolis geworden is, blijkt uit d© mededee-
lingen van een uit Tripolis teruggekeerden
Secolo-correspondent.
Hij schrijft o.m.: Na zware verliezen, Avel-
ke aan gebrek aan doorzicht, misschien ook
aan verkeerde manoeuvres ziin toe te schrij
ven, is gelijk men uit de officieele berich
ten zou gelooven, de toestand niet hopeloos.
De heele Westelijke kuststreek, alsmede do
daarachter gelegen 100 K.M. breede vallei
van Gaf fis zijn rustig. Daarentegen is na
het ongelukkig einde A-an de mislukte expe-
ditie-Miani de toestand zeer ernstig in Oos
telijk Tripoli eu in de Gibla in de streek
ten zuidon van Gebel, welke met de nim
mer onderworpen streek van Syrum in ver
binding staat.
Daar is de zetel van de rehellenstammen,
die door de Senoessi ondersteund worden,
die heimelijik van wapens voorzien worden.
Daar wordt met afwisselend geluk gestre
den.
Deze stammen trekken thans op tegen Oos
telijk Tripoli. Tarkuna is reeds ontruimd.
Hopelijk zullen wij het Aveer bezetten, wan
neer de regeering spoedig van Homs tot
Garia sterke verdedigingslinies aanlegt.
Daardoor zal het deel behouden bliiven, dat
de moeite loont. Wanneer wii ons echter tot
Homs, Tripolis, Sn ara moeten beperken, (ton
wordt de toestand wanhopiger, want dan
zullen ook de tot nu toe trouw gebleven
stammen opstaan.
De terugtocht der Russen.
De oorlog&corresiponclenit van de Köln. Ztg.
schrijft:
De Russische artillerie heeft opgehouden
te schieten. Wat men in de geschiedenis van
geen enkelen oorlog beleefd heeft, is hier
voor den eersten keer gebeurd: alle artille
rie-parken, die anders do taak liebhen den
terugtocht te dekiken, zijn ou dit oogeniblik
als weerlooze hallast, met de grootste snel
heid naar het achterland gevoerd, omdat
nren geen of slechte slechten schietvoorraad
had. Zij hebben de rol op zich genomen van
den trein, die anders het eerst wordt, wegge
stuurd. Ook de trein echter A'ormt in dezen
slag van de reusachtigst© en gruwelijkste
afmetingen een hijzonder hoofdstuk. Sedert
dagen vormen zij stuwingen en oueenhoo-
ping'en en onontwarbare kluwens.
De afdeelingen werden \Tan hun troepen
gescheiden. De troepen kregen geen toevoer.
Dit maakt begrijpelijk, dat heele troepen ge
vangenen halfdood van den honger gevon
den werden. Toen de opmansch steeds voort
ging, bleef den Russen niets anders over
den hun trein vaak in den steek te laten.
De manschappen redden de paarden, spanden
ze uit en reden weg, terwijl de wagens on
beheerd op den weg bleven staan. De vol
gende colonnes A-an de Russen wierpen ze
kortweg ter zijde, om maar A-oornit te ko
men. De velden werden er mee bezaaid en
nu begon eeu wedloop, waarin overwinnaar
eiï overwonnene in een ongeëvenaard tempo
de grootst mogelijke snelheid trachtten te
hereiken. De achterhoedegevechten, die de
Russen A'aak leveren, kan men ternauwer
nood als ernstiger tegenstand beschouwen.
Deze wilde vlucht is slechte te verklaren uit
de volkomen overrompeling der aanvoer-
voerders, die ten slotte hulpeloos moesten
toezien, hoe zij even zoo gewelddadig van
hun troepen gescheiden werden als de troe
pen A-an hun trein. Ten slotte was er geen
brigade-, geen divisie-, A-aak ook geen korps-
commandant meer, die een oog had kunnen
houden op den terugtocht van hun eigen
troepen. Zij waren steeds ergens anders en
niet te vinden. Aanvoerders en manschap
pen, alles ging en gaat in wilde hoopen in
stinctmatig achteruit. Intueschen gaan dc
dreigende bewegingen van de legers van
Duitechland en Oostenrijk uit het noorden
voorwaarts en tegelijkertijd uit het centrum.
Eeu Frauseh officier aan het woord.
De Kolnische Zeitung geelt de vertaling
van een stuk uith et dagboek van een
Franseli officier, die gevangen is genomen.
Vóór den oorlog was hij hoogleeraar aan do
Sorboune te Parijs.
„Een bosch met hyacinthen, anemonen en
vogels. De wind zingt in de berketakken.
die zich zacht in zijn streelenden adem wie
gen. De wilde kers bloeit. Ik heb me een tuil
hyacinthen in den koppel gestoken. Ik liob
mij op een bemosten steen gezet en hen
geheel alleen, geheel alleen in de droome-
rige stilte van dezen namiddag, is het mo
gelijk, dat de doffe slagen, die de wind uit
het Noorden aanvoert, weer kanonschoten
zijn, dezelfde kanonnen die in de Vlaamsche
hel donderden?"
|De schrijver wordt dan bitter, als hij
denkt aan de menschen, die achter het front
alles bedisselen en alles krijgen, terwijl die
voor aan het front zijn alleen ontvangen
wat hun de „Boclie" kan toezenden. Een
officier is moeten aantreden en men vroeg
hem uit naam van den minister rekenschap
over een brief, waarin hij geschreven had,
dat zijn manschappen geen lust meer had
den. Óp een dag roept cle opperbevelhebber
de officieren bijeen om hun te verwijten,
dat zij te scrupuleus zijn, en liun te bevelen,
de manschappen haat tegen al Avat Duitsch
is in to prenten! „U moet uw soldaten dén
haat tot plicht maken, plant dien in bij hun
gezinnen, voedt hun kinderen in den haat
op!" En tot slot verbood hij hun „odol,
osram-lampen en maggi-soep."
Als dc schrijver aan den winter in Vlaan
deren deukt wordt hij grimmig. „Als ik be
denk, dat wij zes maanden lang in het ver
schrikkelijke ongerief van don Vlaamschen
winter een sector hebben verdedigd, dié
aclit dagen na ons vertrek verloren gingUDe
geheele Ysermond hoort nu aan de Boche3,
al die plaatsen, waar wij zooveel hebben
uitgestaan, de spits van Langemarck, waar
we in het lijkewater vervuilden, het drie
hoekig boschjo dat in December 1500
man heeft gekost, Steenstraete, waar ik in
de donkere Januarinacht heb gewerkt, Pil-
ckem, waar ik een heele haardplaat heb vol
gekrabbeld, het kruispunt 145, waar ik je
Kerstpakje heb ontvangen: onze heele win
ter, al ons ongemak, alles verloren en ver
geefs 1 Dit is het beeld van dezen heelen
oorlog; werkelooze offers, lijden, ziekte,
dood en verwoesting zonder eind. En over
winnaar is ten slotte niet, wie het meest
heeft gewonnen, maar wie het langste heeft
uitgehouden. Meer dan ooit heeft men den
indruk, dat allen van voren af aan moet be
ginnen. Het bericht van den terugtocht op
Boesinghe heeft ons volslagen verpletterd
Eerst had men het gevoel van iemand, dié
zich na een opwindend ongeval betast om
te voelen of hij heel ïs gebleven. 'Nog acht
dagen daarginds en we waren dood geweest
of krijgsgevangenen gemaakt. En toen kwam
de gewaarwording van iemand, die er heel
huids is afgekomen, maar er zijn vermogen
bij heeft ingeschoten. Want al die oorden
daar behoorden ons, ons, de jongens van het
ste. En nu is alles voorbij, en A-an de
offers, die van den winter zijn gebracht, is
niets overgebleven dan de herinnering aau
een schrikkelijken boozen droom."
Marconi in gevaar.
Mevrouw Inez Milholland Boissevain, die a!j
correspondente van de „New York Tribune" nu
in Italië aan bet werk is, telegrafeerde 1 Juni
aan het blad het volgende uit Londen:
Een Duitsche duikboot joeg de „St. Paul"
Zaterdag achterna tot den uiond van de Mersey,
vanwaar de U-boot door Britsclie torpedojagers
werd verdreven. Ik vernam liet van den com
mandant van de „St. Paul", die het aan den
heer Guglielmo Marconi en mij vertelde even
voordat wij Zondagochtend de boot- verlieten.
De heer Marconi was door den Italiaanschen
consul te New-York gewaarschuwd, dat een
onderzeeër waarschijnlijk een poging zou doen,
om do boot aan te houden ten einde zich meester
te maken van den heer Marconi.
(Tot recht begrip hiervan moet men weten,
dat Marconi, die senator van Italië is, door den
Koning uit New-York ontboden werd naar
Rome, waar hem een rang in het leger en het
opperbevel over het draadloos seinen gegeven
zou worden.)
Zijn naam werd niet op de passagierslijst ge-'
plaatst én men poogde zijne tegenwoordigheid
op de „St. Paul" geheim te houden. Onder da
pasagiers 1ste klasse bestond een zwijgende
OA-ereenkomst, dat zij allen zouden „liegen als
u van de courant voortaan alleen dit leest! Alles,
wat voor allen is, blijft ook voor u. Nieuwsberich
ten e. d. van den Roomschen Vrouwenbond zul
len we bijv. evengoed onder „Sociale Berichten"
blijven plaatsen. Maar deze rubriek is speciaal
voor u. Hierin zullen we niet zoozeer nieuwtjes
voor de vrouw opnemen, Maar toch van alles
wat u interesseert. Zoo nu en dan een praatje
over mode. (Zonder dat zou een vrouwenrubriek
wel een onding zijn!) Mededeelingen over wat
in de Nederlandsche vrouwenwereld alzoo voor
valt, in den ruimsten zin genomen (onder: Uit
Eigen Land).
Idem wat bui-ten onze landspalen in uwe krin
gen gebeurt. (Onder: Van over de grens). Ver
der: huishoudelijke en praclisdie raadgevingen
en nog eenige andere onderafdeelingen van onze
Vrouwenrubriek, die zekerlijk in den loop dei-
tijden nog zullen ontstaan. U-zelf zult daaraan
kunnen meewerken. Wij geven ook een „Brieven
bus". U vraagt daarin bijv. om een wapen tegen
een vlek in uw japon. Weien wij het niet, en kun
nen wij het niet achterhalen, dan brengen wij liet
probleem ter openbare kennisse (zonder uw
naam natuurlijk!) en trachten zoo de oplossing
voor de vraagster te verkrijgen. Op die manier
krijgen wij een onderlinge hulp en samenwer
king onder onze katholieke vrouwen, door mid
del van onze Damesrubriek, en dat wenschen
wij juist. Het behoeft wel niet gezegd, dat die
mee- en samenwerking op allerlei gebied mag en
moet bestaan. Zoo houden wii ons voor inzen
ding van stukjes op verschillend gebied ten zeer
ste aanbevolen.
En hiermede, mijn geachte lezeressen, moet ik
mijn voorbericht dat welhaast een voorrede
is geworden! sluiten. U kent nu onze bedoe
ling. Die zal u na eenige Vrijdagen hopelijk
nóg duidelijker worden
UIT ÉIGEN LAND.
Over Vrouwenkiesrecht.
En ik hoop dan als bewijs, dat u die begrepen
heeft, flinke medewerking te mogen ontvangen I
U moet nog niet schrikken als u dit leest.
Ik ga natuurlijk geen pleidooi houden voor
het stemrecht van vrouwen. Daar houden wij ons
niet mee op aan onzen kant. Voorloopig, ge
achte lezeressen, hebt u ai genoeg te doen met te
zorgen dat uw man naar de stembus gaat. (Of
gij, geëngageerden, dat uw verloofde gaat stem
men, of gij, dochters, dat uw vader en gij zusters
uw broer zijn kiesrecht gebruikt!) Zelf moogt u
nog niet. U zoudt immers niet willen, zooals bijv.
in Finland en in Noorwegen, en nu pas nog weer
in Denemarken, de dames gaan doen.
De koning van Denemarken heeft nl. op 5
Juni de nieuwe grondwet bekrachtigd, waarbij
aan de Deensche vrouwen gelijke burgerrechten
zijn verleend, als aan de Deensche mannen.
De Nederlandsche Vrouwenkiesrecht-vereeni-
ging heeft niet nagelaten, bij deze gelegenheid
aan diverse personages hulde-adressen te zenden.
En ze heeft den Deensclien consul te Rotterdam
van alle kanten huldigend toegesproken.
Gij kunt u misschien voorstellen, dat de leden
van die vereeniging watertandden, toen zij van
Denemarken's besluit hoorden!....-
En gij berust maar weer in deze „achterlijk
heid" bij uwe Deensche zusters
Ja? Dan vind ik u heusch verstandigl
VAN OVER DE GRENZEN.
Vrouwelijke tramconducteur# te Berlijn.
Door den oorlog werd de directie van de Ber-
lijnsche tram voor de keuze gesteld het verkeer
uit gebrek aan personeel sterk te beperken of de
onder de wapens geroepen beambten te vervan
gen door vrouwen. Zij nam haar toevlucht tot
het laatste en daardoor kon de dienst, weliswaar
niet in vollen omvang, maar toch voor het groot
ste gedeelte, geregeld doorgaan.
Bij de aanneming van vrouwelijk personeel is
men echter zeër voorzichtig te werk gegaan.
Eerst werden slechts de naaste familieleden van
onder de wapens geroepen beambten in dienst
gesteld en deden de vrouwelijke „conducteurs"
alleen dienst op de bijwagens, waar zij zoo goed
als niets met de technische inrichting te maken
hadden, maar langzamerhand is men tot uit
breiding van het vrouwelijk personeel overge
gaan en vervangen zij hier en daar de mannen
geheel en al.
j Thans kan iedere vrouw, die den leeftijd van
21 jaar bereikt heeft, minstens 1.62 M. lang
is en een getuigschrift van goed gedrag kan
overleggen, zich aanmelden. Zij wordt dan ffbg
geneeskundig onderzocht, vooral op scherpte van
gezicht en gehoor, en blijken deze voldoende te
zijn, dan ontvangt ze onmiddellijk uniformklee-
ding en wordt haar aangezegd zich den volgen
den dag te melden op het station, dat het dichtst
bij hare woning ligt. Daarna moet zij twee dageti
onder leiding van een ouderen conducteur dienst
doen, vervolgens krijgt ze gedurende vijf dagen
theoretisch onderricht en dan mag ze zelfstan
dig optreden. Dan is de beginnelinge nog wel
wat angstig en onzeker, maar het zelfvertrouwen
keert snel terug en na eenige dagen doen de
vrouwelijke conducteurs haren diens-t even goed
als de mannelijke collega's!
BRIEVENBUS.
Alles, voor deze rubriek bestemd te richten
aan de 'Redactie van de N. Haarl. Crt. (Dames-
rubriek), Kinderhuisvest 29—33, Postbus I,
Haarlem.
Tot uiterlijk Woensdagmiddag ontvangen
brieven en stukken worden in de eerst-verschij-
nende rubriek verhandeld; nè dien tijd ontvan
gen bijdragen komen een weekje later aan de
beurt.
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ™SSuiL«D
I
