Smakelijk Brood
Eerste Roomsch Katholieke
KERKBERICHTEN
Eiectr. Luxe-Broodfabriek
ALLERLEI
om Is het beter hem te ontwijken, zelden de
jonge bnren onder elkaar en deden naar hun
.woorden.
Het leed, het groot leed is er de schuld
van, vergoelijkten de ouden, bij wie een rijpere
levenservaring bet oordeel had verzacht. De
grondeigenaar Hartenstein bekommerds zich
blijkbaar, evenmin om het eene als om het andere
oordeel. Hij verrichtte zwijgend en in zichzelf
gekeerd zijn dagtaak, en zware taak, omdat de
rechte lust aan het werk hem ontbrak. De laat
ste jaren hadden voor den landbouw betere
dagen gebracht. Dat viel niet te ontkennen.
Maar ze droegen ook langzaam, stuk voor stuk,
de oude zeden en gebruiken weg.
Oude. trouwe arbeiders werden afvallig van
hun meester. Nieuwe, losse arbeiders kwamen
voor ben in de plaats, die niets gevoelden van
de bekoring der kleine arbeiderswoningen en de
bank oDder den vlierstruik, omdat ze nooit een
vaste woonplaats hadden gehad.
Dit "had Hartenstein reeds lang als een nood
zakelijk kwaad leeren beschouwen. Haar het
andere, dat kon hjj nog niet den baas worden.
Door het mulle zand van den weg kwam een
ruiter aandraven. De buurman van Buckow.
Zijn schimmel blonk als een zuiver geweten
achter de nevels, die over het veld trokken. Har
tenstein zuchtte. Nu zou hij weer eindeloos
vragen moeten beantwoorden en inlichtingen
'geven.
De oude Feit op Buckow verwarmde zijn goed
hart, eer hij uitreed, geregeld mei een paar
'glaasjes korenbrandewijn. Dat was vandaag on
getwijfeld ook gebeurd. Zijn vriendelijk gelaat
schitterde van belangstelling en welwillendheid,
toen hij nog op zijn paard gezeten, Philip von
Hartfc'istein de hand toestak. Met jeugdigde
vlugheid was hij over de kleine sloot gespron
gen. welke hem van zijn buurman scheidde.
De aangesprokene haalde verdrietig de schou-
i ders op.
Dus altijd nog dezelfde geschiedenis....
En wat zegt de professor nit de residentie er
van, Hartenstein?
Afwachten.
Dat is afschuwelijk, zenuwplagend 1 Drom
mels, wat kunnen dokters dan toch eigenlijk?
Ze laten zich elk woord met goud afpersen en
toi een daad komen ze niet.Heeft Kurt
pijn?
Wie kan dat weten? Hij eet en slaapt, dat
is alles, wat ik met den besten wil van hem kan
mededeelen.
Goede hemel, wat ben ik vroeger vaak van
't paard gevlogen. Ik klopte dan den modder van
de kleeren en klauterde er weer op. En de jongen
valt er maar eenmaal af en is als behekst.
Eens ben ik zelfs.
Buurman, ik heb haast, zeide Hartenstein
gejaagd. Neem me niet kwalijk, maar mijn
nieuwe Rutheenscho arbeiders zijn aan het aard
appels kuilen.
Zoo, zoo. Nu dan wil ik je niet langer op
houden. Maar zeg me nog gauw even, wat heb
je toch met den Trakhener gedaan die Kurt op
de steenen heeft geworpen?
Doodgeschoten 1
Wat? Mensch.jo moest.nu, neem
me niet kwalijk.Goeien morgen.
En het zuivere" geweten draafde zoo spoedig
mogelijk weg. Doodgeschoten 1 Altijd radicale
maarregelen. Wie kwaad heeft gedaan, moet
daarvoor boeten.
Philip Hartenstein liep met stijve knieën over
een smalle strook omgeploegd land.... Moet
boeten! Zoo had hij altijd gedaan. Negentien
jaar geleden evenals thans.
Toen had hij ook jong, bruisend bloed ge
straft. Zijn vrouw. Haar levendige geest had
toen reeds begeerd wat thans reeds lang ver
kregen is: Een gelijke verdeeling der lasten in
het huwelijk. Een elkaar begrijpen en wederkee-
rig steunen. Philip von Hartenstein echter be
hoorde tot een familie, in welke de man zich
de vrouw na hard werken als een kostbaar sie
raad pleegt aan te schaffen, dat na den arbeid
ln de hand genomen en bewonderd wordt en ge
durende zijn werkuren rust om niets van zijn
plans te verliezen.
Rosa Fink echter stamde uit een geleerden
familie, bij wie de zucht naar weten gTOot was,
die, in geestelijk.) beweeglijkheid meest leven en
die het uitrusten, zooals Hartenstein het bedoel
de, uitstelde tot na den dood. Eerst lachto ze
om de zonderlinge ideeën van haar reus later
vleide ze en smeekte ze.
Laat mij dan tenminste de boeken bijhou
den, als de juffrouw mij niet in de keuken mag
laten. Draag mij al je schriftelijk werk op. Hel
nietsdoen zal mij nos, slecht maken.
Maar hij was blijven staan in d© leer van zijn
vader en grootvader.
Maar ik ben toch geen barbaar! Ik werk
voor je en jij bent mijn kleinood.... mijn
vreugde
Toen haar schoonmoeder zelfs bepaald©, dat
haar eerstgeborene een min moest hebben, om
hem te voeden, omdat de Hartensteins zich. deze
weelde konden veroorloven, leerde ze haar man
haten.
Ter wille van het kind bedwong zo nog een
tijdlang het gevoel van steeds toeraemenden
tegenzin. Maar toen de maat vol wao, nam ze
Knrt en haar bescheiden spaarbankboekje uit de
meisjesjaren en wilde de rijke Hartensteinsche
familie stilletjes verlaten.
Haar man achterhaalde haar echter nog eer
ïe bij het station was en. ontrukte haar den
jongen, bij zichzelven overtuigd, dat hij haar
daardoor zou dwingen tot terugkeeren en ver
standig worden. Maar ze had zich niet laten
dwingen.
Nu leefde hij reeds achttien jaar met zijn
ïoon eenzaam op zqn landgoed en wist niets
.Van haar. Hq had te veel van de Hartenstein
sche tradities Ingezogen. Die stonden niet toe
dat hjj wanhopig zocht; hjj zou zich hierdoor
ln het oog der menschen misschien kunnen ver
saderen. Hq had in de laatste jaren nauwelijks
deer aan haar gedaoht. De teedere, goede gevoe
lens behoorden zijn jongen, wien hjj thans het
pesturen van het landgoed leerde. Eerst toen ze
!bem bewusteloos thuis brachten, kwam plotse-
ïing de gedachte bij hem op, wat ze wel zou i
keggen, als ze baar kind zoo kon zien. En de l
KATHOLIEKEN
sluit uiue verzekering bij de
Levensverzekering ëfiaaischssppij
m te MIJH3E8EM. 0
nieuwe smart riep nu ook alles weer in hem
wakker. De gekrenkte trots bloedde dood. Uit
Je stijfhoofdigheid van den landedelman groeide
langzamerhand een begrijpen op. Een begrij
pen van de nieuwe vrouw, die hooger en heiliger
voor ons staat dan de oude omdat ze wonden en
kwetsuren wil verbinden uit sterk plichtsgevoel.
Wie durft nog spotten als hij dat heeft begre
pen?
Philip Hartenstein had den jongen Trakhe
ner, die zijn jongen pijn deed, doodgeschoten.
De kogel ging door het linkeroog naar de her
senen. Het dier had geen doodsstrijd.
Hij had later geen berouw over de daad. Wel
klonk het in hem: Dat was ik aan mijn naam
en mijn stand verschuldigd. Het was een ge
voel, als toen hij zich jaren geleden in de lange,
eenzame uren hard trachtte te maken door ook
telkens weer tot zichzelven te zeggen; dat was
ik aan mijn stand verschuldigd.
Toen Hartenstein een half uur bij de Ruthe
nen had staan te kijken, die hnn werk deden,
ging hij huiswaarts. Professor Kuse had onver
wacht 'n operatie in de dichtstbij gelegen stad
moeten verrichten en maakte van deze gelegen
heid gebruik om naar Kurt Hartenstein te ko
men zien. Gedurende de laatste dagen had hjj
geen reden gehad om zijn diagnose te wijzigen.
Hjj sprak nu op zijn gewone, zachte manier:
Vooruitgang is er niet te bespeuren. Nog
altijd dezelfde sufheid al3 daags na den val.
Heeft hjj eenige belangstelling in zjjne omge
ving getoond?
Neen, professor.
Hm. Welnu, we moeten geduld hebben.
Zijn slaap is zeer goed, nietwaar?
Uitstekend. l
En do eetlust, meneer Hartenstein?
- Eveneens.
Ik wil u een weloverwogen voorstel doen.
Dit geval interesseert mij buitengewoon. Elke
verandering ten goed of ten kwade is van nut
voor den vooruitgang der wetenschap. Ik zal u
binnen enkele dagen een assistent zenden, die
onzen patiënt onafgebroken kan gadeelaan. Na
tuurlijk een beproefde kracht. Overigens met
een interessant leven, lheeft nog op rijperen
leeftijd gestudeerd en kreeg na een schitterend
examen in het buitenland een eervolle practijk.
Ik ben er trotsch op, dat ik iets zoo voortreffe
lijks voor mjjn kliniek heb weten te winnen.
Vindt u het goed?
Ja, professor.
Drie dagen later haalden de goudvossen den
beroemden assistent van 't station af. Harten
stein kon hem tot. zijn spijt niet dadelijk bij aan
komst begroeten. Hjj was juist bjj een klein
drama geroepen, dat op den akker werd afge
speeld. De jonge wilde hengst was in de egge
geloopen. De spitse ijzers haalden hem de inget-
wanden uit 't lichaam. Hartenstein hield zijn
handen op den trillenden hals van het lijdende
dier, tot de knecht met het kleine pistool kwam.
Als een oud, vermoeid man sloop hij later in
de avondschemering naar huis. Voor den eersten
keer was hq bang voor den dag van morgen;
dan was het de Doodenzondag. Vroeger had hij
nooit anders dan vluchtig aan zijn afgestorve
nen gedacht.
Vandaag was het andersr'Een hevige angst
drukte hem terneer. Als zijn kind eens stierf.
Dan was hij volkomen eenzaam.
Hjj ging nog niet naar huis. Met knikkend©
knieën liep hjj over de ongeploegde akkers om.
kalm en doodmoe te worden.
Eerst toen de lichten in do arbeiderswoningen
waren uitgedoofd, ging hij naar huis.
Het was intussehen te laat geworden om met
den assistent te spreken. Morgen was er ook
weer een dtfg.
Hjj wierp zich gekleed op het bed. Sinds
Weken sliepen hij niet. Tot heden naast zijn
zoon, om elke minuut voor hem gereed te zijn.
Nu had weliswaar de ander zijn plaats ingeno
men, maar men kon niet weten of men hem
toch niet noodig zou hebben.
Kort na middernacht werd er werkelijk op de
deur. van zijn kamer geklopt. De stem van de
ouds huishoudster riep hem.
Meneer Hartenstein, de nieuwe dokter
laat vragen, of u bjj den jongenheer wilt komen!
In een oogwenk was hjj uit het bed en de ka
mer uit.
In het schemerlicht der ziekenkamer stond
een vrouwelijke gestalte en ondersteunde met
sterke armen zijn zoon. Een gestalte met
sneeuwwit haar en groote, heldere oogen.
En de jonge zieke kromde zich aan haar borst
van pjjn en keek den binnentredende met zulke
groote oogeu aan, als de vriendelijke vrouw had,
alleen waren de zijne van doodsangst onrustig
en donker van kleur.
Philip Hartenstein slaakte een luiden kreet
en viel bij het ledikant op de knieën. Zijn vrouw
stond daar en verrichtte haar moederplichten.
Hij sterft, zeide haar teedere, zachte stem.
Minuten verliepen. Zij legde het trillend©
hoofd van haar strvend kind opnieuw tegen
haar hart.
Druk je maar stijf tegen je moeder aan
Knrt. Het doet geen pjjn.
Daar klonk een toon door de schemering.
Trillend van gelukzaligheid, wegstervend in
stervensmoeheid. Een zacht gejuich, zoo als
kinderen laten hooren, die het huis terugvin
den, nadat ze verdwaald zijn geweest.
Het was geheel stil.
De eersto vale morgenschemering begon in
het Oosten te lichten.
De zoon van Philip von Hartenstein was in
de armen zijner moeder gestorven.
Doodenfeest.scheiden.... lijden.
Daar werd een nat beechreid gezicht tegen
zjjn magere wang gelegd.
Ons kind is van ons heengegaan, Philip. Nu
heb je mij noodig. Als je mij niet wegstoot, is
mijn plaats voortaan aan jouw zij.
De klokken, die den Doodenzondag inluidden,
begonnen te klagen.
Scheidenlijden
Maar ten slotte kwam een hoopvol accoord:
Weerzien.... Amen....
Toen nam Philip von Hartenstein den arm
zijner vrouw, opdat ze hem zou kunnen steunen.
Auteursrecht voorbehouden.
BENNEBROEK.
ZONDAG, half 8 Vroegmis, 10 uur Hoog
mis, 2 uur Catech., 3 uur Vespers.
MAANDAG, kwart over 8 H. Mis.
DINSDAG' kwart over 8 gezongen Maand
stond voor Jacobus Stet.
WOENSDAG, kwart over 8 gez. Maand"
stond voor Henricus van der Vossen.
VRIJDAG, kwart over 8 H. Mis.
ZATERDAG, kwart over 8 H- Mis en
's avonds van ,48 uur biechthooren.
Dinsdag- en Donderdagavond half 8 Lof
voor den vrede.
lederen morgen wordt te kwart voor ,7.
de H, Communie uitgereikt.
De gebeden worden verzocht .voor
Jacobus Stet en Henricus van der Vossen,
die in den Heer zijn overleden.
In den' ondertrouw zijn opgenomen:
Michael Jansen met .Theodora Prins.
VOGELENZANG.
ZONDAG, half-8 Vroegmis; 10 uur Hoog
mis; 's middags half 2 Catechismus, half 3
Oefening van den H. Kruisweg met Lof.
MAANDAG en volgende dagen de HH,
Missen te half-8 en 8 uur.
De gebeden worden verzocht voor
Leonardus Dense
die met de laatste HH, Sacramenten der
Stervenden is "voorzien,.
NIEUW-VENNEP,
ZONDAG, 7 uur Vroegmis, .10 uur Hoog
mis, 3 uur Lof ter eere v. d. H. Maagd
met Rozenkransgebed.
Deze week Catechismus naar gewoonte.
De gebeden worden verzocht voor
Hermanus Schoenmaker,
die met de laatste H.H. Sacramenten der
Stervenden is voorzien en voor
Helena Clasina van der Geest, hvr. van
Pieter van Steijn en Augustus Wilh. Brandt,
die in den Heer zijn overleden.
In den ondertrouw zijn opgenomen:
Joannes Clemens en Adriana v. Grieken,
LISSE.
ZONDAG, 7 uur eu balf-9 gelezen H. Mis
met onderrichting, 10 uur Hoogmis met pre
dikatie; half-2 catechismus; half-3 .Vespers,
waaronder de Litanie van Alle Heiligen zal
gebeden worden.
MAANDAG, slechts 2 H.H. Missen te
half 8 en half 9.
DINSDAG, Donderdag en Zaterdag .7 uur
Lof, waaronder de Rozenkrans zal gebeden
worden.
DONDERDAG, half 10 le plechtige H- Mis
van den WelEerw. Heer Lefeber,
ZATERDAG, 's morgens oncler en na de
j H.H. Missen cn 's namiddags van 3 uur af
gelegenheid om te biechten.
NOORD WIJK.
ZONDAG, de H.H. Missen te 7 uur, half
9 en 10 uur; half 2 Catechismus, half 3
Vespers.
MAANDAG en volgende dagen de H-H.
Missen te 6, 7 en 8 uur.
DONDERDAG, half 8 Lof v. h. Allerh.
Sacrament.
NOORD WIJKERKOÜT.
ZONDAG, 7 uur en half 9 stille H-H.
Missen met ouderrichting, 10 uur Hoogmis
met predikatie; 's namiddags 2 uur Lof.
DONDERDAG, half 10 gezongen Trouw
mis van Joannes van .Veen en Cornelia
Broekhof.
De gebeden worden verzocht voor
Geertruida Borgers, die met de laatste
H.H., Sacramenten der Stervenden is voor
zien,
f
VOORHOUT,
ZONDAG, half 8 Vroegmis, 10 uur Hoog
mis, half 2 Bijbelles, Catechismus, Catechis-
musleeren; half 3 Lof met Rozenhoedje.
's Av. 7 uur recollectie.
DINSDAG, half 12 en 12 uur Catechismus.
DONDERDAG, half 12, 12 uur en half
4. Catechismus.
VRIJDAG, 3de en laatste Zwart-dag voor
den vrede; half 8 oefeningen voor den vrede
met Rozenhoedje.
ZATERDAG, 58 uur biechthooren.
De gebeden worden verzocht voor
Alida v. d. Hoeven,
Anna Romijn, eclitg. v. Ger. van Steijn,
en Petrus Verdegaal.
dïe met de laatste H-H. Sacramenten der
Stervenden zijn voorzien.
BEVERWIJK (St. Agatha).
ZONDAG, Feestdag van den H- Apostel
Jacobus; do H.H. Missen half 7, 8 en
IQ uur Hoogmis 1 uur Catechismus voor
de. jongens fern 1 uur en kwart-voor-2 voor
de meisjes; 3 uur Lof; 6 uur .Congregatie.
MAANDAG, Feestdag van de H- Anna.
DONDERDAG, feestdag van de H. Mar
tha; 'savonds 7 uur Lof.'
VRIJDAG, .4 uur, bieehten voor de jon
gens.
ZATERDAG, Feestdag van den H- Igna
tius; van 9 uur gelegenheid om .te bieeh
ten; 11 .uur biechten voor de meisjes.
Deze week de H.H. Missen te 7, 8 en 9
uur.
BEVERWIJK (O. L. Vr. v. Goeden Raad).
ZONDAG, Feestdag van den H. Apostel
Jacobus; 7 uur de stille H. Mis, 10 uur
Hoogmis/half 1 Catechismus, 6 uur Lof met
Rozenhoedje.
MAANDAG, Feest van St. Anna.
DONDERDAG, Feest van St. Martha,
's Av. 7 uur H. Sacramentslof.
VRIJDAG, half 5 biechtgelegenheid voor
de jongens.
ZATERDAG, Feest van St. Ignatius; 11
uur biechtgelegenheid voor de meisjes; van
van haLf 5—haif 9 gelegenheid tot biechten.
'sAv. 7 uur Mariaiof. Op alle werkdagen
half 8 H. Mis. Heel de week kwart voor 12
Catechismus. Maandag bovendien kw. voor
5 uur,
A.s. Zondag schaaleollecte voor de kerk.
HEEMSKERK.
ZONDAG, 7 uur Vroegmis, 10 uur Hoog
mis, 2 uur Catechismus, 3 uur Vespers en
half 7 H, Familie.
MAANDAG, slechts ééne H. Mis te kwart
voor 8, overige dagen .7 uur en kw. voor 8.
DONDERDAG, 's av. half-7 Lol' ter eere v,
het Allerh. Sacrament des Altaars.
VRIJDAG, te kwart voor 8 gez. H. Mis
van Requiem, te 12 uur komen de meisjes
en Zaterdag te 12 uur de jongens van de
Woensdagsche en kleine .Vrijdagsche leering
te biechten.
ZATERDAG, 's midd. van 4 uur af gel. om
te biechten en te half 7 Lof ter eere v. d.
Allerh. Maagd Maria.
In deze week Cat. als naar gewoonte,
IHK AAN ZEE.
ZONDAG, half 7 en 8 uur stille H.H. Mis
sen, 10 uur Hoogmis, half 2 Catechismus,
half 3 Vespers.
ZATERDAG, van ,48 uur gelegenheid
heid om te biechten. Biechtdag voor do
jongens, 's Avonds 7 .uur Lof ter eere van
de Allerh. Maagd met Rozenhoedje.
In de week kwart over 7 uur uitreiking
der H, Communie, 8 uur de H. Mis.
CASTRICUM.
ZONDAG, 7 u. .Vroegmis; 10 u. Hoogmis
1 uur Catechismus, 2 uur Vespers, daarna
de Congr .van Maria. Collecte kerk, pastorie
ea zusterschool.
MAANDAG, 7, 8 en half 9 uur H. Mis.
DINSDAG, 7 en 8 uur JL Mis; half 9
stille Maandstond Gerardus Lute.
WOENSDAG, 7, 8 en half 9 uur H. Mis.
DONDERDAG, 7 en 8 uur H. Mis; half 9
stille Maandstond Joannes Glorie.
.VRIJDAG, 7, 8 en half 9 uur H- Mis.
ZATERDAG, 7 en 8 uur H. Mis; .4—8
uur biechthooren; half 7 Lof ter eere van
Maria.
De gebeden worden verzocht .voor
Maria .Tromp,
Cath. Lute,
Jacobus Schotvanger,
Wed. P. v. d. ParkBakkum,
Petrus Zonueveld,
Henricus Schram en
Jac. Ivuijs,
die met de laatste H.H. Sacramenten der
J Stervenden zijn voorzien, en voor
den Eerw. lieer Simon Louter, student
aan het Groot Seminarie te Warmond
i Jan Glorie
Ger. Lute,
die in den. Heer zijn overleden.
In den ondertrouw zijn opgenomen:
Gerardus Blijendai en Catharina ue Win-
ter,
UITGEEST.
ZONDAG, feestdag van den H- Jacobus
den Meerdere, Apostel; de H.H. Missen te
half 8 en 10 uur de Hoogmis; half 2 .Cate
chismus; half 3 Vespers.
MAANDAG, feestdag der H- Anna, Moe
der der Allerheiligste Maagd; de H.H. Mis
sen te half 8 en half 9.
Deze week Catechismus naar gewoonte.
DONDERDAG, half 9 gezongen H Mis ter
eere van het H. Sacrament.
ZATERDAG, 's mid. 4 uur biechthooren.
Om 7 uur Lof ter eere v. d. H. Maagd,
De gebeden worden verzocht voor
Cornelia HoogeboomBloetjes
die in den Heer is overleden.
In den ondertrouw zijn opgenomen:
Nicolaas Pater en Margaretha Rumphorst.
KROHATAiE,
ZONDAG, half 8 Vroegmis, 10 uur Hoog
mis, half 2 Catechismus, half 3 Vespers met
gebeden voor den vrede. Daarna vergadering
voor de leden der Derde Orde.
In de week de H.H. Missen te half |8 (en
kwart over 8,
DONDERDAG, half 8 Lof met gebeden
voor den vrede.
ZATERDAG, van 49 uur biechthooren.
SCHAGEN.
ZONDAG, feestdag van den H- Christo-
phorus, patroon der Parochie. Om 7 jiur
H. Mis voor overl. der fam. jKeetImmer-
mans; half 9 Communie-uitreiken; 10 uur
Hoogmis voor de Parochie, waaronder feest
preek door den ,Wi E. H. de Moei, kapelaan
in Den Helder. Om half 3 Vespers.
MAANDAG, Feestdag der H. Moeder
Anna; 8 uur .0, Kos (Lod. ver.)
DINSDAG, 8 uur M. Kroone.
WOENSDAG, 9 uur gez .Maandstond voor
O. Stuit.
DONDERDAG, 8 uur Jacobus Hennemau
en Jansje Kaandorp; om 7 uur Lof.
VRIJDAG, 8 uur ter eere v. h. H. Hart
tot eerherstel.
ZATERDAG, feestdag van den H- Igna
tius; 8 uur Elisabeth Maria Ranke; 7 uur
Lof en Rozenhoedje.
ZONDAG, half 7 tot zekere intentie (40-
jarige echtvereeniging)half lö Parochie.
lederen morgen voor en na de H- Mis en
Zaterdag den geheelen dag gelegenheid om
te biechten. De H. Communie wordt uitge
reikt iederen morgen om .7 en om 8 uur.
MED E3f BUK.
ZOND AG, de H.H. Missen te 7 en 10 uur,
half 2 Catechismus, haif 3 Vespers, en 7
uur Lof met Rozenhoedje. Deze week .Cate
chismus naar gewoonte.
ZATERDAG, biechthooren naar gewoonte
en 7 uur Rozenhoedje.
Bezorging op ieder gewenscht
tijdstip in aSle omliggende
dorpen.
ÜEHKSI J. SABELS.
DE KLEURSTOFFEN DER BLOEMEN.
eenigen tijd houdt prof. dr. R.
willeta-ater te Berlijn, de vermaarde onder
zoeker van het bladgroen, zich met de sta
die der anthocyanen bezig. Hij en zijn mede
werkers zij® erin geslaagd de stof, welke de
roede kleur der rozen veroorzaakt (cyanine)
af te scheiden en deze in samenstelling eu
bouw te leeren kenenn. Uit 1 E.G. gedroog
de rozebladeren uit den handel worden on
geveer 7 gram zuivere kristallen verkregen.
Tot dat doel worden de bladeren met eert
2 pets. methyl alcoholische zontznnroplossing
uitgeloogduit deze solutie wordt hst kleu
rende zout door aether geprecipiteerd. Het
is dan nog zeer onzuiver en van siroopach
tige.consistentie; bij aanwezigheid van zout
zuur wordt dit dan verder met houtgeest eu
iïeazij® behandeld. Daardoor gaan de onop
losbare nevenproducten langzaam in oplos»
Ging en scheidt het cyaninechloride zich af
in fraaie kristallen, welke metaalglans be
zitten: C27 H31 016 Cl. In koud water lossen
ze niet, hij 90c echter gemakkelijk op. Uit
diV oplossing worden ze door 8 pets. alco
holisch zoutzuur in goudglanzende plaatjes
neergeslagen. Door behandeling met 7 pets.
zwaveleuur verkrijgt men het resultaat in
prachtige, dunne, donkerrood^ naalden.
Zeer interessant is nu, dat Willetadter
heeft kunnen aantaonen, dat de ronde kleur
stof der roos en de blauwe kleurstof der ko
renbloem dezelfde zijn. Dit klinkt mieschieu
vreemd, emdat deze beide kleuren zoo totaal
vcTKcbillend zijn. De niteenloopende kleu
ren der bloemen zijn echter niet steed's door
verscliillende anthocyanen (of een wisse
lend gehalte daarvan) te verklaren, maar
zij® vooral afhankelijk van de reactie van
'het celvocht, die zuur, neutraal of alkalisch
kan zijn. Donkerroode rozen nu zijn rijk aan
zure verbinding van cyanine, een alkalizont
derzelfde kleurstof veroorzaakt de kleur der
korenbloem.
Ook van andere bloemen en vruchten zijn
de kleurende bestanddeelen onderzocht. Men
heeft een heele reeks van anthocyanen kun
nen onderscheiden: idaeine uit de roode bos-
eehen (Vaccinium vitte idaea), pelnrgoni-
dine uit de ridderspoor. Ook het onderlinge
verband tusschen deze verschillende stoffen
heeft men- kunnen vaststellen. Het zijn alle
verbindingen met suikers en de suikervrije
componente van cyanine en idaeine is de
zelfde: cyanidine C15 Hll Ofi CL; in de eer
ste kleurstof treden daarbij twee moleculen
glucose op, in de laatste is één molecule ga
lactose ermee verbonden.
Deze belangwekkende onderzoekingen heb
ben daardoor reeds nu aan bet liciht ge
bracht dat de kleurstoffen dier bloemen een
natuurlijke groep van scheikundige verbin
dingen vormen, welke alle een sterk basi
sche zuuretofgroep bevatten. In zure oplos
sing zijn ze rood, in neutrale of alkalische
oplossing violet tot blauw. Van enkele dezer
nieuwe stoffen is de structuurformule ook
met zekerheid bekend geworden.
Uit technische proeven is gebleken, dat
deize kleurstoffen wel licht-, doch niet wasck-
echt zijn.
KINDERLIJKE LIEFDE.
In het jaar 1816 werd het schip Parllienis,
onder bevel van kapitein Hume, op de F.ngeische
>kust, door een zwaren storm op een zandbank
gezet. De geheele bemanning werd gered; alleen
de kapitein, een man van zeldzame onverschrok
kenheid wilde in weerwil van allen aandrang der
zijnen, het hem toebehoorende schip niet verla
ten; en in angstige verwachting zag men aan
het strand den ondergang van schip en kapitein
tegemoet. Onder de toeschouwers bevond zich
ook het dochtertje van. den kapitein, een jong
meisje, dat zoodra zij baars vaders heldhaitig
besluit had ven* omen, vast besloot hem te redden
of met hem te sAerven. Met roerend smeeken be-
woog zij eenige geredde matrozen haar naar liet
schip terug te vc tren. De liefde voor hun kapi
tein, zoowel als lit* smeeken der schoone dochter,
zegevierde in deze ruwe gemoederen over 't ge
vaar. Zij waagden het, ten spijt der woedende
golven, haar aan boird van het schip te brengen.
Moedig greep zij Ie touwladder, beklom het
schip, viel haren verb aasden vader, die gmh reeds
ter dood voorbereid had, om den hals, en be
haalde door de welsprekende beden der kinder
lijke liefde, eene sa; pene zegepraal over het
hardnekkig besluit c os vaders. Hij omarmde
zijne heldhaftige dochter, klom met haar m ai
reddende sloep, en het kleine vaartuig bereik»
gelukkig den oever, onder het gejuich dei
menigte. Kort daarop vjerd het schip door ha
verbolgen element bedekt en in den afgro
begraven.
•f
1
