DAGBLAD voor NOORD- en ZUID-HOLLAND,
4-
Klnderhulsvest 29-33, Haarlem
DE OORLOG
EERSTE BLAD
jNaMj en veraf.
Witte Schoenen vanaf f 1.75
Sandalen vanaf f 1.35
P. W. TWEEHUIJSEN,
SPttLÜCHïSPELEH - BtSTERWUI
HEBUALIÜ6 „DE VERLOREN 1081"
UUDM 96 JULI 1916
4Sita Jaargang Mo. 8896
ABONNEMENTSPRIJS t
Bureau van Redactie en Administratie t
intercommunaal Telefoonnummer 1426»
PRIJS DER ADVERTENTIEN I
Van 1—6 regels
GULDEN bS
levenlange ongw
seliiktheid tot
werken.
All« betalende abonnés op dit blad, die in Eet bezit eener verzekeringspolis zjjn, z(jn volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd yoori
GULDEN bjj fl kl,LDEN bp
B— a verlies van
breuk van een gn3 §J
één
GULDEN bij
verlies van een
hand oZ voet.
GULDEN bij
verlies van
één oogh
GULDEN bij
verlies van
één duim.
arm of been.
wijsvinger,
GULDEN bjj
verlies van
één anderen
vinger,
DE U1TKEER1NG. DEZER BEDRAGEN WORDT GEGARANDEERD DOOR DE „HOLLANDSCHE ALGEMEENE .VERZEK ER1NGSBANK" TE SCHIEDAM,
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWEE BLADEN
AGENDA. 27 JULI.
St. Marthavereeniging Ged. O.
Gracht 111 Betrekkingbureau geopend
van 3—4 uur.
GrooteKerk 1—2 uur Orgelbespe
ling door den beer Louie Robert. (Zie pro
gramma stadsnieuws).
Buitensocieteit Trou moet Blycken
834 uur Strijkconcert Haarlem's Mu
ziekkorps.
Bisschoppelijk Museum Jansstraat
79 geopend eiken dag van 10—5 nar tegen
betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater
dagen en R. K. feestdagen-
Museum van Kunstnijverheid
Toorop-tentoonstelling.
BLOEMEN DAAL Hotel Duin en Daal
dagelijks 2 concerten bij gunstig weer.
den, dat hoordet ge uit zijn woorden,, méér i
nog uit de wijze van zeggen: de ware schoon
heid, de ware kunst zoo was de zin van zijn
inleiding tot dleze tentoonstelling is alleen dian
te vinden en uit te drukken, wanneer zij wortelt
in de ziel dies kunstenaars, en wanneer die ziel
evenwichtig is en rust heeft, ware kalmte des
gemoeds, en die rust en die kalmte zijn weer
alléén te vinden in God!
Toorop zeide dlil alles anders, sprak van vor-
meneeiwoud, van liefdte-lijnen enandere dingen,
van Berlagris bouwkunst, en sociale evolutie ook
in het maatschappelijke, die volgens zijn inzien
alle teekenen zijn van of mede kunnen werken tot
die rust der ziel in God welke alleen waré kunst
kan scheppen, doch héél dit betoog was dan
toch in diepen zin niet anders dan de openbare
f vÏÏl
JAN TOOROP IN HAARLEM.
Een poos geleden schreef ik over de tentoon
stelling van Toorop's werken^ door Theo Neu-
ihuys te Amsterdam ingericht
Die tentoonstelling is nu al kou ze niet
zoo mooi en gunstig worden gerangsch'kt als in
de zalen van Roos in de Rotonde en het trap
penhuis van het Museum van Kunstnijverheid
hier bijeengebracht, en Jan Toorop's veelzijdige,
subjectieve kunst kan nu door Haarlem worden
genoten.
Haarlem heeft met Jan Toorop nauwe connec
ties.
De schilder is een geziene gast in het bis
schoppelijke huis aan de Nieuwe Gracht, en dat
hij van het portret van Monseigneur Callier
(óók op deze tentoonstelling te zien) geen zuiver-
realistische beeltenis maakte, maar er zijn ziel in
legde en zijn gevoel, het karakteriseerde en tot
iets heel anders, heel hoogers ook, deed groeien
dan tot een zuiver plastisch beeld van gelijkenis,
dat bewijst hoe Jan Toorop zijnerzijds ook
gaarne, en met al de warmte van zijn fijnge-
voelende ziel, daar thuis is op dé Nieuwe Gracht,
en in den Bisschop den hoogen geest bewondert
en liefheeft, dien hij ook met zooveel toewijding
heeft weten te leggen in z'n schildering.
Maar Toorop is óók een dergenen die in onze
heerlijke kathedraal, veelzijdig kunstwerk als deze
•is, zijn kunst spreken doethem is de inrichting
en versiering van de St. Aloysiuskapel toever
trouwd, en al heeft de uitvoering daarvan door
allerlei omstandigheden jaren-lang vertraging
ondervonden, uit Toorop's gedachten is deze
kapelversiering, waarvoor hij zoo bijzondere
plannen heeft, nooit geweest, en ik zou zeggen
dat de evolutie van zijn denkbeelden en dé steeds
grooter drang die zich toont in zijn kunst naar
zuiverder en eenvoudiger spreken van des kun-
stenaaris ziel en gemoed, evenzoo oorzaak kun
nen zijn van die vertraging als ze zéker zullen
meewerken om dit kunstwerk reiner, meer één
van harmonische uitvoering, belangwekkender te
doen zijn.
Trouwens: de kunstenaar vertelde mij, dat hij
dezen zomer ernstig hoopt te werken aan de
tegeltableaux, die hij de veelzijdige niet
alleen zélf ontwerpt en zélf kleurt, maar ook zélf
in den glazuuroven gereedmaakt, en dat hij nog
dit jaar de St Aloysiuskapel in den Sint Bavo
een groote schrede nader tot hare voltooiing
hoopt te brengen.
Haarlem en Toorop zijn dus geen vreemden,
en zoo is het te verklaren, dat er Zaterdag
middag, toen de tentoonstelling van Toorop's
werken, waaronder vele groote en nieuwe, werd
geopend, talrijke belangstellende stadgenooten
aanwezig waren, waaronder ook tot mijn vreugde
e enige Eerw. Geestelijken, die op dezen lastigen
middag er even waren „uitgebroken", om den
meester te hooren
Want, Toorop zélf zou een woordje zeggen
bij de opening.
Het was geen „rede", die de schilder hield,
nadat Jhr. Teding van Berkhout, voorzitter van
het Museum van Kunstnijverheid, hem het wel
kom had toegesproken. Het waren slechts losse
gedachten, eenige met meesterhand getrokken
lijnen waarmee de schilder zijn denkbeelden over
de innerlijkheid der kunst teekende. Maar ze de
den u als plotseling een beeld zien van den
geweldigen strijd dien er in het gemoed' van
dezen zoo veelzijdigen, zoo van zijn vorige, oude
opvattingen veranderden kunstenaar moet zijn
omgegaan, en evenals gij het portret van
Monseigneur Callier b.v., wanneer het hangt te
midden van al die andere werken van Toorop,
véél beter begrijpt en tot u ziet spreken dan
wanneer ge het ziet in een aan deze zielsuitingen
vreemde omgeving, zoo kon men nu ook ineens
veel beter vatten de omkeering van des kunste
naars ziel die in de evolutie van zijn werk de
getuigenis vindt. Hij sprak beslist en zonder
ee.nigen twijfel of zoeken meer; hij had gevon-
25 26 - 27-28 - 29 Juli. Duur 3V,-6'/i
Secretariaat „Katholieke Kunstkring"
Telefoon no. 25.
belijdenis van zijn „Credo al doet een Toorop aan üe
geti
J een;
dat liever in de mystieke woorden van een Joan
nes a Santé Croce, dan in die van een een
voud igen geest. Geloof en kunst zijn één, d'at
voelde men als zijn opvatting van kunst,en
wie nu rondging op deze tentoonstelling, en de
geweldige Apostelkoppen b.v. zag die langs de
hoof dtrap hangen, zag daar geen Zeeuwsche hoe
ren of plastische figuren van enkel treffende ex
pressieve kracht, maar hij zag de ziel van den
kunstenaar eruit spreken, zooals deze die figuren
ontwierp, niet als portretten of fantasiën, maar
als levende getuigen van het geloof in de heilige
Eucharistie die in het „Laatste Avondmaal" dat
met deze figuren zal worden samengesteld, zal
geëerd worden
Over de schilderijen van deze tentoonstelling
zal ik, na wat vroeger is geschreven, niet verder
uitweiden. Op een zonnigen dag, en als er mooi
licht is in het Museum, ziet men ze op het best,
ook de kleinere stukken en teekeningen, en de
glas-in-lood-paneeltjes die er hangen
Deze veelzijdige artist, die daarenboven nog
beeldhouwer is in z'n atelier te Nijmegen zag
ik een fijn Mariafiguurtje, dat in z'n pure lijnen
vol devotie zóó van Beuron kon zijn gekomen
moge allen hier in Haarlem door zijn geloovige
kunst opvoeren tot hooger!
Men komt op deze tentoonstelling niet om
„plaatjes te kijken", bij Toorop's kunst valt te
denken, moet men niet alleen het oog, maar ook
den geest inspannenDoch als dat wordt
gedaan in die richting die dfe kunstenaar-zèlf
Zaterdag aangaf, dan baart die inspanning het
hoog-geestelijk genot van begrijpen en verhef-
fingL
F. S.
(Eigen correspondentie).
Hef is niet vaak gebeurd dat wij door
to lang oponthoud onderweg een punt van
ons programma moesten opgeven. Doch
Trakehnen met de beroemde paardenfokke
rij, waar de Russen echter bar gehuist moe
ten hebben en dat wij aan het einde van
onzen eersten autotocht zouden bezoeken,
schoot cr bij in. Zij hadden juist nog tijd
over Stalhipönen waar om de markt heen
ook aan drio kanten alles in puin ligt door
den vallenden avond, in snelle vaart naar
Iiisterburg terug te keeren en daar met
den gewezen Russischen gouverneur en ee-
nigo andere leden van het gemeentebestuur
!den avondmaaltijd te gebruiken,
j Den volgenden dag, Zondag verlieten wij
'deze streek. Over Darkehmen Goldap
Rominten—Lötzen ging de reis naar Eas-
tenburg waar wij weer eerst laat in den
i avond aankwamen. Een dag vol impressies
die onze overtuiging versterkte dat hibr
overal wel veel verwoest en geleden was,
doch dat de levensmoed der bevolking er
gansch ongeschokt door bleef. Het treurig
ste van de ons gedane mededeelingen wa
ren weer de vele berichten omtrent ont
voering van vrouwen, grijsaards en kinde
ren, wat immers een volkomen doellooze
maatregel is die met oorlogvoeren niets te
maken heeft. Ook de zinnelooze vernieling in
do huizen waar al het huisraad kort en klein
geslagen, de wanden besmeerd en waarlijk
perverse vuilheden begaan werden, vormt
een hoofdstuk op zich zelf. De brandinstru-
menten die do Russen in hun laarzen droe
gen en waarmee zij de huizen in vlammen
zetten kregen wij in Iloldap te zien, Russi
sche duimschroeven voor de gevangenen den
volgenden dag in Ortelsburg. Goldap werd
evenals bijna alle plaatsen die wij bezoch
ten tweemaal door de Russen bezet wier
wandaden bij den tweeden inval die van
den eersten belangrijk overtroffen. Zoo werd
Goldap bijvoorbeeLd die tweede maal op.
bevel van den aanvoerder der Kaukasusar-
mee met opzet in brand gestoken. Toch is
het niet volledig afgebrand; wij konden in
het ook wel eenigszins beschadigd pfficiera-
kasino, in welks zalen de Russen o.a. hun
paarden gestald hadden, zelfs lunchen. De
landraad vergezelde ons naar Rominten, het
bekende jachtslot des keizers en het in de
buurt gelegen dorp van dien jiaain. Onder
weg zagen wij nog een groot paardenlaza-
ret, waar de dieren die daarvoor geschikt
zijn behandeld en dan weer naar het front
teruggestuurd worden.
In de Romintener heide is het edele wild
gedeeltelijk door de Russen geschoten, groo-
tendeels echter schijnt het eigen instinct
naar de moerassige gedeelten der wouden
gevlucht te zijn. Deze „heide" is namelijk
geen heidestreek doch een uitgestrekt
boschgebied, aan welks rand de keizerlijke
bezitting, jachthuis en kapel in Roorschen
stijl opgetrokken, ligt. Van het balkon op
de eerste verdieping waar zich de werkka
mer van den keizer bevindt moet het in
den herfst, pm dea tijd waarop Wilhelm II
hie* elk jaar eenige weken pleegt door te
brengen, wel een heerlijk vergezicht zijn
op het bonte loof van het wijde park. Deze
bezitting was door de Russische .troepen als
cadeau voor den Czaar bestemd en daarom
bleef zij gespaard met uitzondering der ty
pisch doellooze vernieling van enkele voor
werpen binnenshuis; verminkte portretten,
beschadigde kronen, weggesleepte of bedor
ven meubels.
Hoewel het dorp Groot-Rominten tot op
twee huizen neergebrand werd wonen de
teruggekeerde vluchtelingen er in de kel
ders en de vroolijke gezonde kinderen die
onze auto's daar omringden zag men het
waarlijk niet aan dat zij onder zoo primi
tieve omstandigheden leefden.
Terug naar Goldap en van daar verder
gesnord door het gebied waar de keten der
Masoerische nieren begint. In vredestijd kan
men bijvoorbeeld van Lotzen of Lyck uit
verre mooie tochten per stoomboot pver de
ze meren en wandelingen door de aangren
zende bosschen ondernemen. En meer dan
ooit zal deze streek na den oorlog touris-
risten,gebied worden, vooral als de wederop-
opbouiv van .Oostpruisen meer aansluiting
aan het centrum van het rijk door betere
verkeersmiddelen en de invoering van het
electrisch bedrijf meebrengt.
Den volgenden morgen zagen wij aller
eerst weer een aantal depots waaruit ons
bleek dat aan caoutchouc, aan wollen za
ken, aan ambulanceauto's, sleden voor den
winter, en duizend andere dingen meer de
grootste overvloed heerscht. Onze filmlieden
vonclen liier allerlei van hun gading en op
roerende wijze leenden zich de manschap
pen van den gezondheidsdienst ertoe hier
patiënt te spelen en met een noodverband
om in en uit dea wagen gedragen te wor
den.
Het weer was niet gunstig dien dag. Dikke
regendroppels vielen en striemden ons hij
de snelle vaart in liet gezicht. Doch daar
door zagen wij het landschap ook weer in
een ander licht. Een somberen indruk maak
te een uitgebrand grafelijk slot in een heer
lijk park van zwaar geboomte. 'Oost-Pruisen
echter werkt zelfs bij regenweer niet me-
lankoliek. Daarvoor zorgt do afwisseling van
het golvend terrein, de lange lanen van
wuivende witte berken en het vele water.
In Johannesburg zagen wij wel heel wat
verwoesting. Uit dezen kreits Averden 1500
personen ontvoerd on 170 vermoord. Doch
al zijn de dorpen haast .verlaten, de akkers
werden bebomvd. ,Toen de Russen hier de
eerste maal waren van 20 Augustus tot 9
September moesten zij bivakeeren en ble
ven dus buiten de huizen, doch rêeda don
tweeden Augustus hadden brandcolonnes
met celluloidreepen veel aangestoken. 800
Huizen en 1400 schuren brandden af. Eerst
half Februari werd de plaats na een heet
gevecht door de Duitsche troepen her
overd. Voorioopig kwamen slechts eenige
mannen terug om het noodigste werk te
doen. Doch thans zijn ook do meeste gezin
nen reeds teruggekeerd en eenige winkels
op clreef. Het ergste werk na de be\Trijding
der stad bestond volgens de mededeeling
van den jongen landraad ook hier in het
verwijderen van het door de Russen achter
gelaten vuil: duizenden karren mot mest
Averden weggereden.
DE AMERIKANASCHE NOTA.
De inhoud \-an de Lusitania-nota van
Amerika aan Duitschland is ais volgt:
„In opdracht van mijn regeering heb ik
de eer Uwe Excellentie mode te deelen, dat
■de nota der Keizerlijke Duitsche regeering,
ge'dagteckeiri A7an 8 Juli 1915, door de re
geering der Vereenigde Staten in zorgvul
dige overweging is genomen. Zii ziet zich
tot haar leedwezen verplicht to verklaren,
dat zij do Duitsche nota zeer onbevredigend
acht, daar deze niet treedt in de werkelijke
geschillen tusschen de heide regeeringen en
geen mididel aangeeft waardoor de aanvaar
de beginselen van recht en menscbelijkheid
in de ernstige aangelegenheid waarover het
geschil loopt, kunnen worden toegepast, doch
integendeel een regeling voorstelt, waarbij
deze beginselen ten deole huiten werking
worden gesteld cn feitelijk ter zijde gescho-
Do regeering der Voreonigdo Staten merkt
met voldoening cp dat de keizerlijke Duit
sche regeering zonder voorbehoud de begin
selen erkent, welke in verscheidene medo-
BARTELIORISSTRAAT 27.
TELEFOON 177 O.
Eaariemsche Alledagjes. n0. ma
AMERIKA—HAARLEM!
Wat 'n combinatie van namen, zal men
zeggen.
Ja, de samenkoppeling van die twee we
reld deelen, (een groot en heel klein), in één
opschrift, moet iemand Avel vreemd aandoen.
En zoo verging het ons ook, toen wij dit
opschrift in heel dikke letters aantroffen
hoven een entrefiletje, in het.... krantje
van het Kamerlid.... Duys, de „Voorpost",
te Zaandam.
.Wij laten het geheele stukje hier volgen:
A m e r i k aH aarlem!
Volgens het in Zaandijk verspreide
vrijzinnige lasterbiljet, raakten do soc.-
dem. in Amerika enz. de meerderheid in
.veel gemeenten weer kwijt tengevolge
van hun wanbeheer.
Bewijs hiervoor levert het pamflet
niet. Kan de vrijzinnigheid ook niet,
want 't is eenvoudig een leugen.
Maar eilieve, heeren vrijzinnigen. Hoe
staat het .in Haarlem?
Daar hebt ge deze week liefst 5 zetels,
zegge v ij f zetels, tegelijk verloren en
ziet daarmede de meerderheid kwijt ge
raakt.
Vrijzinnig wanbeheer?!!!...."
Aldiis de heer Dui;«, die zich van den
domme houdt, en doet alsof hij niet weet dat
de s o ci a 1 i s t e n immers mèt de liberalen
en de vrijzinnig-democraten één politiek
A7oerden, één lijn spanden en.... te samen
dan ook de meerderheid zijn kwijtgeraakt!..
Als do heer Duys dus wil navragen: hoe
'tstaat in Zaandam, dan moet hli z'n vraag
richten tot het geheele linksche bloc, de so-
ci%listen en oud-liberalen daarbij ingesloten
en dan is z'n antwoord goed:
„Laar hebt ge deze week liefst 5 zetels,
zegge v ij f zetels, tegelijk verloren en ziet
daarmede de meerderheid (welke gij tesa-
men had) kwijt geraakt!"
Zijn slotvraag zou dan cok moeten luiden:
„Vrijzinnig-soeialistisch wanbeheer?
Inderdaad: onze burgerij, meneer Duija.
heeft er genoeg van, om door de liberalen
in hondgenootschap met de socialisten,
om door do firma Slingenberg, Kleynenberg
en Nagtzaam te worden geregeerd, en „nèt
als in Amerika" is de meerderheid tenge
volge van dat wanbeheer met den kous op
den kop huistoe gestuurd!
deelingen, door de Amerikaansche regee
ring tot de keizerlijke Duitsche regeering
gericht, zijn verdedigd met betrekking tot
de verklaring van een oorlogszone en het
gebruik van duikbooten tegen koopvaardij
schepen in open zee, nl. de beginselen dat
de open zee vrij is, dat de aard en de lading
van een koopvaardijschip eertt moeten wor
dien vastgesteld, alvorens het wettig kan
worden genomen of vernietigd, en dat het
leven van non-combattanten in geen geval
in gevaar mag worden gebracht, tenzij het
schip verzet biedt of tracht te ontkomen na*
dat het last heeft gekregen om zich aan eed
onderzoek te onderwerpen. Want de répre-
sailleibebandeling van een oorlogvoerende
(belligrent act of retaliation) is op zich zelf
een handeling buiten de wet en de verdedi
ging van een maatregel als vergeldings
maatregel beteekent de bekentenis, dat deze
onwettig is.
De regeering der Yereenigde Staten is ech
ter hitter teleurgesteld dat de keizerlijke'
Duiteche regeering zich ruimeliik ontheven!
acht van de verplichting om deze beginse*
len na te komen, zelfs daar waar onzijdigeni
erbij betrokken zijn, op grond van hetgeen;
Duitschland beschouwt als de politiek en da
praktijken die volgens haar cle Engelscha
regeering in den huldigen oorlog ten aan
zien .van den onzijdigen handel volgt.
De Keizerlijke Duitsche regeering zal ge^
reedelijk toegeven; dat de regeering der er^
eenigde Staten over de politiek van de Eni
gelsche regoering ten aanzien van een onzijj
digen handel niet van gedachte kan wissel
len, behalve met die regeering zelve, en de(
houding der regeeringen van andere oorloge
voerende mogendheden beschouwt als nieÜ
ter zake dienende in een gedachtenw isseling
met de Keizerlijke Duiteche regeering aan-)
gaande hetgeen de regeering der V^reenigdg
Staten beschouwt als ernstige en niét tol
rechtvaardigen schending van de rechten'
van Amerikaansche burgers door Duitschn
marine-commandanten.
Onwettige 6n onmenschelijko daden, hoe-
zeer inen zo ook te rechtvaardigen moge
achten tegenover een vijand, van wien men
per 9 maanden voor Haarlem «a voor de plaatsen waar een agent
gevestigd is (kom der gemeente)
Voor de overige plaatsen in Nederland per post. trees***
Per week voor Haarlem en de agentschappen e e e e
Afzonderlijke nummers. «..•••••***l*****
Iedere regel meer, C>14
Buitenland per regel ••t.tttetettti.te**
Adverientiën in de rubriek „Vraag en Aanbod" van 1—5 regels te*
Elke regel meer ..«te
0,20
t 0,40
0,10
4000
500 X 300
150
100
15
kelijkheid is bijgewoond, zoo wordt uit Weenen
aan de Lok. Ans. gemeld.
Aan het Russisch front zijn het de gevechten
toen m diepen zin mei anuexs uau uc u^uucuc welke onV6rmeld mogen
.J„. t 1 T J»rrn **T\ rJr>A rori «"mnfPTl
OVERZICHT.
Het conflict tusschen Duitschland en Ame
rika, ontstaan door het in den grond horen van
de Lusitania, wordt blijkens den inhoud van
de Amerikaansche nota, welke wij in dit num-
mor in zijn geheel opnemen en de beschouwin
gen daarover in de persorganen spannend.
Er dreigt gevaar voor.... uitbreiding van
den oorlog.
Het Amerikaansch-Duitsch conflict is in een
i stadium getreden, waarhij he.t bijna onze geheele
aandacht vraagt.
Wij zullen daarom, voor heden, ons in het
geve,n van berichten van da fronten, slechts
bepalen tot het noodzakelijkste. De „afgeslagen
aanvallen" en de bommen zonder „uitwerking",
de „voorsprongen,* welke morgen weer „ver-
liezen" worden geheeten en de „mislukte pogin
gen" laten wij vandaag onvermeld.
Van het Westelijk front is toch al zeer weinig
nieuws gekomen, zoodat wij dit wel onbesproken
kunnen laten en onze aandacht kunnen richten
naar het Zuidelijk gevechtsterrein, waar vol
gens een bericht uit Rome, de Italianen met
meer vooruitzichten op succes den strijd voeren.
Vooral in de nabijheid van Görz is de strijd ver
woed; daar werden dan ook weer nieuwe ver
schansingen veroverd, waarbij 1500 Oostenrij
kers gevangen werden gemaakt.
De menschenslachting moet daar vreeselijk
zijn. Te Weenen wordt erkend, dat de gevechten
aan de Isonzo in hevigheid die evenaren, welke
geleverd werden toen de Russen aan den Doekla-
pas tot eiken prijs wilden doordringen. Cadorna
volgt dezelfde tactiek van opoffering aan men-
sckenmateriaal. Steeds en steeds zwelt de stroom
van versehe troepen, welke reeds gedurende vijf
dagen de Oostenrijksche stellingen aanvallen en
teruggeslagen worden. Steeds staan nieuwe
regimenten gereed om de Oostenrijksche dekkin
gen te naderen, wat hun ook dikwijls gelukt.
Het handgemeen, dat zich bij naoht onder het
spookachtig zoeklicht afspeelt, spot met alles
wat tot nog toe in dezen oorlog aan verschrik-
blijven, wijl de20 °P den toestand van grooten
invloed zullen zijn.
Het Duitsche communiqué meldt ons van het
Narewfront, dat de vestingen Rozan enPultusk
in een hardnekkige, onweerstaanbare bestor
ming veroverd zijn en dat de overgang over de
Narew tusschen deze beide plaatsen ia gefor
ceerd.
J3jj zulk een krachtig voortzetten van het
Duitsche offensief zullen de Russen voor War
schau zich nog heel wat moeten versterken om
deze plaats, waar volgens de Russen zelve, de
beslissing moet vallen, te behouden.
Was de eerste indruk bij de Duitsche beoor1-
deeling van de Amerikaansche nota, niet on
gunstig te noemen, zooals uit het bericht onder
het Laatste nieuws van Zaterdag nog bleek en
waa men daarbij van nveening, dat daardoor
verder onderhandelen niet werd uitgesloten,
thans blijkt, dat ook in de Duitsche pers een
andere wind waait, ja zelfs dat ook daar vrees
bestaat voor een opkomenden storm. De pers
uitingen, welke wij in dit nummer afdrukken,
geven roden om het ergste te vrcezen, n.m. dat
Amerika ook nog in het wereld-oorlog-ko jr zijn
wapengeknettér zal doen hooren.
De vrees voor uitbreiding van den oorlog
wordt nog gesterkt door het bericht uit Was
hington, waarin wordt gemeld, dat Amerika
zich reeds voorbereidt-
"eBN REIS PfOOR .OOST-
PRUISEN.
i i
ir
