Opruiming
Madonna.
OCRLOe
P. J. JnlSSEÜ
BINNENLAND
FEUILLETON
Anegang h. Warmoesstr.
Soedkoopsi arises.
VERSPREIDE BERICHTEN'
NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT T!™
EEN OPMARSCH NAAR
.,f DE WEICHSELLINIE.
Üe „N'Ördd. Allg. Ztg." geeft een brief van
een Sileziselien landweersoldaat.
Het was een aangename afwisseling na weken
lange positie-oorlog met zijn aagelijksche ver
liepen door artilleriestnjd en geschermutsel met
natroelies, nachtelijke uitvallen enzoovoorts, ein
delijk in de tweede helft van Jul) weer in bewe
ging te komen. Zooals aan de Katzbach begon
het in stroomenden regen. Een stormwig van
eenige bataljons moest door den vijand heen
breken, zoo verhaalt hij, en de achteropdringende
troepen moesten dezen dan naar.rechts en links
.oproilen. Hevig vuur van zware artillerie be
werkte de stellingen van de Russen, waaraan
sedert maanden burgerlijke arbeiders hadden
meegewerkt. Zij waren met dubbele vijf tot zes
meter breede versperringen voorzien. Het was een
voortdurend ratelen van batterijen van het meest
verschillende kaliber, gewervel en lange slagen,
aanzwellend en verflauwend, als een trommel-
rythme. Daar aan de overzijde echter zitten de
Russen in 'twee meter hoog met zandzakken en
aarde over dikke stammen bedekte ruime, onder-
aardsche -vertrekken, waarvan 'de vloeren en
zelfs de wanden met planken beslagen zijn.
Drie zulke verdedigingslinies hebben zij voor
hun Weichselvestingen gelegd.
Den 17den juli 's morgens is een divisie door
de vijandelijke linie heengebroken, maar rechts
en links van deze bres van twee kilometer houdt
de vijand nog stand. Dag en nacht valt de Sile-
zisclie landweer hen aan. De nacht is daghelder
verlicht door de vele branden. Onze verliezen zijn
niet gering, maar wij moeten er doorheen, en
den 18den Juli trekken wij het brandende R.
binnen. Niet overal gelukt het den Russen op hun
terugtocht het land te verwoesten. Nog staan
vele velden onder zwaar koren. Vele branden
kunnen wij blusschen en zelfs met petroleum be
sproeide groote boerenwoningen, heeft de vijand
niet meer kunnen aansteken. N
De Rus vlucht buitengemeen handig in trap
pen- .van bet eene stuk naar het andere. Zijn
taktiek van den terugtocht is volmaakt. Hij is een
kunstenaar in het verdwijnen. Dezen keer had
hij zich achter de wateren van de K. terugge
trokken, waar hem een tweede voorbeeldig aan
gelegde vaste stelling wachtte. Nog den middag
van den loden juli gingen wij ondanks de
gloeiende hu je tot den aanval over. Weer trom
melvuur tot in den nacht. Bij het schijnsel van
een door onze granaten in brand geschoten
stadje gaat de lanaweer tot den storm over. Voor
op de groepen met draadscharen, bijlen en hand
granaten. Van over het water knettert het Rus
sische machinegeweervuur uit de gevels der hui
zen. Tot aan de heupen gaan wij in het door dit
vuur bestreken water van de rivier, en aan de
overzijde wacht ons hard werk. Menige dappere
officier en soldaat blijft daar doodelijk gewond
hangen in de reusachtige hindernissen van prik
keldraad, maar voorwaarts gaat het door de
daarin gesneden en gehakte bressen. Wij drijven
de Russen zoo onstuimig op de vlucht, dat ge
vangenen ons later vertelden, dat wij allen wel
dronken geweest moeten zijn, wat toch waarlijk
niet het geval was.
Nu moeten wij nog de kerkhofschans van X.
met het daarachter liggende golvende terrein
nemen, waar een nieuwe stelling voor de Russen
gereed lag. Weer dondert de heele artillerie met
zooveel ijver, dat een onzer zware kanonnen er
van barst. Den 19den Juli 's morgens om- 11
uur gaat de Breslausche landweer voorwaarts als
op manoeuvre. Een lange, ordelijke linie. Acht
machinegeweren dekken den aanval en ook een
veldbatterij. Onder de machinegeweren zijn er
twee, die wij indertijd op de Russen veroverd
hebben. De Russen vluchten In het Poolsche
bosch met achterlating van veel materiaal. Zij
hadden dapper gevochten, het waren voortreffe
lijke troepen, het trotsche korps Moskausche gre
nadiers. Nog eenmaal moesten wij kleinere ge
vechten leveren. Op den 21sten Juli, toen vonden
wij een buitengewoon sterke, lange en goed aan
gelegde stelling, die geschikt was geweest om
ons weken lang tegen te houden, verlaten voor
ons. Wij hadden hier de Weichsellinie bereikt.
De verliezen van den vijand waren ontzettend.
De zucht om zijn artillerie te redden maakte
dat de Russische infanterie meestal zonder hulp
van geschut was als zij die het meest noodig
had bij het afslaan van de bestorming. Terwijl
tevoren de Russische officieren zich steeds aan
de gevangenschap wisten te onttrekken, vielen er
hier toch velen in onze handen.
DE NAREWLINIE.
Het „Berliner Tageblatt" bevat een be
schouwing van majoor Moraht, waarin deze
de krijgsverrichtingen in het Oosten be
spreekt. Nadat bij de ontwikkeling ervan
uiteengezet heeft, zegt hij verder:
Het moeilijkst hebben het de troepen van
de legers van Hindenburg in bet Narewge-
bied. Na de doorbraak bij Itozan en Pultusk
den 23sten Juli, stroomden onze troepen tot
aan de Noordelijke oevers van de Pruth.
Ostrolenka met zijn overgangen over de Na
rew kon zich echter nog tot gisteren houden.
Thans zijn wij daar pok meester van, terwijl
ten Westen en ten Oosten van -de stad de
overtocht reeds eenige dagen tevoren bad
kunnen plaats v-inden. Behalve de vesting-
driehoek Warschau-Nowo Georgiewsk-Se.grz
ligt er tot Loinza geen hindernis meer op
den weg.
Hier zijn de Bussen in de vesting terugge
drongen. Deze zware en ingewikkelde strijd
om de Narewlinie levert het onweerlegbaar
bewijs van baar hooge, defensieve waarde.
Wat wij nu gedurende bijna een jaar beleefd
hebben, moet ons tot bet inzicht brengen,
dat men deze sterke uitvalpoorten tegen
West- en Oostpruisen niet aan Rusland kan
overlaten. Dit ie geen „oorlogsdoel", maar
een eisch voor onze latere veiligheid."
DE NAREWLINIE IN DE GE
SCHIEDENIS.
De Narewlinie beeft reeds van oudsher in
de krijgsgeschiedenis een belangrijke rol ge
speeld. Het landschap ziet er somber uit,
donkere wouden liggen, in de vlakten tusschen
de Narew en den Bug, waar doorheen zan
dige heuvelreeks zich van Lomza naar. Ost-
row uitstrekt, een heuvelreeks, die daar in
de moerassen verloopt. Om dit boschgebied
ien om de Narew met zijn zwarte golven is
reeds, sedert de 17de eeuw vaak gestreden.
De burcht van Nowogorod, die op 't punt ligt
waar de uit de Pruisische meren komende
Pissa met de Narew samenvloeit, is1 reeds in
1363 door de Duitsche -orde bestormd en ver
brand. Het stroomafwaarts liggende stadje
Ostrolenka, thans een sterke vesting, speelde
in den Büssiscben veldtocht van Napoleon
in bet jaar 1807 een rol, toen Sa vary de Rus
sen onder generaal Essen versloeg, en den
26sten Mei 1831 werd daar in de buurt het
Poolsche leger onder Skrzynecki, Gielgud en
Dembinski door Diebitsj vernietigend ver
slagen, een nederlaag die het lot van den
Poolschen opstand bezegelde. Rozan werd ge
durende den Pruisiscben veldtocht in Polen
1794 veel genoemd en nam in 1831 de rest van
bet bij Ostrolenka uit elkaar gejaagde Rus<-
sk-dhe leger binnen zijn muren op. Pultusk
was indertijd een militair punt van den eer-
s en rang. In 1324 en 1363 werd de stad door
i F1,301"'eil(l erL plunderend binnendringeni-
de Litauers aan alle vier kanten in brand
gestoken. In 1656 werd ze door de Zweden
veroverd en versterkt. In 1703 versloeg daar
in de buurt Karei XII de Saksen onder ge
neraal Von Steinau, in 1794 werd liet de ba-
kei nat van den l oolsehon opstand tegen
Pruisen. Hier was het dat generaal Mada-
linski zijn verdachte troepen, in plaats van
ze, zooals bevolen was, te -ontslaan, tot op
roer bracht en met hen tegen Warschau op
rukte. Aan het eind van 1806 koos Bënnig-
sen de vesting tot steunpunt van zijn troe
pen tegen de Fransehen, maar werd door
Lan'nes verslagen. In de geschiedenis van.
den opstand van 1831 wordt Pultusk niet om
een slag genoemd, maar om de omstandig-
Ihieid dat veldmaarschalk Diebitsj in een
villa voor de poort van de stad door de cho
lera werd aangetast en op den verjaardag
van den val van Adriapopel stierf.
Sieroek, dat verder stroomafwaarts aan 't
punt ligt waar Narew en Bug samenvloeien,
is reeds in 1806 door Napoleon, 'die de stra
tegische beteekenis ervan inzag, sterk beves
tigd. In 1831 nam Strznynecki daarin stel
ling, omdat hij daar Narew en Bug tege
lijkertijd beheerschte en Warschau dekte.
Hij moest de plaats echter spoedig daarop
ontruimen.
Narew en Bug stro-omen nu verder te za-
men naar den Weichsel. Op den linkeroever
van 'den vereenigden stroom ligt liet stadje
Nowygrod, waar in 1655 de Zweedsche maar
schalk Steenbock een kamp sloeg en een
brug over de rivier wierp, waardoor hij over
do Narew kwam en den kastelein van
Plock, die met een Poolsch kroonleger te
genover bem stond, versloeg.
Nowo-Georgiewsk ten slotte, dat met zijn
geweldige verdedigingswerken aan dp sa
menvloeiing van Bug en Weicbsel ligt, beeft
van oudsher een beslissende rol gespeeld als
sleutel tot Warschau. Oorspronkelijk Modlin
gebeeten, werd het in 1808 uitgebreid en met
tertijd tot een zoo sterk steunpunt gemaakt.
dat het in 1813 een belegering yan eenige
maanden kon uithouden. Minder, roemrijke
berinneringen heeft het nit den opstand van
1831. De Russische commandant gaf zich toen
over zonder een schot te lossen. De Polen
maakten daar toen nog onder anderen vijf
millioen patronen buit. .Yan tijd tot tijd werd
toen bet plan opgeworpen, Modlin tot bet
steunpunt van bet Poolsche leger te maken,
maar noch Strzynecki, noch Ramoerino gin
gen er heen en toen eindelijk generaal Ma-
lagowski daar in September 33,000 man en
100 kanonnen bij elkaar had, bleven de aan
gekondigde voorraden uit Warschau weg.
Intusschen was de amnestie van den Czaar
hekend geworden, vele soldaten deserteerden
en toen de rest van het Poolsche leger naar
Pruisisch gebied ging, was het met den te
genstand van Modlin uit. Den 8sten October
gaf 'het zich aan de Russen over.
Uit de geschiedenis van Warschau.
Het is lang niet de eerste keer dat Warschau
door een vijand ingenomen is. Het is daarvoor
ook een te oude versterkte stad, waarvan de
oorsprong zelfs moeilijk nagegaan kan wor
den. Reeds tegen 't midden van de 12e eeuw
was zij .belangrijk genoog geworden out tot
De Russische en Poolsche legers ontmoetten les had hem uit zijn woning kunnen verdri.
elkaar bij, Maeiejowietsj, Koscioesko werd ge- v®h; Dek vrouw en kinderen waren gehlever
wond-, krijgsgevangen gemaakt en bet Poolsche
leger werd zoo goed als vernietigd, Soewarof
trok nu op tegen Warschau en vijf dagen later
W83 de stad door zijn troepen bezet.
Ofschoon de Russen de stad hadden ingeno
men, wees het derde deelingsverdlrag Warschau
toe' aan do Pruisen. Het bleef in hun bezit tot
1807. De slag bij Jena maakte een einde aan de
overfieersehing der Pruisen. Den 80en Novem
ber deed Mura.t zijn intoebt in de stad, aan bet
hoofd der Franscbe troepen. Zou Polen hersteld
worden? Een groote verwachting bezielde het
Poolsche volk, men hoopte op Napeleon.
Doch dezo had wel wat anders te doen. Hij
herstelde alleen het groothertogdom Warschau
en gaf dit bij het verdrag van Tilsit aan den
Koning van Saksen, Friedrick August, klein
zoon van den vroegeren Koning van Polen,
August II. In 1814 sleepte de val van Napo
leon het groothertogdom Warschau mee, doch
het Weener Congres doelde dit bij Rusland.
BOMMEN OP NEBERLANDSCH GROND-
GEBIED.
u^-Mc+ari „nr, Ir I' j ii i I L-zakc bet werpen van bommen op Ne-
hoofdstad van Mazoene te worden verklaard, dfirlan(fech grondgebied schrijft de Aarden
dat toen beurtelings een vazalstaat was van burgsclie correspondent van do Nieuwe Ct.
nog het volgende:
Aan het uiterste zuidwestpuntje van ons
Bohemen en van-liet koninkrijk Polen. De
Figaro herinnert er aan, dat in 1566, onder
Koning Sigismund II, Warschau, dat toen
voorgoed bij Polen behoorde, die hoofdstad
werd van, dit land. Omringd door vijanden,
die de (rijkdommen van -dit landj benijdden,
kende Polen nooit lang do weldaden van den
vrede, en Warschau leefde natuurlijk al de
wisselvalligheden des lands mede.
In 1656 werd drie dagen lang; onder zijn.
muren gestreden. In dezen tijd was Zweden
land.is een verzande inham, overblijfsel van
het Zwin, de verdwenen zeeweg, die inder
tijd de bloei was der middeleeuweche han
delssteden Sluis en Aardenburg. Die ver
zande inham vormt de natuurlijke grens tns-
schen het Belgische en bet Nederlandsclie
duingebied. Nadat het laatste zeeschip aan
de kaai huiten de kaaipo-ort van Aardenburg
had .gemeerd, werden achtereeiilvolgenls de
Aardenburgeche haven tot Aardbemirgwche
de meest aanhoudende, zoo niet do gevaarlijk-1 havenpolder, het Zw'in bij gedeelten tot Zwin-
ste vijand van Polen. Het Zweedsche volk was polder gemaakt, terwijl de plaats waar
sedert Gustaaf Adolf, met grootere eerzuchtWaarschijnlijk eertijds een opdraaiende brag
bezield dan overeenkwam met zijn geldmidde-f]e beide oevers yan de zeearm bad verbon-
len en 'zija leger. Do opvolgers van dezen held, j den' thans m z«n naam «Draaibrug een-
die bij Lützen was gevallen, streefden niette
min zijn groote politieke plannen na. Karei X
tram van den stoomtramdienst in deze
streek, de herinnering heeft bewaard aan
het vroegere water, dat nu op velden1 noch
meende een gunstige gelegenheid te hebben wegen meer te bekennen is,
om ten kost© van Polen zijn bekit uit to brei
den, en voor deze operatie had hij een bondge
noot gevonden in den groot-en keurvorst Frie-
drich Wilhelm van Brandenburg, den grond
vester van het latere konkinkrijk Pruisen.
Sjnds de afwatering der Zeeuwsch-Vlaan-
derache landerijen niet méér door de natuur
lijke zeewegen kon plaats vinden, hebben
meiisehenhanden nieuwe kanalen gegraven,
die het overtollige binnenwater naar zee
moeten loozen. Eigenaardig: waarvoor eerst
®u,n ^eroenigde legers trokken langs d'?®- ,rje riatui^r had gezorgd, zorgen nu haar deu-
«aclisel m ongeveer dezelfde streek, waar ook,„eride j-jijdcren. Waar de natuur baar wa
rm gevochten is en vah 28 tot '30 Juli van dali terwegen met zand verstopt, maakt de
jaar 1650 word er een vedwoede slag geleverd j menec'li van die verzande waterwegen pol
voor Warschau. Ondanks de dapperheid der j dere en graaft er nieuwe vaarten naast!
Polen, bleven de Zweden en Brandenburgers j Tot afwatering in het Belgische Vlaande-
overwinnaars, dank zij vooral de suprèoritoit ren dient o.a. bet nu reeds wereldbekende
van hun geschut.
Hot was een mooie: overwinning, schreef
Wadding-ton in zijn geschiedenis van Pruisen,
wjaar. ze was niet beslissend. .Het Poolsch©
leger was niet verslagen en borstelde zicli; de
keurvorst trok het eerst zijn troepen terug en
Karei X moest toen wel volgen en week
achteruit naar den ben eden-Weiclisel.
Nog geen halve eeuw later in 1703 waren bet
nogmaals de Zweden, die Warschau innamen
en bezetten. Hun Koning was de avontuurlijke
Karei XII, die den P.oolscken Koning August
II onttroonde do Stanislaus Leszinski tot Ko
ning maakte, vervolgens vertrok uit War
schau, Rusland binnenrukte en geslagen werd
bij Poeltawa en later een wijkplaats, die wel
een gevangenis leek, bij de Turken vond.
August II joeg Stanislaus weer weg en trok als
overwinnaar Warschau weer binnen.
Maar Polen was en bleef een land vol twist
en tweedracht, en die verzwakten het, zoodat
liet een gemakkelijke prooi werd van zijn bu
ren. Frederik II van Pruisen sloot een vierbond
met Catharina van Rusland en Maria Theresia
van Oostenrijk. Tot driemaal too namen zij
ieder een stuk van Polen, in 1772 en 1793 en
in 1795. Na d© tweede deeling bleef Warschau
d© hoofdstad van het verkleinde land. Toen
riep do groote Poolsche patriot Koscloesko zijn
landgenooten ten opstand; li ij wist eenige dui
zenden soldaten bijeen te krijgen.
Pruisen's Koning Friedrick Wilhelm II, was
het eerst gereed om aan te vallen met 50,000
man, hij belegerd© en bombardeerde Warschau.
Twee maanden lang bood -de stad krachtigen
tegenstand, zoo zelfs dat do Pruisen alleen niet
klaar kwamen met de belegering. Het waren
de Russen onder Soewarof, die den laatsten
tegenstand der Polen braken.
Lcopqldkanaal, Nederlandsch Vlaanderen
worut dooreneden door een emalle vaart,
waarvan de uitmonding door sluizen vlak bij
onze zuidgrens in verbinding staat met de
zee.
Het bestuur dat over deze afwatering toe
zicht oefent, heeft hij de sluis oen opzich-
terewoning gebouw^, die mooi van af de
duinlioogten uitziet over het water en naar
de Belgische kust. Daar ziet men Knocke,
Duinbergen, Heijst, en de uitloopende pie
ren van bet kanaal van Zeebragge. dat deze
laatste maanden geregeld door middel van
zijn duikbooten dood ent. verderf spuwt over
dé Britsclhe handelsvloot.
Dicht bij de opzichterewoning staat een
huis voor den sluiswachter. Voorts een loods
voor een, reddingsboot, enkele schuurtjes, en
verderop nog een paar woningen. Even voor
de grens hadden de Duitschers, zoo vertelde
de -Nederlandsclie grsenbewoner, een vlieg-
loods gebouwd, die van uit de verte bedrie-
gelijk veel gelijkenis moet hebben vertoond
met bet Nederlandsclie ambtenaarshuie.
En ziedaar de nietige oorzaak van het re
delijk goed afgeloopcn, maar hoogst gevaar
volle ongeval.
In den nacht van 8 op 9 Augustus werd
de opzichter wakker door den hevigen slag.
Hij is voor geen kleintje vervaard, de heer
Lombaard, op zijn post als bij is gebleven
van den oorlogsaanvang af. De hevige be
schieting van Zeebragge, waarbij hij de
scheepskanonnen zag vuren en de projectie
len vlak bij het Belgische land invlogen, het
voortdurend passeeren van Engelsche vlieg
machines die hommen strooiden op de Duit-
sdhe kustversterkingen, de telkens aan- en
voorbijdrijvende mijnen, waarvan er aange
spoeld zijn op een paar honderd meter van
zijn wToning, het schrikkelijk ongeval met de
Breskenische visschersschuiten dat van af de
kust kon worden gezien niets van dit al
le ét bestuur had wel eens gevraagd: wa
zendt gij' doen ale het werkelijk meenen,
werd en de Duitschers ons land binnentrok
ken „Hier blijvenhad hij gezegd, „en mij
werk doen ajs gewoon". Ons land kan du
ook hier op zijn ambtenaren rekenen. En eb
Nederlander die verantwoordelijkheid hoef
en deze ook gevoelt, zegge dit dezen eenvon
dige na: „wat er ook gebeure, wij blijven oj
onzen post!" Het is zoo waar, wat do hee
Lombaard mij zeide: „Als de nood aan dei
man komt dan moet een man staan ij
den nood."
De heer Lombaard wordt wakker van eei
slag. Hij staat op, wetend opeens, dat er eei
bom valt, vlakbij. Zijn oor is geoefend! Hi
wil de blinden sluiten, om de ramen te be
schermen. Nog is hij niet daarmee klaar, o
er valt een tweede hom, nu dichter bij, ei
ontploft nog in de lucht. In de neergelatei
jalouziën komen enkele gaatjes, maar he t
nog onbeschermde raam waar hü voor staat
slaat in gruzelementen en door den hevigei
windstoot valt hij achterover. Ziin zoontje
dat op zolder sliep, was met een stoel hij he
zolderraam geklommen en valt door dei
schok met stoel en al omver. De vrouw ei
de kleintjes worden wakker, aan huilen geei
gebrek. Het zoontje had de oorzaak reed
gezien; een vlieger was uit zee gekomen ei
had aan de zeezijde twee hommen geworpen:
Hij vloog over liet huis.
Daar, achter elkander, twee felle slagen
Nog eens-twee hommen, neerploffend in eei
weiland, slaan een gat van ongeveer eei
vierkante meter en enkele ruiten der wonin
gen dichtbij vallen rinkelend ineen.
Nu merkt de vlieger blijkbaar, dat hij mi:
is geweest. Hij vloog op ongeveer 80 me te:
hoogte. Nu stijgt hij snel, tot vijfhonderd me
ter wel, en jaagt pijlsnel terug over zee.
„Wonder boven wonder is het", zegt di.
heer Lombaard, „dat wij gespaard zijn ge
bleven. Het was zeer stellig op mijn buk
gemunt. En een seconde vroeger of later, ei -
mijn geheele gezin ware gedood."
Nu is het gelukkig afgeloopcn. Alleen eer
soldaat is geblesseerd, die, in den schril i
voor de ontploffing, van een trap moet ziji
gerold en een havenbewoner beeft een splin
ter tegen zijn schouder gekregen, die eer
gaatje in zijn kleeren maakte, en een hloe-,
dend wondje bracht. Een aantal ruiten ziji
gebroken, en aan het bootsltmis zijn een paai
plekjes te zien, waar een brokje staal oi
ijzer door dikke planken is heengeslagen1.
Deze kleine gesplinterde houtgaatjes ge
ven alleen al een idee van de geweldige
kracht der pi'ojeetielon. Waarlijk, als zult;
een bom valt op uw huis, dan wee uw ge
heen te!
Reeds vroeg in den morgen was de Neder-
landsche militaire overheid ter plaatse om
de schade op te nemen. Ongetwijfeld zal ei
van de zijde der betrokken vreemde regee-
ring verontschuldiging worden aangeboder
en schadevergoeding worden gegeven. Maai'
dit alles neemt niet weg, dat weer eens tc
meer ons volk kan leei\en heseffen, dat de
oorlogsgevaren rondom nog dreigen, en dal
„een kleine vergissing" ook op onzen bodem,,
en over onze mensehen dood en vernieling
zaaien kan.
Nog één ding: wat dunkt u van de Neder
landsclie ambtenaren, die zóó meer dan an-,
deren blootgesteld zijn aan gevaar? Zou bet
niet billijk zijn, dat van rijkswege door een
verzekering tegen oorlogsrisico deze mannen
het rustig gevoel gegeven werd, dat moch
ten; zij vallen op hun post de gemeenschap
voor vrouw en kinderen zal zorg dragen?
EEN BENOEMING S-QUAE8TIE.
In den Haagschen Raad deed zich een benoo-
mings-quaesti© voor, waarin een deel der vrij
zinnige raadsleden hun groothartigheid er
vTijzinniglieid hebben ten toon gespreid. Wij
lezen daar omtrent- in het Raads-0verzicht van
De Nederlander:
Voor do benoeming van een leeraar in de
Staatsinrichting aan de H. B. School aan de
Raamstraat werd voorgedragen de heer J. A
Nederbragt, die gedurende een jaar tijdelijk
leeraar aan die school was, en in de rapporten
van de school autoriteiten de allerbeste aanbe
velingen had.
Naast liem stond-mej. Coops uit Wageningen
op de voordracht, wier antecedenten naast die 1
van No. 1 geen aanspraak gaven op benoe
ming. j 1 -
Wat deden de vrijzinnig-democraten en eenige
sociaal-democraten? Zij zorgden in alle stilte
voor precies zooveel stemmers op mej. Coops als
noodig waren om den beer Nederbragt te doen
vallen.
En met één stem meerderheid werd mej,
Coops benoemd, die zich door deze partjjbenoei-
Naar de roman van W. COLLINS.
1101 Engelsch.)
„Ik heb het bij Madonlla
maakt," vervolgde Jack. Zy vindt mij gera
haar Hechter omdat ik ale een dwaas weg
liep om die broodjes te roosteren. Maar daar
wilde ik nu eigenlijk niet ov.er spreken; het
is een soort van geheim. In de eercte plaatst
„Deelt gij gewoonlijk uW geheimen mede zóó
luid, dat een ieder ze hooren kan?" vroeg
mevrouw Blytli lachend.
„O, dat is niets," hernam hij op denzelf
den toon; „bet is Hechts een geheim voor
Madonna, en wij kunnen in hare tegenwoor
digheid even luid epreken alsof het arme,
ieve kind niet in de kamer was. Nu, dit fe
liet geval. Zij heeft mij een present gegeven
en nu wikle ik haar, om haar mijn dank
baarheid te betooiien, ook gaarne iets geven.
(Bij hervatte weder, zoodra hij in vuur ge
raakte, zijn gewone manier en liep haastig
(i° kamer op en neer). Nu heb ik er ever na
gedacht wat wel het beste zou wezen na-
i^uuiiijk iets moois. lik kan haar geen teeke-
jning geven, want die zou niets waard zijn;
jen zoo ik dit al kon
„Zoo gij eens hier kwaamt en ging zitten,
Jack viel mevrouw Blytli hem in de rede.
„Als gij zoo heen en weer loopt voor dat
speeltafeltje, dan leidt gij Madonna's aan
dacht van het spel af."
Dat deed bij ongetwijfeld. Hoe kon zij hem
zoo in haar nabijheid heen en weer zien
gaan, met haar teekening in zijn hand, alsof
hij ze te zeer op prijs stelde, dan dat hij er
toe komen kon, ze weg te bergen' zonder
dat zij zich gestreeld gevoelde, en de on
schuldige ijdelheid van haar sekse werd op
gewekt, zonder hem onophoudelijk gade te
slaan, zoodat zij niet in staat was baar spel
te volgen. Jack gehoorzaamde den raad van
mevrouw Blyth en zette zich aan hare zijde,
met zijn rag naar de spelers gewend.
>.Nn de vraag is, wat zal ik haar geven!"
VGrT°i8^e bij. „Ik heb mij zelf er over ge-
raadpieegid en bet voor en het tegen ervan
lo.
„Zes trekken en de rest is troef," zeide Va-
Jen tyn, terwijl hij de kaarten neerlegde, die
m-y1"'11 hield. Jack keek weer op.
m"'Ti 2U }!w a Propos," zeide mevrouw
Blyth. „Zeg mij wat ge van plan zijt Ma
donna te geven."
„Zes trekken," zeide juffrouw Beckover en
nam haar kaarten bij elkander.
„Ik wildé haar een armband geves," seide
Jack.
„Als je blieft, mijnheer," zeide juffrouw
Beckover, „de kleine Mary wacht op u."
„Maar Jack," hernam mevrouw BlytK, „uw
geschenk is slechts uit edelmoedigheid, daar
om zou ik u iets minder kostbaars raden.
Weet ge wel, dat Madonna juist zoo weinig
waarde hecht aan die voorwerpen van weel
de? Zij zou zelve reeds lang een bracelet
kunnen gekocht hebben van haar bespaard
geld, zoo byouteriën in haar smaak vielen."
„Wacht eens, mevrouw Blyth," zeide Jack
op een toon van zelfvoldoening; „gij hebt het
belangrijkste van mijn verhaal nog niet ge
hoord. De armband -dien ik haar wilde geven
is er een, dien zij tot aan haar dood toe op
prijs zal stellen, of zij is niet dat teedere,
hartelijke schepseltje, waarvoor ik haar
houd. Hoe vindt gij een armband, die haar
altijd een aandenken zal zijn aan u eni Va-
lentijn, en die goede Beek daar en een
weinig- aan mij ook, en ik hoop, dat zij er
mij niet slechter om zal vinden. Ik heb oen
plan tegen al uw hoofden gesmeed," ver
volgde hij en bootste de beweging van een
schaar na, met zijn heide vingers en op lui
den toon ging hij voort: „Ik wilde Madonna
een van ineen gevlochten haren armband ge
ven."
Juffrouw Beckover en de heer Blyth wier
pen verschrikt hun spel neder en zagen el-
kandér ©ven verbaasd aan alsof Jack's laat
ste woorden uit een Leidscbe flesck waren
gekomen en bén beiden op hetzelfde oogen-
blik door eon electrischen schok hadden ge
troffen. Bij elke andere gelegenheid zou de
herinnering die Jack daar weder levendig
maakte, hen in het minst niet zoo verbaasd
hebben, of zou weder spoedig vergeten zijn;
maar op dezen merkwaardigen avond, na
een gesprek als zij te zamen nog geen half
uur geleden gevoerd hadden, had bet blooto
noemen: van een haren bracelet in verhand
met Madonna's naam, voor belden een weinig
goeds voorspellende beteekenis. Plotseling
zagen zij beiden het meisje aan dat tusschen
hen gezeten was, die ook zeer verwonderd
was dat het spel op eene gestaakt werd, zon
der dat zij zich de reden hiervan kon he
grijpen.
„Hoe komt hij er toe om haar juist dat to
willen geven," zeide juffrouw Beckover
zacht; haar gedachten dwaalden af, ter
wijl zij sprak, naar die treurige dagen,
toen vreemdelingen bet lijk van Ma
donna's moeder doorzochten, pn in een ver
borgen hoekje do kaar-bracelet vonden.
„Stil, laten wij met het spelen voortgaan,"
zeide Valentiju. Hij dacht ook aan den haren
armband; hij dacht er aan hoe die nu be
neden iu zijn lessenaar lag, zieh herinneren
de hoe gaarne hij hem had willen vernieti-
gen, maar dat zijn geweten en zijn eerge-
i fiool' daar tegen op waren gekomen: hij over
peinsde tot welke noodlottige ontdekking
het mogelijk zou kunnen leiden, indien hij
ooit in vreemde handen kwam.
„Een haren armband," vervolgde Jack ge-
heel onbewust van ,den indruk dien zijn
woorden op twee der kaartspelers hadden
teweeggebracht; „en van zulk baar, als ik
meen, dat er in moet zijn. Ik geloof dat Ma
donna dit wel het kostbaarste geschenk zal
vinden. Ik wed dat niemand iets weet te be
denken, dat zij liever zou hebben: het is mooi
en bruikbaar, en ik weet niet wat al meer
tegelijk, nietwaar?"
„O, zeker, het is zeer aardig hedaeht," her
nam mevrouw Blyth afgetrokken en verlo
gen. Zij wist evenals haar echtgenoot, Ma
donna's geschiedenis, en was nieuwsgierig
te weten, wat haar man wel van bet ge
schenk dacht, dat Thorpe aan haar- pleeg
kind wilde geven.
„Wat ik nu alleen nog maar wilde weten,"
zeido Jack, „is welk model gij het beste
vindt. Er zijn twee soorten van haar in, waar
natuurlijk eiken vorm aan gegeven kan wor
den uw haar en dat van juffrouw Beek- 1
over."
„Geen stukje van mijn haar zal daarin ke
rnen geen enkel stukje", mompelde juf
frouw Beckover, die, terwijl zij speelde, toch
naar het gesprek luisterde.
„Het moeilijkste haar, dat er in voorkomt,
Is dat van Valentijn en mij," vervolgde Jack.
