DAGBLAD voois NOORD- en !ZU S D-HOLLAN D* 4GDQ Sch ooi laarzen Kinderhuisvest 29-33, Haarlem 4* BE- OORLOS EERSTE BLAD God's hand. P. W. TWEEHUI)SEN, TELEGRAMMEN Van herïenmopgeié. OOKIOEiiDAG 26 AUGUSTUS 1913 46sfe Jaargang No« iHS3 Bureau van Redactie en Administratie i intercommunaal Telefoonnummer 1426. t DIT NUMMER BESTAAT UIT TWEE BLADEN VERSPREIDE BERICHTEN BARTELJORI8STRAAT 27. Maarlemsche Alledagfes. ms. KORTE BERICHTEN NIEUWE HAARLEMSCHE COURANT ABONNBMENTSPH1ÏS i fmt *»es«<ta» «oor Haarlem w voor A» plaatsen waar een agent gevestigd ia (kom der gemeente)UM Voor de overigs plaatsen ia Nederland per post, 8,— Per wee», voor Haarlem en dn agentschappen C.IS* Atzonderiijke nummersi 1 t i ®,os PKSjJS OER ADVERTENTIES*» Van l-H» regel» Iedere regel meer, Buitenland per regel Advertentiën in de rubriek «Vraag en Aanbod" van I—S reael» 0.4® Elke regel meer 0 10 0,2® GOLDEN bg levenlange enge» acfnktheid tot werken. Alle betalende abonnés op dit blad, die in bet beadt eener verzekeringspolis sgn, «5n volgens de bepalingen op de polissen vermeld, tegen ongelukken verzekerd voor» GULDEN bp yerliea van éétt oog, 500 X 300 GULDEN bp verlies Lvan een hand o£ voet. 150 110 GULDEN bp Verlies van één duim. 75 GULDEN bp breuk van een arm of been. 60 GULDEN bü Verlies van één wpsvinger. 15 GULDEN bp verlies tan één anderen Vinger, DE UITKEEiiiNG DEZER BEDRAGEN WORDT GEGARANDEERD DOOB DE «HOLLANDSCUE ALGEMEENE YERZEK EHINGSBANK" TE SCHIEDAM, AGENDA. 27 AUGUSTUS, Ge oo uw St.-Bavo ii.-K. Voiasooud Meubelmakers Metaalbewerkers. St. Vineentiusgebouw Zoete- straat 22 van 10—10 unr tentoonstel ling der loterij voor een R.-K. Armenschool. Paleis van Justitie Jansstraat half twee Bureau' van consultatie. Meisjespatronaat St. Bos a Nassaulaan 50 714—SVs uur Spaarbank. Museum van Kunstnijverheid Toorop-tentoonstelling. Bisschoppelijk Museum Jansstraat 79 geopend eiken dag van 105 var tegen betaling van 25 cents. Uitgezonderd Zater dagen en R. Bh feestdagen. BLOEMENDAAL Hotel Duin en Daal dagelijks 2 concerten bij gunstig wee^. ZANDVOORT Groot Badhuis: Welda- digheidsmatinée, aanvang half 3, 'voor de hulpbehoevende geinobiliseerden. Daar is indertijd in onze courant met groote instemming, waardeering en lofprijzing gewag gemaakt van het boekje van prof. Aengenent van Warmond, „De oorlog en de Voorzienig heid". Nu één jaar oorlogvoerens achter den rug is, of beter: nu juist dóór dat jaar oorlogvoerens r .bij zoovelen de helaas zoo gemakkelijk-komende „gewondheid" aan den staat van zaken ons die volkerenoorlog zonder voorbeeld ia de wereld historie doet beschouwen als iets normaals haast, als niets bijzonders in ieder geval, nu is het toch wel tijd, dunkt ons, om wat professor Aengenent in zijn werkje zoo duidelijk heeft ver klaard, door de dagbladpers te propageeren, verder te brengen, aan te toonen waar noodig. We lezen in dezen tijd overal van gruwelberich- ten, van aanklachten, van incidenteele vernie- lings-partijen, van wederzij dsche aanslagen op wat men dan te voren volkerenrecht, aangeno men beginselen enz. heette. Zoo is het nu eenmaal in oorlogstijd. De oorlog wordt niet alléén gevoerd met ge weren en mitrailleuses en kanonnen, maar óók en niet voor een gering deel! met de pen en de rotatiepers Het is nu echter een vraag van belang, of wij Nederlanders hieraan wel zullen meê- doen. Een vraag óók, of wij niet een andere roeping hebben, dap, (zooals een onzer Neder- landsche katholieke bladen geregeld doet) op „neutraal" gebied de volkerenoorlog met papier en inkt zoo fel mogelijk levendig te houden Daar is, meenen wij, voor de katholieke pers met name, een andere, een veel betere taak te ver richten: het hoogere, het bovennatuurlijke, kort gezegd: Qod's hand, in de gebeurtenissen van het heden aan ie toonen, en zoodoende ons katholieke volk althans te brengen tot erkentenis van schuld, tot boetvaardigheid, tot inkeer door de straffen die God ons overzendt. Schuldbekentenis en boetvaardigheid, "dit is werkelijk iets anders dan het wederzijdsche gloriëeren op eigen recht, waarvan toch niemand de absolute bewijzen zal kunnen geven, althans niet in dezen tijd! En daarnevens mogen we dan ook wel wijzen op de verheugende, en voor het katholieke hart zoo weldoende feiten, dat God's naam méér dan ooit in de gebeurtenissen van dezen oorlog wordt genoemd en geprezen, en dat althans van eene zijde openlijk eh frank God's goedheid in den vooruitgang der wapenen wordt erkend en gedankt. Professor Aengenent heeft luce clarius (zoo duidelijk als de dag-zelve) aangetoond, dat de oorlog, inderdaad een ontzettende ramp, door God wordt geduld en zelfs uitdrukkelijk toege laten, om de wereld te straffen, te doen boeten, te laten bekennen dat de moderne beschaving'in plaats van een zegen, een vloek is voor de menschheid. Zóó bezien is de oorlog voor velen hoe vreemd het ook klinke een genade; en wan neer we dan lezen hoe er van den Duitschen kant, bij de ontzagwekkende en haast onbegrij pelijke zegepralen die daar worden behaald op het Russische front, telkens en telkens de dank betuiging aan God, Die de zege verleende, open lijk gebracht wordt, dan kunnen we althans deze gevolgtrekking maken, dat aan dien kant uod s hand wordt erkend in de geweldige wereldgebeurtenissen van dezen tijd. Welnu: laten wij dan dit voor liet minst van de Duitschers leeren. Men zou, de gebeurtenissen van den dag z00,.?aarne °od's hand ook onom- stootehjk-duidelijk willen erkend zien in het gebeurende: in 't optreden van ifalië b.v. juist Rusland schijnt geslagen tot onmacht toe, staten Ultblijven van éénige hulp der Balkan- de £n??Iand> waardoor heel zeker - Kau.oiieke heiligdommen van het Oosten zou den hebben geleden. Maar dit-ligt niet op onzen weg. Wij voor ons erkennen liever God's hand over duidelijk in den heelen oorlog-zelf, die óók toch voor ons tijdelijke beproeving te over brengt. Den geest des tijds te bestrijden, de fabel te vernietigen, dat „beschaving zonder God" de menschen gelukkig zou maken, dat de moderne wetenschap en moderne vooruitgang, stoffelijke welvaart ten slotte, het eenig-behartenswaardige zou wezen ter wereld, dat alles is nu plicht vóór al, van de katholieke pers, en bovenal van de katholieke pers in een onzijdig land. Niet alleen het behoud van den vrede binnen onze grenspalen moet ons doel zijn, maar onze werkkring gaat verderde erkenning bij te bren gen aan ons katholieke volk, dat God's hand de wereld die Hem vergat en zelfs wilde negee- ren, toch ten slotte regeert en daarom ook treft zoo gevoelig als 't kan. Zouden we niet moeten beginnen zoo vroeg pater van der Eisen onlangs in „De Tijd", met een „Mea maxima culpa" in dezen oorlog? Er zijn er, zoo komt ons voor die inderdaad bij dht begin beginnen moeten. God's hand erkend in de wereldgebeurtenis sen, als dcit nu eens algemeen werd gehou den, wat zou er een opvoedende, beter-makende kracht van de Roomsche pers uitgaan, als die dat eens trouw wilde propageeren!. ...,i OVERZICHT. De berichten omtrent bet zeegevecht in de Golf van Riga zijn nu, ook van officieuze Duitsche zijde, tot een minimaal proportie teruggebracht. In Rusland worden voortdurend nog vor deringen gemaakt door de Duitsche én Oos- tei>rijkectie legers. Zoo zijn in de gevechten in de buurt van Birski, ongeveer 50 K.M. ten noord-oosten van Poniewiecz, 750 Russen] ge vangen genomen. Door het leger van Von Eiehihorn zijn 1850 Russen gevangen genomen en werd den op- marsch in oostelijke richting voortgezet. De Duitschers hebben Berezowca en Knys- zyn hereikt en gingen ten zuiden van Ty- koszin de Narew over. Ook werd de overgang van de Narew aan den weg Sokoly—-Bialystok. geforceerd. De rechtervleugel kwam, na terugwerping van de Russen, tot aan de Orlanka. Meer dan 4700 gevangenen zijn gemaakt, waaronder 18 officieren en 9 machinegeweren werden ver- meesterd. De legergroep van prins Leopold van Beie ren heeft de Russen in het woud van Bia- loarcz gedrongen. Ten zuiden van dat woud bereikten zijn troepen ten oosten de streek van Wièrchowice. Meer dan 1600 gevangenen werden hier gemaakt. Het leger van Mackensen naderde in een vervolging de hoogten aan den Westelijken oever van de Lesna, ten noorden van Brest- Litowisk. Op het Zuidwestfront van Brest hij Dobrynka doorbraken gisteren de Oosten- rijksch-Hongaarsehe en Duitsche troepen de vooruitgeschoven vestingstellingen. Op den oostelijken oever van den Bug ten noordoosten van Wlodawa dringen de troe pen vechtend naar het noorden en drijven zij de Russen steeds dieper in het woud- en moe rasgebied. Door de Oostenrijksche huzaren is een ver schanst dorp, aan de spoorlijn Kowel-Brest Li to wek stormenderhand genomen» waardoor de belangrijke verbindinggsweg voor den terugtocht der Russen bedreigd wordt. In dien de Russen ook deze verbindingsweg verliezen, dan zal de verstopping van de terugtochtelinie, die nu reeds groote moei lijkheden veroorzaakt, nog veel meer bemoei lijkt worden. In AAN DE DARDANELLES téen Engelsch officieel communiqué r-K ee.n beschrijving gegeven van de ope- laues. smds 6 Augustus op liet Westelijk eVÏ bet eiland Gallipoli. Daarin ïdt verklaard, dat er twee aanvalslinies zijn, de eerste van de Anzac-stelling en de tweede van de nieuwe landing in Svoela- baai, waar een nieuw leger gebruikt wordt. Ook wordt een aanval ondernomen van Kaap Helles tegen Krithia, Hardnekkige en voortdurende gevechten' met zware verliezen aan beide zijden, had den tot resultaat, dat onze troppen een der fronten nog niet hebben bereikt,'ofschoon zij veel vooruitgingen en het terrein in ons bezit veel uitbreidden. De aanval van Anzac werd doorgezet tot De aanval van Anzac werd doorgezet tot den door het feit, dat de aanval van Svoela niet zoo. vooruitging, als verwacht werd, waren de Anzac-troepen niet in staat de huidige stelling op den top te handhaven en moe ten opstellingen, vlak onder den top, terug trekken. Te Svoela .was de aanval tot staan geko men na twee en een halve mijl vooruit te zijn gerukt. Het gewonnen terrein was vol doende om de linies met elkander in verband te brengen langs een front van meer dan twaalf mijlen. Verdere versterkingen op de linkerflank van Anzac gingen met succes driekwart mijl vooruit en een reeks versterkte heuveltjes werden bezet. Na het'bestormen der Turksche vooruitge schoven loopgraven op de linkerflank van het slagfront gingen alle in den strijd be trokken divisies vooruit, doch daar zij niet in staat waren den top te bereiken, werden zij op het oorspronkelijke front terugge- trokken. De verliezen van den vijand zijn veel zwaarder dan de onze. Het gewonnen en gehouden terrein is van groote waarde, zoo besluit het communiqué, doch deze feiten moeten het publiek niet doen veronderstel len, dat het ware deel bereikt is, of dat ver dere ernstige pogingen niet noodig zijn, al vorens de beslissende overwinning behaald is. EEN WAPENSTILSTAND TUS SCHEN RUSLAND EN DUITSCH LAND? Naar de Msb. van betrouwbare zijde ver neemt, schijnt een wapenstilstand tusschen Rusland en Duitschland binnen een kort tijdsverloop niet tot de onmogelijkheden te behooren. Hare zegsman grondt dit op het volgende feit* Op, de verlofpassen van Duitsche of ficieren, die van het Oostelijk tront komen, staat uitdrukkelijk vermeld, dat zoo tijdens liun verblijf tehuis een wapenstilstand tus schen Duitschland en Rusland wordt geslo ten, zij zich niet meer naar liet front moeten begeven, doch zich voegen bij de ersatz-ba- taljons in hun garnizoensplaatsen. TEN OOSTEN VAN WLODAWA. Uit Cholm wordt aan het „Berl. Tag©- blatt" 'gemeld, dat de opmarsch der verbon den Duitsch-Oostenrijksche troepen door het moerassengebied,, oostelijk van Wlodawa, zeer bemoeilijkt wordt. Al deze- terreinhin dernissen worden echter door de Duitsch- Oostenrijksche troepen zonder moeite, over wonnen. Er bestaat tusschen de meren eu de moerassen slechts één straatweg die naar Ko terijn leidt. De aanvallen der verbonden Duitsch-Oostenrijksche troepen, die alle er op, gericht zijn om de Russen van dezen verbindingsweg af te snijden, moeten uit den aard der zaak op groote schaal worden on dernomen, waaraan tevens groote moeilijk heden verbonden zijn, tengevolge van het moerassige terrein. .Volgons een bericht aan de „Az Est" is de taktischo situatie van de Russen aldaar buitengewoon gunstig, daar de nauwe straten tusschen de meren hun de verdediging gemakkelijk maken. De Russen hebben derhalve voor dat doel slechts wei nig troepen noodig, kunnen gemakkelijk ver dedigingswerken vóór Brest Litowsk opstel len en tevens in de vesting zelve een werk- dadigen rugsteun hebben. Ren andere ver zwarende omstandigheid voor de op.eratiën der Duitsch-Oostenrijksche troepen is de aanhoudende mist en regen, waardoor de verkenningen zeer bemoeilijkt worden. Ook de uitwerking van de Duitsch-Oostenuijicscke artillerie kan door den mist en den regen niet behoorlijk nagegaan worden. .Ondanks al deze moeilijkheden worden de operation der Duitsch-Oostenrijksche legers met succes voortgezet. Een der belangrijkste nauwe doorgangen tusschen de moerassen en de ineren is reeds in handen der Duitsch-Oos tenrijksche- troepen gevallen. DE VESTINGOORLOG. Een oorlogscorrespondent van het Frarische, „Journal", had als zijn meening uitgespro ken dat Nowo Georgiewsk wel acht maan den lang een belegering kon doorstaan. Naar aanleiding van deze meening, welke door da gebeurtenis, dat deze vesting, na een. belegering van slechts 10 dagen in Duitsch bezit kwam, zoo finaal gelogenstraft werd, geeft een militaire medewerker van de Frankfurter Zeitung een beschouwing over de weerstandskracht van vestingen in het algemeen. Deze weerstandskracht hangt in de eer ste piaats af van de kracht en de bekwaam heid van den aanvaller. Daarom werden de machtsmiddelen van den aanvaller ook van oudsher tot uitgangspunt genomen van den vestingbouw. Het doel va.n don vestingbouw kundige was natuurlijk, om zijn vesting be stand te maken tegen alle aanvalsmiddelen welke in zijn tijd bekend waren. Daarom kan de geschiedenis- van den vestingbouw dan ook worden ingedeeld in hoofdstukken, telkens een bepaalde soort van aanvalsmid delen omvatten. Zoo waren bijvoorbeeld de uitvinding van het buskruit, de invoering van getrokken kanonnen, van brisante gra naten, van snel verplaatsbaar geschut, telkens aanleiding tot een verandering in de orien teering der vestingbouwkunde. Rusland heeft lang geaarzeld voordat het uit de steeds krachtiger wordende werking der bele geringsartillerie de noodige conclusies trok, en zijn vestingen van pantsers voorzag. Daar om zullen 'de Russische vestingen thans nog maar weinige bepantseringen hebben. Toch kan men niet zeggen, dat het gebrek aan bepantsering den snellen val van de Russi sche vestingen heeft veroorzaakt. Zooals de ervaring in België heeft geleerd, zijn de Duitsche en Oostenrijksche kanon nen van zwaar kaliber thans in staat ©Ik pantser van de thans bestaande vestingen te vernielen. Nu ligt echter het voornaamste nut van een door bepantsering gedekte vestingartil lerie daarin, dat deze artillerie, onkwetsbaar als zij is, nog tot in het laatste stadium der belegering haar plicht kan doen. Wan neer dit voordeel echter vervalt doordien reeds bij de eerste 'geschutsgevechten de ge pantserde vestingkanonnen worden vernield, dan verdwijnt hit voordeel geheel, en daar mede het recht van bestaan der bepant sering'. Thans zijn wij blijkbaar 'gekomen in een tijdperk van den vestingoorlog, waarin de aanvaller beslist in de meerderheid is tegen over den verdediger. Of liever wij zijn in een tjjdperk van de absolute meerder heid der Duitsche aanvalsmethoden bo ven de verdediging. Immers de Dardanel- lenvestingen zijn sterker gebleken, dan de aanvalsmiddelen der Engelschen en Fran- schen, en Przemysl heeft bij de tweede be legering 41/2 maand een heldhaftigen tegen stand aan da Russen geboden. Het onderwijs en de oorlog. Blijkens de jongste statistiek van den Duitsdhen Onderwijzersbond zijn van de on derwijzers in bet Duitsche rijk er 64,501 on der de wapenen. Hiervan zijn er 12,389 in verschillende rangen bevorderd en 6095 voor de bevordering voorgedragen. In de ver schillende doelen van het rijk ie bet percen tage der strijdende onderwijzers zeer uiteen loopend; zoo staat er van de onderwijzers in het Rijks] and 15.3 pet., in 'tveld, in Westfa- len 27 pot., in Berlijn 36.5 pet., in de provin cie Saksen 41.8 pet., in Baden 56 pet. en in Bremen 57.6 pet. Van al de onderwijzers in 't Duitsche rijk zijn 34.39 pet. in het leger. Het „Arabie"-inciderit. De correspondent van de „U. p. 0. A." seint naar de „N. C." uit Berlijn verneemt, dat hoewel het rapport van de betrokken duik boot nog niet is ontvangen, een bijlegging van het incident tusschen Duitedhland en Amerika nu reeds is ingeleid. De Ameri- kaansche gezant Gerard heeft hoop, dat de resultaten van de informeele besprekingen, zullen zijn de uit den weg ruiming van het incident. Gistermiddag te half twee had Gerard een onderhond met Von Jagow en om vijf uur kwam een ambtenaar van Buitenlandsche- Zaken hem een mededeeling doen, die den Amerikaansehen ambassadeur aanleiding .gaf een uitvoerig telegram naar Washington te zenden. Gerard weigerde zich uit te laten over den toestand, maar geloofde, dat de aangelegenheid niet zal leidien tot een breuk. EngelscJie oorlogsschepen in Grieksche wateren. Aan de Wiener Politische Korrespondenz 'wordt uit Saloniki gemeld, dat Engelsche oorlogsschepen zonder eenige aanleiding de haven zijn binnengevallen en die na een op onthoud van eenige uren weder verlaten hebben. De Engelsche oorlogsschepen zetten hun actie in de Grieksche territoriale wa teren voort om den handel van Griekenland te hinderen. Te Kawala zouden zelfs Engel sche officieren aan wal zijn gekomen om een onderzoek te doen naar opslagplaatsen van benzine. Men meent, dat Engeland door dit optreden wil te kennen geven, dat het nog grooter druk op Griekenland wcnscht uit te oefenen. De stemming zou derhalve zeer opgewon den zijn. Het bericht van het Weensche blad eischt in ieder geval bevestiging. De priester in de loopgraven. De Daily Mail meldt het volgende: In een brief uit Frankrijk aan een vriend in Ier land beschrijft O'Neill den aalmoezenier van zijn regiment, S. Knapp, een Engelschen priester uit Winchester als „een heiligen geestelijke. „Ik geloof dat hij van ïersche afkomst is," zegt O'Neill, „en hij heeft minstens veertig- maal den dood in het aangezicht gezien, se dert wij uittrokken. Ik zag geen anderen priester in de loopgraven van liet front dan hem, terwijl hij biecht hoorde en de kogels Lij TELEFOON t 7 7 O, WAAR WEL GELD VOOR IS! Aan klagen over de dure tijden is geen gebrek. De prijzen der levensmiddelen gaan inderdaad enorm de hoogte in. In menig gezin wordt dan ook heel wat bezuinigd. Bat kan nu eenmaal niet anders 1 De tijden zijn zorgelijk, maar... wij moo- tea ons er door heenslaan. En flinke huis moeders, al zijn dan de inkomens beperkt, doen dat. Aan hen daarvoor hulde. Treurig echter is het, dat, waar de vrouw haar best doet om met weinig rond te komen, de man zich niet ontziet om zijn geld voor sterken drank te besteden. Week aan week worden door den kanton rechter een groot aantal personen wegens openbare dronkenschap veroordeeld, gisteren niet minder dan 64. Veelzeggende getallen Dat heeft nu wel geld om sterken drank te koopen en klopt misschien straks bij het Steuncomité om onderstand aan. Wij zouden zoo zeggen: zuike kerels moesten zich schamen. Hun houding is die van een man niet vv aar digi Meer dan anders nóg is thans het misbruik maken van sterken' drank te wraken. Dat zoo iets nu nog plaats, heeft is wel een treurig teeken des tij ds 1 menigten als hagelslagen over het hoofd van de biechtelingen vlogen. Dè,t maakt, dat de soldaten goed vechten en kalm sterven," Tbr voorkoming van bedriegerij. Te Ber lijn en vermoedelijk ook elders in Duitsch land werd in den laatsten tijd herhaaldelijk misbruik gemaakt van de dracht van pleeg zusters, dikwijls met het doel om een bedrog te plegen. De politie kon er niets tegen doen. aangezien de wet die kleeding niet be schermt. De Rijksdag heeft daar nu in voor zien. Het wederrechtelijk dragen van unifor men eni kenteekenen van den verpleegdienst wordt met boete bedreigd. Beklagenswaardige toestand. Naar de Köln. Ztg. verneemt, heeft het St. Petershurgsche gemeentebestuur zich gewend tot den mi nister van spoorwegen om er over te klagen dat keele treinen met vluchtelingen op de rangeerterreinen, der St. Petershurgsche sta- tions staan en daar dikwijls 18 uur blijven staan, zonder dat de mensclien wat te eten krijgen. In de laatste dagen waren er on geveer 100 wagens met bagage van vluchte lingen aangekomen, waardoor liet War- schauer station versperd is. Te Kiëf staan treinen met vluchtelingendagen iang stil, omdat men niet weet, waar ze heen te bren gen. Het Yatieaansek metaalbezit. De Oostenrijk sche „Reichspost" deelt inede, dat de Italiaan- sche Regeering begonnen is met een algemeene onteigening der zich in kloosters bevindende voorwerpen van koper en metaal. Sommige vrijmetselaars-bladen noodigen de regeering met onverholen boosaardigheid uit, ook beslag te leggen op de metaalvoorraden van het, Vati- caan, want den nood van het vaderland eischt, dat ook het Vatiicaan aan de nationale inzame» ligen deelneme en aan de algemeene dwang maatregelen worde onderworpen. De U-oorlog. De treilers „Integrity" en „Young Frank" zijn tot zinken gebracht. FEIGNIER EN NOYON GEBOMBARDEERD. PARIJS, 25 Aug. (Officieel.) Fen escadrille van 7 vliegmachines heeft in den nacht van 23 Augustus do stations van Feignier en Noyon gebombardeerd. Zij wierpen er 80 bommen op. Er. werden verscheidene branden waargeno men. Ook heeft een I ransche vlieger gisternacht bommen geworpen op het station van Lorracl^ in het groothertogdom Baden. EEN GEVECHT IN DE LUCHT. BERLIJN, 25 Aug. (Officieel). Een Duitsche vlieger heeft eergisteren, na een verwoed ge» vecht, bij Nieuwpoort een Fransehen tweedek ker, neergeschoten. DE ONDERHANDELINGEN IN DEN BALKAN. BERLIJN, 25 Aug. (Part.) Het „Berlineï

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Nieuwe Haarlemsche Courant | 1915 | | pagina 1