G. H. VOGELZANG,
Madonna.
DE OOeLOS
Nabij en vèraf.
BLOUSES en ROKKEN
FEUILLETON
Groote Houtstraat 29A.
ONZE SCHOOL VOOR^^^
SPECIALITEIT IN
AAN HET DARDANEL-
LENFRONT.
NIEUWE MAARLEMSCHE COURANT ™ÊJLL™
XIII.
't Tweede artikeltje over de School voor
Kunstnijverheid is wat langer "iteebleven dan
in de bedoeling lag. Doch het onderwerp zal
er niet door lijden: integendeel kan het zijn da
nu de belangstelling ervoor verdeeld wordt. Het
mag wel: in het eerste artikel deed ik al uit
komen welk een voortreffelijke, frissche, voor
onze 'kunstnijverheid veelbelovende inrichting
deze school is.
De in alle opzichten practische wijze, waarop
het onderwijs is ingericht, waardoor theoretisch
bekwame vakmannen worden opgeleid die tevens
al op de school zelve de practijk, om zoo te zeg
gen, hebben beoefend, is door de schets van het
onderwijs zooals de architecten Sevenhuijzen,
Vorking e. a. dit geven, al voldoende naar voren
gebracht.
Op de tentoonstelling van werkstukken der
leerlingen, die onlangs werd gehouden, bleek dat
en overvloede ook nog duidelijk uit ander werk
dat hier werd geëxposeerd.
Ik zag er o. m. teekenwerk, onder leiding van
den leeraar Verkruijsen gemaakt, waarbij op
zeer gelukkige wijs aan de leerlingen eigen visie
was bijgebracht op de styleerende sierkunst, die
in onzen tijd zoo logisch en zoo juist in overeen
stemming met en toegepast op het bouwwerk,
tevens in verband met het doel ervan, wordt
beoefend.
De leerlingen zoo bleék uit dit teekenwerk
leeren op deze School vooral teekenen naar
de natuur, en hun ornamentiek, aan de natuur
ontleend, zélf vinden. Niet meer is het 't natee-
kenen naar een plaat, het eenvoudig copiëeren-
alléén (al is ook dat noodzakelijk en ontont-
beerlijk voor de techniek) dat de leerlingen
krijgen te doen, neen: ze moeten zélf zien, zélf
zoeken, zèif ontwerpen, en zoo wordt hun vóór
gehangen een of ander voorwerp, een bloem,
een veer, een pauwenveer b.v., en van dit voor
werp maken zij nu zélf hun ornament. Ze teeke
nen het voorwerp niet na, doch ze passen de
natuurlijke vormen ervan, die zij dus eerst geheel
en al beheerschen moeten, toe op hun ornamen
tiek. Met andere woorden: zij moeten een orna
ment, een muurversiersel, een „Schablone" voor
een fries, of wat ook, ontwerpen met het vóór
gehangen voorwerp de bloem, de veer, of wat
het ook zij als motief.
Dat hier merkwaardige resultaten worden
bereikt, deed de tentoonstelling zien.
Een andere vorm van deze aanschouwelijke,
op eigen visie en vinding, op eigen kracht be
rustende methode van onderwijs meen ik te vin
den in de wijze, waarop b.v. aanstaande schil
ders geoefend worden. In liet Museum van
Kunstnijverheid, dat nevens de school ligt (de
combinatie dier twee is daarom juist zoo voor
treffelijk voor de ontwikkeling der leerlingen!)
gaan de toekomstige schilders de artistieke en
wat vorm en kleur betreft klassiek-schoone voor
werpen zien, ze meten ze daar op, ze
schetsen ze met een paar lijnen, en dan wordt
in het teekenlokaal naar die opmeting en die
schets uit het hoofd het voorwerp geteekend.
Zoo oefent men hoofd en verstand tegelijk met
de hand!
Deze voortreffelijke methode van onderwijs, die
zoowel in de bouwkundige als in de sierkunst
vakken door de bekwame leeraren dezer School
streng wordt doorgevoerd, is meen ik, hiermede
in groote trekken geschetst.
Het bovenstaande, aansluitend aan hetgeen
in het eerste artikel werd geschreven, kan m. i.
voldoende aantoonen, dat onze School voor
Kunstnijverheid eén hoogst belangwekkende is
om te bezoeken, maar bovenal een hoogst-nut-
tige en voor de kunst en kunstnijverheid veel
goeds belovende instelling.
Men heeft dien indruk reeds, als men de klas
lokalen betreedt, waar de inrichting-alléén reeds
fi toespreekt, kracht toont en durf, eigen initia
tief en forschheidDe leerlingeri-zèlf hebben die
leerlokaien beschilderd: en er zit stoutheid en
frischheid in de kleurschakeeringen, in de motie
ven ter versiering, in de niet-geschabloneerde,
maar uit de hand geschilderde friezen en ran
den, die daarom ook zooveel levendiger, spre
kender, meer wéér zijn dan meetkundig afgepast
doortrek-werk.
Dien indruk doet men trouwens ook telkens
op, als men het werk der leerlingen ziet: het
meubelwerk b.v., dat zoo practisch zich aanpast
aan en parallel gaat met den bouwcursus: men
ziet hier de leerlingen binnenbetimmeringen ont
werpen en uitvoeren, die in verband staan met
en de uitwerking zijn van de ontwerpen in de
bouwkundige klassen.
Het sierlijke metaalwerk, onder leiding van
den heer Peddemors vervaardigd, geeft al even
zeer blijk van zelfstandig werken, van gebruik
making van eigen-bedachte, logisch-uitgevoerde
motieven.
En nu spreek ik niet eens van de bewijzen van
technisch hoogstaand kunnen, die op de School
voor Kunstnijverheid te zien zijn: de verrukke
lijke moderne meubels, de prachtstukken van
émail- en inlegwerk, de keurige klokken en pen
dules, even sierlijk ontworpen als nauwgezet
uitgevoerd, het voortreffelijke decoratief werk
ook dat er te zien is, en de zeer artistieke stuk
ken van schilderwerk naar de natuur, die een
bewijs geven hoe niet alleen vaardige en kunst
lievende nijveraars, maar ook werkelijke kunste
naars hier worden gevormd en geleid!
Inderdaad: dat bezoek aan de School voor
Kunstnijverheid heeft voor mij een heel nieuwen
gezichtskring geopend op een inrichting, waar
van onze Haarlemsche burgerij zoo goed als
niets weet. Moge het weinige dat ik ervan op
populaire wijze kon zeggen, medewerken om de
belangstelling van onze lezers voor deze school,
en het frissche, degelijke onderwijs dat er wordt
gegeven, grooter maken, wat niet anders dan
ten goedé moet komen aan de verhooging van
den kunstzin en de smaak voor het schoone
onder ons vo'k!
F. S.
SÜÖSKSS**
DE TOESTAND IN DE OM
GEVING VAN DUNABURG.
Tal van strategen zijn de meening toege
daan, dat de Russen zich niet zoo makkelijk
over de Duna zullen laten terugduwen. Is
de Duna prijsgegeven, dan staat het Duitsche
leger feitelijk den weg naar St. Petersburg
open, en hoewel dien tocht vooral in den
winter z'n gevaren voor de Duitschers zou
hebben (de kans om afgesneden te worden
van de hoofdmacht in Polen, zou tamelijk
groot zijn), zou het voor Rusland toch verre
van aangenaam wezen.
Aan de Duna liggen o.a. Riga, Dunamiinde,
Frederiksstad, Jaeobsstad, en eindelijk, ta
melijk ver stroomopwaarts, op de plaats,
waar de Duna zich van West naar Noord
buigt, Dunaburg.
Dunaburg is een slad van beteekenis, voor
al uit. militair-strategisch oogpunt. Zeven
spoorlijnen ontmoeten er elkaar, en even
eens komen er belangrijke straatwegen sa
men. Zou Dunaburg in" Duitsch bezit zijn,
dan zou de lieele Düna-linie moeten worden
prijsgegeven. De berichtep, dat Dunaburg
:eeds zou worden verlaten door een groot
gedeelte van de bevolking,' mogen waarheid
bevatten, aan den anderen kant wordt ver
ondersteld, dat de Russen bij Dunaburg den
siag niet zullen ontwijken. Over enkele da
gen zullen er zich, zoo wordt verwacht,
groote gevechten ontwikkelen, en wellicht
wordt het daar de langverwachte beslissen
de slag.
Dunaburg, sedert 1893 officieel Dwinsk ;ge-
heeten, ligt zooals men op hot kaartje,
dat wij Woensdag in ons blad opnamen, kan
zien aan den rechteroever van de Duna.
Het is een tamelijk groote fabrieks- en han
delsstad. In 1897 had Dunaburg 72000 in
woners. De bevolking nam sedert snel toe,
en bij het uitbreken van den oorlog bedroeg
het aantal zielen ver boven de 100.000.
Eerst in den lateren tijd werd Dunaburg
versterkt, en op het oogenblik wordt het
voor een der sterkste vestingen van West-
Rusland gehouden. Het is omringd door tal
van forten, en aan den linkeroever van de
Duna heeft men een krachtig bruggenhoofd.
Dunaburg dateert uit de 13de eeuw. In 1577
werd het door Czaar Iwan Wasiljewitsch
veroverd, maar later werd het weerdoor
Poolsche troepen bezet. In 1656 werd Duna
burg opnieuw Russisch; Dunaburg heette toen
Borissbglebsk, maar spoedig werd de stad
weer Poolsch. In 1772 kwam de stad vcor
goed aan Rusland.
WARSCHAU.
Op deze stad is thans het oog der geheefe we
reld gericht. Zooeven nog donderde in de nabij
heid het kanon en wachtten de inwoners met
schrik af, welk lot hun boven het hoofd hing,
hield geheel Polen het hart vast in bange ont
zetting, zich ten volle de strekking bewust van
dit historisch moment, waarin niet alleen het
lot van Warschau, doch ook dat van Polen
werd beslist.
Thans staan wij echter voor het feit, dat de
Russen de stad bijna zonder strijd hebben opge
geven en in orde naar den Bug terugtrokken,
terwijl het leger van Prins Leopold van Beio
ren de Poolsche hoofdstad bezette. Warschau
zag de Russen, de zoogenaamde verlossers, doch
die fot verdedigen niet in staat waren, zonder
Verdriet vertrekken, zoo wordt ons door het
Poolsch Persbureau geschreven. De toenadering
van Polen en Russen in den laats ten tijd, was
van korten duur, omdat te veel teleurstellingen
hieruit waren voortgevloeid. Deze vriendschap
hat het toppunt bereikt, toen bij het begin van
den oorlog grootvorst Nicolaas zijn manifest af
kondigde, doch werd gaandeweg zwakker, om
dat geen enkele der fraaie beloften vervuld,
geen enkel voorrecht toegestaan, niets gedaan
werd voor de Polen tijdens heel het bloedjaar,
omdat het armzalige plau @er een geringschat
ting dan een tegemoetkoming aan Polen
eischen leek.
De welwillende woorden van minister Gore-
niykin, die een nieuwe bloeiperiode voor Polen
schenen in te luiden, wekten in Warschau geen
geestdrift, omdat het kanongebulder hem over-
stemde. Hoogstens vonden zij een zwakke echo
in het hart der arme Poolsche vluchtelingen,
dio door den gruwzame^ Oorlog van den grond
hunner vaderen verdreven over geheel Rusland
verspreid waren. De bevrijdende woorden der
Doema kwamen te laat. Gustave Hervé noemde
het treurig schouwspel der- eerste Doemazitting
een „Bon-ne souffrance," -een onheil, dat tot in
nerlijke verbetering eil Jlerstel voert. „Als de
Czaar", zegt hij, „dadelijk in September onwon-
den Md ingestaan voor de beloften van den
grootvorst in zijn manifest gedaan, die de Po
len niet geloofden, een Landdag in Polen bijeen
geroepen had en het Poolsche leger onder het
Poolsche vaandel had laten oprukken, d an zag
het er nu met het Duitsche leger geheel anders
uit.... Thans echter is het geluid van Gore-
mykins veelbelovende verklaring verklonken te
gen den ijzeren wal van het leger, dat Polen
verovert.
In Warschau stief de sympathie voor Rus
land. Veel verwachtte men van Frankrijk en
Engeland, doch in de Russische regeering ver
loor men elk vertrouwen. Het denkbeeld van al
geheels nationale onafhankelijkheid maakte,
dat men den blik niet meer naar Rusland wend
de en dat geheel Warschau de oogen naar het
Westen richtte en rustig en gelaten het nood
lot afwachtte.
Nog kort te voren leek de stad onverschillig
waarin slechts de bloedige opstanden van 1831
en 1863 de lichtpunten naar het streven van
vrijheid zijn.
Doch men moet niet vergeten, dat alle pa-
triotisclje bewegingen in Warschau begonnen,
dat daar het eeuwige vuur van het vrijheids-
streven hel bleef branden en steeds daar de revo
lutie tegen de tirannie ontstond. In 1768 was
het Warschau, dat zich het eerst verzette tegeu
Repnin, den vertegenwoordiger der Russische
o verheer selling en de Confederatie-van-Bar
tegenover hem in het leven riep. In Warschau
kwam in 1788 de beroemde vierjarige Landdag
tezamen, die op 3 Mei een der liberaalste grond
wetten van geheel Europa tot stand bracht. In
Warschau verhiof de gloeiende vaderlander
Rejtan' zijn protest tegen de verraderlijke Con
federatie van Targowicz. In Warschau begon
do schoenmaker Kilinski een volksbeweging
tegen den indringer, die tot de overwinning van
den nationalen held Roskinskojeidde. In War
schau ontbrandde in den nacht van 29 Novem
ber 1831 de Poolsche opstand en eveneens was
het in Warschau, dat de eerste offers van den
opstand van 1863 gevallen zijn. Niets bleef de
zwaar beproefde stad bespaard. Duizenden en
millioenen van haar kinderen zag zij hun bloed
vergieten en nu, ternauwernood de revolutie van
1905 te boven, lijdt zij onder het vreeselijkste
van allesden broedermoord, want Polen vech
ten in alle drie de legers, die om het bezit der
Stad streHen.
Thans siddert de geheele wereld, in dezen
vreeselijken, bijna onmenschelijken kamp der
20e eeuw wordt eene nieuwe bladzijde in de
wereldgeschedenis omgeslagen en op den dr'em-
op en luisteren. Het is de luitenant die spreekt,
de luitenant van het vreemdenlegioen. Do
man is nog jong misschien doch zijn haren
zij wit. Zijn grijsgroene oogen zijn beweeglijk' als
die van een kat. Zijn gezicht door gloeihitte en
stormen gegroefd, en gebruind door de nevels
en de zon der Sahara, lijkt op een doorploegd
veld. Zijn laatste litteeken is afkomstig van een
kogel die door het oor" binnendrong, het trom
melvlies scheurde, de kaak vernielde cn boven
aan den hals weer naar buiten kwam. De lui
tenant is doof aan een oor. Als hij eet, moet hij
alle vleesch en brood, in kleine stukjes snijden,
want de getroffen zenuw maaakt het hem on
mogelijk, om op de gewone wijze te kauwen.
De luitenant spreekt nooit, zijn kaak kan dat
niet goed verdragen. Maar thans in dezen
nacht begint de luitenant te vertellen.
Wat het de Sirocco, die zijn hart vermuwdeK
Of drukt hem de last zoo zwaar, dat zijn tong
ontboeid werd Hij vertelde oorlogsherinnerin
gen, toonden uit komp-avonturen, die als spook
gestalten der malaria waren....
Zoo zaten wij met ons vieren in een tent: do
koortsende geestelijke, de onderofficier, de lui
tenant en ik. En daarbuiten golfde de heote,
stoffige wind, onderbroken door de stemmen
van het kanon totdat een nieuwe morgen
schemerde over het tentkamp van Gallipoli..
EX-HANNIRALLEN AAN
'T FRONT.
Tot de troepen, die voor de Geallieerden
aan het Dardanellen-front strijden, belmoren
ook do Maori's, do meest strijdbare volksstam
van Polynesië. De Maori's, die vroeger men-
scheneters waren en in hardnekkige gevechten
pel van het onbekende wacht Warschau, dat de j t> i i
j- i j 1 i j i door de Britten werden overwonnen, vochten
algemeene rechtvaardigheid de eereplaats in de
rij der koninklijke residenties teruggeeft, wacht
het op het machtwoord van Europa, waarvan
zijn lot afhangt.
Met Warschau is geheel Polen in bange ver
wachting en vraagt bekommerd, wat Europa
zal besluiten en vanwaar de verlossing komen
zal.
De correspondent van het Journal de heer
André Tudesq, geeft in zijn blad een pakkend
thans schouder aan schouder met hun vroegere
vijanden.
Een officier van de Nieuw-Zeelanders wijdt
in de Times een causerie aan deze nieuwe strijd
makkers.
Eerst haalt hij een herinnering op uit hef
verleden, toen het 65e Britsche regiment een
door de Maori's verdedigde sterkte belegerde.
De Engelsche'n hadden het Maori-front van
alle zijden ingesloten ten einde hen door uithon
gering tot de overgave te dwingen.
Toen de Engelsche soldaten genoodzaakt
frivool. Het
gewone leven ging zijn gang.
Schouwburg, café en restaurant zaten propvol.
beeld van een avond in een tent van liet kamp waren het beleg op te breken, omdat zij g> -o
der geallieerden op Gallipoli. I drinkwater meer hadden, openden zich plotse-
„Het was," schrijft hij, „een zeldzame avond: ling de poorten van het Maori-fort en een aan-
r Ti j'. hot maanlicht glansde blauw en groen. De Afri- tal Maori's, beladen met emmers vol water,
01 a-les maar een masker, uiter- i kaansche wind, dien. men Sirocco noemt, sloeg kwamen te voorschijn. De Engelschen meenden,
Vj voscnjn, waarachter een verborgen intensive j ons heet in het gelaat. Deze wind gaat te keer dat zij worden aangevallen en stelden zich in
,rac it si.eec a cieper, steeds breeder werkzaam! als een demon, die een vijand der menscheu is:; slagorde. Maar de aanvoerder der Maori's trad
was. Ta rij re politieke groepen en partijen, tij-en de stof is zijn medeplichtige. En wind en naar voren en hield een zeer hoffelijke redevoe-
ens een om og ontstaan, bepleitten de nationa- gtof gaan zwierend ten daas. Hoogo draai wol-ring, waarin hij verklaarde, dat beide partijen
le onafhankelijkheid en waren in geregelde ver- ken van stuifzand dalen In dichte massa's op' tot dusver elkander gootelijks geamuseerd had-
het veld neer; men wordt verblind, men wordt den en dat het jammer zou wezen, wanneer een
geworgd, men spuwt zich het hart uit het lijf onbeduidende oorzaak als gebrek aan water
binding met de Poolsche partijen aan de ande
re zijdo van liet front en bereidde do War-
schauors voor op onverwachte gebeurtenissen.
en men meent te stikken. Al spoedig stuiven
van strategische waardo voor de Centrale mo
gendheden. Zij zal ook groote politieke gevolgen
met zich brengen. Want Warschau is het middel-
punt van Polen op kultuurgebied, in economi-
schen, industrieelen en socialen zin. Feitelijk is
het een van de helang'rijksto steden van. geheel
Europa.
In de 10e eeuw gesticht, was het tot het be
gin der 16e eeuw hoofdstad van Nazovie en
De inneming van Warschau is niet alleen j sarrende stofwolken, fijn als de lucht, door de
roten van do tent: alles is van stof doordrongen,
het water, het ondergoed, het haar. En hetzij
daarin verandering zou brengen. Er was over
vloed van water in het fort voor belegerden en
belegeraars beiden.
Na het einde van zijn rede nam hij met een
mannen terug.
Toen de Engelschen van hun verbazing waren
werd, toen dit gebied aan .Polen kwam, dank /maan groen gekleurd, spreidt zich ver uit als
zij zijn gunstige ligging aan de Weichsel, tijdens de vaan van den Profeet. En vóór de tent breekt
do regeering van Sigismond III de officieele een zonderlinge nacht aan, koortsig en spook-
hoofdstad van.Polen, de koninklijke residentio achtig. De tent!Wie zal den zang der ten-
het suist en bruist of zachter dwarrelt, steeds, beleefde buiging afscheid en keerde met zijn
moet men op zijn hoede zijn, want steeds zijn
het de mfen.seh.en, die moeten lijden.
De dag was zwaar; alleen van de Aziatische bekomen, wierpen zij zich met graagte op het
koele water in de emmers en lesclitcu hun dorst.
Den volgenden morgen was het fort verlaten,
door het prachtige licht van de halve De Maori's waren afgetrokken langs een weg,
kunst werden 700 granaten op ons afgeschoten.
De grond was letterlijk doorploegd. Het stuif
zand,
en staatkundig middelpunt van het land, waar
ook do Landdag vergaderde. Het bezat alle voor
waarden voor een schitterende ontwikkeling.
ten zingen den zang van den stillen tempel
der rust, van den gloeienden oven op den mid
dag, van de ijskoude oa.se van den nacht, van;
Hier bouwde de Poolsche adel zijne met kunst-do schuilhoeken der muggen, vliegen, duizend
werken versierde paleizen. Hier concentreerde pooten en soldaten!.Onze tent is rond;' aan
zich de handel van Oost en West, kwamen koop-de stang in liet midden hangen revolvers en
lieden en handel^rijvenden van do geheelekletterende sabels. Ruiten huilt bet kanon,
aarde bijeen en do stadsbevolking voer er wel j Doch erger is op dezen avond de wind, die
bij. Het hoogtepunt van dien luister bereikte 1 koortsige wind en do stof, die in de oogen
Warschau onder de regeering van den laatsten i brandt, de keel verschroeit en den slaap ver-
Polen koning Stanislaus Poniatowski, die wel j drijft. Het is onmogelijk te lezen, want alle
een slecht staatsman was, doch als waarachtiglicht is verboden. Zoo blijft dus niet anders
kuntsbeschermer niet weinig bijdroeg tot de over dan te rooken
artistieke verfraaiing en de materieele en in-
tellectueele ontwikkeling der stad.
Na deze laatste bloeiperiode begon voor War
schau de zware tijd van bloedige offers en wan-
hopigen strijd. Na het verlies der onafhankelijk-
Wij zijn met ons vieren in de tent: een geeste
lijke die koorts heeft en morgen terugkeert, een
luitenant, vroeger bij liet vreemdenlegioen, een
onderofficier en een journalist. Ieder zit op zijn
die door de Engelschen voor een onbegaanbaar
moeras was gehouden. In het fort waren slecht3
eenige oude Maori-vrouwen achtergelaten om
nu en dan te schieten en wat geraas te maken.
De Maori's die thans aan de Dardanellen
vechten, zijn geheel gemoderniseerd, en velen
hunner hebben academische titels.
De schrijver in de Times beschrijft echter nog in
kleuren en geuren een echten Indiaanschen
krijgsdans, welke door de Maori's aan de Dar
danellen onder leiding hunner officieren werd
uitgevoerd. Het eigenaardige gezang dat den
dans vergezelde en de kreten, die er bij werden
geslaakt, konden door de Turken in hun loop
graven worden gehoord. Het gevolg daarvan
was, dat eenige dagen later in het Turkscho
blad Tanin, in een artikel over de Dardanellen,
de volgende zinsneden voorkwamen: „Het is nog
niet volkomen bekend, op welke wijze de strijd
macht van den vijand is samengesteld. Hot
schjint echter, to oordeelen uit hetgeen in
veldbed, in zijn eigen gedachten verdiept. Europa daaromtrent wordt bericht, dat de vjjan-
J beid kende do ongelukkige stad nog slechts een Iemand stopt een pijp en steekt haar aan. In het dclijke troepen hoofdzakelijk bestaan uit zwarte
mannen uit Afrika en Australië. Zoo hebben
oogenblik van hoop: hot moment, dat Napoléon j licht, dat eenige seconden lang glinstert, ziet
de zaak der Polen ter harte nam. Doch na den 1 men de oogen glanzen. Dan begint iemand te
val van het door he® gesticht hertogdom War- 1 spreken. Een heesche en als van verre komende
sehau viel de donkere nacht der Russische over- stem, halfluid en gewrongen, roept schaduwen,
heersing en slavernij over de stad, een nacht, j phantonen der herinnering op. Wij richten ons
de Zeestraten thans voor het eerst in de wereld
geschiedenis den aanval af te slaan van kani-
balen."
Naar den roman van W. COLLINS.
47 (Uit het Engekch).
Zichzelf met deze gedachte geruststellen
de, bereikte Jack Kirkstreet en schelde aan
de huisdeur van den tabaksverko©per.
De heer Markeman, die hem door zijn raam
reeds had zien komen, riep, zoodra de deur
geopend was, dat hij maar naar boven zou
gaan. Toen zij elkander de hand drukten,
bemerkte Thorpe, dat zijn nieuwe vriend
eei igszins veranderd was. Op zijn gelaat was
een droevige en vermoeide trek te lezen en
ïöjn oogen stonden hol en peinzend sedert
de laatste maal dat zij elkander ontmoet
hadden.
2ëg, Mat, wat is er gebeurd?" vroeg Jack.
-Lij zjjt naar bet platteland geweest, niet
Vv»ar? En wat voor nieuws hebt ge daar
gehoord? Ik hoop, toch goed?"
„Zoo slecht als het maar wezen kan", ant-
T»ia° Mat 60nit)6r- «Spreek er mij niet
Lii e'ii Vaiï' tiet doet, blijven we niet
e'kander. Vertel mij iets andere. Het doet!
er met toe, wat; als gij maar spoedig begint."
Daar hij niet over dingen, die ziin vriend
betroffen, spreken mocht, oordeelde Jack
het t verstandigste om maar het gesprek op
zichzelf te brengen. Hij begon met een kort
verhaal van zijn huiselijke wederwaardighe
den, gaf een beschrijving van zijn mislukte
poging om onbemerkt in bed te komen, ver
volgens vertelde hij zoo nauwkeurig moge
lijk wat hij sedert den ochtend gedaan had
toen hij Baregrove-Square verliet, maakté
melding -van zijn aanstaand onderhoud met
den heer Blyth, en geraakte zeer opgewon
den bij bet bespreken van zijn plan voor de
toekomst.
De heer Marksman luisterde aandachtig
zonder een vraag te doen, noch een antwoord
te geven, zonder de minste verbazing of
goedkeuring aan den dag te leggen, totdat
Jack zweeg. Daarop ging hij naar den hoek
der kamer, waar de ronde tafel stond, haal-
de een portefeuille uit zijn borstzak te voor
schijn, opende dezelve iang'zaam en wierp
een aantal banknoten op tafel, met de woor
den: „Gebruik er van zooveel gij noodig
hebt."
Jack was niet spoedig over iets verwon
derd; maar dit verbaasde hem zoozeer, dat
hij de eerste twee minuten slechts op de
banknoten staarde. De heer Marksman nam
zijn pijp van den spijker, waaraan deze hing,
stopte ze en herhaalde: »Neem wat ge hop-
dig hebt." nemen, en daar hij gevoelde dat bij onge-
Ditmaal vond Jack woorden om zijn mee- duldig werd onder de tegenwerpingen die hij
ning te uiten en gebruikte die ook om Mat schoen te beschouwen als blijken van per
lof toe te zwaaien over zijn voorbeeldelooze soonlijlve vijandschap en wantrouwen, en
edelmoedigheid en te zcS'gen dat hij er geen daar hij bovendien v el wist, dat een weinig
cent van zou gebruiken. Marksman stak rus- geld in de gegeven omstandigheden lieiu
tig ziin pijp aan en sloeg niet de minste goed tö pas kwam, stemde Jack er eindelijk
acht op hem, maar viel Thorpe eindelijk met in toe om twee biljetten van tien pond als
de volgende woorden in de rede: geleend geld aan te nemen. Dit voorbehoud
„Bewaar al dat gepraat maar voor een an- bejegende Marksman met spottende minach-
der, dat is voor mij allemaal onzin. Bekom- ting, maar de jonge Thorpe bleef er op aan-
mer je er maar niet over en neem wat je dringen en scheurde een blad uit zijn.porte-
goeddunkt. Geld hebt ge noodig, ofschoon feuille, Waarop hij een schuldbekentenis
ge het niet erkennen wilt. Daar ligt geld. schreef, ten bedrage van de som die liij ge-
Als het op is, ga ik weder naar California leend had. Mat weigerde borsch en stejlig
en baal meer. Gebruik het, zoolang het er is.om dit papier aan te nemen, maar Jack
Waarom zijt gij daar zoo verbaasd over? Ik'rolde het op met de banknoten en wierp de
heb u reeds gezegd, dat ik ©en broeder voor portefeuille weder den eigenaar toe, zooals
u zijn wil, omdat gij my laatst geholpen deze gevraagd had.
licht. Welnu, ik ben thans een broeder voor „Hebt ge een bed noodig om op te slapen?'^
u. Haal uw*horloge weder uit het pandjes- vroeg de heer Marksman, „zeg nu ja of
1L„v>4 nali j 1 .1 I TlIT vn ml f nn llHAVDTl TV
liuis en dan kunt gij vrij de wereld ingaan.'
Wilt ge er afnemen wat ge,noodig hebt? En
als ge dat 'gedaan hebt, neem dan het ove
rige ook maar en he waai» dat zuinig". Met
déze woorden ging de heer Marksman op
zijn berenhuid zitten en blies dikke wolleen
tabaksrook uit.
Daar hij bespeurde dat het liem onmoge
lijk was om Marksman die kieschheid te
doen begrijpen, die oorzaak is dat iemand
weigert van een ander geschenken aan te
neen! Ik wil geen complimenten hoor en. Ik
ben geen mijnheer en kan niet zoo lang over
alles praten, dan zij. Neem er mét mij de
proef maar niet van, jongmens'ch. Ik ben
niet veel anders dan een overgang tusschen
een wilde en een Christen. Ik ben versleten.
Ik ben een aan zichzelf overgelaten gescal
peerde vagebond. Dat ben ik. Maar ik ben
niettemin een broeder voor u. Wat van mij
is, is ook liet uwe; en ak gij mij nu nog eens
zegt dat dit niet zoo is, dan blijven wij geen
goede vrienden. Hebt, ge een bed noodig om
op te slapen? Ja of neen?"
Ja, Jack had een bed noodig. maar....
„Daar is er een", zeide Marksman. en wees
hein een bod aan in de kamer daarnaast. „Ik
heb bet niet noodig. Ik heb twintig jaar
lang in geen bed geslapen, en nu is mij dit
onmogelijk geworden. Ik doe zoo nu en dan
eens een dutje in dezen hoek, en ik doe op
den dag nog meer dutjes buitenshuis, zoo
dra de zon aan de kimmen rijst. Ik ben niet
gewend aan veel slapen en heb er ook geen
behoefte aan. Ga eens in bed liggen, om te
zien of het lang genoeg voor je is."
Jack wilde zich liier weder tegen verzet
ten, maar Mat viel hem terstond in de rede.
„Ik denk dat gij niet gaarne slaapt in ^e
nabijheid van iemand als ik", zeide bij, „'gij
zoudt niet op mijn dekens gaan liggen, als
wij op die eenzame plaatsen te zgmeii waren.
Maar dat doet er niet toe. Gij zoudt dan in
liet geheel niet met mij omgaan, denk ik.
Maar ik ga nu ten spiit daarvan met u om.
Dat ellendige bed; neem het of laat het, net
zooals gij wilt.
De onbezonnen Jack, die binnen vijf mi
nuten met ieder levend wezen op deze aarde
goede vrienden was, die zelfs den vorigeli
naclit in gezekchap was geweest van eon
stoffeerder de gezelligfe Jack, die in de
dagen toen hij nog geen beroep had, op het
veld uren rondzwierf, met eiken landelijkeu
